GESPREK VAN DE DAG
1 ffl
1
1
Bekendste Hollandse
souvenir onderzocht
Amsterdam blaast Koninginnenacht
voorzichtig weer nieuw leven in
o
2
x
k\"N
te
'Rood' Groningen kleurt oranj
Een op de twee Nederlanden
kent één couplet Wilhelmus
E
WOENSDAG 28 APRIL 2OO4
DAGELIJKS LEVEN
'in A
WAAR. 0l»JF 3S Nou
MENSELIJK
De Amerikaanse actrice HALLE
BERRY heeft bij een rechtbank in
Los Angeles een verzoek ingediend
om echtscheiding van haar man Eric
Benet, een R&B-zanger. Berry en
Benet leerden elkaar in 1999 ken
nen bij de première van de film In
troducing Dorothy Dandrigde, waar
in Berry de rol speelde van de eerste
zwarte actrice die voor een Oscar
werd genomineerd. Berry kreeg voor
haar vertolking een Golden Globe en
een Emmy en in 2001 won zij zelf
als eerste zwarte vrouw een Oscar
voor haar hoofdrol in Monster's Ball.
Volgens de roddelbladen wankelde
het huwelijk van Berry en Benet vrij
wel vanaf het begin in januari 2001.
Voor Berry is het niet de eerste echt
scheiding. Eerder strandde een hu
welijk met honkballer David Justice.
Berry en Benet hadden samen geen
kinderen. Foto: AP/Chris Pizzello
WILLEM-ALEXANDER, die deze
week zijn 37ste verjaardag vierde,
en prinses MAXIMA wonen op 8 mei
in Argentinië het kerkelijk huwelijk
bij van Méxima's jeugdvriendin
Samatha Deane. Die trouwt met een
goede vriend van de prins, Frederik
van Weideren baron Rengers. Vol
gens Argentijnse bronnen zou ook
prinses Amalia met haar ouders
naar Argentinië komen. Samantha
en Frederik hebben zich vorig jaar
september verloofd. Hun huwelijk
vindt plaats in Pilar, even ten noor
den van Buenos Aires, in de uiterst
luxueuze Martindale Country Club.
Die gaat prat op de grootste golf
baan van Argentinië. Op het terrein
is ook een kapelletje. Volgens vrien
den van het paar zou het burgerlijk
huwelijk in Nederland plaatsvinden.
Samatha Deane was getuige bij het
huwelijk van Méxima en Willem-
Alexander in Amsterdam. Samantha
en Maxima kennen elkaar al van de
Een 41-jarige zakenman uit Neder
land is afgelopen weekeinde tijdens
een vlucht van Amsterdam naar Ku
ala Lumpur in de boeien slagen na
dat hij te keer was gegaan tegen een
bemanningslid dat hem geen alco
hol meer wilde serveren. Volgens
een woordvoerster vormde de
DRONKEN MAN een gevaar voor de
bemanning en de passagiers.
Karei Bouilart
Wie geniet meer van
zichzelf dan wie aan
zichzelf geen aandacht
besteedt?
CALIMERO, de grootste olifant van
Europa, komt vandaag in Safaripark
de Beekse Bergen in Hilvarenbeek
aan. De Afrikaanse olifantenstier is
3.40 meter hoog en weegt ruim
7000 kilo. Het dier komt uit de die
rentuin van Basel in Zwitserland.
Calimero wordt in een speciaal ont
wikkelde container op een dieplader
vervoerd. De Beekse Bergen, dat vijf
geslachtsrijpe vrouwtjesolifanten
heeft, neemt deel aan een FOKPRO-
GRAMMA voor Afrikaanse olifanten.
Calimero, die in 1980 in Zimbabwe
is geboren, kwam in 1982 naar Eu
ropa. Voor het dier is een speciaal
nieuw verblijf gebouwd met buiten
wanden van 35 centimeter dik. Vo
rig jaar februari werd in de Beekse
Bergen een verzorger door een van
de vrouwtjesolifanten doodgedrukt.
Nu zijn de verblijven van de olifan
ten zo aangepast dat de verzorgers
niet meer in aanraking komen met
de dieren. Het dier is nog niet direct
voor publiek te zien. Het moet eerst
wennen aan zijn nieuwe omgeving
en zijn vijf nieuwe vrouwen.
Een bedrijf waarvan acteur DON
JOHNSON eigenaar is, heeft faillis
sement aangevraagd om te voorko
men dat Johnsons ranch per opbod
wordt verkocht. Dat heeft The Rocky
Mountain News afgelopen weekend
gemeld. De voormalige Miami Vice-
acteur staat voor 930.000 dollar in
de schuld bij de City National Bank
of Los Angeles. Die stapte naar de
rechter om het geld via de verkoop
van de ranch binnen te halen. Het
bewuste bedrijf, Timber Doodle Gla
de Equity Venture, is mede-eigenaar
van het landgoed in Colorado.
kleuterschool en hebben ook samen
op de middelbare school gezeten.
Frederik van Weideren is de zoon
van baron en barones Rengers,
woonachtig op het uit 1430 stam
mende landgoed 't Reelaer in Raal-
te. Foto: ANP/Robin Utrecht
Een 15-jarige jongen die in Alaska
een tocht door de wildernis maakte,
heeft de schrik van zijn leven gekre
gen toen hij in zijn tentje ontwaakte
en een BEER VAN 180 KILO aan
zijn voeten zag zitten. Toen de jon
gen uit de tent probeerde te krui
pen, beet de beer hem in zijn onder
arm. Daarop gaf de jongen de beer
een vijftal klappen. Toen hij ervan
door probeerde te gaan, beet de
beer opnieuw, ditmaal in de zij. De
kampgenoten van de jongen verjoe
gen de beer met pepperspray en een
vuurpijl. Later op de dag vonden
parkwachters de beer in de buurt
van het kampeergebied op Deer Is
land in Alaska. De jongen werd per
helikopter naar een ziekenhuis ge
bracht. Hij deed mee aan een zes
weken durende expeditie voor jon
geren met emotionele problemen.
Nog tivee nachtjes slapen en dan is het Koninginne
dag. 'tls Oranje, 't blijft Oranje. Het kan niet op. Als er
tegenwoordig niet wordt doodgegaan, dan wordt er
bevallen, gedoopt en getrouwd. In Delft veel 'dikke bui
ken tussen al die hoeden. Straks meer hierover, maar
nu eerst het feest van vrijdag. Daartoe landt de vorste
lijke wentelwiek te Warffum, dat prachtige dorp, diep
in de zware Groningse klei, terecht wereldberoemd om
café het Huuske van Coba en het Venhoeske, een origi
neel dagloneronderkomen uit de vroege 19de eeuw.
Daar wilde Beatrix natuurlijk graag naar toe. Nu heeft
Warffum in de buurt niet het rijk alleen, want het
maakt sinds 1990 deel uit van de gemeente Eemsmond
aan de Waddenzee en die bestiert ook Breede, Doodstil,
Eemshaven, Eppenhuizen, Hefswal, Kantens, Noord-
polderzijl, Oldenzijl, Oldorp, Oosteinde, Oosternie-
land, Oudeschip, Roodeschool, Rottum, Rottumeroog,
Rottumerplaat, Simonszand, Startenhuizen, Stitswerd,
Uithuizen, Uithuizermeeden, Usquert, Valom, Zande-
weer, Zevenhuizen, Zijldijk en niet te vergeten Ko
ningsoord, geknipt voor een koninklijk uitje zou ik
denken.
Om een lang verhaal kort te maken: kinnesinne heerst.
Warffum heeft dan misschien niet het rijk alleen, maar
vrijdag wél alleen de koningin. 'Binnenlands Bestuur',
het altijd smakelijke weekblad voor bestuurders en
ambtenaren bij de overheid, noteerde rond aanstaand
feestgedruis veel ongerief. Uithuizen bijvoorbeeld mokt
en in Warffum zijn ze bijzonder op hun qui-vive dat er
niet aan de majesteitelijke poten wordt gezaagd die
Warffum en niks en niemand anders dan Warffum
toekomen. Het projectteam van de gemeente Eems
mond, dat van het bezoek van de dynastie een onver
getelijk evenement maakt, heeft bijvoorbeeld uitgere
kend in naburig Uithuizen vergaderd. Over psycholo
gie gesproken. Dat is in Warffum heel slecht gevallen.
Er was vervolgens voor dat team veel uit te leggen,
want de achterdocht was gezaaid in Warffum. Men
vreesde er niet zonder reden gepiepeld te worden met
de 'friemeltjesmarkt' en de 'scharensliep', waarnaar
Friso altijd zo placht uit te kijken toen hij nog lid van
het Koninklijk Huis was. Ik heb echter begrip voor Uit
huizen. Ze hebben daar een Korenmolen (achtkante
bovenkruier met stelling) uit 1866, die gezien mag
worden. Ook door het staatshoofd, maar dat doet het
niet. Mag Uithuizen dan even slikken?
De folklore gaat volgens voorschrift uit Den Haag de
achthonderd strekkende meter niet te buiten en majes
teit en gevolg moeten altijd goed zichtbaar zijn. Daar
om viel uiteindelijk helaas het Huuske van Coba af,
want het is wel onderdeel van het openluchtmuseum,
Warffums trots, maar een beetje café houdt de vitrage
dicht. Uitdelen van rijpe oranje tomaten door de
plaatselijke groenteboer vond de dame du palais die
poolshoogte kwam nemen ook geen dol idee, omdat
sappig fruit gemakkelijk aanzet tot smijten over en
In de hele wereld is het misschien
wel het bekendste souvenir uit
Holland: een stukje blauw-wit
Delfts aardewerk. Meestal gaat het
om namaak, want echt Delfts aar
dewerk is erg kostbaar. Op de ge
schiedenis van dit typisch Neder
landse ceramiek promoveren van
daag twee kenners aan de Katho
lieke Universiteit Nijmegen: Pieter
Jan Tichelaar en Jan Daniel van
Dam.
Pieter Jan Tichelaar, de 75-jarige
oud-directeur van de Koninklijke
Makkumer Aardewerk- en Tegel
fabriek, heeft de herkomst van het
Friese ceramiek bestudeerd. Dit
aardewerk staat overigens ook be
kend onder de aanduiding Delfts.
Jan Daniel van Dam, hoofdcon
servator ceramiek van het Rijks
museum, promoveert op de ge
schiedenis van het Delfts aarde
werk, dat ook niet allemaal uit
Delft afkomstig is. De Nijmeegse
universiteit heeft ter gelegenheid
van de dubbelpromotie vandaag
een ceramiekdag.
Delfts aardewerk wordt gemaakt
met de zogenoemde tinglazuur-
techniek. De meeste mensen ken
nen vooral de witte producten
met zeer drukke blauwe motie
ven. Maar er bestaat ook een wit-
paarse variant. Uit Friesland is
vooral het veelkleurige porselein
bekend. Hoewel de Friese zoge
noemde faience ook wel Makku
mer wordt genoemd, hoort het of
ficieel bij het type Delfts aarde
werk.
Van Dam beschrijft dat het Delft-
se porselein de eerste bloeitijd
kende in de zestiende eeuw. Maar
het Nederlandse product raakte in
het slop door de import van Chi
nese serviezen. Nederlandse fa
brikanten verzonnen daarom ei
gen motieven en versieringen om
zich te onderscheiden. Het Delft-
se werk werd in voorgaande eeu
wen tot ver in het buitenland, en
ook in China, geïmiteerd. Toen in
de negentiende eeuw de import-
lijn vanuit China stil kwam te lig
gen, begon het Nederlandse aar
dewerk aan een nieuwe opmars.
Het familiebedrijf van Tichelaar
bestaat al 350 jaar. Volgens de
promovendus is ooit met het ma
ken van ceramiek begonnen ter
afwisseling van het eindeloze te-
gelbakken. Vooral de bekende
Delftse tegeltjes waren populair.
De beschilderde tegeltjes werden
op lege plekken in de tegeloven
gebakken, want de productie van
de gewone tegels was veel belang
rijker.
Beide promovendi menen dat aan
het Friese aardewerk te zien is,
dat dit door ambachtslieden is ge
maakt. „Het is wat minder ver
fijnd. Maar het Delftse werk van
echte kunstenaars is af en toe ook
wel erg pretentieus", aldus Tiche
laar en Van Dam.
ANP
De binnenstad van Groningen
kleurt al dagen voor Koninginne
dag oranje. De koningin en haar
familie zullen dit jaar het feest in
de provincie Groningen (Warffum
en de stad Groningen) vieren.
Straten in het wat politieke kleur
betreft nog altijd bovengemiddeld
rode bolwerk Groningen worden
langzamerhand behangen met
spandoeken in alle soorten en
maten, waarin oranje de domi
nante kleur is.
De boodschap in vooral het ge
bied rondom de Grote Markt en
de Vismarkt is duidelijk: de ko
ninklijke familie en haar gevolg
zijn in het Noorden welkom.
Gelukkig voor de modebewuste
oranjeklant is de nationale klem
toevalligerwijze in de mode en
kan het deze week gekochte trui
tje of shirt in die kleur volgende
week nog verantwoord worden
gedragen. „Oranje, aqua, lime en
roze zijn deze zomer in", vertelt
Margaretha van kledingzaak Out
fit. De etalage in haar winkel is
goeddeels koninklijk gekleurd.
Op straat is de sfeer gemoede
Achter de schermen staan de
Oranjevereniging en ambtena
van de gemeente Groningen
ter onder hoogspanning. Op
Vismarkt, het centrum van he
Groningse bezoek, verrijzen fi
podia. In de afgelopen dagen
gerepeteerd met onder meer 13
carillon en de dertig activiteit!'
die het koninklijk bezoek te zi 1
krijgt. Ook worden volop putj
en sleuven gegraven voor de 1
kabels van televisieploegen.
De koningin wordt vrijdag vei t
met een tijdelijk kunstwerk, d
bestaat uit duizenden fietsen, f
staan namelijk altijd duizend! i
rijwielen op het plein voor he
hoofdstation van Groningen,
zijn zelfs voor koninklijk bezo
niet zomaar weg te halen. Da:
om maakt beeldend kunstena
Gert Jan Mulder ze tot onden
van een soort levend schilder
De lijst zal worden gevormd c
mensen, in zwart en wit gekle
met een fiets aan de hand.
ANP
Bijna de helft van de Nederlan
ders kent minstens één couplet
van het Wilhelmus. Dat heeft de
Staatsloterij laten uitzoeken onder
bijna duizend Nederlanders van
vijftien tot 65 jaar.
De Staatsloterij wil het 'Oranjege
voel' namelijk graag uitdragen.
„Het Oranjegevoel wordt als posi
tief ervaren", aldus een woord
voerster. Het wordt blijkens het
onderzoek door Nederlanders
vooral geassocieerd het konings
huis, sportevenementen (in de
eerste plaats voetbal, daarna
schaatsen) en saamhorigheid.
Ruim eenderde van de onder
vraagden ziet Koninginnedag
vooral als de verjaardag van ko
ningin Juliana (35 procent). Nog
iets meer mensen zien 30 april
vooral als vrije dag (37 procent).
Activiteiten die men tijdens Ko
ninginnedag onderneemt, ziji
bezoeken van de activiteiten i
eigen woonplaats (35 procent
het uithangen van de vlag (23
cent).
Bijna de helft van de respond1
ten is het eens met de stelling
Koninginnedag een multicult
reel feest is. Ruim eenderde is1
mening dat Koninginnedag ien
een samenbrengt.
De Nederlanders zijn het mee:1
trots op de democratie (49 pr<3
cent), gevolgd door het konin
huis (33 procent) en Nederlai
sporthelden (29 procent). Het1*
Oranjegevoel stemt ook erg htc
vol, zo blijkt uit het onderzoel
van de Staatsloterij: Twee op i 1
vijf Nederlanders verwacht da1
het Nederlands Elftal in Porti]
bij de laatste drie zal eindigen
ANP
Een passagier bewondert op Schiphol een Delfts blauw tegelplateau, onderdeel van de collectie van het Am
damse Rijksmuseum op de luchthaven. Delfts blauw is het bekendste Hollandse souvenir.
Foto: GPD/Ramon Mangold
Gestrikt
Amsterdam maakt zich op voor
een hernieuwde Koninginnedag.
De hoofdstad gaat dit jaar voor
het eerst in negen jaar weer expe
rimenteren met festiviteiten voor
afgaand aan de dag, waarmee de
Koninginnenacht gedeeltelijk in
ere wordt hersteld.
Burgemeester Cohen ging begin
dit jaar schoorvoetend aldcoord
met een beperkte terugkeer
van het nachtfestijn. Hij
stemde in met een verrui
ming van de openingstij
den van cafés, maar een
terugkeer van de nach
telijke vrijmarkt is nog
steeds taboe. Dit tot te
leurstelling van de ge
meenteraad, die ook
graag een terugkeer had
gezien van de rommel
markt in de kleine uurtjes.
Cohen zei bevreesd te zijn
voor een verstoring van de
openbare orde.
De laatste Koninginnenacht in
Amsterdam was in 1995. Daarna
verbood toenmalig burgemees
ter Patijn het fenomeen omdat
de nachtelijke festiviteiten flink
uit de hand waren gelopen.
Door de grote mensenmassa's
waren delen van de stad nau
welijks bereikbaar voor hulp
diensten.
De avond voor Koninginne
dag zijn er in de binnenstad
tot 1.00 uur 's nachts bijna
twintig buitenpodia met
optredens. Aan de Sloter-
plas in Amsterdam-West is
voor het eerst een open
luchtbioscoop. Midden in
de drukte van de stad is er
op het Amstelveld een
'culturele vrijmarkt', een
reeks evenementen met
muziek, dans, cabaret en
literaire voordrachten.
Musea en galeries in de
buurt zijn die avond ge
opend.
In de nacht van 29 op
30 april mag de horeca
bijna overal langer
open blijven dan nor
maal. Cafés sluiten
om 4.00 uur, discotheken en
nachtkroegen mogen doorgaan
tot 5.00 uur. Vanaf die tijd gaan er
tot 8.00 uur een paar 'afkoeluur-
tjes' in. Dan moeten alle cafés
hun deuren
slui-
l
Feest in het Vondelpark. Foto: ANP
ten. In die drie uren rust kan de
gemeentereiniging de stad weer
schoonvegen voor de aanvang
van Koninginnedag.
Het Gemeentelijk Vervoerbedrijf
heeft extra nachtbussen achter de
hand. Grootschalige evenemen
ten in de nacht zijn verboden.
Zowel in de nacht als over
dag blijft de verkoop
van drank en
etenswaren be
perkt tot de hore
ca en beroeps
handelaren met
een vergunning.
Op Koninginnedag
zelf mogen hore
caondernemers vanaf
11.00 uur direct voor hun
zaak op straat bier tappen.
Evenals vorig jaar begint
de vrijmarkt om 6.00 uur
in de ochtend. Mensen mo
gen dan hun oude spullen van
zolder tevoorschijn halen en
tot 20.00 uur op straat te
koop aanbieden.
Radio 538 organiseert opnieuw
een groot spektakel op het Mu
seumplein, waar Marco Borsato
een concert van een uur zal ge
ven. Verder zullen onder anderen
Veldhuis Kemper, 3T, Di-rect
en Intwine hun opwachting ma
ken. Nieuw dit jaar is een groot
hiphopfeest in het Westerpark
onder de titel Park Hill. Op het
podium van RTL FM op het Spui
zijn Idols-sterren Boris en Maud
te zien.
De Nederlandse Spoorwegen ad
viseren bezoekers op Koninginne
dag het Centraal Station te mijden
wegens werkzaamheden aan de
Noord-Zuidlijn. Reizigers uit de
richting Utrecht moeten op sta
tion Amstel uitstappen en daar de
metro nemen naar de binnenstad.
Het treinkaartje is op deze route
ook geldig in de metro. Alle inter
nationale treinen rijden alleen
van en naar omringende stations.
Vorig jaar kwamen 350.000 men
sen naar de hoofdstad op Konin
ginnedag. Het jaar daarvoor wa
ren het er 100.000 meer.
ANP
weer, en ze kent haar prinsjes. Gelukkig borrelde Warf
fum over van de andere ideeën. De raad van
Eemsmond hapte voor de pret eenmalig
tiveehonderdduizend euro uit de gemeente
begroting. Voor dat geld heb je vast geen
bruidsjapon van Victor Rolf en zeker
niet een met 240 strikken.
Maar dat hoefde ook niet in Warffum,
want iedereen die er toe doet bij de
Oranjes is inmiddels getrouwd en dat is
maar goed, want het stel kost de onder
danen zeeën van tijd in zijn voor- en
tegenspoed. Ga maar nain één
maand tijd werd gerouwd en 'ja' ge
zegd en kwam met grote regel
maat een dominee voorbij.
Overmorgen slaat het Neder
landse volk het koekhappen gade
op het wijde land en Groningers
spraakzaam van oranjebitter.
Ik zal voor de tv zitten en
mijn burgeiplicht vervullen,
maar daarna kan ik wel
even tjes zónder Oranje. Pap
pie op Soestdijk, alstublieft,
gewoon even doorgaan met
ademhalen. We spreken el
kaar bij het EK
CL
LU
—i
Z>
