KUNST CULTUUR
Architect denkt aan stappen tegen 'Stedelijk'
Ét
Taart voor iedereen en gratis toegang voor look-a-likes
Stadsschouwburg Amsterdam open na verbouwing
Finding Nemo volgens filmpers beste film van 2003
De 'Vriendelijke Reus'
komt naar Nederland
R5
idlmmdustne
ikt filmers in
ioscoop aan
Rijksmuseum voor Volkenkunde viert 75ste verjaardag van Kuifje
Portugees Alvaro Siza houdt Amsterdam aan contract
Anne Frank
Huis kruipt
naar miljoen
bezoekers
maandag 4 januari 2004
nst voor
eezakjes
I-tonge - Galerieën, musea
idividuele kunstenaars
len een nieuw communi-
iddel gevonden om hun
te promoten. De Tea-seR
kaartje ter grootte van
ietbalplaatje waarop ho
tsten hun gebruikt thee
kwijt kunnen. Voor de ho-
!-ondememer is het een uit-
ist omdat het vieze asbak
schoteltjes en tafelkleden
rkomt. De kunstenaars, ga-
lën en musea kunnen op
i manier reclame maken
r hun kunstuiting of bood-
ap. De theedrinkers kunnen
le website www.tea-ser.nl
oeken van wie de afgebeel-
unst of boodschap afkom-
tDanl 1 i
ien/anp - De Amerikaanse
idustrie neemt meer
regelen tegen mensen die
ioscoopzalen proberen de
tonde film op hun eigen vi-
ramera op te nemen. Over-
ers in staten als Califomië
Ohio kunnen zelfs worden
testeerd.
Amerikaanse filmindustrie,
inigd in de MPAA, wil in nog
meer staten kunnen optre-
tegen illegaal filmen. Deze
m van piraterij kost de indu-
jaarlijks bijna drie miljard
.aldus de MPAA. Er zijn af-
iken gemaakt met de politie
de overtreder uit de bio-
öp zet. Gebeurt dat in Ohio,
loopt de bioscoop-piraat
is op een half jaar celstraf
ien flinke geldboete. Maar
lichigan kan er zelfs vijf jaar
traf op staan.
industrie zegt dat het er
ral om gaat de mensen af te
rikken. Critici hebben al ge-
d dat de maatschappijen
er het illegale kopiëren door
isen die in de filmindustrie
werken, kunnen aanpak-
Uit een recent onderzoek
k dat driekwart van de films
op het internet waren uitge-
afkomstig waren van men-
die in 'Hollywood' zelf of in
popen werken.
en
-£
>er Dinand Woesthoff van
Foto: ANP/Robert Vos
ine treedt op
dens de Spelen
haag - De Haagse pop-
!p Kane treedt deze zomer
tijdens de Olympische Spe-
in Athene. De band van
ger Dinand Woesthoff geeft
ens het evenement een con-
voor alle Nederlandse
rtmannen en -vrouwen. Het
cert is waarschijnlijk de af-
ting van een Europese tour
waarmee de band dit jaar
imationaal hoopt door te
;en. In februari wordt de
,1e 'Rain down on me' naar
Europese radiostations ge-
ïrd. Eén van de laatste bui-
andse concerten vindt
lts in Portugal, tijdens het
opees Kampioenschap voet-
in juni. De band speelde al
Ier in Duitsland, Portugal
Iweden, maar een intema-
ale doorbraak bleef voorals-
uit. Tussen april en juni
in er ook nog 25 concerten
lederland op het program-
•glinde Wagner
erleden
UN - De Duitse operazan-
,s Sieglinde Wagner is op 82
;e leeftijd in Berlijn overle-
De sopraan, geen familie
componist Richard Wag-
begon haar carrière aan het
Ivan de Tweede Wereldoor-
In 1949 werd zij ontdekt
r de Duitse dirigent Wil-
Furtwangler, die haar een
iet aanbood voor de Salz-
ger Festspiele in Oostenrijk,
linde Wagner zong daarna
op de beroemde festivals
k onder meer Bayreuth,
ïburgh en Glyndeboume
f er leiding van dirigenten als
Klemperer, Clemens
uss, Karl Böhm en Herbert
Karajan. Tot haar belang-
Dehot^te rollen behoorden 'Car-
in de gelijknamige opera
Bizet, Magdalena in Wag-
'Die Meistersinger von
U t nberg' en Annina in 'Der
inkavalier' van Richard
leiden - Op 10 januari aan
staande is het precies 75 jaar
geleden dat de beroemde strip
held Kuifje met zijn hond Bob
bie op de trein stapt richting
Moskou. De verjaardag van de
nog altijd jonge reporter gaat
niet onopgemerkt voorbij. In
het Rijksmuseum voor Volken
kunde in Leiden wordt Kuifjes
verjaardag feestelijk gevierd en
dat is in het hele museum te
merken. Alle bezoekers wor
den op zaterdag 10 en zondag
11 januari ontvangen met een
stuk Kuifjetaart, er worden bal
lonnen uitgedeeld en bezoe
kers die zich verkleden als ka
pitein Haddock, professor
Zonnebloem, Jansen of Jans
sen, Kuifje of een van de ande
re beroemde striphelden uit de
Kuifjealbums, krijgen gratis
toegang tot de tentoonstelling
en het museum.
In 1929 kwam het eerste Kuilje
album uit in België. Met het al
bum 'Kuifje in het land van de
Sovjets' begon de carrière van
striptekenaar Hergé. 75 Jaar la
ter viert Kuifje zijn verjaardag
in het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde, waar nog tot en met
29 augustus de tentoonstelling
'Met Kuifje naar de Inca's' te
bezoeken is, een tentoonstel
ling waarvan de albums 'De 7
kristallen bollen' en 'De Zon
netempel' het uitgangspunt
zijn. Aan de hand van originele
tekeningen, schetsen uit de al
bums, uitvergrotingen van
stripafbeeldingen en films
worden voorwerpen, thema's,
films en culturen uit Peru ge
toond. In het 75 jarig bestaan
van Kuifje is de stripheld niet
alleen naar Peru, maar ook
naar Arabië, Midden-Amerika,
China, Tibet en zelfs naar de
maan gereisd. Hoewel Hergé,
de striptekenaar en geestelijk
vader van Kuifje, zelf nooit ver
re reizen heeft gemaakt, wist
hij de landen waar Kuifje naar
toe reist zeer waarheidsge
trouw weer te geven. Hij ba
seerde zich daarbij op bronnen
als objecten uit de Brusselse
Koninklijke Musea voor Kunst
en Geschiedenis en de Natio
nal Geographic.
In Nederland wordt alleen in
het Rijksmuseum voor Volken
kunde de verjaardag van Kuifje
gevierd. In samenwerking met
de Belgische Fondation Hergé
wordt later in het jaar nog een
keer uitgebreid stil gestaan bij
de verjaardag van de beroem
de stripheld en zal er in het
museum een Kuifjeweekend
worden georganiseerd met
workshops en andere evene
menten.
Kuifje en de Zonnetempel. Foto: €Hergé/ML-2003
door Frans Bosman
Amsterdam - De gemeente Am
sterdam is voorlopig nog niet
van Alvaro Siza af. De Portugese
architect houdt de gemeente en
het Stedelijk Museum aan het
contract dat hij met hen heeft.
„Het Stedelijk heeft alle recht
met een andere architect verder
te gaan, maar als het museum
contractbreuk pleegt, zal ik juri
dische maatregelen moeten ne
men," aldus Siza. „Het contract
gaat uit van een nieuw museum
en daar houd ik mij aan."
De architect werkte acht jaar
aan zijn plannen voor renovatie
en nieuwbouw van het Stedelijk
Museum. Hij voldeed aan de
persoonlijke vraag van voorma
lig directeur Rudi Fuchs, die
van het museum een centrum
van stilte, schoonheid en scho
ling wilde maken. De nieuwe
directeur, Hans van Beers, wil
het museum omvormen tot een
levendig centrum dat middenin
de samenleving staat. Siza heeft
twee ontwerpen voor het Stede
lijk gemaakt. Hij zegt opnieuw
bereid te zijn met een geheel
nieuw plan te komen, ook al
staat dat haaks op het eerdere
programma van eisen. „Ik heb
drie musea ontworpen die alle
drie totaal anders van functie
en opzet zijn. Wanneer ik het
nieuwe programma van eisen
krijg, ga ik weer aan de slag."
Van Beers wil echter een andere
architect. Er komt de komende
maanden een Europese in
schrijving, waaruit een jury het
beste ontwerp zal kiezen. Eer
der dit jaar keurde de commis
sie onder voorzitterschap van
Concertgebouw-directeur Mar-
tijn Sanders, die het gemeente
bestuur adviseerde over de toe
komst van het Stedelijk, de
plannen van de Portugese
bouwmeester af. Siza: „Ik heb
toen een brief geschreven waar
in ik me bereid heb verklaard
een nieuw ontwerp te maken.
Wanneer ze het Stedelijk niet
meer door mijn ogen willen be
kijken is dat hun goed recht,
maar we hebben een contract."
Het bevreemdt de architect niet
dat hij via de krant te horen
krijgt dat het Stedelijk Museum
met hem breekt. „Ze hebben
nog nooit direct contact met
mij gezocht. Dat maakt het wel
lastig, want Nederlandse kran
ten zijn hier moeilijk te krijgen
en bovendien kan ik ze niet le
zen."
Siza, die tot de Europese top in
zijn vak behoort, reageert eer
der met ironie dan met boos
heid wanneer hij hoort dat Van
Beers binnenkort contact met
hem zal opnemen. „Ik hoor het
wel via mijn zaakwaarnemer in
Amsterdam. Ik heb ook nog an
dere dingen aan mijn hoofd
dan alleen het Stedelijk."
Afgelopen week werd het Stedelijk Museum onder toeziend oog van directeur Van Beers 'officieel' gesloten. Foto: ANP/Juan Vrijdag
amsterdam/anp - Met weer iets
meer bezoekers in 2003 kruipt
het Anne Frank Huis in Amster
dam langzaam naar de 1 mil
joen bezoekers per jaar. In 2003
waren het er 913.000, 4000
meer dan het jaar ervoor. De
meeste bezoekers komen uit
Groot-Brittannië, dan volgen de
Amerikanen. De Nederlandse
bezoekers nemen de derde
plaats in.
Een bezoek aan het huis waar
Anne Frank ondergedoken zat,
betekent vaak in de rij staan om
naar binnen te kunnen. Toch
ging dat het afgelopen jaar be
ter, aldus het museum. Het An
ne Frank Huis opende in de zo
mer ook 's avonds de deuren.
Dat leverde een betere sprei
ding van de bezoekers op.
Het nieuwe jaar is een bijzon
der jaar voor de Anne Frank
Stichting. Op 12 juni is het 75
jaar geleden dat Anne Frank
werd geboren. In Nederland en
ook in het buitenland zal hier
aan aandacht worden besteed.
De Anne Frank Stichting be
heert niet alleen het museum,
maar zorgt ook voor lesmateri
aal over antisemitisme. Ook
doet zij onderzoek naar discri
minatie en rechts-extremisme.
De stichting is ook verantwoor
delijk voor de reizende ten
toonstellingen die in 2003 op
meer dan 150 plaatsen in de
wereld waren te zien.
door Corrie Verkerk
Amsterdam - De Stadsschouw-
burg in Amsterdam is na een
ingrijpende verbouwing weer
geopend. Vlak voor de officiële
heropening gistermiddag werd
alles in gereedheid gebracht
voor de opvoering van 'Braam
bos' door Het Toneel Speelt en
het ontvangen van de voorna
me gasten. Directeur Melle
Daamen geeft de laatste in
structies. „Daar, in die loge, wil
Hannah Belliot graag zitten.
Weten jullie ook dat ze met
twee kinderen komt?" Op het
toneel wordt de vloer nog eens
geveegd. Daamen wijst op de
engeltjes, hoog boven het to
neel. „Die waren misschien wel
sinds 1894 niet meer gepoetst."
Vijf maanden lang sloot de
Stadsschouwburg de deuren
voor een ingrijpende verbou
wing. De oude, met de hand
bediende, trekkenwand (de
touwen, katrollen en gewichten
in de coulissen waarmee decor
stukken, doeken en lampen
worden bediend) kon volgens
de arbeidsinspectie niet meer
en werd vervangen door een
geautomatiseerde. „Nul pro
cent problemen?", wil Daamen
graag weten na de eerste dagen
van 'Braambos'. Het nieuwe
systeem vertoonde hier en daar
een storinkje, maar 'het mocht
geen naam hebben'. De geoe
fende oren hoorden een ruis uit
de nok van het podium, maar
die is binnenkort verholpen.
Niet alleen een nieuwe trekken
wand werd de afgelopen maan
den in de schouwburg gereali
seerd, ook de stoelen werden
grotendeels vervangen. Daa
men probeert er eentje uit. Het
zit wat hoger, comfortabeler.
Bij de keuze is de directie niet
over één nacht ijs gegaan. Di
verse stoelsoorten werden uit
getest door 'zifters' van divers
postuur. Daamen: „Zaterdag
hebben we hier een groep vaste
Schouwburgbezoekers uitgeno
digd. En ze waren er positief
over." Afgezien van de stoel -
nummering, zijn de grote ver
anderingen binnen de tijd en
het budget in orde gekomen:
de nieuwe klimaatinstallatie,
een nieuwe lift voor de orkest
bak en een fikse opknapbeurt
van het plafond, de enorme
kroonlichter en de bladgouden
ornamenten.
Er is in de hal een compleet
nieuwe bar, en er wordt nog
gewerkt aan een nieuwe par
ketvloer in de koninklijke foyer.
„Daar ligt nu nog een zeiltje."
Nieuwe toegangsdeuren ko
men er ook nog. Als dat alle
maal is gerealiseerd staat Daa
men alweer aan de vooravond
van een nog grotere uitdaging:
de bouw van een nieuwe thea
terzaal achter de Schouwburg,
die in september moet begin
nen. Kosten: zo'n 27 miljoen
euro. Voor de nieuwe trekken
wand, stoelen en andere zaal
aanpassingen werd een bedrag
van 4,1 miljoen uitgetrokken.
„Wat er straks gaat gebeuren is
weer van een heel andere orde.
Maar het prettige is, we blijven
open. Overdag zal dat mis
schien wat overlast geven bij
repetities. Maar 's avonds is het
stü en kan er gewoon worden
gespeeld."
'Adrenaline' en laatste twee Matrix-films hoog in het 'flopklassement'
amsterdam/anp - De digitale
animatiefilm 'Finding Nemo' is
zaterdag door de Nederlandse
filmjournalisten uitgeroepen
tot de beste bioscoopfilm van
2003. De tweede plaats in de
klassering wordt ingenomen
door 'Kill Bill Vol.I' van regis
seur Quentin Tarantino, op de
derde plaats staat 'The Return
of the King', het sluitstuk van
de 'Lord of the Rings'-trilogie.
Het even hilarische als vertede
rende 'Finding Nemo' vertelt
het verhaal van een clownvisje
dat wordt gekidnapt door een
tandarts uit Sydney. Zijn vader
Marlin (Albert Brooks) begint
vervolgens, met de vergeetach
tige blauwvis Dory (Ellen de
Generes), een wanhopige zoek
tocht naar zijn kroost. 'Finding
Nemo' is wereldwijd een gigan
tisch succes: de film heeft in
middels bijna 800 miljoen dol
lar opgebracht en wordt gezien
als grote kanshebber bij de Os
cars die eind februari worden
uitgereikt. In Nederland leefden
al meer dan een miljoen bezoe
kers mee met de avonturen van
Nemo en zijn vader.
Volgens de filmjournalisten was
de slechtste bioscoopfilm dit
jaar 'Adrenaline', een Neder
landse actiefilm met een hoofd
rol voor actrice Georgina Ver
baan. De film verdween na een
week al uit de bioscopen, om
dat hij slechts zeshonderd be
zoekers wist te trekken. De twij
felachtige eer van de tweede
plaats in het flopklassement
viel te beurt aan de tweede en
de derde 'Matrix'-films.
De beste Nederlandse produc
tie van dit jaar was volgens de
Scène uit 'Finding Nemo', de beste film van 2003 volgens de Nederlandse filmjournalisten. Publiciteitsfoto: GPD
journalisten de film 'Cloaca'
van regisseur Willem van de
Sande Bakhuyzen. De tragiko
medie is een bewerking van het
succesvolle toneelstuk over de
desillusies van vier veertigers.
Ook in dit geval deelt het pu
bliek de mening van de critici:
de relatief klein uitgebracht film
trok de afgelopen twee maan
den al 100.000 bezoekers. De
slechtste Nederlandstalige film
was volgens de critici 'Pipo en
de P-P-Parelridder'.
Aan de enquête deden vijftig
filmjournalisten van onder
meer het NRC, de Volkskrant,
Nieuwe Revu, de Preview, Ra
dio 3fm, het ANP en de Gayk
rant mee.
Toneelbewerking van stuk Dahl
Amsterdam/anp - 'De Grote
Vriendelijke Reus' van auteur
Roald Dahl komt volgend the
aterseizoen naar Nederland.
De rechten van het stuk, geba
seerd op het wereldberoemde
boek van de overleden Britse
schrijver, zijn aangekocht
door 't Bos Theaterprodukties.
De Nederlandse toneelbewer
king gaat half december in
première. Acteur Genio de
Groot vertolkt met Ricky
Koole en Jeroen van Konings-
brugge de hoofdrollen in het
muzikale toneelstuk.
'De Grote Vriendelijke Reus'
vertelt het verhaal van een
zachtaardige gigant die elke
nacht in het geheim dromen
bezorgt bij kinderen. Wanneer
het weesmeisje Sophie hem
op een nacht betrapt, ziet de
reus zich genoodzaakt haar
mee te nemen naar het Reu-
zenland. Daar bindt Sophie
met haar nieuwe vriend de
strijd aan tegen de slechte
reuzen, die elke avond kinde
ren oppeuzelen.
Het toneelstuk is geschreven
door de Britse auteur David
Wood. Hij schreef de bewer
king in 1990 in overleg met
Roald Dahl, maar tijdens de
préproductie overleed de
geestelijk vader van 'De Grote
Vriendelijke Reus'.
„Het is een tamelijk braaf,
zeer Engels stuk", vertelt ac
teur De Groot. „We gaan het
wel wat aanpassen voor het
Nederlandse publiek. Het
hoeft niet allemaal even cor
rect te zijn: dat was Roald
Dahl zelf ook niet tenslotte."
De regie van het stuk is in
handen van Peter de Baan. De
theatermaker bewerkte eerder
al met veel succes boeken als
'Koning van Katoren' en 'De
Scheepsjongens van Bonte
koe' tot theaterstukken.
Een groot verschil met de Brit
se versie is dat de reuzen in
Nederland niet door poppen
worden vertolkt, maar door
mensen. .Anders wordt het
zo'n poppenkast", legt De
Groot uit. „Nederlandse kin
deren kijken daar heel snel
door heen. Met hoge hakken
of hoge stoelen kunnen nor
male mensen d»k uitstekend
voor reus doorgaan." Het is de
bedoeling dat alle acteurs ver
schillende dubbelrollen voor
hun rekening nemen.
Genio de Groot kreeg dit sei
zoen een Arlecchino-nomina-
tie voor zijn diverse rollen in
de onconventionele toneel
versie van 'Festen' en was te
zien in films als 'Het zakmes'
en 'Cloaca'. Ricky Koole speel
de onder meer in toneelstuk
ken 'De Vaginamonologen' en
'Othello' en de films 'Wilhel-
mina', 'Ochtendzwemmers'
en 'Lek'. Jeroen van Konings-
brugge speelt in de RTL4-serie
'IC' en is op dit moment te
horen als bezorgde vader in
de Nederlandse nasynchroni-
satie van animatiefilm 'Fin-
ding Nemo'.
