KUNST CULTUUR
Vier facetten van een genie
'Beatles-beleven
in Blokker bekli
Homerus: voor saxofoon
en een krachtige stem
Pathé gaat ook
films draaien
uit Marokko
Christiaan Huygens in de Leidse regio
Opera Gassmann in Nederla
Koninklijke première voor 'Vermeer-fili
Zeestuk Mesdag
weer boven water
Amsterdam - Bij Sotheby's in
Amsterdam is een zeestuk van
Hendrik Willem Mesdag boven
water gekomen. Particulieren
brachten 'Het uitvaren van de
reddingsboot' in, de pendant
van 'Terugkeer van de red
dingsboot' uit de collectie van
Museum Boijmans van Beunin-
gen in Rotterdam. Van het nu
ingebrachte doek was de ver
blijfplaats lange tijd onbekend.
Mesdag schilderde het geheel
in 1876. Sotheby's verwacht
voor 'Het uitvaren' een op
brengst rond de 70.000 euro.
De veiling is op 20 april.
Nominaties VSCD
Cabaretprijzen
Amsterdam - De Vereniging van
Schouwburg- en Concertge
bouwdirecties (VSCD) heeft gis
teravond de eerste nominaties
bekendgemaakt voor de VSCD
Cabaretprijs. De nominaties
gelden voor de volgende pro
gramma's: Wim Helsen met
zijn programma Heden Soup!,
NUHR (Niet uit Het Raam) met
hun programma Over de Top,
Van Houts en De Ket met hun
programma Dolle Pret. De Ver
eniging van Schouwburg- en
Concertgebouwdirecties
(VSCD) kent sinds 2003 jaarlijks
Cabaretprijzen toe. Verder reikt
de VSCD jaarlijks prijzen uit
binnen de disciplines toneel,
dans, mime, klassieke muziek
en jeugdtheater. -
Amsterdam - Bioscoopketen
Pathé gaat naast Turkse nu ook
Marokkaanse films program
meren om het allochtone pu
bliek in de Randstad tegemoet
te komen. Zo draait vanaf 29
april de Marokkaanse kaskraker
Les Bandits in Pathé De Munt
(Amsterdam), De Kuip (Rotter
dam), Rembrandt (Utrecht) en
Scheveningen.
De keten begon eerder dit jaar
met het programmeren van
Turkse titels. De eerste film in
die cyclus, Hababam Sinifi, trok
30.000 bezoekers. Inmiddels is
Pathé aan de vierde Turkse film
toe.
Een Pathé-woordvoerster is tot
dusver tevreden over de resul
taten. ,,We gaan ermee door zo
lang bezoekers geïnteresseerd
zijn en er voldoende geschikte
aanvoer is. Dat geldt ook voor
het Marokkaanse aanbod. Het
moeten commercieel interes
sante films zijn die trouwens
ook Nederlands ondertiteld
worden."
ZATERDAG 10 APRIL 2OO4
door Ad van Kaam
leiden - Hij was 'seer kleintjes
voor sijne jaren en teerkens van
leden'. Met puntige knietjes en
iets naar binnen staande voeten.
Hij werd geprezen omdat hij
zo'n zoet meisje was. Een 'watje'
zouden we tegenwoordig zeg
gen. Maar kwam het op leren
aan, dan stak Christiaan Huy
gens (1629-1695) met kop en
schouders boven iedereen en al
les uit. Een 'kanjer', zeg maar.
Deze maand is het 375 jaar ge
leden dat de knapste kop van
zijn tijd het licht zag. Hij is te
plaatsen in één klas met andere
geniale wetenschappers als Ga
lilei en Isaac Newton. Omdat de
Wat is waar te zien?
Hofwijck Voorburg
Centraal staat de veelzijdige
opvoeding van de jonge Chris
tiaan Huygens, kind van rijke
komaf. Aan bod komt ook de
muzikaliteit van de familie in
het algemeen en die van
Christiaan in het bijzonder.
Hoogbegaafd op velerlei fron
ten, kon hij ook zeer goed te
kenen en schetsen.
Universiteitsbibliotheek Lei
den
De manuscripten van Christi
aan Huygens, de tekstuitgaven
die hierop zijn gebaseerd en
het huidige restauratieproject.
Museum Boerhaave Leiden
Huygens zelfgemaakte lenzen,
zijn enig overgebleven tele
scoop, zijn astronomisch uur
werk en zijn zeer nauwkeurige
planetarium. Ook de originele
eerste schetsen van de ring
van Saturnus zijn te zien.
Space Expo Noordwijk
Een model van de sonde Huy
gens. Deze sonde zal in janua
ri 2Ö05 afdalen in de atmos
feer van Saturnus' grootste
maan, Titan. Rondom de son
de, compleet met hitteschild
en parachute, is het spook
achtige landschap vair Titan
weergegeven.
Facetten van een genie - t/m
31 mei. Voorburg, Leiden,
Noordwijk. Info: www.muse-
umboerhaave.nl/huygens.
uitvinder, natuurkundige en as
tronoom - hij ontdekte de rin
gen van de planeet Saturnus -
gedurende zijn leven woonde
en werkte in deze regio, eren
vier musea en instellingen hem
met een tentoonstelling. Het
zijn het Huygensmuseum Hof
wijck in Voorburg, Museum
Boerhaave in Leiden, de Uni
versiteitsbibliotheek Leiden en
Space Expo in Noordwijk.
De vier musea hebben de han
den ineen geslagen en belich
ten gelijktijdig een verschillend
facet van de persoon en van de
geleerde Christiaan Huygens.
Gezamenlijk brengen zij een
boekje uit over zijn leven en
werken. Voor tien euro kan de
bezoeker tot 31 mei in de vier
musea terecht. Het boekje is bij
de prijs inbegrepen.
Christaan Huygens was de
tweede zoon van Constantijn
Huygens, secretaris in dienst
van de Oranje's en een bekend
dichter. Van diens hand is on
der meer een ode aan Het
Haagse Schouw, dat ook in zijn
tijd al dienst deed als uitspan
ning onder de rook van Leiden.
In een gedicht roemde hij het
ontbijt van de herberg aan de
Rijn. Had je dat genoten, dan
bliefde je voor de rest van de
dag niets meer, zo luidde grof
weg de strekking.
Van privé-leraren ontving de
jonge Christiaan een gedegen
opleiding in de schone kunsten
en de exacte wetenschappen. Al
snel bleek hij bijzonder begaafd
in de wiskunde. Toen hij in
1645 wiskunde en rechten ging
studeren aan de Leidse univer
siteit konden ze hem daar al
niet veel meer leren.
Zijn beroemdste uitvinding is
de slingerklok die qua nauw
keurigheid alle voorgaande
uurwerken overtrof. Ook ont
wierp hij een barometer, micro
scoop, telescoop en een lucht
pomp. Hij fabriceerde sommige
ontwerpen zelf, hetgeen tame
lijk uitzonderlijk was voor ie
mand van dergelijk rijke komaf.
Een echte baan heeft Huygens
ook nooit gehad. Of het moet
zijn docentschap zijn aan de
Académie Royale des Sciences
in Parijs waar hij gedurende 15
jaar aan was verbonden.
Huygens ontdekte in 1655 door
zijn telescoop met eigenhandig
geslepen lenzen de eerste maan
(Titan) van de planeet Satur
nus. Hij loste vervolgens ook
het raadsel van de ringen op.
Op dit moment nadert het
ruimtevaartuig Cassini/Huy
gens de planeet Saturnus. Ter
ere van Christiaan en zjjn ont-
blokker - Even weer met elkaar
terugblikken naar dat ene pop
concert waarbij de autoriteiten
het ergste vreesden, maar waar
nu iedereen hard om lacht. De
Beatles markeerden een tijd
perk, toen ze veertig jaar gele
den Nederland bezochten.
Tweede paasdag komen de fans
in Vredenburg bijeen om op
nieuw te zwelgen in het verhaal
van de 'Beatles in Blokker'.
Het blijft overigens niet bij de
bijeenkomst in Utrecht. Ook in
Blokker zelf, naast de legendari
sche veilinghal waar de Beatles
op 6 juni 1964 twee keer 22 mi
nuten optraden, worden John
Lennön en de drie andere pop
musici herdacht. Tal van muzi
kanten treden in het dorp op,
zoals de John Lennon Experi
ence met Gary Gibson. Hij is
volgens kenners 's werelds bes
te muzikant als het om de
sound van John Lennon gaat.
In het voorprogramma staat Let
it Beat, dat Nederlandse teksten
op Beatlesmuziek brengt. Za
terdag 5 en zondag 6 juni ma
ken fans de rondvaart die de
Fab Four destijds door Amster
dam maakten.
Maar eerst kunnen zij zich
tweede paasdag in Utrecht la
ten onderdompelen in vooral
de beelden en verhalen over het
concert in het Noord-Hollandse
dorp. „Wat nog niemand
weet", verhaalt René van Haar
lem uit Utrecht, organisator en
voorzitter van de Nederlandse
Beatles Fanclub, „is dat de
Beatles vanuit de kleedkamer
met de auto naar het podium
zijn gebracht, ongeveer 25 me
ter verderop. De organisatie
wilde koste wat kost voorko
men dat fans aan die jongens
zouden zitten. Ze verwachtte
anders echt chaos." Eerder leek
het er nog op dat de Beatles he
lemaal niet zouden komen,
omdat drummer Ringo Starr
ziek was, maar daarvoor in de
plaats kwam Jimmy Nicol.
Van Haarlem was 15 jaar toen
hij - uiteraard spijbelend van
school - het middagcocj
zocht. Voor het avoni.
kon hij geen kaartje be!
gen. „Die waren in no
verkocht, ook al warei
achtduizend. Voor de
waren vieduizend kaai t
schikbaar. Dat conce
opgekocht door Radio
ca. Dat verkocht de kaa;
de radio. Zo ben ik uit»
binnen kunnen komepi
betaalde tien gulden
daar drie weken lang
tenwijk voor lopen.
De ervaring was onveil
Twee jaar lang luisteijo
Haarlem al onder de ckf
een oorschelpje naar d{
op Radio Luxemburg,
kon hij hen zien optrei
veel ouders stonden
hippies in die tijd gelijlpi
skinheads heden ten d:
T. de Jong uit Blokkt
het concert het groots!
ment ooit in zijn d
werkte toevallig bij de
ling waar het plaatsv
was ik al dagen vooi
roes van de voorbereid
zegt zij. Voor haar wasl
ook niet moeilijk een kil)
bemachtigen.
Een echte fan van Johfc
Ringo en George was ön
niet. „Maar het was
evenement dat je moeA
maken. Daarom ben ik
We hebben gewoon haan
gezongen. We wisten
we zongen, maar het
belevenis."
Aan alle journalisten
de krant met het verslof
haar op te sturen. Ze
allemaal nog. De re
waren soms zwaar oven
„Dat er slipjes en behi
het podium werden
niet waar. Die heb ik e
door de zaal zien vliegei
is wel dat jaren daarna I i.
Blokker een bedeva;
voor fans en andere nie E
rigen was. „Mensen wik
toch even kijken waar
les hadden opgetreden.'
Animatie van het ruimtevaartuig Cassini met de net afgeworpen Huygenssonde. Foto: ANP/ESA
dekking van Titan zal de NASA
op 25 december 2004 vanuit het
ruimtevaartuig een sonde af
werpen op deze maan.
Christiaan Huygens sleet zijn
laatste jaren op het buiten Hof
wijck in Voorburg. Hij stierf onr
getrouwd en kinderloos. Hij liet
zijn wetenschappelijke manu
scripten na aan zijn alma ma
ter, de Leidse universiteit. Die
ontving bij schenking in 1809
ook een belangrijk deel van zijn
boeken en instrumenten. In
1931 droeg de universiteit de-
collectie over aan Museum
Boerhaave. Die is daar nog al
tijd te bewonderen.
enschede - De Nationale Reisopera brengt komend
'L'Opera Seria' van Florian Leopold Gassmann op de planlh
is voor het eerst dat deze humoristische opera uit 1769, j,
leermeester van Antonio Salieri, in Nederland wordt uitg h
Het is een satire over de repetitie van een serieuze opera. D z,
hoop is zo groot dat de uitvoering wel moet floppen: d a
naamste tenor kan niet lezen, de zangeressen kakelen allefN
hun kostuums en hun aantal aria's en de componist en I d<
gaan met elkaar op de vuist. De Nationale Reisopera bre 5j,
mend seizoen 63 voorstellingen van zes producties in vijfde^
ters waaronder ook 'The Rake's Progress' van Stravinsky,1
cors en kostuums van David Hockney.
DE ZEVENDE
HEMEL
Welke film zou iedereen
gezien moeten hebben?
Wat is het mooiste boek
ooit geschreven? Welke
muziek weet telkens weer
te ontroeren? Wat Is het
mooiste kunstwerk aller
tijden? Kortom: waarmee
is Peke Hofman, directeur
van het Centrum Beelden
de Kunst (CBK) In Alphen
aan den Rijn, in de zevende
hemel?
Beste cd?
„Die keuze vind ik het gemak
kelijkst. Bijna elke dag draai ik
de cd 'K&D Sessions' van Kru-
der en Dorfmeister. Het is
nieuwe muziek, een jaar of
twee, drie oud. De muziek is
een beetje lounge- en house-
achtig. Deels op de computer
geprogrammeerd en deels live
gespeeld. Ik hou heel erg van
dat ritme, die dreun. Deze mu
ziek is alleen veel melodischer
dan house. Er zitten ook jazze
lementen in, het is wat meer
intellectuele muziek. Het
knappe is dat alles zelf gecom
poneerd is. Echt ongelooflijk
mooi. Misschien speelt ook
mee dat ik die jongens van
Kruder en Dorfmeister één
keer live heb gezien in Duits
land."
Beste film?
„'Drowning by numbers' van
regisseur Peter Greenaway,
maar ik had net zo goed voor
zijn film 'The Cook, the Thief,
his Wife and her Lover' kun
nen kiezen. Ze zijn allebei top.
Peter Greenaway heeft in mu
seum Boijmans van Beuningen
eens een expositie samenge
steld. Daarin was goed te zien
dat hij behalve filmmaker ook
beeldend kunstenaar en thea
termaker is. In zijn films zie je
dat ook. Ze zijn heel theatraal.
Het zijn eigenlijk levende schil
derijen. Het visuele aspect in
een film is voor mij belangrij
ker dan het verhalende aspect.
Ik vind het leuk om zelf invul
ling te geven aan het verhaal,
er moet ruimte blijven voor
mijn eigen interpretatie. Een
één-op-éénverhaal is niet zo
interessant."
Beste boek?
„Dat wordt moeilijker. Ik ben
geen groot lezer van literatuur.
Ik lees wel, maar dan vooral
kunstboeken, catalogi en kran
ten. Maar goed, laat ik kiezen
voor 'The Painted Bird' ('De
Geverfde Vogel') van schrijver
Jerzy Kosinski. Een schitterend
verhaal over wreedheden. Het
gaat over een jongetje dat als
een wees over het Poolse plat
teland zwerft. Hij trekt van
boerderij naar klooster en
maakt onderweg de meest af
grijselijke en gewelddadige
dingen mee. Het is niet zo dat
ik nou zoveel van geweld hou,
maar het is zo ontroerend op
geschreven. De titel verwijst
naar een wreed spel van kinde
ren. Ze verven een vogel. Daar
door herkennen andere vogels
hem niet meer als soortgenoot
en maken hem kapot. Het is
natuurlijk een metafoor. Dat
jongetje is die geverfde vogel.
Van dit boek kreeg ik echt kip
penvel."
Beste kunstwerk?
„De lastigste keuze. In de keu
ze van muziek, film of boek
ben ik heel impulsief. Ik weet
welke cd ik het meest draai.
Van beeldende kunst heb ik
meer verstand en dat maakt
het moeilijk. Bovendien kan ik
Leonardo da Vinci toch niet
vergelijken met eigentijdse
kunst. Ik ben net terug uit Lon
den en daar heb ik weer werk
van Damien Hirst gezien, toch
wel een van mijn favoriete
kunstenaars. Hij is heel veelzij
dig. Hij maakt grote installa
ties, schilderijen, collages en
natuurlijk zijn beroemde aqua
ria. Het is vervreemdend werk.
Het werk is niet mooi, maar
laat je nooit los. Zijn haai op
sterk water bijvoorbeeld is veel
rqeer dan een opgezette haai.
Het is luguber, maar appelleert
ook aan hoe wij met beesten
omgaan. Omdat mijn affiniteit
met hedendaagse kunst groter
is dan met oude kunst, kies ik
toch maar voor Damien Hirst."
Tekst: Theo de With
Foto Hofman: Mark Lamers
if
door Ad van Kaam
leiden - Het Python saxofoon
kwartet en de dichter Ilja Leo
nard Pfeijffer zorgen op eerste
paasdag voor een wereldpre
mière. In Sociëteit De Burcht
brengen zij 'Ulysses' tot leven
in een compositie voor saxo
foon en spreekstem. Het stuk is
van de hand van Huub de
Vriend en gebaseerd op de
Odyssee van Homerus.
Uit elk van de 24 boeken heeft
De Vriend, docent aan het
Haags Conservatorium, acht
dichtregels genomen als basis
voor een kwartet. Elk kwartet is
verschillend van toonzetting en
is meerstemmig. De verbindin
gen tussen de kwartetten, de
zogenaamde interludes, zijn
telkens eenstemmig.
Ilja Pfeijffer draagt tussen de
muziek door het verhaal over
de reis van Ulysses voor. De
Leidse dichter doet dat in het
Grieks. Bekend terrein voor
hem. Hij promoveerde op Pin
darus, een Griekse dichter uit
de oude stad Thebe. Tot voor
kort was hij verbonden aan de
Universiteit Leiden als docent
klassieke talen. De vertaling in
het Nederlands wordt overigens
achter hem op de muur gepro
jecteerd. Opdat ook zij die het
Grieks niet machtig zijn, kun
nen volgen waar de reis naar
toe gaat.
De Vriend is niet bevreesd dat
Pfeijffer met zijn stem niet bo
ven de vier saxofoons uitkomt.
„Heb je hem wel eens een ge
dicht horen declameren? Dat
gaat op een buitengewoon
krachtige wijze. Maar het stuk,
dat ongeveer een uur duurt,
stelt inderdaad wel hoge eisen
aan muzikanten en spreker. Ik
denk dat ze aan het eind van
het verhaal behoorlijk stuk zul
len zitten."
De Leidse componist, die in het
verleden ook werkte met bij
voorbeeld het Residentie-or
kest, kwam op het idee voor.
'Ulysses' bij het (her)lezen van
de boeken van Plato, Tacitus en
Homerus. „Ik was het lezen van
hedendaagse schrijveil
beetje zat. Ben terug
naar de basis, de klassiej
Odyssee leest als een s|
Heeft een prachtig ritn
moet toch om te zettet
een muziekstuk, dacht I
En vergeet niet, Homef
was ook een bard."
Na de wereldpremière!
den gaat 'Ulysses' op
reis. Elk van de 24 afzon
kwartetten zal in 24 vera
de landen ten gehore In
gebracht. Al deze ofödi
worden samengevoegd vei
cd gezet. De interludiooi
steeds voor rekening d.
Python saxofoonkwartet
loop van 2005 is de r^'si
tooid.
Ulysses vopr saxofoon
- Compositie van Hu
Vriend. Uitvoering:
saxofoonkwartet en Ilja
fer. Zondag 11 april, Si'
De Burcht, Burgsteeg
den. Aanvang 15.00 uur.
den haag - De officiële Neder
landse première van de speel
film 'Girl with a Pearl Earring',
over het door Vermeer geschil
derde meisje met de parel,
krijgt koninklijke allure. Prins
Wïllem-Alexander en prinses
Maxima wonen het evenement
dinsdag in Den Haag bij.
De rolprent is het speelfilmde
buut van regisseur Peter Web
ber. Hij maakte de film op basis
van de gelijknamige roman uit
1999 van Tracy Chevalier. Hij
filmde in onder meer Delft en
Luxemburg. Het verhaal speelt
zich af in het Delft van 1665.
'Het meisje met de parel' heet
Griet, en is de dochter van een
tegelschilder. Als haar vader
door een bedrijfsongeval blind
wordt, moet de 17-jarige als
dienstmeisje aan het werk. Ze
belandt in. het grote gezin van
de beroemde schilder Johannes
Vermeer.
Griet weet haar werkgever da
nig te inspireren en er ontstaat
tussen meester en meid een
onuitgesproken intimiteit. Die
resulteert in één van Vermeers
beroemdste doeken: 'Het Meis
je met de Parel.' Het doek uit
vermoedelijk 1665 is een van de
topstukken van museum Mau-
ritshuis in Den Haag, dat in
1996 438.000 bezoekers trok
met een Vermeer-overzicht.
De rol van Griet wordt gespeeld
door Scarlett Johansson ('Lost
in Translation'). Colin Firth
('Bridget Jones's Diary') speelt
Johannes Vermeer. De film
kreeg drie Oscarnominaties: Art
Direction (Ben van Os ec
Heideman), Kostuums
van Straalen) en Cinemfeitsi
fie (Eduardo Serra).
Hooi
m
lentif
(advertentie) p"
f Jkntii
JDE STELLIff
Mb.:
De angst vooiL
verdachte pakkLn
is zwaar overdrew
KMI
Jniitb
g( Geef uw mening i°,2c
SB6-?1
www.leidschdagblad.il
