Onrust over
mariniers in
Irak groeit
BUITENLAND
Speuren naar Rwanda's doden
China heeft executiewagens, voor de 'efficiëntie'
Broedertwist sji'ieten beslissend voor toekomst Irak
Wrak Saint-Exupéry ontdekt
Politiek blijft aanwezigheid steunen
Gevangene rukt
zich oog uit
Terreuralarm in Rome
Pas als de lichamen zijn geborgen, kan de verwerking beginnen
'g
:aan ontkent
me priestertal
- Verhalen dat er
rijd steeds minder
a zijn, kloppen niet. In
i: je landen is het aantal
katholieke geestelijken
Irk gestegen. Dat meldt
laan. In 2001 telde de
katholieke kerk 405.000
1961 waren dat er
minder. Het aantal ge-
irerdubbelde in diezelf-
5de tot meer dan een
.."Vooral in Latijns-Ame-
jlca en Azië groeit de ka-
ijkerk.
ij
pa maakt
>|els veiliger
'1 Lange tunnels in de
*'len uiterlijk over tien
veiliger worden,
Brussel besloten. Er
wegwijzers naar
liegen komen en vracht
bussen moeten ver-
brandblusser bij zich
ze een tunnel
De laatste jaren vielen
doden bij ongelukken
Tauem- en
De maatrege-
}|jffen ruim vijfhonderd
3.van meer dan een halve
Ir; vooral in Oostenrijk
U Voor Nederland gaat
*|lf tunnels.
rendum over
nigranten
j De Ierse regering wil
houden over
van het automa
staatsburgerschap
die
jd worden geboren.
ijAhem wil met het refe-
wetgeving op dit
te stellen met die
Europese landen.
stellen dat de
3jel racisme uitlokt.
ilona tegen
invechten
ilfiA - De gemeenteraad
Melona heeft zich giste-
esproken tegen het stie-
5fen. Het besluit (aange-
J'inet 21 tegen 15 stem-
niet dat stieren-
nu zijn verbo-
een wettelijk verbod
in Barcelo-
regionale parlement
•isnië
;6i- Nederland houdt 550
!i|n in Bosnië, wanneer
|pese Unie daar 1 janua-
|o[itaire operaties over
man de NAVO. Dat heeft
I Henk Kamp van De-
loj Brussel gezegd na
.sjiiet zijn collega's uit
|9len. Nederland heeft nu
circa duizend militai-
dat aantal in
|4|Van dit jaar. Het EU-le-
komt eerst onder
de Britten, later on-
irbiedt
n op stranden
i.ieles - Los Angeles gaat
Jn op zijn stranden ver
bos Angeles verbande
.5} geleden al alle rookwa-
l'^ars en restaurants. Met
|3fverbod op de stranden
'■^tweede stad van de
i;6de Staten het naburige
klonica en twee andere
jde badplaatsen in de
kpg. Door de verboden in
'A\ ontstaat bijna 21 kilo-
rokvrij strand. De in-
laakt ook een einde aan
tiling van het natuur-
door peukjes, stelde
flslid.
eins kamp in
(land ontdekt
ie - Archeologen hebben
l-Duitsland een Ro-
ègerkamp uit de eerste
)or Christus blootge-
iskundigen spreken van
itenschappeüjk sensa-
t kamp lag op een heu-
ieet 350 bij 150 meter,
terrein stonden vroeger
k houten huizen. Ten-
iden er zeker. Het kamp
muurd. Bij de opgravin-
en groot aantal strijdbij
lpuiten, lansen en mun-
iinden.
woensdag 7 april 2004
genève/gpd - China is wereldre
cordhouder doodstraf. Hoewel
de cijfers daar geheim zijn, stelt
Amnesty International in zijn
jaarlijkse rapportage over de
doodstraf dat in China vorig
jaar zeker 726 mensen zijn te
rechtgesteld. Maar dat aantal
zou wel eens veel hoger kunnen
zijn: Amnesty citeert een Chi
nese parlementariër, die stelt
dat het werkelijke aantal dood
straffen in het land 'bijna
10,000 per jaar' bedraagt.
Op de tweede plaats staat Iran,
met 108 executies, gevolgd door
de Verenigde Staten met 65 en
Vietnam met 64 voltrekkingen
van de doodstraf. Volgens Am
nesty heeft China ter wille van
de efficiëntie 'rijdende execu
tiewagens' ingevoerd: bussen
die de tribunalen afrijden, met
aan boord de beul, een rechter,
een officier van justitie en een
arts. Achterin de bus een bran
card waarop de veroordeelde
met injectie wordt gedood.
Uit het rapport blijkt dat de
doodstraf in de hele wereld op
zijn retour is. In westerse lan
den wordt de straf niet meer
opgelegd of uitgevoerd, met
één uitzondering: de Verenigde
Staten. Daar worden zelfs nog
zwakzinnigen, homoseksuelen
en minderjarigen geëxecuteerd.
Op Amerikaanse 'death rows'
wachten 3500 ter dood veroor
deelden op de voltrekking van
hun vonnis.
Officieel zijn er vorig jaar in 28
landen 1146 mensen ter dood
gebracht, terwijl de doodstraf
wereldwijd 2756 werd opge
legd. Veel landen voeren die
overigens niet meer uit. Amnes
ty waarschuwt, dat het hier al
leen om 'bekend geworden ver
oordelingen' gaat. Het aantal
onwettige executies is vermoe
delijk een veelvoud.
Het rapport van Amnesty valt
samen met de jaarvergadering
van de VN Commissie voor de
Mensenrechten, waar een reso
lutie tegen de doodstraf in
voorbereiding is. Afgezien van
de morele overwegingen, voe
ren tegenstanders van de dood-
Doodvonnissen in Jordanië
Het militaire hof van Jordanië heeft gisteren acht moslimextre
misten ter dood veroordeeld voor hun aandeel in de moord op
Laurence Foley, een 60-jarige medewerker van de Amerikaanse
dienst voor internationale ontwikkeling, die in oktober 2002
voor zijn woning in Amman werd doodgeschoten. Zes verdach
ten werden bij verstek veroordeeld, onder wie Ahmed al-Kha-
layieh, beter bekend als Abu Musab al-Zarqawi. Zarqawi wordt
beschouwd als een naaste medewerker van al-Qaedaleider Osa
ma bin Laden. Zijn verblijfplaats is onbekend. De Verenigde
Staten hebben voor zijn aanhouding een beloning van tien mil
joen dollar uitgeloofd.
straf aan, dat het vermeende af
schrikwekkende effect een fictie
is. „Sinds in Canada in 1975 de
doodstraf werd afgeschaft is het
aantal zware misdaden, zoals
moord en doodslag, met 40
procent verminderd", aldus
Amnesty.
marseille/anp-afp - Bijna zestig jaar na de mysterieuze ver
dwijning is het vliegtuig van de schrijver van De Kleine Prins
(Le Petit Prince)Antoine de Saint-Exupéry, teruggevonden.
Een Frans duikersteam ontdekte delen van het wrak in de Mid-
dellandse Zee ter hoogte van Marseille. De Franse overheidsin
stantie voor onderwaterarcheologie maakte de vondst vanmor
gen bekend. Saint-Exupéry verdween op 31 juli 1944 tijdens
een verkenningsvlucht. Het lot van de 44-jarige piloot en schrij-<
ver leidde tot op de dag van vandaag tot talloze speculaties. De
aristocratische avonturier geldt door zijn leven en boeken als
een van de grootste helden van Frankrijk. De Kleine Prins
bracht de schrijver postuum internationale roem. Het verhaal-
over een jongen die tussen de sterren reist en in de Sahara aan
een piloot zijn relaas vertelt, verscheen voor het eerst in 1943. .v
Het boek geldt met de bijbel en Das Kapital van Marx als een
van de bestverkochte boeken ter wereld. Met de opgeviste
wrakdelen konden de onderzoekers aantonen dat het bij het j
vliegtuig om de Lightning P38J ging waarin Saint-Exupéry van
af Corsica was vertrokken. Het serienummer correspondeerde
met het militaire nummer van het toestel.
den haag/gpd - De politieke
partijen in de Tweede Kamer en
de militaire vakbond AFMP ma
ken zich grote zorgen over de
veiligheid van de Nederlandse
militairen in Irak, nu het geweld
daar verder toeneemt. Maar de
partijen staan achter de aanwe
zigheid van de Nederlanders in
de Zuid-lraakse provincie Al
Muthanna, juist omdat het er
niet veilig is.
De militaire vakbond AFMP
vreest voor escalatie in het ge
bied later deze week, wanneer
grote groepen sji'ieten er op
pelgrimstocht door trekken.
De beelden uit Irak die Neder
land bereiken, stellen CDA-
fractievoorzitter Verhagen niet
gerust. „Maar de soldaten zijn
er juist naar toe omdat het er
onveilig is. Voor de wederop
bouw van en stabiliteit in de re
gio is het nodig met militairen
in Irak te zijn."
WD-leider Van Aartsen heeft
niet de indruk dat de veilig
heidsanalyse, op grond waar
van Nederlandse militairen
naar Irak zijn gestuurd, is ver
anderd. Juist als het moeilijk
wordt, „is het niet het moment
om af te marcheren." Van
Aartsen hoopt dat Kamer en ka
binet geen 'Zapatero-gedrag'
gaan vertonen. Hij doelt op de
nieuwe Spaanse premier, die
direct na zijn verkiezingsover
winning aankondigde dat hij de
Spaanse troepen uit Irak zal te
rugtrekken. D66-fractieleider
Dittrich noemt de situatie in
Irak 'een punt van grote zorg'.
„Het is geen automatisme dat
D66 zegt: we blijven in Iraki
Maar we zitten er wel om een
goede reden, dat moeten wé
niet vergeten." Op verzoek vaft
D66 zal defensieminister Kamp
een brief over de veiligheidssi
tuatie naar de Kamer sturen.
Oppositiepartij PvdA pleit voor
grotere betrokkenheid van de
Verenigde Naties. Volgens frac
tievoorzitter Bos zal dat de situ
atie ter plaatse veiliger maken
en de steun onder de Irakesé
bevolking doen toenemen. LP-
F'er Herben wil ter versterking
meer helikopters naar Irak stu
ren. De politieke partijen willéri
volgende week een spoeddebat
over de veiligheid in Irak riiqt
premier Balkenende en minis
ter van buitenlandse zaken Bot.
De militaire vakbonden zien
vooralsnog geen reden de mili
tairen terug te halen. Die optie
komt volgens voorzitter Véri
den Burg van de militaire fedè^
ratie AFMP pas in beeld als <je
soldaten hun taak niet meéir
kunnen uitvoeren. Als ze bij-
voorbeeld dagen achtereen op
het kampement moeten blijven
en er geen perspectief is op Ver
betering.
Een pelgrimstocht van de sji'ie
ten op 9 en 10 april is volgens
Van den Burg 'een testcase'jl
Grote groepen trekken dar}
dwars door het gebied waar dé
Nederlanders zitten. Hij is daar1
over 'niet erg optimistisch'.
Voorzitter Debie van de vak-
bond VBM/NOV ziet geen en
kele reden de militairen terug te
halen. Er zijn geen spanningëri
in het gebied waar de Neder
landers zitten, aldus Debie.
den haag/gpd - De machtsstrijd binnen de grootste re
ligieuze groepering van Irak, de sji'ieten, tussen de jon
ge radicale geestelijke Sayid Moqtade al-Sadr (30) en
de oude gematigde Ali Muhammad al-Sistani (74) zal
beslissend zijn voor de toekomst van Irak. Onder Sad
dam Hussein, een soenniet, werden de sji'ietische
meerderheid ruim vijftien miljoen mensen onderdrukt.
Na de val van Saddam zetten de Amerikanen hun kaar
ten op de sji'ieten.
Al-Sadr is zoon van Muhammad Sadiq al-Sadr, de in
vloedrijke ayatollah die in 1999 door Saddams hand
langers werd vermoord. Moqtade vluchtte naar Iran
om pas begin 2003 terug te keren. Inmiddels heeft hij
zijn eigen militie Jaysh al-Mahdi (naar schatting 5.000
man). Hij predikt de invoering van de islamitische wet
geving en fulmineert tegen de Amerikaanse bezettings
troepen. Onderhandelingen wijst al-Sadr af, net als
vreedzame demonstraties, die toch niet helpen. Hij wil
harde actie. Om zijn boodschap te verbreiden stichtte
al-Sadr het weekblad al-Hawza. De sluiting van dat
blad afgelopen weekeinde door de Amerikanen leidde
tot veldslagen tussen de aanhang van al-Sadr en bui
tenlandse soldaten met tientallen doden en gewonden
tot gevolg. Al-Sadr trekt met zijn radicale standpunten
vooral jongeren, in tegenstelling tot de hoogste sji'ieti
sche geestelijke in het land, ayatollah Ali Muhammed
al-Sistani. Onder Saddam bemoeide al-Sistani zich niet
met politiek. Hij vindt dat geestelijken in de moskee
thuishoren en niet in de politiek. Na de val van Sad
dam riep al-Sistani zijn miljoenen volgelingen op niet
te vechten tegen de soennieten of de buitenlandse
troepen. Maar ook al-Sistani is anti-Amerikaans. Hij
eiste directe verkiezingen en keerde zich tegen een
Amerikaans plan om een interimregering te benoe
men. De concept-grondwet bevat volgens hem te wei
nig waarborgen voor de Irakezen om zelf hun toe
komst vorm te geven. Terwijl al-Sadr steeds luider de
trom roert, roept al-Sistani zijn achterban op rustig te
blijven en de Amerikanen om niet te provoceren. Dat
laatste wordt moeilijk nu de Amerikanen al-Sadr willen
oppakken vanwege de moord in april 2003 op Abdul
Majid al-Khoei, een sji'ietische geestelijke die met de
Amerikanen en Britten samenwerkte. Het arrestatiebe
vel loopt al langer, maar is nog niet uitgevoerd uit vrees
dat het oppakken van al-Sadr zal leiden tot gewapende
opstand van zijn aanhangers en dus tot meer onrust en
geweld. Bovendien zouden ook gematigde sji'ieten
zich gedwongen kunnen voelen zich bij 'de strijd' aan
te sluiten. In dat geval wordt de positie van al-Sistani
onhoudbaar. Hij moet dan kleur bekennen en kan, om
zijn machtsbasis te behouden, best de radicale kant op
gaan. Daarmee raakt het Amerikaanse plan voor de
toekomst van Irak nog verder in de versukkeling. Bo
vendien doemt dan een ander spookbeeld op: een sji-
'ietisch Irak, zoals Iran. Er zijn grote groepen sji'ieten
in Syrië, Saoedi-Arabië, Koeweit, Jordanië en Turkije.
Sji'ieten spelen in alle scenario's een beslissende rol.
sherman/texas/ap - Een ge
detineerde die zijn zoontje,
echtgenote en stiefdochtertje
vermoordde en het hart uit
sneed, heeft vorige week een
van zijn ogen uitgetrokken
op grond van een bijbelci
taat. De 21-jarige Andre Tho
mas citeerde een vers uit het.
evangelie van Marcus (9:47):
„En indien uw oog u tot zon
de zou verleiden, ruk het uit.
Het is beter, dat gij met een
oog het Koninkrijk Gods bin
nengaat, dan dat gij met
twee ogen in de hel gewor
pen wordt", en rukte vervol
gens een van zijn ogen uit.
Thomas werd naar een zie
kenhuis gebracht maar zijn
oog, dat in ijs bewaard was,
kon niet meer opnieuw vast
gemaakt worden. Hij zit in
middels weer in de gevange
nis, in een dwangbuis. Tho
mas zou op 26 maart zijn 4-
jarig zoontje, zijn 20-jarige
echtgenote die hem had ver
laten en haar 1-jarig doch
tertje vermoord hebben. De
harten van de slachtoffers
waren weggesneden. Twee
ervan werden in het huis van
Thomas gevonden. Hij gaf
zichzelf aan bij de politie.
rome - In Italië is de beveiliging van overheidsgebouwen en openbare ruimtes fors opgevoerd, na dreigementen van al-Oaeda met aanslagen
rond de paasdagen. Italiaanse soldaten vechten in het zuiden van Irak tegen sji'ietische milities. Foto: EPA
Kinderen lijden nog onder genocide
Rwandese kinderen leven nog steeds met de gevolgen van de
genocide. In Rwanda zijn 42.000 huishoudens die door kinde
ren worden geleid. Meer dan 100.000 kinderen wonen in een
dergelijk verband. Dat is meer dan waar ook ter wereld, liet Ca
rol Bellamy, het hoofd van het VN-kinderfonds Unicef, gisteren
weten. „Voor deze kinderen is de genocide geen historische ge
beurtenis, maar maakt het deel uit van hun dagelijks leven nu
en in de toekomst", aldus Bellamy. De afwezige ouders zijn in
de maanden durende bloedbad vermoord of later gestorven
aan de gevolgen van aids en andere ziekten. Tijdens de genoci
de zijn honderduizenden vrouwen verkracht en daardoor vaak
besmet met het HIV-virus.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
Kigali - De aannemer, razend
druk door de bouwgolf in de
Rwandese hoofdstad Kigali,
wordt er vaak moe en treurig
van. Geen spade kan er in de
rode grond van de Rwandese
hoofdstad worden gezet zonder
op lijken te stuiten. Het zijn
traumatische ervaringen voor
zijn werknemers, maar hij durft
ook de economische nadelen te
noemen: tijd- en geldverlies.
Vandaag herdenkt Rwanda de
genocide van 1994 die aan on
geveer één miljoen inwoners,
meest Tutsi's, het leven kostte.
Voor de meeste overlevenden is
herdenken moeilijk zolang de
lichamen van hun vermoorde
familieleden niet zijn terugge
vonden.
Tien jaar na de massamoord is
er veel gebeurd in Kigali, maar
veel ook nog niet. Er werden in
de hoofdstad naar schatting
250.000 mensen omgebracht
maar er is bijvoorbeeld nog
geen overzicht waar zich de
massagraven bevinden. Voor
Freddy Mutanguha, die al zijn
familie verloor en tot voor kort
een vereniging voorzat van stu
denten die de genocide hebben
overleefd, was dit onverteer
baar. „Het terugvinden van de
lichamen is de basis van alles:
het stelt de overlevenden in
staat eindelijk een begin te ma
ken met verwerking. Maar ook
dwingt het de slagers van toen
het effect van hun daden onder
ogen te zien."
James en Stephen Smith, Britse
broers die van de Rwandese re
gering de opdracht kregen in
het nationale monument in de
wijk Gisozi een genocidemuse
um in te richten, vonden dat
Freddy gelijk had. Er kwam wat
geld en de Freddy coördineert
nu een groep van 60, meest
jonge, personen die van deur
naar deur gaan om de stukken
te vinden van de macabere leg
puzzel. In de afgelopen drie we
ken hebben ze, gewapend met
invulformulieren, een gps en
een digitale camera, drie van de
acht stadsdistricten 'gedaan' en
491 massagraven gelokaliseerd.
„Ze liggen vaak bij wegblokka
des, waar mensen werden aan
gehouden, geselecteerd en af
geslacht", zegt Freddy. Maar
ook zijn er latrines gebruikt en
ondiepe kuilen. „Velen zijn in
der haast begraven in de hoop
sporen uit te wissen."
En nu? Freddy zucht. „De infor
matie komt in een databank en
zal in het museum te raadple
gen zijn." Dat is mooi, maar
niet wat hij echt wil. „De men
sen moeten herbegraven wor
den en daarvoor is veel geld no
dig." Freddy vindt monumen
ten en musea belangrijk, maar
vooral wil hij meer aandacht
voor de individuele overleven
den. „De mensen hebben door
de genocide trauma's, maar
ook handicaps en ziektes als
aids. Ze hebben recht op gelde
lijke bijstand, net als de moor
denaars die spijt betuigen."
James Smith, die via zijn orga
nisatie Aegis probeert genocide
onder de aandacht van de we
reld te brengen, realiseert zich
de beperking van zijn werk.
„Wij bouwen hier een museum
naar de allerlaatste inzichten,
reconstrueren en documente
ren, maar weten dat slachtof
fers honger hebben en nog
steeds lijden."
Met pijn denkt hij terug aan de
vrouw wier getuigenis werd op
genomen in de 'orale biblio
theek' van het museum. „Haar
man werd vermoord, hun baby
tegen een muur doodgeslagen,
zijzelf eindeloos verkracht. Ze
hield er aids aan over. Een
tweejarig zoontje overleefde
het. Het enige waar ze nu om
vroeg was nog twee jaar te mo
gen leven, opdat die jongen
geen straatkind zal worden.
Aidsmedicijnen waren te duur
voor haar."
Smith gelooft niet in verbroede
ring op korte termijn maar
hoopt dat zijn museum de etni
sche spanningen kan doen ver
minderen en kan aantonen hoe
duivels de ideologie van geno
cide is. „Overlevenden moeten
troost en kracht vinden, maar
de kinderen van moordenaars
moeten zich niet schamen voor
hun afkomst. We hebben daar
om veel ruimte ingeruimd voor
helden: Hutu die Tutsi het le
ven hebben gered."
Buiten leggen honderden
Rwandezen - letterlijk - de laat
ste hand aan de parkeerplaats
en de tuinen van het complex
Het is een race tegen de klok,
maar iedereen is ervan over
tuigd dat alles op tijd klaar zal
zijn. President Paul Kagamé zal
het museum openen en aanwe
zig zijn als honderden lijken
worden bijgezet in de kelders
van het nationale monument.,
Het land zal tien minuten stilte
in acht nemen, de wereld - als
het lukt - één minuut.
Veel Rwandezen zoeken nog altijd naar de lichamen van verwanten die tien jaar geleden zijn vermoord.
Gisteren nog werd even buiten de hoofdstad Kigali een massagraf met 400 lichamen gevonden. In een
kerkje zijn de lichamen opgebaard. Foto: AP
