ECONOMIE
iCertificaten ontnemen zicht op het tropisch bos
Jf een drankje goed loopt
's en blijft koffiedik kijken
Leven met persoonlijk budgetadvies
Onduidelijkheid over wel dan niet duurzaam gekapt hout blijft ondanks regelingen bestaan
Een goed voornemen
iaal/gpd - Terwijl Zin-
ziele ging, beleefde ro-
revival. Maar de Breezer
t terrein.
s en hypes volgen elkaar
tempo op. In de vitrine
en fles sekt, statig en
In de champagne van
bodem dwarrelt blad-
Het had een hit moeten
1, maar de gouden
in luxe uitvoering vliegt
paald de schappen uit.
het product niet aan-
Jnd die het weet.
■ns is zelfs groot dat het
Ten jaar wel gewild is",
trkoopleider Gerard Es-
in De Monnik dranken-
I uit Oldenzaal. Maar hij
toegeven geen enkel
Je te kennen dat alleen
marketing populair is ge-
i. De consument be-
tat er gedronken wordt.
Ien tijden dat de dran-
jt voorzag in slechts drie
n: bier, wijn en jenever,
lie tijden zijn voorbij,
ind wil meer 'leren drin-
Jen vertikken het om een
Jzicht te trekken bij het
glaasje wijn en ze hap-
ik niet eindeloos in de
bittere schuimkraag. Geef ze
eens ongelijk; want ze worden
op hun wenken bediend. De
'moeder aller mixdrankjes', de
Breezer, vond de afgelopen ja
ren gretig aftrek in het uit
gaanscircuit.
En ook Essink kan zich nog het
daverende succes herinneren
van de intrede van de shooter
in Nederland. 'Kleiner Feig-
ling' heette het en De Monnik
vervoerde het, als enige leve
rancier in Nederland, naar alle
uithoeken. Het was in café en
discotheek een versnapering,
het extraatje tijdens een avond
stappen. Varianten in alle
smaken en kleuren volgden.
Tien jaar later is de consument
kieskeuriger, kritischer en wis
pelturiger als nooit tevoren.
De Breezer is op de weg terug,
maar de longneck (het flesje
met de lange hals, red.) heeft
nog steeds toekomst. „Mensen
vinden het leuk om uit een
flesje te drinken. Het product
heeft uitstraling. Je ziet wel dat
mensen niet meer gaan voor
drank in felle, kunstmatige
kleurtjes. Maar als ik zou we
ten wat de trend werd... Ik heb
echt geen flauw idee! En als ik
het zou weten, zou ik het zeker
niet zeggen."
Zesduizend verschillende
soorten drank worden vanuit
Oldenzaal geleverd aan zowel
slijterijen als horeca. Ook voor
een grossier in drank is het be
langrijk te weten wat er op de
vloer' gebeurt. Essink heeft
zijn hoop gevestigd op een
nieuwe uitgave van Feigling.
Dit keer zit de wodka-achtige
drank in een longneck. En met
het EK voetbal voor de deur is
ook het vertrouwde „Hup Hol
land Hupje", het hippe alter
natief voor de oranjebitter,
weer opgenomen in het assor
timent.
Seizoenen en trends. Het heeft
alles met elkaar te maken. Wie
heeft het nog over smaak?
Drank lijkt meer en meer een
kwestie van timing en imago.
„Ik denk dat je onderhand
kunt zeggen dat de smaak on
dergeschikt begint te worden
aan het imago. Tequila met
een zoutrandje en citroen bij
voorbeeld; ik kan me niet
voorstellen dat mensen dat erg
lekker vinden, maar het wordt
toch gedronken. Tegenwoor
dig moet drank uitstraling
hebben."
Korenwijn, ook zo'n typisch
voorbeeld, vindt Essink. „De
kwaliteit is vaak beter dan wel-
Verschillende soorten drank bij handelaar De Monnik. Foto: GPD/Carlo ter Ellen
ke whisky ook." Maar onder
tussen sterft de korenwijn een
zachte dood. Net als de jonge
borrel trouwens. „De tijd dat
je naar het café ging voor een
borreltje, is voorbij." Thuis-
drinken doen we steeds meer.
De stijgende prijzen in de ho
reca bezorgen ook de Bour
gondiër een vervelende smaak
in de mond. Dus schenkt de
prijsbewuste consument liever
thuis een extra glaasje.
Op dat gegeven wordt handig
ingesprongen. Business is bu
siness. De trendy mixdrankjes
kunnen nu ook uit een grote
fles geschonken worden. „Dat
moet het een beetje worden",
denkt de verkoopleider. Maar
het blijft koffiedik kijken.
Tropisch hardhout kent vele keurmerken. Foto: GPD/Cees Zorn
exemplaar, met een gewicht
van vijf ton een stukje kleiner
dan de gerenoveerde. „Dit hout
is in ieder geval legaal," zegt hij.
„Maar of het duurzaam gekapt
is? Dat durf ik niet te zeggen."
Hardhout uit de tropen kwam
in 1947 in Nederland. Voor die
tijd werd voor bijvoorbeeld
sluisdeuren Europees eiken ge
bruikt. Met de komst van het
hout van andere continenten,
kwam de vraag naar de her
komst. Er zijn in de wereld van
het hout altijd cowboys ge
weest, die maling hadden aan
de herkomst. Kaalslag, erosie,
dieren die hun leefomgeving
verliezen - het zou hen een zorg
zijn.
Zowel in de producerende lan
den als in de consumerende is
echter een stroming ontstaan
om wél oog te hebben voor de
manier waarop hout wordt ge
oogst. Alle betrokkenen zeggen
daar baat bij te hebben: hout is
een natuurproduct, dat ver
nieuwbaar is. Wie dus de bos
sen in stand houdt, zorgt dat er
over twintig jaar en verder nog
steeds geld te verdienen is.
„Helaas is de vraag in de markt
naar gecertificeerd hout niet
erg groot", verzucht André de
Boer, directeur van branchever
eniging NWH. „Er is in de
bouwwereld nog weinig benul
van het belang van legaal ge
kapt, duurzaam geproduceerd
hout." En dan is er ook nog het
prijsverschil: illegaal hout is
goedkoper, omdat er geen be
lasting over wordt betaald en
geen compensatie aan de lokale
bevolking. Legaal hout is duur
der, maar goedkoper dan duur
zaam hout. Er zitten wel meer
kosten aan, maar niet die van
herbebossingsregelingen.
Vandaar dat de vereniging van
De Bqer in 2004 een offensief
begint om in ieder geval de ei
gen leden (90 procent van de
relevante bedrijven in Neder
land) aan een gedragscode te
houden. Die bepaalt dat alle
verhandelde hout in ieder geval
legaal is, en bij voorkeur duur
zaam.
Om deze twee begrippen te
controleren zijn er verschillen
de mogelijkheden. De ene is die
van een certificaat, dat moet
garanderen dat de internatio
nale spelregels worden nage
leefd. Klein probleem: er zijn
ongeveer 60 van dat soort rege
lingen in de wereld. De Boer:
„De certificaten uit reguliere,
democratisch georganiseerde
landen vertrouwen we. Dat
geldt bij voorbeeld voor Canada
of Zweden. Van sommige ande
re landen zijn we minder zeker.
Daar moet de stichting Keur-
hout als poortwachter de waar
de van buitenlandse certifica
ten vaststellen, zodat de handel
weet wat wel en niet acceptabel
is." Diep in het tropisch oer
woud kunnen West-Europese
regels heel ver weg zijn.
Andere mogelijkheid is die van
de 'chain of custody", ofwel de
bewaking van de keten: van kap
naar zagerij naar groothandel
naar consument. De Boer: „Van
elk stuk hout mo'et je steeds we
ten waar het vandaan komt.
Dan kun je voorkomen dat ille
gaal hout tussen legaal hout
komt. Ook wordt het dan mo
gelijk om onderscheid te maken
tussen legaal en duurzaam.
Want voor die laatste categorie
is weer een aparte keuring no-
dig."
Nederland importeert jaarlijks
ongeveer 629.000 kubieke me
ter tropisch hout, van stam tot
triplex. Omgerekend naar
'rondhout equivalenten' (hele
bomen) is dat 1,2 miljoen kuub.
Het verschil tussen beide aan
tallen zit in het afval dat ont
staat als van bomen producten
worden gemaakt (bladeren, tak
ken, wortels, schors, etc.).
Greenpeace schat dat ongeveer
de helft hiervan illegaal zou
kunnen zijn - exacte cijfers zijn
er niet. De handel daarentegen
denkt dat het percentage veel
en veel kleiner is. Greenpeace
heeft de afgelopen maanden
actie gevoerd tegen de hotit-
handel, die in haar ogen te wei
nig doet tegen illegale produc
tie en import.
De organisatie ziet ook weinig
in de plannen van de NWH
voor 2004: „Dat is zoiets als de
vos het kippenhok laten bewa
ken," aldus een woordvoerder.
Waar Greenpeace en de handel
elkaar ontmoeten is in de wens
dat de Europese Unie een alge
heel importverbod afkondigt op
hout waarvan niet bewezen kan
worden dat het legaal en duur
zaam is geproduceerd. Dit
moet worden bewaakt met een
systeem van internationale
controles.
De NWH lobbyt daar al gerui
me tijd voor in Brussel, samen
met de Britse zusterorganisatie
Timber Trade Council. De Boer:
„Maar dit soort dingen gaat
langzaam. Daarom willen wij
de Nederlandse bedrijfstak vol
gend jaar zelf nog meer in actie
laten komen." Greenpeace is
sceptisch en zal nóg scherper
letten op het gedrag van de Ne
derlandse bedrijven. „Maar elk
stapje in de goede richting is
meegenomen, zeker als het gaat
om bewustwording van het gi
gantische probleem van de ille
gale houtkap in tropische oer
bossen."
Bij Wij ma in Kampen is alles te
zien wat aan tropisch hout kan
worden geïmporteerd. Lange
stammen van bijna een meter
dik, tot planken en paaltjes. Het
bedrijf beheert eigen bossen ter
grootte van 65.000 hectare in
Kameroen, verzaagt zelf stam
men, maar koopt ook stan
daard producten voor de bouw
lokaal in. „Productielanden wil
len steeds meer zelf verwerken,
vanwege de toegevoegde waar
de. Maar wij willen ook graag
hele stammen hebben, voor
heel bijzonder maatwerk," al
dus De Haan.
Ondertussen malen de Europe
se molens wel. In mei heeft de
Europese Commissie een actie
plan tegen illegaal hout gepro
duceerd. In juli volgend jaar
moet er een uitgewerkte versie
beschikbaar komen, inclusief
een bewakingssysteem in sa
menwerking met de produktie-
landen. In december moet het
Europees Parlement zich erover
uitspreken.
De NWH ziet het met vertrou
wen tegemoet. Per saldo heeft
iedereen baat bij goed geregu
leerde bosbouw, meent De
Boer. „Van alle gekapt hout in
de tropen, is 80 procent uitein
delijk brandstof. Slechts 8 pro
cent wordt geëxporteerd. Geef
de bossen maar een duurzame
economische waarde, dan
wordt er vanzelf zorgvuldiger
mee omgesprongen."
ECONOMIE WIJZER
James McGonigal
•en - De vraag naar tropisch
lout in Nederland groeit,
zie erover ook: legaal of il-
Zij| geproduceerd en wiens
J.8sjstaven zijn dat dan; duur-
[verbouwd of niet en wie
x eepleert dat allemaal? De
:r zifelsbedrijven doen - uit wel
dajpen eigenbelang - hun best
n Jo netjes mogelijk te gedra-
pepjnaar Greenpeace vertrouwt
voinper.
h grote loods op het ter-
1£!e7an houthandel Wijma
^Tpen ligt het bewijs van de
laamheid van tr opisch
)or hout. Een sluisdeur van
,|ij vijftien meter, afkomstig
ls.nn kanaal in Groningen,
gerenoveerd wordt. Het
defig ton zware ding is ge-
ttvan azobé-hout uit Ka-
31 ien en is naar schatting
fg jaar oud. Schoonmaken
l'anjntroleren op waterdicht-
js alles dat nodig is: kan zo
301 jtientallen jaren mee.
:ien'r,ch hardhout is populair
ond- en waterbouw, al
eieihng. Korter is de discussie
it hout in Nederland
Is het legaal of illegaal ge-
'En volgens welke maat-
dan wel: in sommige
)l Wanden is een 'officiële'
atuliekening tamelijk goed-
laast is er nog de discussie
luurzaam bosbeheer.
;an wel volgens de (loka
als netjes zijn gekapt,
iet is de vraag of dat ge-
'olgens de regels van
lam bosbeheer. Dat laat-
(grip wordt door de Ver-
naties omschreven als
at nodig is voor het lan-
lijn welzijn en voortbe-
jvan het bos'.
:r dat maar eens te con-
:n, als je in Nederland een
ting of tuinameublement
I. Of een sluisdeur. Direc-
|ihn de Haan van Wijma
ip zijn bedrijfsterrein
en spiksplinternieuw
iakt< itteren is voor de meeste mensen niet de
>aar-
assei
)eze(en zijn om de geldzaken eens duidelijk in
r te krijgen. Zeker met een heel nieuw
'an
e vo< [j0r dg boeg, waar veel mensen het financi-
(de
ritus,
dieref'
verh
Deilijker zullen krijgen. Budgetteren is meer
at inkomsten en uitgaven onder elkaar zet-
oe beoordeel je bijvoorbeeldje eigen uitga-
Iwon troon? Een persoonlijk budgetadvies kan in-
ïn,
tijd
favoriete bezigheid. Toch kunnen er goede
verschaffen.
Jsuitbreiding, pensionering, een nieuwe
3 ïg. echtscheiding, ontslag - het zijn veran-
;en met vaak grote budgettaire gevolgen,
ip die momenten hebben mensen behoef-
:r financieel wat meer houvast te hebben,
egroting opstellen, biedt dan uitkomst,
- ,is voor velen net een brug te ver.
at ibud heeft op zijn internetsite een (voorlo-
Ton
>g gratis) programma staan dat uitkomst
het persoonlijk budgetadvies dat het werk
'V~ L V_ 1 JUUlUljJV UUUgUlUUVlUJ UQl 1IL.I V V 1 IV
temt !en groot deel uit handen neemt. „Vroeger
nuse* - -
ofi
ilers-
n onze biidgetconsulentes een budgetad-
vinden het moeilijk om hun eigen uitgavenpa
troon te kunnen beoordelen. Ze willen graag
vergelijken en dat kan dus heel goed met de eer
ste kolommen." Vaak levert dat interessante in
zichten op. Hoeveel moet je minimaal ergens
voor uittrekken, wat kost die auto eigenlijk? Of je
komt er achter dat je bijvoorbeeld aan verzeke
ringen méér dan voor jou noodzakelijk uitgeeft.
Wie zover komt dat de eigen begroting is inge
vuld, heeft zijn persoonlijke gemiddelde maand-
begroting opgesteld.
Deze laat zien of je gemiddeld genomen uitkomt
met je inkomen. Het geeft antwoord op vragen
als: ben ik tevreden met de manier waarop ik
mijn geld uitgeef, zijn mijn doelen haalbaar, hoe
ziet het er in een andere situatie uit, waar zou ik
op kunnen bezuinigen, hoeveel ruimte is er om
te sparen?
In de praktijk is iedere maand financieel weer
anders. Een gemiddelde maandbegroting is dus
geen planning voor het jaar 2004. En ook geen
blauwdruk voor januari. Wie dat wil hebben, zal
een jaaroverzicht moeten maken. Maar dat
moet met de informatie van het persoonlijk
budgetadvies niet al te veel werk meer zijn.
Info: www.nibud.nl
Het heeft even geduurd maar
eindelijk staat Europa in Neder
land op de politieke agenda. De
kater van de teloorgang van het
Stabiliteitspact ligt nog vers in
het geheugen. De afwikkeling
van de intergouvernementele
conferentie over de nieuwe Eu
ropese grondwet zal het Ierse
voorzitterschap van de Europe
se Unie (EU) gedurende de eer
ste helft van 2004 nog genoeg
hoofdbrekens kosten. Er is ge
rede kans dat de onderhande
lingen hierover nog door zullen
lopen tijdens het Nederlandse
voorzitterschap in de tweede
helft van volgend jaar.
Daarnaast hebben Ierland en
Nederland begiri december in
een gezamenlijke brief aan de
raad van ministers van de EU
aangegeven dat zij beide de
hoeveelheid regels uit Brussel
willen verminderen. Dit streven
sluit aan bij het 'Lissabon-pro-
ces' dat op de Euro
pese top van 2000 is
ingezet en dat er op
gericht is om de
economieën van de
EU binnen tien jaar
tot de meest con
currerende in de
wereld te maken.
Aangezien de meer
derheid van de re
gelgeving nu al uit
Brussel komt en
steeds verder aan
zwelt, is het verstan
dig dat beide toe
komstige EU-voor
zitters eindelijk iets
willen doen aan de
overmatige en vaak overbodige
regelzucht van de eurocraten.
Dat past niet alleen binnen de
huidige tijdsgeest, maar kan
ook de toenemende afkeer van
de burgers tegen Europa een
halt toe roepen. Het beginsel
van subsidiariteit - het nemen
van politieke besluiten over re
gelgeving en voorzieningen op
een zo laag mogelijk niveau - is
bij de eurocraten nog onvol
doende doorgedrongen.
Toch leert de moderne politieke
economie ons dat subsidiariteit
over het algemeen de meest ef
ficiënte wijze van besluitvor
ming is. Wat op regionaal ni
veau besloten kan worden dient
niet op nationaal niveau plaats
te vinden en wat op nationaal
niveau geregeld kan worden
moet niet op Europees, dus su
pra-nationaal, niveau geschie
den. Een uitstekend initiatief
van het Nederlandse kabinet,
zeker met het oog op het in
middels uitgestelde referendum
over de Europese grondwet.
Helaas zijn eurocraten net zo
hardnekkig in hun regulerings-
drift als regionale en nationale
bureaucraten. Het zit blijkbaar
in hun genen. Dat betekent dat
er een agenda opgesteld moet
worden met kwantitatieve doel
stellingen en een duidelijk tijds
pad voor het terugbrengen van
de bureaucratische regels. An
ders zal dit ambitieuze plan van
de Ieren en Nederlanders zeker
niet slagen.
Nederlandse politici en top
ambtenaren hebben in het ver
leden bewezen niet altijd de
meest effectieve onderhande
laars te zijn. Ik ben ervan over
tuigd dat de canard van het Sta
biliteitspact niet zo had hoeven
te gebeuren als er van Neder
landse zijde diplomatieker en
veel eerder actie was onderno
men om de Duitse minister van
financiën Eichel aan onze kant
te krijgen. Minister Zalm dacht
het spel met grote woorden te
kunnen winnen. Hij realiseerde
zich te laat dat een
compromis met Ei
chel onmogelijk
was geworden door
zijn ondiplomatieke
wijze van opereren.
Hierdoor was het
gezichtsverlies voor
de Duitsers om zich
toch aan de proce
dures te houden te
groot geworden.
Zalm zou beter te
rade kunnen gaan
bij zijn nieuwe col
lega, minister Bot
van Buitenlandse
Zaken. Bot was ja
renlang EU-ambas-
sadeur in Brussel en beheerst
de finesses van het Europese
onderhandelingsspel als geen
ander. Een middelgroot land als
Nederland kan zeker effectief
zijn als toekomstig EU-voorzit-
ter, maar dan moet het nu al
zijn voorbereidingen treffen.
Richt zo spoedig mogelijk een
werkgroep voor het EU-voorzit
terschap op om de neuzen op
de verschillende ministeries in
dezelfde richting te krijgen.
Maak gebruik van de enorme
kennis van onze mensen bij de
Europese Centrale Bank, de Eu
ropese Commissie en het Euro
pees Parlement. Gebruik de
deskundigheid van onze top
economen en -juristen op dit
gebied. Neem een voorbeeld
aan de Franse diplomatie, die
alles uit de kast trekt om de na
tionale belangen optimaal te
dienen. Kortom, verenig alle
deskundigheid in binnen- en
buitenland en maak een consis
tent plan de campagne. Mis
schien dat wij dan toch nog
eens afkomen van het gegniffel
in Frankrijk over 'les Bataves'!
Sylvester Eijffinger
hoogleraar economie
Universiteit van Tilburg
vies op," vertelt woordvoerster Sas-
kia Sol. „Nu kunnen mensen het op
de site gemakkelijk zelf doen.
Wie het klusje wil klaren, moet al
lereerst een beschrijving geven van
het huishouden waar hij of zij deel
van uitmaakt. Gegevens over de
leeftijd, partner, ziektekostenverze
kering, kinderen en kinderopvang
moeten worden ingetikt. Voorts
vraagt het programma naar het net
to inkomen, de auto en de relevante
gegevens met betrekking tot de (ei
gen) woning. Dé factoren die het
meest bepalend zijn voor de invul
ling van een budget.
Een lease-auto past overigens niet
in de standaard antwoordmogelijk
heden van het programma; hetzelf
de geldt voor het gebruik van een oppas aan
huis. Die gegevens zul je zelf in de uitgaven-
staatjes moeten verwerken. „De gegevens wor
den overigens niet opgeslagen of voor andere
doeleinden gebruikt," verzekert Sol.
Het persoonlijk budgetadvies gaat uit van een
gemiddelde begroting per maand. Zodra alle ge
gevens zijn ingevuld, krijg je vier ko
lommen voorgeschoteld. Allereerst
een basisbegroting met bedragen
die voor jouw situatie het absolute
minimum zijn. Daar kun je niet om
heen. Minder uitgeven aan voeding
of verzekeringen zou bijvoorbeeld
onverantwoord zijn.
Dan is er de kolom met de gemid
delde begroting. Hierin staan bedra
gen afkomstig uit de Budgetonder
zoeken van het Centraal Bureau
voor de Statistiek. Ze geven aan wat
een vergelijkbaar gezin gemiddeld
genomen aan alle posten uitgeeft.
De sluitende begroting is verder een
overzichtje waarbij alle posten zo
zijn inge\nild dat er een keurig over
schot op de begroting is. Mooie
overzichtjes, maar geen enkel huishouden komt
er natuurlijk exact mee overeen. Hét gemiddelde
CBS-huishouden bestaat bijvoorbeeld niet. Het
is dus zaak om alsnog de eigen begroting in te
vullen.
„Dan kun je de begrotingen als een soort spiegel
gebruiken," legt Sol van het Nibud uit. „Mensen
EIGEN
BEURS
