rr
Topman Laurus: Niemand krijgt ons kapot
t
ECONOMIE
Truckdieven opvallend goed op de hoogte vraag en aanbod
'Mijdt tussenpersoon bij financiële producten'
heffen van
nopolie
M-SLM
de mus'
'AH vernielt
de markt
structureel'
Economiewijzer
eigen
beurs
go stak 30 min
a armalat
l® De Rabobank heeft de
inse multinational Parma-
1 Hn vorig jaar gefinancierd
ïrtig miljoen dollar. Het
n erd overgemaakt naar de
Vishaw in de Uruguay-
hoofdstad Montevideo.
0 ins de financiëel recher-
5 passeerde er ongeveer
niljard dollar via de Uru-
anse bank, die volledig in
>11 van Parmalat was. De
tank heeft tientallen mil-
euro's opzij gezet om de
;en van de affaire op te
Parmalat stortte eind
jaar in, toen miljarden eu-
iek bleken.
|>inet schrapt
ale korting
ac - Het kabinet heeft
jen de fiscale korting om
^schoolden aan het werk
ben nu al af te schaffen. In
feeerakkoord was afge-
jen de regeling vanaf 2006
Shouwen. Het schrappen
e stimuleringsregeling le-
(it jaar en in 2005 steeds
'liljoen euro op. Dat geld
linister Zalm (financiën)
tebruiken nu hij 2,7 mil-
jjro moet bezuinigen om
jgrotingstekort onder de
fcese grens van 3 procent
ngen.
lummers
ileidend'
- Kunstmatige kleur-
kaakstoffen, de zogenoem-
nummers, misleiden con-
hten en leiden volgens de
Ementenbond tot onnodi-
Vo's voor de gezondheid,
tfklangënorganisatie heeft
'aren van toevoegingen
jedsel, zoals het risico op
>r, in kaart gebracht. „E-
lers maskeren vaak het
k aan kleur, geur of smaak
:en", aldus een woord-
Ier van de bond. Volgens
nd zijn de stoffen in prin-
reilig. „Toch kennen som-
E-nummers gezondheids-
s, zoals allergische reac-
ommige zijn niet hele-
vrij van de verdenking
|r te veroorzaken of te be
ren", aldus de bond.
productie Irak
toegenomen
'h De dagelijkse productie
uwe olie in Irak is in de
d maart toegenomen met
pcentvan 1,89 miljoen va
an 159 liter) tot 2,4 mil-
raten. De export van het
[roeide met 32 procent
,4 miljoen vaten tot 1,85
ïn vaten per dag. Dat
uit gisteren gepubliceerde
van het Internationale
iebureau (IEA). Deze in-
ïgvan de industrielanden
tcht dat Irak de export de
nde maanden kan vergro-
t ongeveer 2 miljoen va
ir dag. Het land mikt zelf
2 miljoen vaten, maar het
itwijfelt of dat haalbaar is.
zaterdag 10 APRIL 2004
iaag/gpd - Reizigers schie-
nog niet veel mee op dat
ïonopolie van KLM en
op vliegen naar Paramari-
mei 2006 wordt doorbro-
Minimumprijzen zorgen
)r dat stunten onmogelijk
ft. Dat zegt Mahin Jankie,
itter van de Vereniging
leizigers (WR), die al jaren
voor vrije concurrentie op
fluchten naar Suriname,
fis mensen blij maken met
Jlode mus."
issecretaris Schultz van
Ren (Luchtvaart) en haar
jiaamse collega Castelen te-
|p eind deze maand een
laring waarin staat er een
(e komt aan de uitzonde-
jpositie van KLM en SLM.
'mei 2006 mogen ook an-
maatschappijen vliegen
in Paramaribo en Amster-
je kritisch kijkt, zie je dat
fiets voorstelt", aldus Jan-
jDe consument is hier niet
[ediend. Het is juist een
terming voor SLM. Het is
taamd de bedoeling dat de
ichappij twee jaar de tijd
om gezond te worden,
probeert SLM sinds de ja-
seventig zonder succes, dus
ukt ook niet in twee jaar."
r vindt Jankie het dat er een
mumprijs voor de tickets is
'esteld. „Waarom geen
imumprijs? Dit is de wereld
'jn kop. In Europa lachen
rut als je met zo'n regeling
maar in een derdewereld
als Suriname kan het blijk-
wel."
beschermen van de circa
banen bij SLM, zoals het
rag volgens Jankie doet, is
Bns hem niet slim. „Die ba-
wegen niet op tegen de
inden banen in het toeris-
pkunnen ontstaan."
door Achille Prick
den bosch - De heftigste prijzen
oorlog die de supermarktbran
che ooit voor zijn kiezen kreeg,
gaat al een halfjaar onvermin
derd voort. Laurus, moederbe
drijf van Super de Boer, Edah en
Konmar, wordt steeds genoemd
als de eerste grote winkelketen
die stuk gaat lopen op de prij
zenslag. Maar het concern lacht
daarom. „Niemand krijgt ons ka
pot, ook Albert Heijn niet."
„Het is ongelooflijk als mensen
zeggen dat de supermarktprij
zen best nog wat omlaag kun
nen. Ze hebben geen benul wat
er aan de hand is. Nederland is
een goedkoopte-eiland gewor
den. A-merken zijn hier zo'n 12
procent goedkoper dan in
Franse supermarkten. Duitsers
halen in Limburg koffiepads
voor hun Senseo-apparaat.
Honderden producten gaan
onder de inkoopprijs weg. De
horeca doet haar inkoop goed
koper in de supermarkt dan bij
de groothandel. De grens is be
reikt."
Als iemand niet zat te wachten
op een prijzenoorlog is het Har
ry Bruijniks wel, de bestuurs
voorzitter van Laurus, het moe
derbedrijf van Super de Boer,
Edah en Konmar. De topman
werd eind 2002 binnengehaald
om Laurus weer tot leven te
wekken. Het concern was die
zomer bijna ten onder gegaan
aan een ombouwoperatie waar
bij alle supermarkten Konmar-
winkels moesten worden. In
ruil voor 38,7 procent van de
aandelen stak de Franse bran
chegenoot Casino de helpende
hand toe en kon Bruijniks aan
de slag. Over 2003 maakte het
bedrijf, met bijna 28.000 werk
nemers en 728 winkels, na drie
Laurus-topman Harry Bruijniks: „Nederland is een goedkoopte-eiland
geworden." Foto: ANP/Juan Vrijdag
jaar van zware verliezen, weer
een bescheiden winst van 9
miljoen euro.
„We waren lekker bezig en toen
kwam die prijzenoorlog", ver
zucht de topman in zijn kamer
op het hoofdkantoor van Lau
rus, pal achter het NS station in
Den Bosch. „Daar waren we
niet zo blij mee."
Hoewel de regen met bakken
naar beneden komt en het on
derwerp niet vrolijk stemt, is de
lach op Bruijniks gezicht al snel
weer terug. „Achteraf mogen
we blij zijn dat Albert Heijn niet
in 2003 is begonnen met deze
slag, want dan was Laurus er nu
misschien niet meer. Cruijff zei
al: 'Elk nadeel heb z'n voor
deel.' Dat geldt ook voor ons.
Laurus hing als los zand aan el
kaar. De prijzenoorlog verbroe
dert. Iedereen moet de schou
ders er onder zetten en dat ver
snelt ook de noodzakelijke ver
nieuwingsprocessen.
In zijn eerste jaar nam Bruijniks
de 'achterkant' van Laurus on
der handen. De bevoorrading
van de winkels, de inkoop, de
automatisering en de loonkos
ten. „De kosten lagen bij ons
hoger dan bij de concurrent.
Daarom zag ik meteen een ge
zonde toekomst voor Laurus.
Hier kon nog zoveel verbeterd
worden. En we hebben daarbij
ontzettend veel steun van Casi
no. Zij hebben een schat aan
expertise waar wij nu voordeel
van hebben."
Inmiddels is Bruijniks volop be
zig met de 'voorkant' van zijn
formules, de inrichting van de
winkels en het assortiment.
„Super de Boer, Edah en Kon
mar zijn de afgelopen jaren ver
waarloosd. Welke positie wil
den zij innemen in de markt?
Kwamen ze na wat ze de klant
beloofden? Het eerste was on
duidelijk. Edah is twintig jaar
zigzaggend door de markt ge
gaan. Super de Boer hing er
maar wat bij. En bij de Konmar
zijn heel veel mensen zwaar te
leurgesteld. Ze waren groot in
groente en fruit, vlees, vis en
brood en die voorsprong zijn ze
kwijtgeraakt. Vervolgens wilden
De Edah-nieuwe stijl met minder A-merken is een van de wapens van Laurus in de supermarktoorlog. Foto: ANP/Raphael Drent
ze omzetverlies compenseren
door de prijzen omhoog te
gooien."
Volgende maand zijn van de
ruim 140 omgebouwde Kon-
mar-winkels er nog maar 40
over. De rest is weer omge
bouwd tot Edah of Super de
Boer. „Die 40 winkels worden
weer helemaal top: grote super
stores met veel verse spullen en
brede prijsverlagingen. In Zoe-
termeer en Zwijndrecht hebben
we tot tevredenheid proefge
draaid. Die winkels maken het
weer waar."
Ook bij Edah en Super de Boer
is het roer omgegooid. „Super
de Boer moet de tweede kwali
teitssupermarkt naast Albert
Heijn zijn. Breed assortiment,
mooie versafdelingen en pretti
ge winkels met service. Het
marktaandeel in vers groeit
daar nu alweer sneller dan het
totale marktaandeel van Super
de Boer, dat zegt genoeg."
En Edah gaat weer terug naar
zijn wortels: een goedkope su
permarkt met een beperkt as
sortiment A-merken. „Waarom
vier merken luiers? Minder
merken bespaart kosten in de
logistiek en je creëert weer wat
meer ruimte in de onderhande
lingen met de fabrikanten. Met
Edah draaien we nu vier weken
proef met de nieuwe Edah 'Lek
ker en Laag' in Leerdam en we
zijn zeer tevreden."
Belangrijk in de visie van Bruij
niks is de rol van huismerken.
„Met A-merken kun je je niet
meer onderscheiden, iedereen
verkoopt ze en bovendien
wordt er ook steeds minder op
verdiend, omdat juist de beken
de merken fors in prijs omlaag
gaan in de huidige slag. En de
consument is veranderd; een
goed huismerk is, zeker voor
Edah, goed genoeg. De moder
ne consument gelooft niet meer
altijd het marketingverhaal van
het A-merk. Daarbij komt dat je
op een eigen merk een betere
marge maakt. Bij Edah wordt
het huismerk-assortiment dit
jaar verder opgevoerd met zo'n
600 artikelen.".
Natuurlijk wil Bruijniks er niet
veel over kwijt, maar de ge
dachte houdt hem ook bezig:
waarom is Albert Heijn eind vo
rig jaar deze massale prijzen
oorlog begonnen?
Het meest voor de hand liggen
de antwoord is dat de grootste
keten van Nederland te duur
was geworden en klanten ver
loor. „Maar Ahold (moederbe
drijf van AH, red.) heeft ook nog
C1000 en samen hebben ze
zo'n 40 procent van de markt.
Ik heb niet eerder meegemaakt
dat zo'n grote partij de markt
structureel vernielt. Want dat is
het als je honderden A-merken
onder de inkoopprijs ver
koopt."
Is Ahold er dan op uit om Lau
rus de nek om te draaien, of in
ieder geval belangrijke locaties
af te nemen? Bruijniks lacht.
„Dan vergissen ze zich. Wij
hebben de steun van Casino,
wij vallen niet om. We zijn taai
er dan menigeen dacht."
door James McConigal
zoetermeer - De verladers in
ons land - niet de transportbe
drijven, maar de opdrachtge
vers van transport - vinden dat
er tegenwoordig wat te makke
lijk wordt geroofd. Hele vracht
wagens of opleggers verdwij
nen. Ook worden voertuigen
opengebroken en daarbij gaat
het zelden om de diefstal van
een lading uien. Kennelijk heb
ben nogal wat dieven informa
tie over waar en wanneer 'inte
ressante' spullen te halen zijn.
„Ergens zit een informatielek",
denkt mr. Daniëlle Gevers Dey-
noot van EVO, de organisatie
van bedrijven die zelf hun spul
len laten vervoeren. Met eigen
vrachtwagens of ingehuurd
transport. Van bedrijf naar be
drijf, maar ook van bedrijf naar
klant. Leden van EVO zijn zo
wel multinationals als mbk-be-
drijven.
EVO opende deze week een
speciale meldkamer waarop be
drijven hun problemen of ver
moedens kwijt kunnen. „Wij
willen eerst inventariseren.
Daarnaast willen wij de ervarin
gen bespreken in het overleg
met justitie dat we over deze
problematiek al hebben", aldus
beleidsadviseur Gevers.
Eén knelpunt is al duidelijk: het
Geparkeerde vrachtwagens, vinden de opdrachtgevers van transportbedrijven, worden de laatste tijd
wat al te gemakkelijk geroofd. Archieffoto: Ton Kastermans
kost bedrijven op dit moment
te veel tijd en moeite om aan
gifte te doen. „Bedrijven moe
ten sowieso over een drempel
heen om naar de politie te stap
pen. Als het dan ook nog een
halve dag kost voor de formali
teiten." Gevers wil dat er via in
ternet simpel elektronisch aan
gifte gedaan kan worden.
Zij raakt aan de twee kanten
van de problematiek: er zijn
veel georganiseerde dieven die
loeren op vrachtwagens, die
vaak op duistere uren op stille
terreinen moeten worden ge
parkeerd. Daarnaast kampen
veel transportbedrijven met een
gebrek aan informatie over het
eigen personeel. „Het is in deze
branche nog steeds geen ge
bruik de achtergronden van
nieuw personeel na te gaan.
Terwijl werknemers wel over
informatie kunnen beschikken
die veel geld waard is. Daar zit
dus een risico."
Het nieuwe EVO-meldpunt
dient behalve de inventarisatie
dan ook een tweede doel. De
EVO wil de leden een veilig
heidsscan aanbieden, waaruit
zij kunnen afleiden op welke
punten zij risico lopen. „We
zijn niet zo te spreken over de
alertheid van politie en justitie
op dit gebied, maar de bedrij
ven moeten er zelf ook alles aan
doen om gevaren te weren."
Gevers wijst erop dat de bran
che wat dit betreft op een aan
tal punten onder druk staat.
„Verzekeringspremies zijn hoog
en de verzekeringsmaatschap
pijen eisen een actief preventie
beleid. En de winstmarges zijn
smal. Daarnaast is er het risico
van bedrijfsschade bij de
klant."
De EVO levert in juni een bro
chure met richtlijnen en proce
dures voor de bedrijven die
voor diefstal gevoelige spullen
vervoeren of laten vervoeren.
De evaluatie van de meldkamer
is in mei 2005, maar Gevers is
zeker van plan tussentijds met
resultaten naar zowel de leden
van EVO te stappen als politie
en justitie wakker te schudden.
Meer info: www.evo.nl, meld-
kamer@evo.nl, 079-3467828
Drie weken geleden heb ik u
lastig gevallen met enkele on
grammaticale volzinnen die
zijn ontleend aan één van mijn
waardevolle bezittingen: de de-
buut-cd van Spinvis. Dat voor
beeld maakte duidelijk dat indi
viduele nutswaarde alles behal
ve gelijk hoeft te zijn aan prijs-
waarde op de markt.
De markt is een bijzonder insti
tuut dat op de één of andere
manier die miljoenen of miljar
den individuele nutswaarden
weet om te rekenen in prijzen,
zodat vraag en
aanbod elkaar
in evenwicht
vinden. De ene
markt is echter
de andere niet.
Marktwerking
bestaat in aller
lei soorten en
maten.
Neem het voor
beeld van de
debuut-cd van
Spinvis. Deze
cd heb ik ge
kocht in een
muziekwinkel,
waar bijna alle
artikelen van een standaard
prijs zijn voorzien. Over deze
prijs wordt besloten door de
muziekmaatschappijen en de
detailhandel. Als ik een cd te
duur vind, heb ik pech gehad.
Het is slikken of stikken. Voor
onderhandelingen is geen
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar economie
Rijksuniversiteit Groningen
Financiële producten zijn voor de leek
vaak ondoorgrondelijk. Of het nu gaat om
constructies die het vermogen snel fors
laten groeien. Vaak door met geleend
geld effecten te kopen, de effecten lease
producten. Of dat het gaat om slimme hy
potheken met extreem lage maandbeta-
lingen. Waarmee, zoals wordt gezegd,
voldoende vermogen wordt opgebouwd
om uiteindelijk de aflossing te kunnen be
talen. Soms krijgt de klant zelfs nog con
tant geld toe. Om leuke dingen mee te
doen.
Vraag niet hoe het kan, maar profiteer
ervan, lijkt de reactie van de consument.
Want bijna niemand begrijpt de finesses
van zulke producten. Soms zijn ze zelfs
zo ingewikkeld dat de klant wordt afge
raden nog zelf zijn eigen belastingaan
gifte te doen. Dan wordt het natuurlijk
verdacht.
„De financiële instelling neemt het in
vullen van de aangifte dan over. Want
het pakket financiële producten is voor
haar cliënten niet of nauwelijks meer te
doorgronden. Uit een eerste inventarisa
tie is het vermoeden bevestigd dat min-
stens één grote financië
le dienstverlener gerom
meld heeft met de aftrek
van rente. Die was na
melijk voor consumptie
ve bestedingen aange
gaan en daardoor niet
aftrekbaar." Dat schrij
ven de Stichting Advies-
Verlies en de Vermo
gensmonitor, die de
handen ineen hebben
geslagen 'om samen een
of meer wederverkopers
van effecten leasepro
ducten aan te spreken
op hun handelen'.
Het is geen sinecure de
verantwoordelijken ach- Hans
ter malversaties met fi
nanciële producten aan
te pakken. Dat ondervond recent ook
bureau Santema Blonz. Dit bedrijf
houdt zich bezig met het verhalen van
schade die particuliere beleggers door
dergelijke praktijken lijden. Het betrof
een door dit bureau aangespannen
rechtszaak tegen verzekeraar Avéro. Het
betrof een hypotheek ter hoogte van de
totale waarde van het pand. Dus ook de
overwaarde.
Die overwaarde werd in een schimmige
beleggingsconstructie ge
stopt. Niet alleen zouden
de gedupeerden 5,9 pro
cent rente over hun inleg
ontvangen. Hen werd te
vens voorgespiegeld dat er
een goede kans bestond
nog eens twee procent ex
tra rendement - per
maand - te behalen. Te
genover de 6,2 procent die
ze voor de totale hypo
theeklening moesten beta
len, dachten veel mensen
dus een goede deal te ma
ken. Ze kwamen bedrogen
uit. Nooit is de deelnemers
een cent uitbetaald. Zelfs
r)ers hun inleg zijn ze kwijt. Die
gelden zijn tot op heden
niet achterhaald.
De vice-president van de Haagse recht
bank achtte het recent in kort geding
evenwel niet bewezen dat hypotheek
verstrekker Avéro op de hoogte was van
de koppeling met de duistere belegging
uit de overwaarde van het onderpand.
Want hoewel de offerte voor de Woon-
zeker Plus hypotheek en beleggingscon
structie Triple Plus ook qua naamgeving
veel op elkaar lijken, was dat volgens de
rechter niet voldoende. De verzekeraar
kon zich zodoende 'verschuilen' achter
de tussenpersonen die het product aan
de man hadden gebracht.
Volgens directeur Ton Bazelmans van
Santema Blonz is dat een reden te
meer voor het publiek financiële tussen
personen te mijden. „De grote maat
schappijen weten maar al te goed wie
hun producten verkopen en welke fi
nanciële constructies daarbij worden
bedacht. Bij de Woonzeker Plus hypo
theek in combinatie met de Triple Plus
belegging hebben we zelfs bewijzen van
directe betrokkenheid van Avéro", aldus
Bazelmans.
Hij laakt de houding van grote maat
schappijen om - als het mis gaat - zich
achter de aanbieders te verstoppen en
zelf geen verantwoordelijkheid te ne
men. „Mensen kunnen daarom maar
beter met de grote maatschappijen zelf
in zee gaan. Mocht het fout lopen, dan
zijn deze direct aan te pakken. Bij tus
senpersonen valt doorgaans weinig te
halen."
Er is inmiddels tegen de uitspraak hoger
beroep aangetekend en Bazelmans heeft
ook al een nieuw kort geding namens
andere gedupeerden tegen hypotheek
verstrekker Avéro aangespannen. Naar
schatting is in deze zaak zo'n 10 tot 12
miljoen euro verduisterd.
Mochten echter heel veel po
tentiële klanten cd's te duur
vinden, dan stagneert de ver
koop. Zodra dat ook tot het
hoofdkantoor van de muziek
maatschappijen is doorgedron
gen, wordt misschien besloten
tot een prijsverlaging. Via de in
teractie tussen prijs en verkoop
zorgt marktwerking ervoor dat
de vraag van miljoenen klanten
en het aanbod van honderden
producenten op elkaar aanslui
ten.
Het kan ook andersom. Op een
bloemenveiling brengt elke
kweker een hoeveelheid bloe
men naar de markt. Deze aan-
bodhoeveelheid wordt met be
hulp van een veilingsysteem ge
confronteerd met de totale aan
koopbehoefte van alle bloemis
ten. Vervolgens komt een prijs
tot stand die de aangeboden
hoeveelheid bloemen in even
wicht brengt met het gevraagde
volume.
De markten voor cd's en bloe
men zijn twee voorbeelden van
beide oervormen van markt
werking: die voor cd's begint
met het stellen van een prijs
door de aanbieders, terwijl het
startpunt van die voor bloemen
de aangeboden hoeveelheid is.
Beide basisvarianten van
marktwerking zijn genoemd
naar twee Franse economen uit
de 19de eeuw: Bertrand (prij
zen) en Coumot (hoeveelhe
den).
Natuurlijk bestaan legio varian
ten op en mengvormen van
beide basistypen van markt
werking. Stel dat mijn debuut-
cd van Spinvis is gesigneerd
door de muzikant. Inmiddels is
Spinvis beroemd geworden in
kringen van popmuziekliefheb
bers. Omdat ik liever beleg in
ING-aandelen, wil ik graag mijn
gesigneerde
Spinvis-cd ver
kopen aan de
hoogste bieder.
Net als bij bloe
men kan ik ook
daarvoor een
veiling gebrui
ken. Op het In
ternet kan ik al
lerlei markt
plaatsen vinden
waarop ik mijn
cd kan aanbie
den aan ontel
bare potentiële
klanten. Nadat
ik alle prijsvoor
stellen van geïnteresseerde lief
hebbers op een rijtje heb gezet,
verkoop ik mijn unieke bezit
aan de hoogste bieder. Deze
vorm van marktwerking is Ber
trand op z'n kop. Niet ik als
aanbieder stel een verkoopprijs
vast, maar alle potentiële ko
pers maken hun aankoopprijs
bekend. Het gevolg is dat ik
mijn cd verkoop aan een koper
die extra veel voor mijn product
over heeft. Het eindresultaat is
hoogstwaarschijnlijk een veel
hogere prijs dan in het stan
daard Bertrand-geval.
Topmanagend Nederland en
hun lobbyisten verdedigen de
hoge beloningen voor de Ewald
Kisten van deze wereld met een
verwijzing naar de internatio
nale markt voor topmanage-
menttalent. Net Mals mijn ge
signeerde Spinv#cd gaan de
Ewald Kisten naar de hoogste
bieder. Omdat Ewald Kist ook
zeldzaam en waardevol is, net
zoals mijn unieke cd, is de re
sulterende prijs hoog.
Helaas: zo'n markt voor Ewald
Kisten bestaat helemaal niet.
Het lijkt mij daarom een goed
idee om een dergelijke markt in
het leven te roepen. Waar ik
aan denk, is een virtuele markt
plaats op het Internet waar
Ewald Kist cum suis zichzelf
kunnen aanbieden. Vervolgens
kunnen ABN Amro, CitiGroup,
Deutsche Bank, ING en al die
andere spekkopers eerlijk om
dat schaarse talent vechten. Ik
beloof dat ik daarna niet zal
zeuren over de tot stand geko
men evenwichtsprijs.