Kromme raketsla
in de ruimte
GESPREK VAN DE DAG
Idols verrijktNederlandse taal met nieuw woord: pföméh
'Modern testbeeld
als nieuw rijkswape
Snip en Snip
zaterdag 17 APRIL 20(i
DAGELIJKS LEVEN
Hé,ME,HÉ,Zö PRAfiT MIÜT
TFufcN OE. Mu£|)Erï-, ^)c»iV CEVAME.
MENSELIJK
PETER GOTTI, broer en opvolger van
wijlen de Amerikaanse maffiabaas
John Gotti, is tot 9,5 JAAR GEVAN
GENISSTRAF veroordeeld wegens
het witwassen van geld, samenzwe
ring en gangsterpraktijken. De 64-ja-
rige Gotti, een voormalige vuilnis
man, nam de rol van godfather van
de New-Yorkse maffiafamilie Gambi-
no op zich toen de zoon van de in
2002 overleden John Gotti in de ge
vangenis terechtkwam. De vriendin
van Peter Gotti, Marjorie Alexander
(foto), pleegde twee weken geleden
zelfmoord nadat in roddelbladen ver
halen over hun affaire waren ver
schenen. Zijn vrouw, van wie hij ge
scheiden leeft, had de rechter ge
vraagd Gotti de zwaarst mogelijke
straf op te leggen. Foto: AP
De DOOP van prinses CATHARINA-
AMALIA, op 12 juni in de Grote of
Sint-Jacobskerk in Den Haag, is
voor Paleis Het Loo aanleiding voor
een EXPOSITIE over vijf eeuwen ge
boorte en doop in het Huis Oranje-
Nassau. De doopschaal uit 1682
waaruit het prinsesje zal worden ge
doopt is er te zien. De schaal is vol
gens Het Loo ook gebruikt bij de
doop van onder anderen de latere
koning Willem I, de kinderen van
prinses Margriet en het dochterje
van prins Constantijn. Schilderijen,
tekeningen, prenten, foto's, baby-
kleding, meubilair, wiegen, kinder
wagens en kostbare geschenken
brengen de geschiedenis verder in
beeld. Ook de koninklijke wieg,
waarin vele Oranjes onder wie Ama-
lia lagen, zal aan de bezoekers wor
den getoond.
Ebner-Eschenbach
Hoe verder onze kennis van
God gaat, des te verder wijkt
God van ons terug
David en Victoria BECKHAM komen
momenteel vooral in de publiciteit
door het vermeende overspel van de
voetballer, maar zondag staan ze
weer eens positief in de schijnwer
pers. De Britse krant The Sunday Ti
mes publiceert dan een jaarlijks
overzicht van RIJKE BRITTEN en de
Beckhams zijn opgeklommen tot
plaats 621. Het stel zou een slordi
ge 65 miljoen pond (99 miljoen eu
ro) bezitten. Het 28-jarige stervoet
baller zou alleen vorig jaar al 20 mil
joen pond hebben verdiend bij zijn
voormalige team Manchester Uni
ted, zijn huidige werkgever Real Ma
drid en vooral door merchandising.
De Britten, die zich wekenlang heb
ben verlekkerd aan alle verhalen
over Davids vermeende overspel met
de Nederlandse diplomatendochter
Rebecca Loos, kregen gisteren op
nieuw voorpaginaverhalen over het
stel voorgeschoteld. Dit keer ging
het echter over de manier waarop de
Beckhams hun geld uitgeven. David
zou voor de 30ste verjaardag van
Victoria een ring met een roze dia
mant hebben gekocht. Prijskaartje:
een miljoen pond. De Britse media
vragen zich af of het peperdure pre
sentje wellicht een goedmakertje is.
Foto: AP
KROONPRINS sjeik Mohammed bin Rashid Al Maktoum van DUBAI is in Jorda
nië GETROUWD met de Jordaanse prinses Haya. Het staatspersbureau van de
Verenigde Arabische Emiraten, waartoe Dubai behoort, heeft dat gemeld.
Haya's halfzus koning Abdullah 11diens echtgenote koningin Rama en de Jor
daanse kroonprins Hamza woonden de huwelijksplechtigheid bij. Prinses Haya
(29) is de oudste dochter van de overleden koning Hussein en diens derde
vrouw. Sjeik Mohammed (55) is behalve kroonprins van Dubai minister van de
fensie van de Verenigde Arabische Emiraten.
De EGYPTISCHE FILMCENSOR
heeft minder moeite met het laatste
deel van filmtrilogie THE MATRIX
dan met de eerste twee delen. Ter
wijl uit deel een nog flinke fragmen
ten geknipt werden en deel. twee,
The Matrix Reloaded, aanvankelijk
geheel werd verboden wegens strij
digheid met de islam, kwam deel
drie vrijwel ongeschonden langs de
Egyptische filmpolitie. Slechts twee
zinnetjes waarin hoofdrolspeler Kea-
nu Reeves zichzelf tot een soort god
benoemt zijn uit het origineel ge
knipt. Ook een kort shot van een
topless serveerster zal in Egypte niet
vertoond worden. Voor alle delen
van de spectaculaire actiefilms
geldt dat islamitische kranten ze als
'zionistisch' van de hand wijzen.
Voor de Egyptische filmcensor is dit
echter geen reden om deel drie, The
Matrix Revolutions, te verbieden. De
film gaat binnenkort in première.
id
Hoest de longen uit mijn lijf. Ik zou best willen
schrijven 'ik hoest de longen uit mijn lijf maar ik
heb ooit geleerd dat je brief of opstel niet met het
woord 'ik' mag beginnen dus laat ik 'ik' maar weg.
Verraderlijke verkoudheid. Duurt al acht dagen. En
om de andere dag denk ik: het is voorbij. Of in ieder
geval: het gaat de goede kant op. Maar nee, een dag
later duikt de schorre keel, de slechte stem, de gele
slijm, de blaffende hoest en de lichte koorts weer op.
Doorhalen wat niet verlangd wordt. Ik wandel, ik
blijf in bed, ik snuif, damp, slik, druppel, gorgel:
niets helpt.
Vorige week bij mijn zus in Zwitserland geweest. Die
lag in een herstellingsoord bij te komen van een ope
ratie. Paleis Soestdijk-achtig gebouw aan het Meer
van Genève. Schitterende voorzieningen, prachtige
parken eromheen. Iedere Zwitser die geopereerd
Dankzij Idols is de Nederlandse taal
verrijkt met een nieuw woord:
pfóméns. Of dat de correcte spel
ling is, zal pas blijken als het in de
Dikke van Dale wordt opgenomen.
Maar voor de juiste uitspraak kan
men bij Edwin Jansen terecht.
Jansen -voormalig aannemer te
Den Haag, ontdekker van Anouk
en geestelijk vader van de uit
drukking pfóméns- spreekt zijn
taalvondst uit alsof er een pluisje
op z'n bovenlip zit, dat bij het los
komen steeds achter z'n huig
schiet. In ieder geval betekent het
zoveel als 'uitvoering'. Maar uit
voeringen hebben ze bij de fanfa
re, het majorettekorps en het se
niorenkoor ook, en in die catego
rieën hoort een jongerenidool ui
teraard niet thuis. Zodoende gaf
Irma, die afgelopen zaterdag het
spits moest afbijten, een 'schreeu
werig overkomende', aldus Jan
sen, pfóméns van het lied 'When I
get you alone'.
Het thema van de uitzending was
'party', een onderwerp dat bij de
deelnemers op grote bijval kon re
kenen (de onnavolgbare analyse
van JK: 'Het is party, dus ik dacht
ja het is feesten, dus party'), maar
voor de producenten van het pro
gramma leek het vooral een goede
aanleiding om de drie overgeble
ven meisjes in bikini te kunnen
tonen. Tijdens de inleidende film
pjes zagen we de deelnemers
ronddartelen in het zand van het
strand in een Aalsmeerse studio,
als edelfiguranten op een Califor-
nische beach party (niet te ver
warren met een Noord-Hollands
strandfeest). En terwijl Boris en JK
hun shirtjes mochten aanhouden,
werden Maud, Marlies en Irma
noodgedwongen plotsklaps deel
neemster aan de badpakkenronde
van een missverkiezing. Alsof er
voor de dames ineens extra be
oordelingscriteria waren aange
legd.
Of dat de uitslag heeft beïnvloed,
zal altijd wel in nevelen gehuld
blijven, maar Irma's fysieke pfó
méns was ontegenzeggenlijk een
of twee maatjes te klein voor die
van Marlies en Maud. Des te pijn
lijker was het dat Jemey Kaagman
-die haar eigen onsterfelijkheid te
danken heeft aan een strategisch
Na vanavond zijn er nog maar drie Idols over. Hier het moment van vori
ge week toen Irma de klos was, tot grote verbazing van Maud. Foto: GPD
opengeritst lederen spelepakje-
Irma's tweede zangpföméns af
serveerde met een vilein 'maar ik
vind wél dat je er leuk uitziet'.
Marlies op haar beurt, kreeg na
haar vertolking van Kylie Mino-
gues Little Eva-cover 'The Loco-
motion', van Edwin Jansen te ho
ren dat Kylie 'niet kan zingen
maar wel een lekker lichaam
heeft', terwijl Marlies, nou ja-
Doorgaans reageert Marlies met
een keurig 'bedankt' op e
tisch juryoordeel, maar ii
val vertrok ze stampvoete1
ting Reinout Oerlemans. w
meisje laat zich tenslotte 51
zeggen.
Toch komt het echte uitei
toon elke week opnieuw 11
Alleen al vanwege zijn exj
tele coiffures hoop je dat
lang mogelijk in de race I
Want bij iedere uitzendin 5
opnieuw een verrassing
kapper nu weer heeft aan
Twee weken geleden zag
uit alsof ie een mini-helit
platform op zijn hoofd ha
wijl het er zaterdag op lee
buitenaardse wezens de 1
voren op zijn haar waren
en er, in de veronderstelli
het een korenveld was, m
ze graancirkels in hadden
bracht. Of hij beter zong i
ma, die haar Idols-avonti
eindelijk zag stranden, va
twijfelen. Maar tegen zo'n
pfóméns is vooralsnog ni
opgewassen. Geknipt voo
vak, u zegt het.
Jerry Goossens
In een land waar geen leeuwen wonen, is hét nationale syml
beeltenis van drie leeuwen met een kroontje, met daarondei
spreuk 'Je Maintiendrai': Ik zal handhaven. Zo'n Rijkswapen
niet meer bij deze tijd, vindt ongeveer de helft van de bevolk
schien dat een ontwerp van Anne Milten meer recht doet aa
anderende samenleving. Zij won deze week een ontwerpwei
voor een nieuw Rijkswapen waarin ze aangeeft niet zoveel ra
tie op te hebben, maar meer naar de toekomst wil kijken. „V
ten er terdege rekening mee houden dat Nederland lid is vai
ropese Unie, maar dat we te
gelijk een eigen karakter
hebben", zei ze over haar
ontwerp. Volgens de jury
verwijst ze subtiel naar
water en land, maar wil ze
vooral benadrukken dat
de nieuwe technologie
en de kenniseconomie
essentieel zijn. ,,En
een klein, geel ster
retje linksboven
moet aangeven
dat Nederland
een land is waar
mensen ontzet
tend graag wil
len wonen", zei
juryvoorzitter
Stef Blok, Twee
de-Kamerlid van de WD. De prijsvraag was e
tief van drukkerij Koninklijk de Swart, die twa
derd jaar bestaat. Ze wil met dit project een gn
bijdrage leveren aan de discussie over identitei
den en normen in deze tijd. Daarvoor had de dn
veertig studenten uitgenodigd van de Academie v(
dende Kunsten in Den Haag. Ze moesten „oog hebfc
de traditie, maar tegelijk een hedendaags ontwerp 11
dat honderd jaar moet meekunnen". De vijf genomi
die in Den Haag hun ontwerpen toonden, gaven aan
veel op te hebben met de geschiedenis en in hun ontwerpe
zelfs geen glimp meer van een leeuw terug te vinden. Ze pasi
daarmee in het beeld van een
onderzoek door TNO/Nipo,
waaruit naar voren komt dat
vooral jongeren het huidige
Rijksbeeld volledig achter
haald en oubollig vinden. Zij
vinden het tijd voor een nieuw
wapen met een nieuw motto,
omdat principes, normen en
waarden zijn veranderd. Ook
vinden ze de symboliek met
pijlen en zwaarden te agres
sief.
Het Rijkswapen dateert uit
1852 en werd in die tijd zo be
schreven: „In azuur, bezaaid
met blokjes van goud, een
leeuw van goud, gekroond met
een kroon van drie bladeren
en twee parelpunten van het
zelfde, getongd en genageld van keel, in de rechter voorklau
heven houdende in schuinlinkse stand een zwaard van zilve
vest van goud en in de linker, een bundel van zeven pijlen vi
met punten van goud, de pijlen te zamen gebonden met eer
de van goud". Van die sfeer is niets meer terug te vinden in 1
nende idee van Anne Milten, dat aan computertaal doet den
meer op een modem testbeeld lijkt. Bart Chabot, zelfbenoei
tenbeentje in de jury, had het daarom niet als winnaar aangi
Hij voelde meer voor het ontwerp van Stephanie Jerey, Duit:
geboorte, waarin Nederland is opgebouwd uit grote en klein
in verschillende kleuren, waarmee zij onder meer wil aangei
het land een smeltkroes van culturen is. Chabot: „Fris, span
een beetje house-achtig. Bovendien doet het denken aan ee
rijke hedendaagse kwaliteit van Nederland: Exportland van
De kans dat het winnende ontwerp ook daadwerkelijk de lee
verdringen is minimaal, maar de jury sluit niet uit dat het ee
eus wapen kan worden. Dan komt het bijvoorbeeld op het s
nationale sporters te staan. In het paspoort daarentegen zul
leeuwen nog heel lang prijken, gpd
wordt en fysio-therapeutisch herstellen moet, heeft
recht op tivee wekefi verblijf in zo'n aards paradijs.
Rijk land. Wij wandelen daar, mijn zus nog voetje
voorzichtig en ik al snuitend en niesend. Had mis
schien toen meteen binnen moeten blijven maar je
vliegt geen duizend kilometer -wat een zegen zijn
die goedkope luchtvaartmaatschappijen toch, dat
mag wel eens gezegd- om dan in het huis van je zus,
de arme vrouw is weduwe, in bed te blijven. Dus ik
dapper met haar autootje iedere dag naar Soestdijk.
Weer thuis ben ik tivee dagen in bed gebleven. Geen
vreugde want mijn vrouw beschouwt ieder ziek mo
ment van mij als aanstellerij. Midden in de week
moest ik een lezing houden, ging naar de huisarts en
kreeg een zuigtabletje voorde schorre keel. Was ik
vet mee. Hielp geen flikker natuurlijk. Haalde het
einde van mijn rede op karakter en dacht van pure
vreugde dat ik beter was maar nee.
Intussen vlooi ik het nieuws door op zoek
naar een geschikt ondenverp voor dit hoekje
van de krant. Het gesjacher rond de Australi
sche zwemmer Ian Thorpe (Bij de Olympi
sche Spelen zouden wildcards moeten ko
men net als bij bv Wimbledon). De deal
tussen Bush en Sharon (onbegrijpelijk
maar buitenlandse politiek is niet mijn
fort) of de botsing tussen Van Aartsen en
Balkenende over terreurbestrijding (rare
schuiver van die Van Aartsen). Maar wat
zal ik over al die zaken uitiveiden terwijl het
snot op het toetsenbord van mijn laptop
druipt. En mijn hele week slechts door één
ding beheerst wordt: IK BEN VERKOUDEN.
Planten groeien omhoog, naar het licht en met de wortels om
laag. Vanzelfsprekend. Maar niet voor 70.000 scholieren. Zij la
ten volgende week tegelijkertijd met astronaut Kuipers raketsla
groeien. En ontdekken zo de rol van zwaartekracht en licht.
Hélène van Beek
André Kuipers.
Foto: Reuters
De keuze van de zaadjes is niet toevallig. Rucola
(Eruca sativa) ofwel die heerlijke sla die vooral de
Italianen op hun pizza eten, is namelijk een ge
schikt plantje om proeven mee te doen, licht bio
loog Koen Weterings toe. „Rucola heeft snel kie
mend zaad." Weterings werkt aan de Nijmeegse
universiteit en is betrokken bij het projekt 'Seeds
in Space' ofwel zaadjes in de ruimte. Duizenden
scholieren laten zaadjes van de rucola -die in
Nederland heel toepasselijk raketsla wordt
genoemd- thuis in een speciaal ontworpen
groeiraket ontkiemen.
Astronaut André Kuipers doet dat op hetzelf
de moment, maar dan in zijn ruimtestation
waar geen zwaartekracht is. Zo is goed te
zien wat het verschil is tussen groeien in
de ruimte en op aarde, waar wel zwaarte
kracht is. Via live-uizendingen op televisie
kunnen de kinderen hun resultaten ver
gelijken met die van astronaut André.
Aanvankelijk ontwierpen Weterings en
zijn collega's een simpel zwart doosje in
twee delen. Met en zonder gat. „Het zag er
wel heel wetenschappelijk uit, maar we von
den het niet zo leuk. Zo zijn we op de groei
raket gekomen."
Het is een prachtig geplastificeerde raket die
scholieren zelf in elkaar kunnen knutselen. Als
de raket eenmaal in elkaar zit, gaan er groeika-
mertjes in. Een met een venster, zodat er licht
binnenkomt en een zonder venster, waarin de
planten in het pikkedonker groeien. In de groeika-
mertjes liggen de zaadjes op een nat stukje keukenpapier
dat dient als de vervanger van aarde.
André Kuipers geeft op 22 april, vier dagen na de lance
ring, in een televisieuitzending het startschot voor het ex
periment door zijn zaadjes water te geven. Dan beginnen
ook de scholieren met het experiment. De 'raketslazaadjes'
doen er vervolgens een dag of vier, vijf, over orn te ontkie
men. Tijdens de ruimtevlucht is er op 26 april nog een keer
een live-verbinding met de Nederlandse astronaut om de
groeiresultaten te vergelijken. Kuipers verricht tijdens zijn
reis in de ruimte allerlei wetenschappelijke experimenten,
vooral in opdracht van andere universiteiten in Nederland.
„Dit experiment met de raketsla is niet wetenschappelijk
maar een scholierenexperiment", stelt Weterings. „We
hebben een goed vermoeden wat er gaat gebeuren. De
plantjes in de ruimte zullen in het donker alle kanten op
groeien omdat er geen zwaartekracht is en geen licht. In
het 'lichte kweekkamertje' wordt, bij afwezigheid van
zwaartekracht, het licht de bepalende factor en groeien ze
dus naar het licht. Op aarde groeien de plantjes keurig om
hoog en in de richting van het licht. Maar het is toch heel
leuk om te doen."
Nog leuker is het grapje dat met de raket kan worden uit
gehaald. Als de plantjes eenmaal aan het groeien zijn, kan
de raket op aarde een kwartslag worden gedraaid, tegen de
zwaartekracht in. De groeirichting van de raketsla zal dan
ook gaan veranderen, want planten groeien nu eenmaal
omhoog. Weterings: „Je krijgt een bocht van negentig gra
den in de stengel van de sla. En je kunt dit een aantal keren
herhalen. Zo krijg je allemaal kronkels. Je kunt de sla zelfs
in een rondje laten groeien." Aardig om te doen dus. Heel
veel scholen hebben enthousiast een raket-pakket besteld.
Gerekend was op 20.000, maar het werden er meer dan
70.000. Weterings: „Op deze manier krijgt beta-weten-
schap mooi een duwtje in de rug."
