Medicijnen
tegen aids
goedkoper
BUITENLAND
Aantal verkeersdoden een wereldwijde 'epidemie'
Bush steeds verder onder druk over Irak-beleid
Herrijzend Rwanda herdenkt slachting van 1994
Vietnamezen massaal op
bedevaart naar dode walvis
In ruim honderd arme landen
Drama met Bulgaarse schoolbus
'Noord-Korea
kan nucleaire
wapens maken'
Nederlandse
krijgt tien jaar
cel in Indonesië
Massaslachting
pluimvee Canada
dinsdag 6 april 2004
Foto: Reuters
isovmrleg
•i Lanka
- De nieuwe premier
anka, Mahinda Raja-
ril het vredesoverleg
f amil-i ebellen zo snel
:i hervatten. Rajapakse
ie dit vanmorgen kort
beëd iging als rege-
Ieer. Rajapakse is ver-
k lorstunder van een vre-
Ji jrd n iet de opstande-
p ie al sinds 1983 strijden
eige n staat in het
e jsten van Sri Lanka.
e Elirits spoor
inüi ongeluk
Ee n spoorbedrijf in
ittf'innië heeft een re-
e v an twee miljoen
im drie miljoen euro)
irii verband met een
wjjiarbij vijf jaar gele-
lënsen omkwamen.
Trains verzorgt pendel-
ii West-Londen. Op 5
[EH99 negeerde een
aurder van het bedrijf
l icht, waardoor de
mi een hogesnelheids-
;lce. Behalve 31 doden
ongeveer honderdvijf-
i/.den.
ing om gram
ne in Alicante
- Een drugsverslaafde
jtermorgen in een bank
panse stad Alicante
risen in gijzeling geno-
man dreigde een
naat te laten ontploffen
.et een gram cocaïne
de loop van de dag liet
gijzelaars een voor een
t politie bezorgde hem
br. De man reed weg,
I driehonderd meter
j op een auto. Hij werd
feerd en per ambulance
d. Behalve een hand-
had hij een pistool.
illen doden
^stortregens
eg ras - Zeker vijftig
:ijn om het leven geko-
ir overstromingen als
zware stortregens in
[-Mexicaanse staat
Tientallen mensen
iog vermist. In het ge-
:bied is de noodtoe-
[ekondigd. Onder de
:rs zijn vooral kinde-
i^uderen, die niet de
jadden zich tegen de
ssa te verzetten, aldus
irbescherming.
sche geleerde
^pion voor VS
- Een Russische weten-
r is wegens spionage
Verenigde Staten schul-
jnden aan hoogverraad,
èaire-wapendeskundige
Jtjagin riskeert een cel-
i twintig jaar. Hij ver-
jlgens de rechtbank als
jrker van het gerenom-
q en Canada-Instituut
)u militaire geheimen
leaire onderzeeërs en
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - Het wegverkeer eist
meer doden dan malaria en
TBC. Het gaat daarom niet
meer om 'ongelukken' maar
om een volksgezondheidspro
bleem. Met 1,2 miljoen doden
per jaar en gemiddeld 35 mil
joen gewonden, is er zelfs spra
ke van een 'pandemie'; een we
reldwijde epidemie. Dit stelt de
wereldgezondheidsorganisatie
WHO. De organisatie wijst ver
der op een gigantische econo
mische schade - jaarlijks 518
miljard dollar - die door ver
keersongelukken ontstaat. Ne
gentig procent van alle ver
keersdoden komt op rekening
van arme landen in de wereld.
De schade is daar groter dan al
le ontwikkelingshulp bij elkaar.
De toenemende motorisatie
van het verkeer in landen als
China en India houdt geen ge
lijke tred met de kwaliteit van
het wegennet, rijgedrag, ver
keersregels en bewegwijzering.
Als daaraan niet snel wat wordt
gedaan, rekent de WHO tegen
2020 op een 83 procent stijging
van het aantal dodelijke ver
keersongelukken in ontwikke
lingslanden, tegenover een da
ling met 23 procent voor de rij
ke landen. ,,In tegenstelling tot
vele ziekten zijn verkeersonge
vallen vaak voorspelbaar en te
voorkomen", aldus de WHO.
„De ervaring leert, dat naleving
van strengere verkeersregels, de
aanpassing van de snelheid, het
weren van alcohol, het gebruik
van autogordels en helmen
voor motorrijders, het aantal
doden en gewonden drastisch
kan verminderen." Te hoge
snelheid blijft de hoofdoorzaak
van verkeersongevallen. Te
hard rijden veroorzaakt 30 pro
cent van alle dodelijke verkeers
ongevallen in rijke landen, in
ontwikkelingslanden is dat 90
procent. Op slechte wegen, die
de auto's moeten delen met
voetgangers, fietsers, handkar
ren en vee, is 50 kilometer soms
al te hard, zeker 's avonds en 's
nachts. Voor degenen die me
nen dat vrouwen niet kunnen
rijden komt de WHO met een
ontnuchterende onthulling: bij
73 procent van alle dodelijke
verkeersongelukken zijn man
nen betrokken, meestal in de
leeftijd van 15 tot 44 jaar.
Italië: 150 km/h
De maximumsnelheid op
Italiaanse snelwegen gaat
binnenkort naar 150 kilome
ter per uur. Volgens de mi
nister van Verkeer Pietro Lu-
nardi gaat de maatregel
waarschijnlijk in juni in. Vol
gens de krant La Repubblica
is de nieuwe regel van toe
passing op 500 kilometer van
de Italiaanse snelwegen. Op
de andere blijft de maxi
mumsnelheid van 130 kilo
meter per uur gelden.
Hanoi - Een dode walvis die vrijdag aan de zuidkust van Viet
nam is aangespoeld, heeft een bedevaart op gang gebracht.
Duizenden Vietnamezen zijn de afgelopen dagen soms van
honderden kilometers ver naar de kust gekomen om een wie
rookstokje te branden bij het karkas. Veel Vietnamese dorpsbe
woners, vooral de vissers onder hen, vereren de reusachtige
zoogdieren en geloven dat een aangespoelde walvis wijst op een
goede visvangst. De 25 meter lange walvis is al aan het ontbin
den, maar het duurt nog minstens twee weken voor dat proces
is voltooid.
De dorpelingen willen van de baleinen een tempel maken ter
ere van de walvis, zei een politieagent. Voor een kleinere walvis
die vorige maand is aangespoeld in hetzelfde district, Thanh
Phu, hebben zij ook al een heiligdom gemaakt.
washington/anp-dpa - Vier
grote medicijnenfabrikanten
gaan hun prijzen voor aids-medi-
cijnen in ruim honderd ontwik
kelingslanden aanzienlijk verla
gen. De farmaceutische bedrij
ven berekenen voortaan eender
de tot de helft van het laagste
normale tarief.
Dat is vanmorgen in Washing
ton bekendgemaakt. De stap
betekent een forse stijging van
het aantal arme landen dat voor
goedkopere aids-medicamen-
ten in aanmerking komt. Tot nu
toe profiteerden zestien Afri
kaanse en Caraïbische landen
van het aids-bestrijdingspro-
ject, dat vorig jaar oktober door
de Amerikaanse ex-president
Clinton in het leven was geroe
pen. De uitbreiding is mogelijk
doordat organisaties als de We
reldbank en de VN-organisatie
Unicef bijna vier miljard dollar
beschikbaar stelden voor de
strijd tegen de „verwoestende"
ziekte. Het internationale far
maceutische consortium be
staat uit de Indiase firma's He
tero Drugs, Ranbaxy en Cipla
and Matrix en het Zuid-Afri
kaanse Aspen Pharmacare.
Door een overeenkomst vorig
jaar van de Wereldhandelsorga
nisatie WHO werd het voor ont
wikkelingslanden makkelijker
goedkopere versies te maken
van medicijnen-cocktails. Begin
dit jaar bereikte de stichting
van Clinton, de Clinton Foun
dation, dat vijf bedrijven de
prijs van hun aids-tests met
tientallen procenten verlaag
den. Door dat akkoord kunnen
tot 2009 ongeveer vijf miljoen
personen in de Derde Wereld
extra worden getest.
Volgens de Wereldgezond
heidsorganisatie (WHO) en
UNAids stierven vorig jaar ruim
3 miljoen mensen aan aids en
raakten vijf miljoen mensen ge-
infecteerd. Over de hele wereld
zijn naar schatting tussen de 34
en 46 miljoen mensen besmet
met HIV, het virus dat aids kan
veroorzaken. Daaronder tussen
2,1 en 2,9 miljoen kinderen on
der de vijftien jaar. Eén op de
twaalf volwassen Afrikanen is
geïnfecteerd. Het aantal infec
ties in Azië (China, India en In
donesië) en Oost-Europa
neemt snel toe.
Belgrado - Reddingswerkers bergen de lichamen van verdronken Bulgaarse schoolkinderen uit de touringcar waarmee ze in een woest stro
mende rivier zijn gestort. Eerder wisten ze 38 inzittenden levend via het dakluik uit de bus te halen. Mogelijk zijn twaalf kinderen om het le
ven gekomen. De bus was met 43 scholieren, zeven docenten en twee chauffeurs op weg naar huis, na een reis naar de Zuid-Kroatische stad
Dubrovnik. In de bergen nabij de Servische stad Prijedor raakte het voertuig na een klapband van de weg en stortte in een 55 meter diep ra
vijn waardoor de Lim stroomt. Foto: EPA
brussel/anp-rtr - Npord-Korea
kan een ongelimiteerd aantal
kernwapens maken met haar
eigen voorraad plutonium. Dit
heeft Charles Kartman gezegd,
hoofd van het consortium KE-
DO, dat tot voor kort werkte
aan de bouw van twee kerncen
trales in het land.
tangerang/anp - Een Indonesi-
sche rechtbank heeft vandaag
een 21-jarige Nederlandse
vrouw veroordeeld tot tien jaar
cel wegens smokkel van 4862
XTC-pillen. Ook moet Sibel Y.
een boete van 50 miljoen rupia
(5000 euro) betalen. De vrouw
heeft nog niet besloten of ze in
hoger beroep gaat tegen de ver
oordeling. Y. werd op 10 juli vo
rig jaar gearresteerd op het
vliegveld bij Jakarta
ottawa/ap - In de Canadese
provincie British Columbia
worden negentien miljoen kip
pen en kalkoenen afgemaakt in
verband met vogelpest. Dat be
tekent dat 80 procent van het
pluimvee in British Columbia
moet worden afgemaakt.
Gevechten in Irak
Twijfel over haalbaarheid van machtsoverdracht op 30 juni groeit
washington/anp-gpd - Zowel
Republikeinse als Democrati
sche politici in de Verenigde
Staten beginnen zich openlijk
af te vragen of president Bush
de macht in Irak op 30 juni wel
kan overdragen aan de Irake
zen. De steun voor Bush brok
kelt zienderogen af: een meer
derheid van de Amerikanen (53
procent) heeft zich nu tegen het
Irak-beleid gekeerd. Dat blijkt
uit een enquête van het onder
zoeksbureau Pew Research
Center. In januari steunde 63
procent van de bevoking Bush
nog. Een minderheid van 44
procent vindt dat de situatie
aanleiding geeft om de troepen
terug te halen.
Volgens The Washington Post is
de grootste angst van de Ameri
kaanse regering dat de opstand
van de volgelingen van de radi-
kale sji'ietische geestelijke Mu-
qtada al-Sadr zal overslaan op
de rest van de sji'ietische bevol
king. Vanochtend raakten elf
Italiaanse militairen gewond in
gevechten met aanhangers van
al-Sadr in de Zuid-Iraakse stad
Nasiriyah. De strijd brak uit
toen de Italianen probeerden
„enkele honderden" sji'ieten,
die bruggen in de stad bezet
hielden, te verdrijven. Gisteren
George Bush houdt voet bij stuk.
Foto: Reuters
zijn ten westen van
Amerikaanse mariniers gedood.
Het Amerikaanse leger is in het
gebied onder meer actief in Ra-
madi en Fallujah, brandhaar
den van soennitisch verzet te
gen de coalitietroepen.
In het parlement hebben toon
aangevende senatoren als Ri
chard Lugar en Joe Biden de
president gewaarschuwd voor
een regelrechte burgeroorlog in
het Arabische land.
De Democratische senator Ed
ward Kennedy noemde Irak gis-
tereh in een lezing 'Het Viet
nam van Bush'. Volgens Kenne
dy is Bush de minst geloofwaar
dige president sinds de in 1974
afgetreden Richard Nixon.
De grootste verzetshaarden te
gen de coalitietroepen liggen
momenteel in de soennitische
delen van Irak. Het gevallen re
gime van Saddam Hussein be
stond uit soennieten. De sji'ie
ten, sterk onderdrukt door Sad
dam en de zijnen, hebben zich
de afgelopen maanden rustiger
gehouden, hoewel er in de
sji'ietische landsdelen al direct
sterke anti-Amerikaanse gevoe
lens waren.
Maar Bush houdt voet bij stuk:
hij zei gisteren dat de datum
van 30 juni voor de machts
overdracht blijft staan. Volgens
Amerikaans politiek commen
tatoren kan Bush ook moeilijk
anders. Een vreedzame
machtsoverdracht in een „vrij
Irak" is cruciaal voor de lopen
de campagne om hem een
nieuwe termijn in het Witte
Huis te geven. Die campagne is
in belangrijke mate geënt op de
profilering van Bush als iemand
die korte metten heeft gemaakt
Nederlanders blijven binnen
De Nederlandse militairen in Irak staan onder verscherpte be
veiliging. De Britse commandant besloot tot extra bescherming
naar aanleiding van de onlusten van het afgelopen weekend in
Najaf. Bovendien trekken op dit moment honderdduizenden
sjhi'ietische pelgrims door het door Nederlandse militairen ge
controleerd gebied, op weg naar Karbala. Militairen moeten zo
veel mogelijk in het kamp blijven en reizen naar Nederland voor
familiebijeenkomsten zijn beperkt. Een woordvoerder van het
ministerie wil niet zeggen of er een concrete dreiging tegen de
Nederlandse troepen bestaat. „De veiligheidssituatie wordt da
gelijks geëvalueerd door het Britse opperbevel in Irak. Op grond
daarvan wordt eventueel tot extra beveiligings- en bescher
mingsmaatregelen besloten. Dit weekeinde heeft de Britse divi
siecommandant, onder wiens bevel de Nederlanders vallen, be
sloten tot extra veiligheidsmaatregelen. De Nederlandse solda
ten moeten die orders opvolgen."
met landen die de veiligheid
van de Amerikanen bedreigen.
Een van de belangrijke struikel
blokken bij de machtsover
dracht is de vraag of de Irake
zen tijdig voor hun eigen veilig
heid kunnen zorgen. De VS en
hun bondgenoten in Irak heb
ben tienduizenden Irakezen
klaargestoomd om toe te treden
tot een nieuwe politie- of leger
macht, maar er is grote twijfel
over de kwaliteit van de trainin
gen. Veel opleidingen zijn uit
besteed aan particuliere bedrij
ven en in veel gevallen was er
een schreeuwend gebrek aan
materieel.
Na de machtsoverdracht zullen
de vele tienduizenden buiten
landse militairen nog wel een
tijdje in Irak blijven, maar de
zeggenschap over de Iraakse
veiligheidstroepen zal in andere
handen overgaan. Er zal vol
gens velen een soort machtsva
cuüm ontstaan, waarvan mili
ties als die van al-Sadr misbruik
kunnen maken.
Kigali/ANP - Het Midden-Afrikaanse Rwanda herdenkt
morgen dat een van de grootste en snelste volkeren
moorden van de moderne geschiedenis daar op 7 april
1994 begon. In honderd dagen werden volgens de
jongste schatting van de regering 937.000 mensen op
gruwelijke wijze vermoord. Dat gebeurde vooral met
machetes, messen en knuppels.
De internationale gemeenschap wendde zich van het
bloedbad af. In de eerste weken van de bloedbaden
riep de Veiligheidsraad 2230 van de 2500 VN-blauwhel
men uit het land terug. Dat nadat tien Belgische
blauwhelmen waren vermoord.
Rwanda lijkt voorbeeldig te herstellen van de gruwelen,
die het onder meer van een belangrijk deel van de mid
denstand en van zijn reserves beroofden. Tien jaar la
ter groeit de economie gestaag. Rwanda, 'land van de
1000 heuvels', lijkt politiek een van de stabielste landen
ter wereld., maar volgens waarnemers bedriegt de
schijn. De hoofdstad Kigali is kalm, veilig en relatief
welvarend. Naar regionale maatstaven is de autoritaire
regering van president Paul Kagamé EUndig en niet
Het land lijkt weer welvarend en rustig, maar schijn bedriegt
rende Tutsi-enclave in een land van verarde Hutu-
boeren. Een levensgevaarlijke situatie: in 1994 hadden
corrupt. Ze hoeft, mede dankzij het machtige apparaat
van Kagamé's partij, geen oppositie te vrezen. En her
rijzend Kigali bloeit dankzij de dienstensector. Gemid
deld zijn de inkomens terug op het niveau van 1994.
Maar de landbouw kan de bevolkingsaanwas niet aan.
Rwanda produceert niet genoeg voedsel voor zijn in
woners. De uitvoer van landbouwproducten als koffie
en thee, daalde in 2003 met maar liefst 30 procent. Op
het platteland verdwijnen winkels, omdat de bevolking
geen geld meer heeft. Hier wonen vooral de Hutu's.
Velen zijn straatarme boeren, die destijds met hun ma
chetes landgenoten aan stukken hakten.
De regering heeft dorpsgerechten, 'gacaca-hoveri-, uit
gevonden om de talrijke plegers van de massamoorden
te berechten. De rechterlijke macht is overbelast.
'Gacaca' moet hier verlichting brengen. Maar deze
dorpsjustitie heeft volgens waarnemers ook schaduw
zijden. Getuigen en mishandelde personen worden in
de bergdorpen soms vermoord om rechtszaken te tor
pederen. Anderen nemen uit angst de wijk naar Kigali.
De hoofdstad wordt zo steeds meer een relatief w^fea-
de Hutu's het vooral gemunt op de welvarende en ge-
priviligeerde Tutsi-minderheid in het land.
De volkerenmoord is zorgvuldig voorbeeid door de
Hutu's. Ze kochten van de internationale hulp Chinese
en Egyptische machetes en deelden die uit onder Hu-
tu-mannen. Zeker eenderde van hen had een nieuw
hakmes. Een radiostation om de uitroeiing aan te wak
keren en te coördineren, 'Radio Mille Collines', ging in
juli 1993 in de lucht. De bom barstte op 7 april 1994.
De arme en analfabetische Hutu-boeren volgden in
derdaad de bevelen van hogerhand op. Paul Kagamé
viel met zijn leger van ballingen Rwanda binnen. Ka
gamé is een Tutsi die eind jaren vijftig met zijn familie
naar Uganda vluchtte uit angst voor het geweld. Ka
gamé versloeg in juli de Hutu's én nam, naar oud
Rwandees gebruik, bloedig wraak. De VN schat dat na
de slachting van 1994 nog eens 250.000 hutu-vluchte-
lingen over de kling zijn gejaagd. Zij worden niet her
dacht.
