ECONOMIE Klant royaler in 'winkel van de toekomst' Moberg geschrokken van 'poldergedrag' Pesten op werkvloer richt economische schade aan 'Je was 'n zielig mannetje als je bij Ahold werkte' 'Groot' grijpt de macht Autoshow in Leipzig co beperkt HDC158 zaterdag 17 april 2004 queline van Cinneken rg - In Rheinberg, een stadje net over de nds-Duitse grens, staat 'de winkel van de st'. Slimme chips en andere technologische verleiden de klant om meer te spenderen 'proeftuin'. i in pakken groepen samen in de super - i Rheinberg. Brood, vlees, groente, fiet- ïs - het kan hen niet boeien. De mannen IBM en maar in één ding geïnteresseerd: nologie van de Future Store. De winkel toekomst is van de Duitse detailhandels- Wetro, hier bekend van de Makro. ;n jaar worden in Rheinberg de nieuwste :he snufjes getest op het winkelend pu- e supermarkt - een gerenoveerde winkel 'ceten Extra - ziet er haast teleurstellend uit. En dat is ook de bedoeling, zo blijkt, et allemaal niet te futuristisch ogen, want 'lt de klant zich er niet prettig, onal Shopping Assistent (PSA) is de achtbare verandering. Het is een laptop astklikt op de winkelkar en activeert met enkaart. Deze computer heeft een scan ner die de producten 'leest'. Een pak koffie halen we langs de computer en viola op het schermpje verschijnt een foto van het artikel, de prijs en de eventuele korting. Datzelfde doen we met brood, shampoo, wijn en op het schermpje zien we pre cies hoeveel we hebben uitgegeven. De laptop meldt als gezegd ook wat de eventuele korting is. Voor sommige klanten is dat een sti mulans om de winkelkar flink vol te gooien, ten einde de gewenste korting - van bijvoorbeeld vijf euro - te halen, zegt Marcos Fernandez die de PR van deze hightech winkel voor zijn rekening neemt. ,,Op je scherm zie je datin één oogop slag." Op deze doordeweekse dag winkelt niet één klant met Personal Shopping Assistent. Monica Hussman die boodschappen drnt met haar dochter, is er nog niet aan toegecomen, zegt ze. „Ik heb geen tijd om me erin te lerdiepen. Straks ga ik dat wel doen. Een kwart van de klanten maakt ;ebruik van de nieuwe technologie, aldus Fernaidez. Zeker met een volle winkelkar is de PSA hanlig: nooit meer al je boodschappen op de kassabind zetten. De computer alleen is voldoende, dit 'vertelt' de caissière wat je hebt gekocht. Je hieft alleen nog maar te betalen. Nog een groot vmrdeel: nóóit lange rijen meer bij de kassa. De Future Store is een trekker. De gebruikte technologie heet uniek in de wereld te zijn. Meer dan tienduizend retailers van Wal Mart, Tesco en andere grote supermarktketens, reisden naar Rheinberg om een blik in de toekomst te werpen. „Elke retailer was hier", zegt Fernandez. Samen met 45 partners waaronder SAP, IBM en Intel wordt in Rheinberg onderzocht welke tech nische hulpmiddelen aanslaan. In de winkel zie je digitale prijskaartjes voor bijna 40.000 produc ten op de schappen die met een muisklik aange past kunnen worden. Interactieve informatiezui len die de klant vertellen hoe je bijvoorbeeld as perges klaarmaakt en die recepten geeft. Intelli gente weegschalen die groente en fruit automa tisch 'herkennen' en de juiste prijskaartjes af drukken. Er hangen tv-schermen met reclame boodschappen in een poging om de klant te ver leiden. „Tachtig procent van de aankoopbeslissingen wordt in de winkel zelf genomen", aldus Fernan dez. Naast de tv-schermen hangen verrassend genoeg ook de bekende papieren reclameaan biedingen royaal boven de winkelgangen. De veranderingen gaan gefaseerd, om de klant niet meteen af te schrikken. Bij de opening van de winkel hing er één tv-scherm, nu zijn het er acht. En dan is er de proef met de radio frequency identification (RFID)-chips op producten, die ra zendsnel informatie doorgeven aan personeel over verkopen en voorraad. In wat genoemd wordt 'de intelligente plank' doen drie fabrikan ten een proef met RFID-toepassingen. Zo heeft Procter&Gamble een chip bevestigd aan alle Pantène-haarproducten. Als een ldant de sham- poofles uit het schap haalt, verschijnt prompt een reclamefilmpje over het product op een tv- scherm. Een jaar Future Store leert dat de winkel aan slaat. Het aantal nieuwe klanten is met 30 pro cent toegenomen, blijkt uit onderzoek van de Boston Consulting Group. Er komen dagelijks twee- tot drieduizend bezoekers. Op zaterdag zijn dat er wel vierduizend. Bovendien geven klanten die de technologie ook gebruiken, ge middeld 65 euro per maand meer uit, consta teerden de onderzoekers. Of dat alleen aan de technologische snufjes ligt, is de vraag. Want de afdeling Fresh&Easy is een absolute lokker waar je graag terugkomt voor geurend vers brood, smakelijke pizza's, speciale salades die je zelf kunt samenstellen en vers ge maakte dressings. En daar betaal je ook voor. De Fresh&Easy hoek heeft niks met technologie te maken, maaf alles met Amerikaanse invloeden. En intussen staat er toch een rij bij de kassa. am - De top van Numi- dit jaar een nieuw con- te voldoen aan de ei- 7jde code Tabaksblat be- onderneming de zit- j| lijn van de bestuurders - aar. Nu zijn ze nog voor 1 1de tijd in dienst. Top- ennink en zijn collega's en A. Puri moeten vel eerst aftreden om Igende aandeelhou- idering opnieuw be- e worden. De code Ta- schrijft voor dat be ien maximaal een con- *r vier jaar krijgen met %uele verlenging tot onder rder toezicht Alle Nederlandse ves- van chemieconcern 4 an sinds gisteren onder 3 pt toezicht van de ar- 6 pectie, brandweer, pro- 2 n gemeenten. Directe ijig is de explosie in de 'Jefabriek in Geleen vo- pril, waarbij drie on smonteurs om het le- nen. Het verscherpt gaat enkele jaren du- 3Jieeft staatssecretaris ciale zaken en werkge- d) gisteren bekend ge- dens een debat in de i Kamer over arbeids- igheden. Het ver- 11 oezicht staat los van echtelijk onderzoek jxplosie in de fabriek, schijnlijk eind deze rordt afgerond. >op pc's 8 irocent hoger i ham - De wereldwijde 1 van computers zit in 4i het eerste kwartaal f steeg de verkoop met sjient tot 41,2 miljoen I blijft marktleider met taandeel van 18,6 pro- heeft marktonderzoe- 5 International Data j ion) gisteren bekend- if Daarmee is de groei 1 procent die het markt- J ikbureau verwachtte, 3! èn. De snellere stijging 51 iral te maken met de het Europese en inse bedrijfsleven. Ook j. irijzen van fabrikanten gende vraag naar 'no- 3t draagbare computers, Ie verkopen hogerop. oenfonds niet korten 1 - Het pensioenfonds [5 ilconcern Campina uitkering aan gepen- 52 e werknemers dit jaar 2 compenseren voor de 13 Iet fonds heeft niet ïaakt dat het onvol- ;eld heeft voor de zoge- lexatie. Dat heeft de n Arnhem gisteren be- b pensioenbeheerder er besloten om de ko- iren 1,2 procentpunt hoging te beknibbe- .die manier wilde het 'f en met 2008 geld be- aarmee het de buffers I oillen. Een groep onte- ud-werknemers van ■j i kwam tegen dit be- et geweer en spande !s geding aan. a sluit daling t niet uit J - De Finse fabrikant I iele telefoons Nokia uit dat de omzet over ■tode kwartaal opnieuw Nokia zag zoals ver- lijn nettowinst in het rartaal dalen. Het re is ivam uit op 816 mil- d, een daling van 16 'ten opzichte van de le iriode vorig jaar. De ng 2 procent omlaag miljard naar 6,63 mü- door Achille Prick den haag - Met de stortvloed aan kritiek over zijn hoge salaris had de nieuwe Ahold-topman Anders Moberg vorig jaar een koude start. Komende maandag presenteert de Zweed zijn eerste jaarcijfers bij Ahold. Wie is An ders Moberg eigenlijk? Anders Moberg is dol op het strand. Tijdens de spaarzame momenten die de topman het afgelopen jaar voor zichzelf had, trok hij het liefst zijn gym schoenen aan om een stukje te gaan hardlopen over het zand. „Maar die momenten waren er naar zijn zin nog veel te wei nig", zegt Kiki Stiemer, die de nieuwe topman bij Ahold dage lijks met raad en daad terzijde staat. „Moberg heeft nog iedere dag al zijn energie nodig om Ahold terug op het goede spoor te krijgen." Hoewel de Zweedse topman ja renlang een belangrijk aandeel had in het succes van Ikea, was Moberg in Nederland een grote onbekende. Totdat hij vorig jaar mei werd gepresenteerd als redder van het door een boek houdschandaal zwaar getroffen Ahold. „Hij schrok van de angst in het bedrijf', zegt Stiemer. „Nie mand durfde voor zijn mening uit te komen, terwijl hij dacht dat Nederlanders juist zo open en direct waren. Hij botste met de oude Ahold-cultuur die te afwachtend was. Daar heeft hij een hekel aan. Hij wil niet voortdurend zelfvertellen wat er niet goed gaat, maar wil dat werknemers hem dat komen zeggen. Vervolgens bepaalt hij een richting en moet iedereen dat met eigen initiatief invullen. Hij vraagt op dat punt heel veel van zijn mensen." Stiemer bekleedt een, binnen Ahold, nieuwe functie, die door Moberg is bedacht: assistent van de bestuursvoorzitter. Geen secretaresse, maar iemand die de business kent en de topman dagelijks ook inhoudelijk advi seert over de te varen koers. „Er gaapte een kloof tussen de top en de rest van het bedrijf. Mijn functie is één van Mobergs ini tiatieven om dat te doorbre ken." Ruud Beumer is voorzitter van de Centrale Ondernemingsraad (COR) van Ahold en herkent de nieuwe stijl. „Moberg wil écht dat je bij hem binnenloopt. Ik doe dat ook, maar dat kan mis schien ook wat makkelijker vanuit mijn functie. Ik zie dat anderen er nog moeite mee hebben. Iets weerhoudt hen er van om hem te benaderen. Ter wijl hij goed tegen kritiek kan. Hij wil meer openheid. Daarom heeft hij ook een hele groep managers op cursus gestuurd, onder meer om te leren om gaan met kritiek." Het betekent niet dat Moberg aanhanger is van het polder model. „Nee absoluut niet", zegt Stiemer. „Wat Moberg wil, is op basis van goede informa tie uit het bedrijf beslissingen nemen. Daar neemt hij ook de tijd voor, maar als de knoop is doorgehakt, is hij volhardend. Dan moet niemand meer gaan zeuren. Die neiging hadden we bij Ahold wel." Volgens Beumer steekt Moberg er veel tijd in om mensen weer trots te maken op Ahold. „Het afgelopen jaar was je toch maar een zielig mannetje als je bij Ahold werkte. Hij wil dat door breken; hij bezocht bijvoor beeld een feestje van 500 super marktmanagers om hen moed in te spreken. Dat was nieuw." De vergelijking met voorganger Cees van der Hoeven, die weg moest vanwege de boekhoud fraude, dringt zich op. „Moberg zoekt veel minder de publiciteit dan Cees van der Hoeven, maar die geilde daar misschien ook een beetje op", zegt Beumer. „Nee, het is absoluut geen mannetjes-man, die zich voort durend op de voorgrond plaatst", vult Stiemer aan. „Hij wil onderdeel van het team zijn. Uiteindelijk is hij ook een ge voelsmens, hij kijkt niet de hele dag naar de cijfertjes, maar wil mensen meekrijgen met zijn ideeën." Niemand heeft echt een anek dote of eigenaardigheid over Moberg te melden. „Tja, hij golft en is dol op vakantie", zegt Stiemer. „Begin januari is hij voor het eerst sinds zijn start bij Ahold weer eens weggeweest, weekje skiën. Samen met zijn gezin, want het is een echte fa milieman. Hij begint 's och tends liever een paar uur eerder als hij dan 's avonds thuis sa men kan eten." Dat gezin heeft Moberg het af gelopen jaar moeten missen. „Hij woont nog steeds in een hotel en de rest van zijn familie in hun huis in Zweden", zegt Stiemer, „maar niet meer voor lang. Ze hebben eindelijk een woning gevonden, in Amster dam. Vindt 'ie een heerlijke Rothschild maakt eind aan gouden historie Op de Europese top van eind maart werd voormalig PvdA- premier Wim Kok voorgedra gen als voorzitter van een groep experts die de economische strategie van de EU moet evalu eren. WD'er Gijs de Vries stond bij die gelegenheid in de schijn werpers als de kersverse, eerste Europese coördinator in de strijd tegen terrorisme. Over een zeker zo belangrijke benoe ming, namelijk die van een nieuw bestuurslid van de Euro pese Centrale Bank (ECB), werd nauwelijks ophef gemaakt. Centrale bankiers spreken de gemid delde burger blijk baar niet echt aan. Toch is met de be slissing van de Eu ropese Raad om de vertrekkende Span jaard Domingo So lans te laten opvol gen door zijn vrij wel onbekende landgenoot Gonza lez Paramo een schadelijk prece dent geschapen. Want de niet te ver hullen boodschap van deze benoe ming is dat de grote landen van Europa hun zetel in het bestuur van de ECB mogen behouden. De veel beter gekwalificeerde Belg Peter Praet haalde het on danks steun van de Benelux niet. Duitsland is niet meer wat het geweest is en speelde ook hier weer een dubieuze rol. Met zijn steun voor de Spanjaard bevestigde Berlijn impliciet het hardnekkige gerucht dat Duits land, Frankrijk, Italië en Spanje een permanente zetel claimen in het zes leden tellende be stuur van de Europese Centrale Bank. In de zomer van 2006 moet de Duitser Otmar Issing - hij is het geweten van de ECB - vertrek ken. Issing kan dan mooi weer door een landgenoot worden opgevolgd. Een dergelijke prak tijk zou er op neerkomen dat er van de zes bestuurszetels slechts twee beschikbaar zijn voor de acht kleinere landen in het ECB-bestuur (Executive Board). De grote landen ver sterken niet alleen hun greep op de Europese Unie, maar ze grijpen ook nog eens de macht binnen de ECB. Ook nu hebben de kleinere lan den weer aan het kortste eind getrokken, hetgeen volgens mij in de toekomst veel vaker gaat gebeuren als deze landen zich niet verenigen. Bovendien had den de grote landen hun in vloed binnen de ECB al op een andere wijze vergroot. Wat is er gebeurd? Op een vorige Euro pese top hadden de regerings leiders geconcludeerd dat er bij de uitbreiding van de EU met tien nieuwe lidstaten ook maar eens moest worden nagedacht over een hervorming van de be sluitvorming binnen de 'Gover ning Council', het beleidsbepa lende orgaan van de ECB. Aangezien het toch de bedoe ling is dat alle 25 EU-lidstaten tot de eurozone toetreden, zou een Governing Council be staande uit zes bestuursleden en 25 centrale bankpresidenten niet optimaal voor de besluit vorming zijn. Daarom werd de ECB gevraagd met een hervor mingsplan te komen. Dat lieten de centrale ban kiers zich geen tweede keer vra gen. Zo'n unieke kans om het initi atief bij de hervor ming te behou den, laat je niet voorbijgaan. Zelfs de centrale bankiers met hun 'esprit de corps' kwamen er niet gemakkelijk uit, al bleef de strijd bin nenskamers. Er kwam een typi sche insider oplos sing uit, namelijk dat de 'grote' vier landen (en la ter vijf als het Verenigd Konink rijk ook tot de eurozone toe treedt) samen vier stemmen be houden, de 'middelgrote' lan den (inclusief Luxemburg!) krij gen in totaal acht stemmen en de 'kleine' landen (waaronder voorlopig ook Polen) gezamen lijk slechts drie stemmen. Dit geeft de nationale centrale bankpresidenten in het totaal vijftien stemmen (nu nog twaalf stemmen) tegen zes stemmen van het ECB-bestuur. Anders gezegd, de besluitvorming bin nen de ECB wordt verder gede centraliseerd in plaats van juist gecentraliseerd, hetgeen de ef fectiviteit van het Europese mo netaire beleid serieus kan on dergraven. Deze hervorming staat op ge spannen voet met het principe van de collectieve besluitvor ming, zoals vastgelejKl in het Verdrag van Maastricht. Er is een reëel gevaar dat het mone tair beleid wordt gerenationali seerd in plaats van gedenatio naliseerd. De kans dat er vol gens landsbelangen gaat wor den gestemd zal zeker toene men. Die ontwikkeling zou de geloofwaardigheid van de ECB schaden. Wat mij echter het meeste zor gen baart, is dat de grote vier landen hun macht zowel bin nen het ECB-bestuur, als bin nen de rest van de Governing Council op grove wijze hebben versterkt. Dit belooft niet veel goeds voor de toekomst, niet al leen voor de ECB, maar ook niet voor de EU. Sylvester Eijffinger hoogleraar Europese Financiële Economie Leipzig - Twee modellen van de Amerikaanse autogigant Chevro let: op de voorgrond de cabriolet van de beroemde Corvette en aan de muur de C5 Commemora tive. De auto's zijn vanaf van daag te zien op de AMI, de inter nationale autoshow in Leipzig. Meer dan 400 standhouders uit 18 landen presenteren daar hun auto's. De show duurt tot 25 april. Foto: AP/Eckehard Schulz Meer dan een half miljoen slachtoffers amsterdam/gpd - Stel u heeft net een vertrouwelijk gesprek gehad met uw baas. Hij opent de deur van zijn kamer en vat hardop samen waarover u heeft gesproken. Met als gevolg dat collega's in omliggende kamers deze samenvatting kunnen ho ren. Of uw baas blijft herhalen hoe dom collega X wel niet is. Of hij weigert u vakantiedagen toe te kennen, terwijl datzelfde bij een collega van u meteen geregeld is. Gaat het hier om 'vergissingen'? Of is er sprake van opzet en is uw baas u ge woon aan het pesten? Joanna Pike van 'Stichting Stop Mobbing' vermoedt het laatste. „Zo kun je werknemers het le ven flink zuur maken." Mob bing komt van het Engelse 'to mob', lastig vallen, maar het woord wordt bijvoorbeeld ook al in Zweden en Duitsland als zodanig gebruikt. Het is de ver zamelnaam voor pesten, inti midatie en discriminatie op de werkvloer. Bij 'mobbing' wordt een persoon systematisch ge pest door collega's of een baas. Pike geeft als oprichter van Stop Mobbing voorlichting over dit onderwerp en adviseert bedrij ven en leidinggevenden hoe ze dit soort dingen kunnen tegen gaan. Het persoonlijk leed van pesten is groot. „Meestal begint het met een incident", schetst Pike. Bijvoorbeeld een vrouw in een mannenomgeving die een keer te laat komt omdat haar kind ziek is. Of een Brabander die met alleen Rotterdammers werkt en nooit weet hoe Feyen- oord de vorige avond heeft ge voetbald. Iemand heeft al een achterstand en krijgt vervolgens een etiket opgeplakt. 'Daar heb je haar weer'. Of 'daar heb je die Brabo weer'. Dan wordt niet langer 'met', maar 'over' die persoon gespro ken. En daarna gebeuren aller lei vreemde dingen. Zoals dos siers die verdwijnen, gesmoes achter de rug om, iemand con sequent overslaan bij het rond je koffie. Als het management zich ermee gaat bemoeien, heeft betrokkene al verminderd zelfvertrouwen. Hij doet langer over zijn werk om vooral geen fouten te maken. Tegelijkertijd wordt hij minder secuur, omdat hij zijn werk ook snel wil doen. Uiteindelijk wordt zo iemand buitengesloten. Vaak volgt hier op een entree in de ziektewet. Niet iedereen laat het zover ko men. Soms houden mensen het lang vol, bijvoorbeeld vanwege een unieke baan of dankzij bij zondere arbeidsvoorwaarden. Als slachtoffer is het moeilijk in je eentje de cirkel te doorbre ken. „Daarom moeten collega's inspringen," zegt Pike stellig. „Pesten kan niet bestaan zon der een publiek. En bedrijven moeten duidelijk maken dat in timiderend gedrag niet wordt geaccepteerd. Helaas ontbreekt het vaak aan regels over om gangsvormen." Ook de economische schade van pesten is aanzienlijk. Uit onderzoeken van TNO Arbeid en het ministerie van sociale zaken blijkt dat tussen de 13 en 16 procent van de werknemers in Nedérland met 'mobbing' te maken krijgt. Dat komt neer op 500.000 a 600.000 mensen. Mobbing kost een bedrijf naar schatting per geval 45.000 euro aan ziekte, vervanging, juridi sche kosten, bemiddeling en 'afgeleide kosten'. Bij dat laatste gaat het bijvoorbeeld om het verlies van een goede klant die niet wordt teruggebeld omdat collega's het telefoontje niet doorgaven. Een 'geintje'? Pike zegt een bedrijf te kennen waar dit onder verkopers een inge burgerde gewoonte was. Mobbing vindt plaats op alle niveaus in een organisatie. Inti midatie door collega's komt het meest voor in de horeca en bij banken, constateerde TNO Ar beid. ECONOMIEWIJZER londen/anp - De Britse zaken bank NM Rothschild zet bin nenkort een punt achter een stukje roemruchte historie. De bank wil stoppen met de han del in goudcontracten. Roth schild smokkelde twee eeuwen geleden nog goudstukken over het Kanaal om de Britse oor logsinspanningen tegen Napo leon te financieren. Ook was het ooit een voorname goud producent en specialist in de zuivering van het edelmetaal. Maar de huidige topman Baron David de Rothschild zegt dat zijn bank nu te klein is in de grondstoffenhandel om er nog een rol van betekenis in te spe len. Hij heeft daarom besloten deze handel helemaal te staken. Het besluit treft ook de goudac tiviteiten, zei hij gisteren in de zakenkrant Financial Times. Rothschild verhandelde vooral nog contracten die goudprodu centen moeten beschermen te gen sterke prijsschommelingen. De vraag daarnaar werd de af gelopen jaren steeds kleiner, omdat de grote producenten steeds meer voor eigen risico handelen. Het besluit van Rothschild maakt ook een einde aan.een andere traditie. Elke werkdag nog komen in het Londense kantoor van de prestigieuze za kenbank vijf heren met Britse vlaggetjes bijeen om de officiële goudprijs vast te stellen. Dat ge beurt stipt om half elf in de ochtend en drie uur 's middags. Zolang een van de heren met zijn vlaggetje blijft wapperen, is er geen akkoord over de vaste prijs, omdat goudhandelaren van banken zich daar niet in kunnen vinden. Dit ritueel heeft al sinds 12 sep tember 1919 plaats. Rothschild is altijd de voorzitter van de vergaderingen geweest, maar zal deze rol moeten opgeven nu de bank stopt met de goudacti viteiten. stad waar hij graag doorheen dwarrelt. Hij heeft het hier so wieso wel naar zijn zin en kan ook al behoorlijk een Neder landse krant lezen. Maar het belangrijkste is de hereniging met vrouw en kinderen, want soms deed het alleen zijn zijn humeur geen goed." Anders Moberg op de aandeelhoudersvergadering van Ahold in het Scheveningse circustheater. Foto: GPD/Phil Nijhuis

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 2004 | | pagina 7