Eurodisney in zwaar weer
GESPREK VAN DE DAG
OT EN
Griepje bleek vogelpest
VOGEL TOT
Elizabeth treurt om
dood koninklijke corgi
Toekomst van pretpark staat ter discussie
Verslaving
ZATERDAG 2~] DECEMBER 20^
DAGELIJKS LEVEN
*pi&. FA/v\tLȣ- VAN JC>O ER- U aeEJM uR.uppci_
OrcAMl-^ /V\£ER. 'AJ NU IS EAV CïtEN &TEAJ VOclR- VH/VA VONP.
MENSELIJK
Ter gelegenheid van de geboorte van PRINSES AMALIA zijn op de site www.ko-
ninklijkhuis.nl meer dan 35.000 FELICITATIES van over de hele wereld bin
nengekomen. Dat heeft de Rijksvoorlichtingsdienst meegedeeld. Het register is
inmiddels gesloten. De website is sinds de geboorte van Amalia op zondag 7 de
cember ruim 700.000 keer bezocht.
Het in de jaren tachtig zeer popu
laire Britse popduo TEARS FOR
FEARS heeft een jarenlange ruzie
over onder meer astrologie bijge
legd en gaat volgend jaar opnieuw
OP TOURNEE. De twee muzikan
ten werken tevens aan een nieuw
album. Roland Orzabal en Curth
Smith scoorden in de jaren tachtig
onder de naam Tears for Fears een
reeks hits met nummers als Shout,
Everybody wants to rule the world
en Sowing the seeds of love. Tears
for Fears heeft vijftien miljoen pla
ten verkocht. Dertien jaar geleden
viel het duo uit elkaar. Volgens Or
zabal had Smith de passie voor het
maken van muziek verloren. Op
zijn beurt verweet Smith zijn muzi
kale partner dat hij door astrologie
was geobsedeerd. Smith en Orza
bal spraken tien jaar lang niet met
elkaar. Twee jaar geleden legden
ze hun ruzie bij en kwamen ze bij
een voor een eenmalig optreden.
De hernieuwde samenwerking be
viel zo goed dat Orzabal en Smith
hebben besloten weer samen te
gaan werken.
Het bekendste ten niskoppel van de we
reld heeft zich VERLOOFD. De Austra
liër LLEYTON HEWITT verraste zijn
vriendin KIM CLUSTERS (foto) door
haar tijdens een romantisch etentje op
een boot een ring om haar vinger te
schuiven. De Bel
gische was volko
men verrast en in
de zevende he
mel. „Concrete
plannen zijn er
nog niet, dat zien
we allemaal nog
wel. Maar ik ben
al ontzettend blij
met mijn ver
vroegd kerstge
schenk", aldus
Clijsters. Het stel
ontmoette elkaar
in 2000 op de Au
stralische Open, nadat Kims zus Elke
haar had gevraagd om een handtekening
van Hewitt. De Belgische nummer twee
van het WTA-circuit heeft samen met de
Australiër een huis in Adelaide. Zij rus
ten daar momenteel uit in de aanloop
naar het nieuwe tennisseizoen. Foto: AP
Hond prinses Anne weer in de fout
Eén van de Corgi-hondjes van de
Britse koningin is doodgebeten door
de bull-terriër van prinses Anne. Het
noodlottige voorval gebeurde maan
dag toen de koninklijke familie zich
op Sandringham in Norfolk verza
melde voor de kerstviering. Van de
koningin wordt gezegd dat ze erg
overstuur is; de Corgi's betekenen al
les voor haar.
Het hondengevecht gebeurde kort
nadat prinses Anne arriveerde met
haar honden Dottie en Eglantyne.
Toen de butler de deur opende, ren
den de Corgi's naar buiten om de
dochter van de koningin en haar die
ren te begroeten. Dottie haalde on
verwacht fel uit, met als gevolg dat
de poot van het hondje Pharos op
drie plaatsen brak. Na een nacht bij
de dierenarts is besloten Pharos te
laten inslapen. De koningin, zelf nog
herstellende van een knieoperatie,
moest die fatale beslissing nemen.
Een hofbediende heeft de Britse
kranten laten weten dat de vorstin
op dit moment ontroostbaar is. „Ie
dereen weet wat de Corgi's voor haar
betekenen. Ze zijn loyaal, betrouw
baar en geliefd." Hare Majesteit had
voor Pharos, net als voor al haar an
dere Corgi's, een speciale kerstsok
gevuld met allerlei lekkernijen als
hondendonuts en -chocolaatjes. Het
huisdier zal op Sandringham worden
begraven, geheel volgens koninklijk
gebruik, dat voorschrijft dat een
huisdier de laatste rustplaats krijgt
op het landgoed waar het sterft. Da
der Dottie zal waarschijnlijk moeten
worden afgemaakt, omdat het niet
de eerste keer is dat ze oncontroleer
bare agressie vertoont. Vorig jaar no
vember moest prinses Anne al eens
voor de rechtbank verschijnen, na
dat de hond haar in moeilijkheden
had gebracht. De 4-jarige bull-terriër
had in Windsor Great Park twee kin
deren van 7 en 12 jaar aangevallen,
die daar beiden voor behandeld
moesten worden in het ziekenhuis.
Anne kreeg een boete van 700 euro
opgelegd. Door rechter Penelope
Hewitt werd ze indertijd gewaar
schuwd dat een nieuwe aanval van
Dottie kon betekenen dat de hond
afgemaakt zou moeten worden.
Esther Gotink
ide
toi
n e
Zo op het oog lijkt er niets aan de
hand bij Eurodisney, zoals de ex
ploitant van Disneyland Parijs zich
is blijven noemen. Maar oom Da-
gobert vertrouwt het niet. De fi
nanciële expert van Duckstad ziet
met zorg dat de Europese dochter
van de Walt Disney Corporation
(TWDC) in zwaar weer terecht is
gekomen.
Donald Duck en Mickey Mouse
zijn vorig jaar niet in staat geble
ken om voldoende bezoekers te
trekken. Er gingen 12,4 miljoen
bezoekers door de hekken,
700.000 minder dan het jaar daar
voor. Het verlies nam met zeven
tig procent toe en bereikte 56 mil
joen euro. Als er niet snel iets ver
andert gaat het pretpark moeite
krijgen zijn rekeningen te betalen.
Een woordvoerder van Euro
disney laat weten dat het allemaal
zo'n vaart niet loopt en verwijst
naar een akkoord dat Eurodisney
met de moedermaatschappij in
Burbank (VS) heeft gesloten,
waarbij de dochter tot maart 2004
tijd krijgt orde op zaken te stellen.
De officiële visie van het bedrijf is
dat het het afgelopen jaar op een
aantal fronten flink heeft tegenge
zeten. Economisch ging het in de
hele wereld minder, het Europese
toerisme in het algemeen liep te
rug en bovendien werd Frankrijk
in het voor Eurodisney zo belang
rijke voorseizoen getroffen door
stakingen.
Veel zorgen lijkt men zich (nog)
niet te maken. Het opmerkelijke
evenwel is dat andere pretparken
in Frankrijk veel minder last van
die malaise hebben gehad. Is de
Franse, de Britse, de Duitse en de
Benelux-toerist soms uitgekeken
op muis, eend en hond?
„Het is kort dag voor Disney",
vindt een ingewijde. „Het is de
tweede keer in het nog korte be
staan van Disneyland Parijs dat
het bedrijf in de problemen is ge
komen. Tien jaar geleden vond
een financiële herschikking plaats
waarbij de moedermaatschappij
een minderheidsbelang (39 pro
cent) kreeg in Disneyland Parijs
en de Saudische miljardair prins
Al-Walid-bin-Talal 17 procent van
alle aandelen verwierf." Toen ging
het vooral om de vraag hoe de
royalty's van Micky, Donald, Plu
to, Goofy en al die andere Duck-
■HHHMMii*' Im
Donald Duck en Mickey Mouse zijn vorig jaar niet in staat gebleken om voldoende bezoekers naar het pretpark te t
stad-helden verrekend moesten
worden.
Nu dient de fundamentele vraag
zich aan of Disneyland nog toe
komst heeft. De voorlichter van
het pretpark is optimistisch. „On
derzoek heeft uitgewezen dat er
nog 112 miljoen Europeanen zijn
die nog nooit in Disneyland zijn
geweest. Daar gaan we ons de ko
mende weken op richten met een
heel indringende reclamecam
pagne." Vooral de jonge gezinnen
met kinderen en de jong-volwas
senen c.q. oudere tieners hebben
zijn belangstelling.
Maar de cijfers van het afgelopen
jaar wijzen uit dat het allemaal zo
makkelijk niet is. Niet alleen is er
flink meer verlies geleden; het
aantal bezoekers is gekelderd on
danks het feit dat er meer dan
voorheen te bekijken en te bele
ven was in Disneyland. Anderhalf
jaar geleden werd in Marne-la-
Vallée naast Magic Kingdom een
tweede park geopend: de Walt
Disney Studios, waarbij bezoekers
een kijkje achter de schermen van
de filmindustrie konden nemen.
Niemand bij Disney die het vol
mondig wil beamen, maar dat
park is volgens veel bezoekers een
flop. Er zijn veel minder attracties
en je moet er evenveel (39 euro)
voor betalen als voor het grote
park, is de algemene klacht.
De Disney-voorlichter: „Het is
waar dat er in het moederpark 49
attracties zijn en in het Studio
park 10. Maar de attracties in het
eerste park duren gemiddeld 2,5
minuten en in het tweede park
tussen de 20 en 25 minuten. Onze
filosofie is altijd geweest dat een
park de bezoekers de hele dag
moet kunnen boeien. Dat heeft
dus niets met het aantal attracties
te maken."
„Pretparken floreren zolang het
economisch goed gaat", zegt een
financieel analist. „Als er tegen
wind is, zoekt de consument al
ternatieven. Een weekje Tunesië is
net zo duur als twee dagen
Disneyland, wordt er dan al heel
snel gezegd."
De nieuwe Disney-directeur ^der
dré Lacroix heeft inmiddels iiflldi
grepen. Twee maanden na zijfsts
komst bij Disney verordonnegeo
de ex-topman van Pepsi en Bfn 1<
ger King dat bezoekers voorta
een passe-partout voor beide
ken kunnen kopen! Daarvoor
talen ze 49 euro. De maatrege
versterkt de indruk dat het Sti
park de eerstkomende tijd voi)eni
een soort dependance zal zijr ier«
het hoofdpark. Maar met een 'ijn
tentieel van 112 miljoen Euro ndt
'first-timers' -mensen die nojfecl
nooit in Disneyland zijn gewelkte;
kun je je dat wel permitteren, al.
net(
Henk Glimmerveen |est
pde
[be;
ire
e
Zoon overleden dierenarts neemt niemand iets kwalijk
Jan Bosch uit Rosmalen was dierenarts,
maar besteedde meer tijd op school dan in
de stal. In Oss en Utrecht droeg hij met veel
plezier zijn kennis over op studenten. Al
leen bij noodgevallen werd hem nog ge
vraagd bedrijven te bezoeken. In april dit
jaar was er een noodgeval. De vogelpest
sloeg hevig toe in Nederland en in Teeffe-
len bij Oss was er een verdacht bedrijf.
„Mijn vader testte er wat dieren", vertelt
zoon Bart-Jan Bosch (30). „Toen we er naar
vroegen, zei hij dat het heel verdrietig was.
Hij was erg begaan met de mensen van het
pluimveebedrijf.
Bart-Jan woont in Utrecht, maar was die
dagen vaak bij zijn ouders in Rosmalen. „Ik
was met mijn vader de badkamer aan het
slopen. Dat ging goed, mijn vader was be
resterk. In mijn huis in Utrecht heeft hij
ook elk vrij uurtje staan werken."
Twee dagen na zijn bezoek aan de boerde
rij in Teeffelen kwam Bosch ziek thuis van
zijn werk. „We dachten, net als de huisarts,
dat hij een griepje had", vertelt Bart-Jan
Bosch. „Maar na een paar dagen kreeg
mijn vader hevige koortspieken. Toen ik
hem aan de lijn had, zei hij dat hij zich
hondsberoerd voelde, dat hij nog nooit zo
ziek geweest was. Dat was niets voor hem,
hij was geen klager."
Voor het eerst besprak Bart-Jan Bosch toen
met zijn vader de mogelijkheid dat het vo
gelpest was. „Hij wist dat het in Hong Kong
ooit op een mens was overgeslagen. Tege
lijkertijd sloot hij de mogelijkheid bijna uit
omdat het een dierenziekte was."
Om alle risico's uit te sluiten, nam de GGD
bloed en speeksel af bij Bosch. Omdat de
huisarts een longontsteking vermoedde,
ging Bosch een week nadat hij ziek werd,
naai- het ziekenhuis. „Daar is hij op zater
dagmorgen zelf heen gereden, met mijn
moeder naast hem." Jan Bosch werd on
middellijk opgenomen in het ziekenhuis.
Een dag later verslechterde zijn toestand zo
erg dat hij naar de intensive care werd
overgebracht. „Vanaf dat moment zijn we
steeds bij hem gebleven", zegt Bart-Jan
Bosch.
Nog dezelfde dag besloten de artsen dat
het beter was Jan Bosch in slaap te bren
gen, om hem aan te laten sterken. „Hij
vond dat zelf goed, hij was erg moe en wil
de slapen."
Toen Bosch ook aan de beademing te wei
nig zuurstof opnam, werd hij met spoed
overgebracht naar een ander ziekenhuis.
Daar kreeg de familie van Bosch een
'slecht-nieuwsgesprek'. „We moesten reke
ning houden met het ergste. Het zieken
huis haalde alles uit de kast om mijn vader
te helpen, maar ze wisten werkelijk niet wat
hij had." Ook de uitslag van de GGD, die
die avond bekend werd, bracht geen uit
komst. „Mijn vader zou geen vogelpest
hebben."
Na drie 'stabiel slechte dagen' kreeg Jan
Bosch op donderdagmorgen 17 april een
enorme terugslag. „De arts zei dat er een
onomkeerbare situatie was ontstaan en dat
rekken niet goed was voor mijn vader, dat
hij dan zou gaan lijden. We hebben de fa
milie gewaarschuwd. Toen die gearriveerd
was, is de zuurstofmachine op buitenlucht
stand gezet", zegt Bart-Jan. „Na tien minu
ten was mijn vader overleden. Dat was echt
heel erg."
De volgende dag werd aan de nabestaan
den van Bosch gevraagd met spoed naar
het ziekenhuis te komen. Daar werd verteld
dat Jan Bosch toch was overleden aan vo
gelpest. „Zijn longen zaten vol", zegt Bart-
De vogelpest zorgde niet alleen voor slachtoffers onder de dieren. Foto: GPD/Jan
Jan. „Hoe het kan dat ze dat gemist hebben
bij het eerste onderzoek? Dat is misschien
te lang blijven liggen of er zijn verkeerde
monsters genomen."
De nabestaanden van Bosch moesten acht
dagen het antivirale middel Tamiflu slik
ken. „Er ontstond in Nederland grote ver
warring over wie het nog meer moest slik
ken", zegt Bosch. „Tegen de ruimers werd
gezegd dat wie minder dan twee uur in
aanraking was met dieren, niet hoefde te
slikken. Achteraf is niet duidelijk geworden
waar die tijdslimiet vandaan is gekomen."
Terwijl in Nederland een strijd ontstond
tussen de verschillende bestrijdingsinstan-
ties, werd in Rosmalen afscheid genomen
van Jan Bosch. „Het was een prachtige be
grafenis met veel mooie woorden", zegt
Bart-Jan Bosch, die zijn vader enorm mist.
„Hij had zoveel mooie dingen om voor te
leven: een heel goed huwelijk met mijn
moeder en een hele goede band met nije v
mijn zus, die zwanger was. We zijn hee|t: x
dankbaar dat onze vader nooit geweteü me
heeft dat hij dood ging.|gb0
Met Bart-Jan en zijn familie gaat het inje p(
dels 'op en neer'. „De ene dag gaat het[en t
maar dan heb je het plotseling heel zwjoor;
De zoon van de dierenarts doet zijn vel
omdat hij het ziet als de laatste mogelijf==
heid iets over zijn vader te vertellen. „W 1
de vogelpest bij terugblikken op 2003 i£()J
nieuws. In 2004 is het boek echt dicht.'
Verwijten maakt Bart-Jan Bosch achteiV|-»
niemand. „Alles is uit de kast gehaald
mijn vader te redden. Ik hoop alleen da
politiek iets verandert aan de bureaucr
in de bestrijding van virussen. Dat zou
enige positieve aan het verhaal kunner
zijn."
Joris Roes
ELDE
Ge
ren
in zi
Ik ben verslaafd aan Coca Cola. Ik zeg dat niet gezel
lig weg. Zoals iemand zegt: ,,Ik ben verslaafd aan de
boeken van Harry Potter of je kan mij dag en nacht
wakker maken voor een fuga van Bach". Ik zeg het in
de Jellinek-betekenis van het woord. Als ik voor ieder
blikje dat ik gedronken heb een aandeeltje cola had
gekocht, was de hele fabriek nu van mij geweest. Ik
heb ooit de visite van een bevriend echtpaar in de
steek gelaten omdat het spul niet meer in huis was en
ik ergens in de buurt een automaat wist. Bij een an
dere gelegenheid dineerde ik in het gezelschap van
een zwik hotemetoten. Toen een dure wijn op tafel
kwam verzocht ik om een flesje cola. De ober bracht
het mij met de woorden: Hij is van een goed jaar
meneer". Verslaafd dus. Een week geleden hoorde ik
een vent in een café zeggen: „Uitstellen doe ik niet
meer". Ik had me al voorgenomen om in 2004 de co
la er aan te geven maar ik besloot ter plekke om te
stoppen met onmiddellijke ingang. Heb ik zes dagen
vol gehouden. Toen kwamen de fristies en bisties of
hoe al die laffe yoghurtdrankjes heten mij de neus
uit. Ik dronk tussendoor wel bier maar dat is me ver
geleken bij de good old coke niet pittig genoeg. Dus
nou zit ik weer met zo'n rood blikje in mijn handen.
Andere verslaving: kaarten in het algemeen en
bridgen in het bijzonder. Langgeleden, ik heb het
misschien wel eens verteld, speelde ik in een musical
vlakbij het Leidse Plein. Twintig minuten vóór de
pauze was ik vrij en twaalf minuten na de pauze
moest ik weer het toneel op. Dat betekende ongeveer
vijftig minuten tijd om in het schaakcafé om de hoek
van het theater te kaarten. En dat deed ik dan ook.
Dan ben je behoorlijk verslaafd. Die verslaving heb
ik gelukkig in de loop der jaren weten te overwinnen.
Ook al omdat het nog een hele toer is om vier ge
lijkwaardige spelers bij elkaar te brengen. Maar vo
rig jaar ontdekte ik het bridge op internet, je logt in
en de spelers worden dankzij het web keurig
bij je thuis gebracht. Alsof ze in de woning
van een alcoholist een slijterij installeren.
Sindsdien zit ik zo'n drie uur per dag achter
de computer te bridgen met allerlei mensen
die het ook niet kunnen. Wordt thuis niet
gewaardeerd, zeker niet rond de kerst. „Ik
zie tegenwoordig alleen nog je kuif boven
die laptop uit", zegt mijn vrouw. Treurig al
lemaal. Ik heb eens zitten rekenen. Stel ik
heb nog vijftien jaar te leven. Dan heb ik, als
ik zo doorga, nog 16.425 uur bridge voor de
boeg in het gezelschap van zo'n 12.000 blikjes
rode rommel. Hoe diep kun je zinken
