REGIO
Kreupel draven
door een rotte kies
Voor paardentandarts Pieter Bas van Huygevoort heeft de mond van de edele viervoeter geen geheimen meer
'Hillegomse watertoren
heeft emotionele waarde'
André
NAVRAAG
prig Zaans jongetje is afgelopen weekeinde gewond geraakt
fiij bij het treiteren van een broedende zwaan door haar part-
rd aangevallen. Het jongetje viel uit een motorbootje waar
mee hij rondjes om
zijn sterk, maar zó het zwanennest
i i y voer, waarna hij
rk nu ook weer niet geraakt werd door
de schroef. Dat jon-
tës onverstandig, vindt de Leidse vogeldeskundige FRITS VAN
UIS. „Zwanen zijn groot en imposant. Tijdens het broedsei-
urven ze mensen wel aan."
ndt u ervan, als u zo'n be-
i de krant leest?
d het onverstandig om meer
n reden. Dieren verdienen
t. Het treiteren van een zwaan
Tiet ongevaarlijk. Een zwaan
iet broedseizoen al het moge-
ien om zijn jongen te be
ien. Het zijn grote en impo-
lieren, die tijdens het broed-
mensen wel aandurven. Dat
e zat bovendien in een boot-
logde daardoor kleiner. Dat
or een zwaan een aansporing
is trouwens wel verschil tus-
lividuele dieren. Zwanen die
d op plekken waar veel men-
gskomen, zijn meer gewend
tom minder fel."
ij wel verhalen dat zwanen met de klap van een vleugel
n kunnen breken,
dat zal misschien ooit een keer zijn voorgekomen. Ze zijn
lad sterk, maar zó sterk zijn ze nu ook weer niet."
het aantal zwanen, en dus het aantal nesten in de regio
en trage, gestage groei. Van oorsprong komen knobbelzwa-
r bijna niet voor. Ze werden vooral gehouden in buiten-
n die 'zwaansrecht' hadden. Dan spreek je wel van heel
leden, maar tot in de jaren vijftig zag je in de regio wel boe-
gekortwiekte zwanen op hun weiland hielden, voor eieren,
lees en voor de verkoop. De zwanen die we nu zien, hebben
mengd met wilde knobbelzwanen uit Midden-Europa."
n de nesten van zwanen is het dus uitkijken. Wanneer is
'geweken en wat doen die zwanen eigenlijk daarna?
inderdaad het verstandigst om niet te dichtbij te komen,
edseizoen is in april en mei. Meestal krijgt een echtpaar
legen pulletjes, die de eerste week bij het nest blijven,
trekken ze de weilanden en de natuurgebieden in, op zoek
edsel. Het zijn geen echte trekvogels. Als het heel streng
Scandinavië, dan komen er van daar wel zwanen overwin-
)nze' knobbelzwanen hebben wel een grote actieradius,
onge zwanen trekken er echt op uit. Ze 'overwinteren' in
oepen op het IJsselmeer."
filfred Simons foto: Taco van der Eb
UIT DE ARCHIEVEN
i deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dacen na
2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
tuner 57055 t-n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA
em, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO «Ld.(datum van
sing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
ïltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
954, Dinsdag 27 April
- Nog enkele dagen scheiden ons van een voor de Sleutelstad
jk evenement: a.s. Donderdag wordt het Oud-Hollands Cen-
de Burchtheuvel geopend. Talrijke bekende radio-orkesten en
i zullen zich in de komende weken in dit centrum doen horen,
j slechts een blik naar deze 'sterrenhemel' dan noemen wij de
van Tom en Martin Erich, van Eddy Christiani en Gerard van
i, terwijl ook de Skymasters, de Ramblers en de Holzacker
et op het appèl zullen ontbreken. Voorts zullen ook Maria Za-
)op de Knegt en Mieke Telkamp van de partij zijn.
itheuvel leidt langs een mozaïek van bloeiende bolgewassen
oor lantaarns omzoomde trap naar de top, naar de negentien
de rotonde. Voor iedere nis is een Oud-Hollands geveltje
luifel aan-
Duizenden
pjes, rond
len van 'de ;J
en in de
1 eeg - de
ilijn en de
urszijn niet
l - geven het
en feërieke
jterwijl ook
Kerk
ad huistoren
ght zullen
jjezet.
979,
!7 april
Een meer
ishoge wij-
werd van-
behulp
het bo-
leel van de
gehesen,
dse poort
at op het
i een ingrij-
ernieuwing.
hief Leidsch
Leidsch
lirectie: B.M. Essenberg
tail: directiehdcuz@hdc.nl
redacteur: Jan Geert Majoor
mail: redadie.ld@hdc.nl
OOR
aat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
istbus 54,2300 AB Leiden.
071-5 356 415
fax 071-5 356 325
iten fax 023-5150 567
EVERKOOP
m.b.t.:
>81 3661
oed: 023-5150543
75-6813677
ilhandel: 071-5 356 300
aus kunnen contact opnemen
3636
CE
gratis)
5196800
ITEN
taling (acceptgiro)
(alleen aut ine.)
p/j €216,90
e ons een machtiging verstrekken
matisch afschrijven van het
Isgeld ontvangen €0,50 korting
Dagblad
per betaling.
VERZENDING PER P05T
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
Voor zaterdagabonnementen geldt €0,60 per
zaterdag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 0800-1711 (gratis).
Mobiel: 072 - 5196800.
ma t/m vr: 07.30-17.00 uur; za: 08.00-13.00 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Media BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Media BV, 2004
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Media BV Is belast met de~verwerking van
gegevens van abonnees van dit dagblad. Deze
gegevens kunnen tevens worden gebruikt om
gerichte informatie over voordeelaanbieding
en te geven, zowel door onszelf als door
derden Heeft u hier bezwaar tegen, dan kunt
u dat laten weten aan HDC Media BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 2,1800 AA Alkmaar.
paardentanden en liep eigenlijk te
gen een muur van onkunde op."
Van Huygevoort is zich toen gaan
verdiepen in het toch wel specialisti
sche werk van paardenartsen en
kwam tot de conclusie dat die er ei
genlijk nauwelijks zijn in Nederland.
„Er zijn hier geen speciale opleidin
gen tot paardentandarts en het is
geen beschermd beroep. Dat bete
kent dat elke hobbyist zich paarden
tandarts mag noemen. Met alle ge
volgen van dien. De meest onbekwa
me mensen sleutelen aan paarden
gebitten en de prijzen die ze daar
voor rekenen variëren van hoog te
heel hoog."
Uiteindelijk ontdekte Van
Huygevoort dat er we
reldwijd slechts
twee bekende en erkende oplei-
dingsplekken rijn voor dit vak: in
Amerika en Australië. Een besluit
was snel genomen. Van Huygevoort
pakte het vliegtuig naar de Verenig
de Staten en kwam zo terecht bij Dill
Jeffrey in Glennsferry, Idaho. „Hij is
dé man op het gebied van paarden
gebitten. Daar heb ik een opleiding
gevolgd van zes weken. En om het
anderhalve jaar verwacht hij rijn
cursisten terug voor bijscholing."
„Het mooie van die opleiding is, dat
je daar niet alleen de theorie goed
leert, maar ook enorm veel praktijk
training krijgt. Deze man heeft meer
dan duizend paardenschedels staan
met gebitten waar iets aan man
keert. Als je het gebit van een paard
behandelt, gebeurt dat voornamelijk
op het gevoel. Als je arm achter in de
mond van een paard rit, zie je bijna
niets. Je moet het probleem dus vaak
op de tast vinden en verhelpen. Tij
dens mijn opleiding heb ik eindeloos
'blind' moeten oefenen op die paar
denschedels. Na verloop van tijd
krijg je het gevoel."
Een tweede plezierige bijkomstig
heid van de opleiding in Amerika is,
dat het gereedschap van
paardentandartsen
daar veruit het beste is.
„Met wat je uitspaart
aan kosten door daar
je apparatuur te kopen
in plaats van het vanuit
Nederland te bestellen,
verdien je de vlucht naar
Amerika alweer terug."
De gebitsproblemen van
rijn eigen paard heeft
Van Huygevoort in
middels zelf verhol
pen. Net als de ge
bitsproblemen van
veel andere paar
den. Maar hoe
herken je gebits
problemen ei
genlijk? „Die
kun je op
heel veel
Een gegeven paard mag je niet in de
bek kijken, luidt een bekend gezegde.
Maar geldt dat ook voor paarden van
een ander? Nee, zegt Pieter Bas van
Huygevoort uit Noordwijkerhout stel
lig. En hij kan het weten. Van Huyge
voort heeft van deze eigenaardige be
zigheid namelijk zijn beroep gemaakt
Als gecertificeerd paardentandarts
kijkt hij regelmatig paarden in de
mond - want een paard is een edel
dier en heeft dus geen poten, maar
benen en een mond in plaats van een
bek.
Zoals bij veel paardenliefhebbers, is
ook Van Huyge-
voorts passie voor
paarden op zeer
jeugdige leeftijd
ontstaan. „Toen ik vijf
jaar was, kreeg ik een
ezel. En daar is het ei
genlijk mee begonnen."
Sindsdien heeft hij altijd
paarden gehad. Maar daar
mee is de overstap van paar-
denberitter naar paardentand
arts nog niet verklaard.
„Het gebit van een paard is eigenlijk
zeer essentieel", vertelt de Noord-
wijkerhouter. „Een paard rijd je 'op
de mond'. Als het gebit van een
paard goed is, is het paard vaak ook
gezond." En die bewering gaat vol
gens Van Huygevoort andersom ook
op. „Een paard kan ook 'kreupel rijn
op de mond'. Als een paard bijvoor
beeld linksvoor in de kaak pijn
heeft, zie je vaak dat hij rechtsach
ter kreupel gaat lopen. Dat komt
dan doordat het paard z'n hoofd
tijdens het rijden verdraait om
minder druk van het bit op de
pijnlijke delen van z'n gebit te heb
ben. En door het verdraaien van
z'n hoofd, zet-ie z'n benen anders
neer, waardoor het beest kreupel
kan gaan lopen."
Klinkt boeiend, maar is het feno
meen 'paardentandarts' niet een
beetje een modegril? Nee, zegt
Van Huygevoort. „Tanden van
paarden groeien hun hele le
ven door. Het kauwen zorgt
ervoor dat de tanden niet te
lang worden. Maar vroeger
maalden paarden de hele
dag eten. Ze graasden en
kauwden wel zo'n achttien
uur per dag op grof voer.
Tegenwoordig eet een paard
nog maar zo'n vier uur per
dag. Het eten is veel voe-
dingsrijker geworden en bo
vendien veel fijner van
structuur. Waar paardentan
den vroeger zo'n 4 tot 5 mil
limeter per jaar sleten, is dat
nu nog maar 2 a 3 millime
ter. En ondertussen groeien
ze nog steeds in het oude
tempo door."
Een paar jaar terug liep Van
Huygevoort zelf tegen dat
probleem op. „Mijn eigen
paard had wat problemen
die uiteindelijk allemaal op
het gebit waren terug te
voeren. Ik heb er toen een
paar dierenartsen bijge
haald die stuk voor stuk
zeiden dat er niets aan te
doen was. Ik ben toen
zelf op zoek gegaan
naar een spe
cialist op het
1 Pieter Bas van Huygevoort behandelt een patiënt. Een klem houdt de mond van het paard open om te voorkomen dat de Noordwijkerhouter zijn
zien", legt Van Huygevoort uit. „Ten
eerste de meest voor de hand liggen
de kenmerken: een paard heeft
moeite met kauwen, wordt mager
der, houdt z'n mond scheef tijdens
het kauwen, heeft bloedingen in z'n
mond of zwellingen enzovoort. Dui
delijke mondprobleem dus. Maar
ook men- of rijproblemen, proble
men met het bit, een foute stelling
van het paard tijdens wendingen en
kreupel lopen of huppelen kunnen
bijvoorbeeld duiden op gebitspro
blemen."
Volgens van Huygevoort is het be
lang yan een goed gebit een onder
kend probleem bij paardenliefheb
bers. „Als wij, mensen, kiespijn heb
ben, is het al knap lastig om normaal
te functioneren. Terwijl wij met onze
handen werken. Voor een paard is
een gezond gebit nog veel belangrij
ker. Maar veel paardenberitters we
ten nog te weinig over het gebit van
hun dier. En dat wordt mede in de
hand gewerkt door de onkunde van
veel 'paardentandartsen'."
Er bestaat volgens Van Huygevoort
nog veel onbekendheid over het be
lang van een goed paardengebit en
over het werk van paardentandart
sen. „Ik hoop daar wat aan te kun
nen doen. Niet alleen geef ik daarom
lezingen. Maar ik heb bijvoorbeeld
ook mijn prijslijst op mijn website
gezet, zodat mensen weten waar ze
aan toe rijn. Want voor paarden
tandartsen is Nederland op dit mo
ment een beetje het Wilde Westen."
Voor meer informatie: www.paar-
den-tandarts.nl of06-55360070
mame
ren
Tïmoteus Waarsenburg
hand verspeelt. Foto: Dick Hogewoning
Natuurlijk is de Hillegomse wa
tertoren geen toonbeeld van
buitengewone architectuur.
Maar het tientallen meter hoge
bouwwerk aan de Leidsestraat
- gebouwd rond 1925 - heeft
wel degelijk emotionele waar
de, vindt Arie den Hoed (74),
op allerlei gebieden actief voor
de historische vereniging Stich
ting Vrienden van Oud Hille-
gom.
„Als je vroeger met de fiets bij
Aalsmeer Haarlemmermeer in
reed, zag je al de twee pijpen
van de steenfabriek én de wa
tertoren. En die schoorstenen
rijn al jaren weg." Den Hoed
zou het jammer vinden als ook
de watertoren daadwerkelijk
gaat verdwijnen, wat de ge
meente Hillegom serieus on
derzoekt.
De Lissenaar kent geen andere
gevallen in de streek waarbij
watertorens zijn gesloopt.
„Men probeert ze te behou
den." Maar de Hillegomse wet
houder Mare Witteman (PvdA)
vreest dat het vestigen van on
der meer een restaurant in de
toren - een plan van ontwikke
laar SVO-Initiatief - geen haal
bare kaart is. En de watertoren
'gewoon' laten staan, kost al
leen maar geld.
De gemeente moet weer de
boer op met de Hillegomse wa
tertoren, vindt secretaris Henk
Rienks van de Nederlandse
Watertoren Stichting (NWS). Te
koop zetten dus. Een kijkdag
moet de nieuwsgierigen naar
het bouwwerk lokken. „De ge
meente moet haar wensen en
eisen naar beneden bijstellen",
zegt Rienks. „Een watertoren
valt onder de categorie rooms-
katholieke kerk en raadhuis",
meent de NWS-secretaris. Die
sloop je niet, wat hem betreft,
maar bewaar je voor het nage
slacht. „Het kan mooi of lelijk
rijn, maar mensen kennen de
watertoren. Een watertoren
heeft een emotionele waarde."
Oud-joumalist Wibo Burgers
zou het jammer vinden als de
Hillegomse watertoren geen
nieuwe bestemming krijgt.
Burgers, die onder meer artike
len schrijft voor de vereniging
tot bescherming van cultuur
monumenten Heemschut en
De Nederlandse Watertoren
Stichting, kent namelijk veel
mooie voorbeelden van herge
bruik. „Maar als dat in Hille
gom niet lukt, moet-ie maar
weg. Het is geen museumstuk.
Persoonlijk vind ik het ook niet
zo'n mooie watertoren."
Wessel Mekking
De Hillegomse watertoren is in gevaar. De ge
meente denkt serieus aan sloop.
Foto: United Photos De Boer/Cynthia van Dijke
NOORDWIJK, 13.30 UUR
De wens om het hogerop te zoeken had André al als kind.
I want to make a big journey round the world. After that a happy
and healthy life.
Dat schreef hij op jonge leeftijd in een schoolschriftje.
De toekomstdroom is uitgekomen. André is een held, die in rondjes
om de aarde vliegt. Zijn profetische woorden liggen uitgestald in glazen
vitrines bij Space Expo. Samen met talloze andere trivia. Met terugwer
kende kracht zijn het heiligdommen geworden.
Babyfoto's. Klassenfoto's van de lagere school. Een cd-tje met hondse
klanken, getiteld Cosmos. Strips van de Thunderbirds en Perry Rhodan
('de grote ruimteserie'). Een scheerkwast En een lenzenhouder.
Naast de vitrines staan zuilen met deurgrote afbeeldingen van André.
De held is in alle standen gefotografeerd en gefilmd. In blauwe en witte
ruimtepakken, klemrittend in een 'oefenrakefhangend, 1 mum ml Hij
lacht onder alle omstandigheden. De ruimte maakt hem high.
Jongens in blauwe pakken van de European Spae Agency dromen weg
bij beelden en geluiden uit de ruimte. Zij worden ook astronaut
Een deskundige begeleidster slaat de romantiek aan diggelen. „Kijk, zo
gaat André naar het toilet" Ze wijst een piepklein toiletje aan, maat
schoenendoos. „André doet wat ie moet doen en dan zuigt hij het op
met een stofzuiger."
Ze zegt dat het in André's raket een ongelooflijke bende is. Helemaal
geen supersonische toestand met veel bliepjes en flikkerende lichtjes.
Afschuwelijk, het is er nog erger dan in een gewone mannenkamcr."
De held brokkelt langzaam af. „Hij heeft normaliter niet zo'n dilrl»» ro
de kop. Dat komt omdat-ie zweeft. Hij ziet er veel ouder uit dan hij is."
De magie is verbroken.
De blauwe ESA-pakken waar ze in lopen, zijn eigenlijk heel stom.
Ema Straatsma
w; ->s