BUITENLAND
Bin Laden
roept weer
op tot oorlog
Lapid: Israël wacht 'apartheidsboycot'
Ook in China gaat roken aan banden
Saakasjvili nieuwe president Georgië
Dooi tussen Pakistan
en India zet door
Filmpje laat Bush
in Hitier veranderen
Blair bezoekt Britse
militairen in Zuid-Irak
Op Arabische zender al-Jazeera
-Sogelijk SARS
Nieuwe grondwet voor Afghanistan
Vingerafdrukken
en foto's voor
bezoekers VS
Doden door
ou in Nepal
Ihmandu - Zeker zeventien
ïnsen zijn het afgelopen
Ikeinde in Nepal omgeko-
jn door het koude weer. De
•onderlijk lage temperaturen
irond het vriespunt hebben
Afgelopen twee weken aan in
lal zo'n vijftig mensen het
maandag 5 januari 2004
Filippijnen
- De Filippijnse autori-
>n hebben een vrouw geïso-
i die mogelijk SARS heeft
elopen toen ze werkte in
igkong. Medewerkers van
isgezondheid gaan na met
de vrouw in contact is ge
it. Ze kwam op 20 decem-
uit Hongkong terug op de
•pijnen. De patiënte had
Jf en is getest op SAJRS.
lina laat 10.000
tten afmaken
raw
vi
R
"ie Amerikanen
>dood in Irak
e bJ
9 erjDAD - Twee aanslagen op
^lerikanen in Irak hebben
stretfdag drie militairen het leven
m viost. In Bagdad kwamen
'denje Amerikanen om bij toen
o^n)iun konvooi een bom af-
Drie soldaten raakten ge-
,id. In de stad Balad, ten
ldeiSrden van Bagdad, schoten
astrijders granaten af op
euke Amerikaanse legerbasis,
bij kwam een soldaat om
:en er twee gewond.
pk ingestort:
tien doden
iis abeba - Zeker vijftien
isen zijn in Ethiopië om het
gekomen, toen het dak
een eeuwenoude orthodox-
itelijke kerk instortte. De
nksttA staat in een afgelegen ge-
zo'n 500 kilometer ten
irdoosten van de hoofdstad
is Abeba. Toen het dak het
bevonden zich ongeveer
jmensen in de uit steen ge-
tven kerk.
1 doden in
lid-Thailand
igkok - In het zuiden van
jiland hebben onbekenden
rMe nacht van zaterdag op
Ijdag aanvallen uitgevoerd op
jttien scholen en een wapen-
9|agplaats. Daarbij zijn vier
jtairen om het leven geko-
De scholen zijn in brand
[oken en uit de opslagplaats
meer dan honderd vuurwa-
gestolen. De afgelopen ja-
üjn bij aanvallen op over-
sinstellingen in het zuiden
ir dan vijftig militairen en
tiemannen gedood. De da-
worden steevast afgeschil-
lals moslimseparatisten en
Ïle door
ine in Alpen
ipel - Een lawine in de Zwit-
e Alpen heeft gisteren het
n gekost aan een langlaufer.
ïog onbekende man, die
en de gemarkeerde piste
werd in de buurt van
ipel in het kanton Wallis
fen onder ongeveer 80
eter sneeuw.
anje ziet
lurballen vallen
Honderden mensen
len gisteravond in Spanje
tballen in de lucht waarge-
len. Sommige gloeiende
:en zouden zijn neerge
en er zijn explosies ge-
In de noordelijke pro-
Leon veroorzaakte een
rbal volgens getuigen brand
en bergachtig gebied. Nie-
ïd raakte gewond. Astro-
m Jose Angel Docobo ver-
•dt dat een meteoriet van 50
00 ton uiteen is gevallen bij
jinnendringen van de at-
feer.
eeuwoverlast
irt vliegverkeer
ago - Wegens sneeuwover-
zijn zondag op de interna-
ale luchthaven O'Hare bij
ago ongeveer 300 vluchten
mleerd. Het winterse weer
•orzaakte in de naburige
t Wisconsin tientallen ver
ongelukken, waaronder
kettingbotsingen waarbij
ir dan vijftig voertuigen be
ken waren. Vijftien mensen
ten gewond.
kabul - Ruim vijfhonderd (vermoeide) afgevaardigden
op de 'loya jirga', de grondwetgevende vergadering,
hebben gisteren na drie weken van veelal verhitte dis
cussie een nieuwe grondwet voor Afghanistan aangeno
men. Het handvest, dat twee jaar na de val van het Tali-
ban-regime tot stand is gebracht, wordt gepresenteerd
als de basis voor vrede en wederopbouw. De grondwet
voorziet in een presidentieel systeem met vergaande be
voegdheden voor het staatshoofd. Volgens zittend inte
rim-president Hamid Karzai is een dergelijk systeem voor
Afghanistan onontbeerlijk om het land na ruim twee de
cennia van burgeroorlog bijeen te houden. De Ameri
kaanse president George Bush zei dat de grondwet de
fundamenten legt voor democratische instellingen en
een kader levert voor landelijke verkiezingen in 2004.
„Een democratisch Afghanistan zal de belangen en ge
rechtvaardigde aspiraties van het hele Afghaanse volk
dienen en helpen verzekeren dat terreur geen toevlucht
meer vindt in dit trotse land", zei Bush, die beloofde dat
de Verenigde Staten het Afghaanse volk zullen blijven
steunen. Foto: Reuters
cairo/ap - De Arabische televi
siezender al-Jazeera heeft giste
ren een geluidsbandje uitgezon
den waarop een stem die van
Osama bin Laden zou zijn mos
lims oproept te blijven vechten
voor hun geloof, in plaats van
mee te werken aan een vredes
regeling voor het Midden-Oos
ten of de Amerikaanse bezetting
van Irak.
Al-Jazeera zond delen van het
bandje uit, begeleid door een
foto van Bin Laden tegen een
donkerblauwe achtergrond. De
opname moest van vrij recente
datum zijn omdat de spreker
het had over gebeurtenissen
van kort geleden, waaronder de
gevangenneming van de Iraak-
se leider Saddam Hussein in
december.
De hoofdredacteur van al-Ja-
zeera, Ibrahim Hilal, zei dat het
bandje zondag werd ontvan
gen, maar wilde niet zeggen
hoe het bij de zender terecht
was gekomen. Hij zei dat de op
name 47 minuten duurde,
waarvan al-Jazeera er 14 uit
zond. Hilal zei er door de stem,
de gebezigde taal en kenmer
kende voorbeelden uit de ge
schiedenis die genoemd wer
den van overtuigd te zijn dat de
spreker op het bandje Bin La
den was.
Op het bandje riep een stem
moslims op de jihad voort te
zetten om „samenzweringen
tegen de islamitische natie" te
dwarsbomen, „in het bijzonder
die welke aan het licht zijn ge
bracht door de bezetting van de
kruisvaarders in Bagdad onder
het voorwendsel van massaver
nietigingswapens en ook de si
tuatie in (Jeruzalem) onder de
misleidingen van de routekaart
en het initiatief van Genève".
De routekaart is het internatio
nale stappenplan dat moet lei
den tot vrede in het Midden-
Oosten en de oprichting van
een Palestijnse staat, het ak
koord van Genève is een alter
natief vredesplan waarover een
aantal Israëliërs overeenstem
ming heeft bereikt met Pales
tijnse onderhandelaars.
De spreker hekelde de leiders
van islamitische landen die
weigeren om tegenover de Ver
enigde Staten op te komen voor
de Palestijnen en hun verzet te
steunen. Landen aan de Perzi
sche Golf verweet hij leden van
de door de VS geïnstalleerde
Iraakse bestuursraad te ontvan
gen en te buigen voor Ameri
kaanse druk.
De laatste geluidsband die aan
Bin Laden werd toegeschreven,
werd in oktober door al-Jazeera
uitgezonden. Analisten van de
Amerikaanse geheime dienst
CIA concludeerden dat die op
name waarschijnlijk authentiek
was.
Musharraf ontvangt Vajpayee
Islamabad/AP - De Indiase pre
mier Atal Bihari Vajpayee heeft
vanmorgen een bezoek ge
bracht aan de Pakistaanse pre
sident Pervez Musharraf, in de
kantlijn van een top van Zuid-
Aziatische landen in Islamabad.
De twee spraken elkaar in het
presidentieel paleis in de Pakis
taanse hoofdstad. Waarover het
gesprek ging is niet bekendge
maakt, maar vooraf zei een Pa
kistaanse minister dat geen en
kel onderwerp taboe was.
Vajpayee brengt deze week
voor het eerst in vijf jaar een
bezoek aan Pakistan, voor een
top van het Zuid-Aziatische
Verbond voor Regionale Sa
menwerking (SAARC). Hij sprak
Musharraf na een handdruk
eerst onder vier ogen. Later
voegden de ministers van bui
tenlandse zaken en de nationa-
le-veiligheidsadviseurs van bei
de landen zich bij de twee lei
ders. Het overleg duurde in to
taal een uur en vijf minuten, de
stemming was hartelijk en het
eindigde „met een positieve
noot", zei de Pakistaanse mi
nister van informatie sjeik Ras-
hid Ahmed. Gisteren sprak Vaj
payee al met de Pakistaanse
premier Zafarullah Khan Jama-
li. De besprekingen worden ge
zien als een belangrijke stap op
weg naar het kweken van ver
trouwen.
India en Pakistan zijn al sinds
ze onafhankelijk werden van
Groot-Brittannië eikaars aarts
rivaal, inmiddels een halve
eeuw. Het belangrijkste geschil
punt tussen de kernmachten is
de verdeelde regio Kashmir. In
het Indiase deel van Kashmir
strijden moslimextremisten
voor onafhankelijkheid of aan
sluiting bij Pakistan. India be
schuldigt het buurland ervan
de gewapende strijd te steunen.
Twee jaar geleden dreigde het
conflict tot uitbarsting te ko
men.
Beide landen hadden toen
meer dan een miljoen soldaten
samengetrokken langs de on
derlinge grens. Aanleiding voor
de oorlogsdreiging was een
zelfmoordaanslag op het India
se parlement in New Delhi,
waarvoor India de regering in
Islamabad verantwoordelijk
stelde.
De afgelopen maanden is er
een verbetering van de betrek
kingen zichtbaar.
van onze correspondent
Gert-Jan Broere
Peking -China is de grootste ta-
baksmarkt in de wereld. Maar
de roker heeft ook hier niet lan
ger vrij baan. Peking volgde het
voorbeeld van het westen; de
roker wordt langzamerhand vo
gelvrij verklaard. Wie in de Chi
nese stad Kanton vanaf volgen
de maand een rokende chauf
feur aantreft achter het stuur
van zijn taxi, mag de auto verla
ten zonder te hoeven betalen.
De chauffeur loopt niet alleen
het ritgeld mis, maar kan voor
het negeren van het rookverbod
ook zijn taxilicentie kwijt raken.
Roken is in 's werelds grootste
sigarettenmarkt niet vanzelf
sprekend meer. China telt 350
miljoen rokers, een derde van
het wereldtotaal. Twee derde
van de Chinese mannen steekt
geregeld een sigaret op. Dat
maakt de tabaksindustrie, die
vrijwel geheel in handen is van
de staat, tot de lieveling van de
minister van financiën. Vorig
jaar werd er liefst 13 miljard eu
ro aan winst en accijnzen mee
binnen gehaald. Daarmee zorgt
roken en alles wat er mee sa
menhangt jaarlijks voor zeker
tien procent van de inkomsten
van de Chinese schatkist. Maar
er is een keerzijde, die vooral
op het bord van de minder be
deelde minister van volksge
zondheid terechtkomt. Dage
lijks sterven tweeduizend men
sen aan ziekten die het gevolg
zijn van roken. Volgens bereke
ningen zullen dat er in 2050
zo'n 8000 per dag zijn als de
huidige trend zich voortzet. Het
betekent een enorme aanslag
op een gezondheidssysteem dat
nu al overbelast en inadequaat
is, zoals de Sars-epidemie over
duidelijk aantoonde. Het
staatsmonopolie op tabak
wordt van alle kanten onder
vuur genomen. Hoewel keihar
de cijfers ontbreken, zijn siga
retten op afstand het meest het
gesmokkelde product in China,
zowel in hoeveelheid als in
waarde. Bovendien is er een
florerende industrie waar 'na-
maaksigaretten' worden ge
maakt door fabrikanten die niet
over een (staats)licentie be
schikken. Voor de Chinese re
gering is het al jaren dus een
kwestie van het afwegen van
het goede tegen het kwade. Ja
renlang was de tabaksindustrie
in het voordeel, puur op finan
ciële gronden. Maar de weeg
schaal lijkt nu naar de andere
kant door te slaan. China teken
de november vorig jaar als 77e
lidstaat van de Verenigde Na
ties het verdrag op de controle
van tabak. En daarmee krijgt de
anti-rookcampagne steeds
meer vaart. Meer en meer
openbare gebouwen staan ro-
Washington/AP - Republikein
se politici in de Verenigde Sta
ten hebben de website MoveO-
n.org op de korrel genomen
omdat een tv-spotje op de site
toonde hoe president George
Bush langzaam in Adolf Hitlér
verandert. Het filmpje was een
van de 1.500 inzendingen voor
een wedstrijd die MoveOn.org
had uitgeschreven om in dertig
seconden „de waarheid over
het beleid van Bush" te tonen.
In het gewraakte filmpje ver
schijnt een afbeelding van Bush
met het onderschrift „God gaf
me het bevel om al-Qaeda te
bestrijden", waarna het gezicht
verandert in dat van Adolf Hit
ler met de woorden „En toen
droeg hij me op om Saddam
aan te vallen". De spot eindigt
met de vraag „Klinkt ver
trouwd?"
tbilisi/anp/afp - Michail Saak
asjvili is tot de nieuwe presi
dent van Georgië gekozen. Dat
bleek uit de eerste opiniepeilin
gen na het sluiten van de stem
bussen. „Ik dank de hele natie
en al mijn supporters", zei de
36-jarige jurist. De verkiezingen
zijn eerlijk verlopen zonder
noemenswaardige incidenten.
De stembusgang was nodig na
de 'rozenrevolutie' van eind no
vember toen president Eduard
Sjevardnadze geweldloos werd
afgezet. Verkiezingen begin die
maand waren frauduleus verlo
pen. De immens populaire
Saakasjvili kan volgens de pei
lingen rekenen op ongeveer
85,8 procent van de stemmen.
Er waren geen serieuze tegen
kandidaten. Zelfs de afgezette
Sjevardnadze zei op hem te
hebben gestemd.
Saakasjvili noemt corruptiebe
strijding een van zijn hoofdta
ken. Om een gezond financieel
beleid en investeringsklimaat te
bewerkstellingen „moet de cor
ruptie binnen alle lagen ophou
den". Georgië wordt geteisterd
door corruptie, misdaad en ar
moede. De elektriciteit valt
veelvuldig uit. Bovendien zijn
er verscheidene afscheidings
bewegingen actief in het land in
de Kaukasus.
De verkiezingen verliepen
vreedzaam en eerlijk, aldus het
Nederlandse Tweede-Kamerlid
B. Koenders. Hij zag als waar
nemer van de Organisatie voor
Veiligheid en Samenwerking in
Europa (OVSE) toe op de ver
kiezing. Om te winnen moest
zeker 50 procent van de kiezers
komen opdagen. Dit cijfer is
volgens de nationale kiescom
missie gehaald.
Zowel Washington als Moskou
houden de situatie in Georgië
nauw in de gaten. Het westen
investeert miljarden in een olie-
pijpleiding van de Kaspische
Zee via Georgië naar Turkije.
Het Kremlin ziet in Saakasjvili
een man van de VS. De Russen
hebben legerbases in Georgië
en invloed in enkele semi-auto
nome regio's in het land. Daar
naast verzorgt Rusland de ener
gievoorziening van Georgië.
Georgië was ooit een van de
rijkste republieken van de Sov
jet-Unie.
Het land met 4,9 miljoen inwo-
Saakasjvili en zijn Nederlandse vrouw Sandra omarmen elkaar nadat
duidelijk is geworden dat 'zij' de presidentsverkiezingen in Georgië
hebben gewonnen. Foto: EPA
ners is na de onafhankelijkheid
veramd en heeft nu een buiten
landse schuld van 1,7 miljard
dollar.
ken niet meer toe en in het
straatbeeld van de grote steden
verschijnen afschrikwekkende
posters die waarschuwen voor
de gevaren van roken. Het is
nog maar een begin. Als het
parlement dit voorjaar het con
venant bekrachtigd, staan ro
kers nog meer veranderingen te
wachten. De meest in het oog
springende: geen reclames en
sponsoring van sigarettenmer
ken meer, en waarschuwingen
die meer dan helft van de ver
pakking van het pakje zal be
slaan. Aanzienlijk meer dan het
ene kleine regeltje in een minu
tieus lettertype dat nu meldt
dat roken slecht voor de ge
zondheid is.
washington/ap - Buitenlan
ders die de Verenigde Staten via
een luchthaven binnenkomen
moeten vanaf deze week hun
foto en vingerafdrukken laten
nemen. Die maatregel is het ge
volg van verscherpte grenscon
troles in de VS. Voor 28 - voor
namelijk Europese - landen
geldt een uitzondering. De mi
nister voor binnenlandse veilig
heid Tom Ridge verklaarde het
programma vandaag op de
luchthaven van Atlanta voor ge
opend. De nieuwe regels zijn
van kracht in 115 internationale
luchthavens en veertien zeeha
vens. Per jaar zullen ongeveer
24 miljoen bezoekers de con
troles ondergaan. Volgens het
ministerie duurt de nieuwe
procedure tien tot vijftien se
conden. Bezoekers uit alle lan
den van de Europese Unie met
uitzondering van Griekenland
zijn vrijgesteld van de maatre
gel. Ook burgers uit Australië,
Nieuw-Zeeland, Japan, IJsland,
Noorwegen, Slovenië, Zwitser
land, Singapore, Brunei, Andor
ra, Liechtenstein, Monaco en
San Marino mogen volgens de
oude procedures naar binnen.
door onze correspondent
Ad Bloemendaal
tel aviv - Als Israël zijn veilig
heidsbarrière op de Westelijke
Jordaanoever aanlegt volgens de
nu bestaande plannen, zal het
spoedig ten prooi vallen aan het
soort internationale boycot dat
Zuid-Afrika trof onder het apart
heidsregime. Dat voorspelde gis
teren Josef Lapid, de Israëlische
minister van justitie en leider
van de centrumpartij Shinui, in
was gevonden dat steikJijkteen debat in de ministerraad
et gen van het coronavirus 0ver de komende discussie in het
civetkatten bij zich hebben. lnternationale Hof van Justitie in
China is van plan in de
elijke provincie Guangdong
00 civetkatten af te maken
n vi Harkten waar het roofdier
bed dt verkocht te sluiten. Dat
u I !t een mogelijke bron van
gelr netting met het SARS-virus
lineren. Een woordvoerder
het provinciale centrum
ziektebestrijding had eer-
jezegd dat bij een vermoe
ke SARS-patiënt een virus
Den Haag over de omstreden
barrière.
De Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties besloot vo
rige maand het Hof om een uit
spraak te vragen. Israël noemde
dat toen 'een cynische manipu
latie van een apparaat dat is
ontworpen om de wereldvrede
te bevorderen, maar nu de be
langen dient van hen die terro
risme steunen'.
Het juridische advies is niet
bindend, maar Israël is bang
voor een sterke toename van de
internationale druk als het ne
gatief uitvalt. Te oordelen naar
zijn uitspraken gaat Lapid er
van uit dat het laatste het geval
zal zijn. Maar volgens hem
heeft de Israëlische regering
zich de ellende zelf op de hals
gehaald door het oorspronkelij
ke tracé van de barrière te wijzi
gen. Het hek loopt niet langs de
bestandslijn die Israël scheidt
van de Westoever, zoals oor
spronkelijk de bedoeling was,
maar dringt op een aantal
plaatsen door tot ver in bezet
gebied. Dat heeft vergaande ge
volgen voor de Palestijnse be
volking.
„We moesten zo nodig het tra
cé wijzigen, waarmee het on
derwerp werd van een interna
tionaal conflict", zei Lapid.
Daardoor stelt Israël zich straks
bloot aan het soort internatio
nale boycots dat tegen Zuid-
Afrika is afgekondigd voor de
val van de apartheidsregering,
waarschuwde hij. Lapid wil een
nieuw debat over de loop van
het hek om internationale
maatregelen af te wenden. Mi
nister van gezondheid Dan Ne-
veh van de Likud noemde La-
pids commentaar 'gevaarlijk'.
Het Internationale Hof zal op
23 februari met de behandeling
van de kwestie beginnen. Tot
eind deze maand kunnen de
betrokken partijen schriftelijk
hun zaak toelichten. Israël heeft
een werkgroep van ministers
gevormd die het Israëlische
standpunt moet formuleren.
Ook Lapid maakt daar deel van
uit.
De verwachting is dat Israël zal
aanvoeren dat het als bezetten
de mogendheid het recht heeft
'fortificaties' te bouwen in be
zet gebied. Tegenstanders zul
len daar waarschijnlijk tegen in
brengen dat een bezetter de
toestand in de bezette gebieden
niet mag wijzigen. Het dagblad
Yediot Achronot schreef giste
ren dat de regering weinig ver
trouwen heeft in de vijftien
rechters die zich over de kwes
tie zullen buigen.
De twee Arabieren onder hen
zouden in het verleden 'anti-Is
raëlische gevoelens' hebben ge
uit.
basra/ap - De Britse premier
Tony Blair heeft gisteren een
bezoek gebracht aan de Britse
troepenmacht in Basra in het
zuiden van Irak om de soldaten
te bedanken voor hun inzet.
Het bezoek was niet van tevo
ren aangekondigd. In een toe
spraak tot de soldaten stelde
Blair dat de strijd tegen Irak zo
belangrijk was omdat het de
lakmoesproef vormde in de we
reldwijde strijd tegen het terro
risme. „Als we hier zouden zijn
teruggedeinsd, dan zouden we
deze (terreur) dreiging in andere
landen nooit hebben kunnen
aanpakken."
Hij verdedigde nog eens het be
sluit om samen met de Verenig
de Staten ten strijde te trekken
tegen het regime van Saddam
Hussein. Van Saddam is aange
toond dat hij massavernieti
gingswapens heeft ingezet, zei
Blair, en dat onder zijn bewind
„letterlijk honderdduizenden
burgers in gevangeniskampen
zijn omgekomen."
Ondemocratisch geregeerde
landen met wrede regimes die
over massavernietigingswapens
beschikken, vormen een zeer
groot gevaar voor de veiligheid
in de wereld, verduidelijkte
Blair.
