Mannetjesputters vertrouwen op hun Chinooks
Kerstboom en roggebrood uit Holland
EXTRA
Altijd dreigt gevaar
op lege woestijnbasis
Westerse troepen slepen hun vaderland mee naar de woestijn van Irak
HDC277
dinsdag 23 december 20(
■OTAAL: ca.
ensterkteNederlanders
AL
QADISIYAH
kr Rumaytfiah
JtoAl Warka
Shatram
zones
in Irak:
M Bathah
Luchtmachtdetachement
met Chinook-helikopters
ALMUTHANNA
O VS Noord
VS Centraal
Polen
Groot-Brittannië
De Chinooks zijn de levenslijn van de Nederlanders in de woestijn. Foto: GPD/Piet Roorda
door Martijn Delaere
luchtmachtbasis tallil - Nederlandse commando's ver
schuilen zich in de Iraakse woestijn en mariniers pa
trouilleren in de dorpjes. Maar hoe komen ze daar en hoe
komen ze er weg als ze in de problemen komen of als er
gewonden vallen? Dan bellen ze de Chinook transporthe
likopters van de luchtmacht op de basis Tallil. Helikop
ters als redders, maar ook als mogelijke doelwitten van
terreuraanvallen. „Dat zal met de vangst van Saddam
niet i, 2, 3 veranderen", zegt kolonel Theo ten Haaf, op
bezoek bij zijn mensen in Irak.
Het is aardedonker. In de verte zien we de fakkels van
de olievelden bij Basra. Piloot Arend Uren zet de lan
ding in. Alle verlichting op en in het KDC10 vliegtuig
van de Nederlandse luchtmacht floept uit. Hij duwt de
luchtreus zo snel mogelijk naar de landingsbaan. Ter
roristen mogen geen kans krijgen ons met een schou
derraket neer te halen.
De zeventig commando's aan boord van het vliegtuig
leggen stilletjes hun boekjes 'Arabisch voor beginners'
weg. Razendsnel landt de het toestel op het zwarte
vliegveld én taxiet naar de ontvangsthal van Basra In
ternational Airport (het KDC10 tanker- en transport
vliegtuig van de luchtmacht is een omgebouwd DC-10
passagiersvliegtuig). De commando's gaan op zoek
naar hun plunjebalen en halen de munitie tevoor
schijn. De camouflagepakken hebben ze al aan. Hun
geheime missies in Irak kunnen beginnen.
De commandokleerkast staat er twee dagen later wat
verloren bij. Over een tijdje is hij de heerser van de
woestijn, maar nu loopt hij nog aan het handje van ka
pitein Marco, de baas van de helikoptermissies, over
het beton van de Nederlandse helikopterbasis in Irak.
Er valt nog van alles te leren over de grote CH-47D
Chinook transporthelikopters. De luchtmacht heeft er
dertien en vier staan nu op Tallil Air Base in Irak.
Ze worden gebruikt voor het vervoer van troepen en
materieel en vliegen gewonden naar ziekenhuizen. Zo
werd een Italiaanse soldaat die zwaargewond raakte bij
de aanslag in het naburige Nasiriyah vorige maand in
een Nederlandse Chinook met medische specialisten
naar hartje Bagdad gevlogen voor een spoedoperatie.
„Als je geen adrenaline boven Bagdad voelt, dan moet
je maar eens op consult bij de doe", aldus de gezag
voerder over die vlucht.
De commando in camouflagepak loopt door het ope
ratiecentrum, een omgebouwde bunker die Saddam
Hussein ooit op deze basis had gezet om zijn vliegtui
gen te beschermen tegen luchtaanvallen. Dat mocht
niet baten, want zijn vliegtuigen werden tijdens de
Golfoorlog van 1991 stuk voor stuk uit de bunkers ge
knald. „Zie je dat gat?", vraagt detachementscomman
dant luitenant-kolonel Wido Gerdsen, terwijl we de
door de bunker lopen. Hij wijst omhoog. We zien door
een groot gat de blauwe lucht. „Daar heeft een Ameri
kaanse precisiebom zich door het gewapende beton
geboord. Dat het Iraakse vliegtuig in de bunker is ver
brand, kun je goed zien aan de geblakerde muren." Nu
loopt er iemand als Hugo rond. „Ik zorg voor het wel
zijn van de mensen", zegt hij trots. Hij beheert de
speelfilms, de telefoonkaarten, de Kanis en Gunnink
koffie 'voor het leger gemaakt', én de post. „We heb
ben twee internetstations, maar alles draait om de
post." Even later worden twaalf blauwe zakken met
post zijn container binnengesleept. Benieuwd naar al
het moois van thuis, melden de jongens en meiden
zich bij Hugo. Hij is vandaag hun held.
t
Overal op de vijfentwintig vierkante kilometer grote
basis waar de Nederlanders hun tenten hebben opge
slagen, staan vernielde bunkers. In de woestenij tussen
de bunkers en tentenkampen liggen duizenden Iraakse
mijnen en niet geëxplodeerde bommen en granaten
uit de Golfoorlogen.
Slechts een klein deel van Tallil Air Base is vrijgemaakt
van explosieven. „Achter onze bunker vonden we een
tijdje geleden nog een landmijn", zegt sergeant Gert
gelaten. „Je speelt met je leven als je van de weg af
gaat", voegt Gerdsen er onheilspellend aan toe.
De mannen van de technische dienst peddelen op hun
oer-Hollandse rijwielen vrolijk over de basis naar de
bunker waar ze de door het woestijnzand geplaagde
Landrovers onder handen nemen. Zoals overal ter we
reld waar de luchtmacht neerdaalt, is informaliteit
troef. Piet en Klaas, je en jij. Specialisten in hun eigen
vak, of ze nu korporaal of kapitein zijn. Vlieger of tech
neut. Detachementscommandant Gerdsen, zelf vlieger
op een Apache-gevechtshelikopter, kan daar goed mee
leven. „Als je wilt dat ik een order uitschrijf dat we ie
dere ochtend appèl houden en om zes uur rond de ba
sis gaan hollen, dan wil ik dat wel doen hoor. Ik denk
alleen dat niemand zich er iets van aantrekt. Ik in ieder
geval niet." Als we 's ochtends in onze veldtent wakker
worden, klinkt de drill bij de buren. 'I love working for
uncle Sam -1 love working for uncle Sam. Let's me
know just who I am.' De Amerikanen zijn er weer vroeg
bij. Nederlanders lopen op hun gemak naar de dou
chetent, ontbijten bij de Yanken en gaan gewoon zon
der poespas aan het werk.
Straks mag de commando (kaalgeschoren, druipsnor
en zwarte zonnebril op het voorhoofd, hij mag niets
zeggen maar groet vriendelijk) ons escorteren naar
Basra in het uiterste zuiden van Irak. Dat leert hij weer
van de mariniers die dit soort werk in Irak al veel lan
ger doen. Marinier korporaal Henk is gemaakt voor de
ze missie. Wil je weten hoe het zit in Irak, dan vraag je
het aan hem. Over de geboorteplaats van Abraham in
Ur in het oude Mesopotamië, op een steenworp af
stand van de basis Tallil, weet onze Spakenburger alles
te vertellen. Genesis 11:26-31. Het Korps der Mariniers
is zijn familie en hij beschermt ons met z'n leven als
we de weg op gaan. Diemaco C7 geweer in de aanslag,
kogelwerend vest aan, oorset op het hoofd, voortdu
rend in contact met de Landrovers voor, naast en ach
ter ons. Mannen met MAG-machinegeweren speuren
de weg tussen Basra en Bagdad en de woestijn af. Nie
mand mag ons passeren als zij dat niet willen. Dat gaat
de commando leren. Henk heeft naast zijn mariniers
opleiding ook een commando-opleiding achter de kie
zen, en weet dus waarover hij praat als hij zegt: „De
mariniersopleiding was niets vergeleken bij die voor de
commando's. Je kunt zeggen dat de commando's de
ogen en oren zijn en de mariniers de handen." Een of
ficier in Irak zegt: „Tijdens de Koude Oorlog zaten zij
ingegraven vóór de linies, en die taak is eigenlijk niet
veranderd." Wij denken dat dit ook één de taken van
de commando's wordt in Irak. Ingegraven voor de
compounds van de mariniers in Zuid-Irak moeten ze
aanslagen uit de woestijn zien te voorkomen.
Een vierde Chinook transporthelikopter is door de vlie
gers Gwen en Marcel net uit Nederland ingevlogen om
er voor te zorgen dat de commando's in alle uithoeken
van de woestijn kunnen worden gedropt en opg( roi
Om zo snel mogelijk te kunnen reageren op calai le
ten worden vanaf deze week zelfs tien command
tien mariniers in zogenoemde Quick Reaction Ti
bij de helikoptergroep gestationeerd. Is er wat aa ut<
hand, dan kunnen de mannetjesputters onmiddi Ir
in de Chinook stappen en op pad gaan. Het opei
terrein wordt groter, maar dat maakt voor de hel
niets uit. Gerdsen: „Het is het verschil tussen eei
vliegen, of een uur en een kwartier." Werden de
Chinooks over zee naar Koeweit gebracht, Gwen
Marcel vlogen hun helikopter in vier dagen via II ih
Griekenland, Cyprus, Israël en Jordanië naar IralIJtl
de geheime H3 basis in het uiterste westen van I
haalden ze precies op het afgesproken tijdstip aa y
de Chinook van kapitein Marco en zijn bemanni its
moesten voor hun vlucht over de woestijn van Ir
mers wel worden voorzien van scherpe munitie 1
de machinegeweren en flares die vijandelijke ral
misleiden. Die mochten ze niet meenemen naai s.
maar hebben ze in dat land wel nodig. De Chino
li's zijn essentieel voor het welslagen van de mis h6
van de mariniers en commando's en dus ook eei is
buit om neer te halen. Een Amerikaanse Chinoo ah
vorige maand met een schouderraket neergehaal
21 soldaten vonden de dood.
„Het is hier niet zo gevaarlijk als in het noorden
de Amerikanen opereren, maar ook hier worden
bedreigd", zegt luitenant-kolonel Gerdsen in zijt
De dag zit erop en hij heeft nog wat beraadslaag
zijn baas kolonel Theo ten Haaf die naar Irak is
men om te zien hoe de missie in Irak verloopt.
Haaf en Gerdsen zijn opgelucht dat Saddam in
noorden van Irak is opgepakt, maar ze verwach!
dat daarmee het gevaar voor de vaderlandse mil
en de helikopters is geweken. De kachel brandt
tent. In de woestijn wordt het nu snel koud. „Wé
heel goed wat er gebeurt. We weten dat we in d(
worden gehouden en dat het vliegen met Chini
Irak geen ongevaarlijk werk is. Het succes van 01
missies hangt af van wat het toestel zelf in huis
qua zelfverdedigingsmiddelen en van de manier
op we vliegen. We hebben goed bestudeerd hoi
Amerikaanse Chinook is neergehaald en daar hi
wij onze tactieken op aangepast. Dan moet je d<
aan de vlieghoogtes en de manier van vliegen.
beren zo onvoorspelbaar mogelijk te zijn. Wat
zich niet realiseren is dat simpele wapens als g<
voor ons het grootste gevaar zijn. We mogen nil
rechtkomen in een hinderlaag van types die me
AK-47 geweren in de lucht schieten. We moeten
erg voorzichtig zijn in bewoonde gebieden waaile
risten zich kunnen verschuilen. De woestijn is di
minder gevaarlijk voor ons. Daar kom je nomadi
ten tegen. De eentonigheid van de woestijn is ov
gens wel weer een gevaar op zich.
Eenmaal in de lucht met de Chinook van vlieger
en zijn crew, begrijpen we wat overste Gerdsen I
doelt. Zand, alleen maar zand, en af en toe nom
en kamelen. De snelweg van Basra naar Bagdad
zoveel mogelijk gemeden, want van de weg kom N(
gevaar. Het toestel jaagt op vijftien meter hoogte ore
de woestijn. Horen en zien vergaat je. Drie schu jjj)j
steken hun machinegeweren uit de helikopter d es,
weg is naar het rendez-vous point waar mariniei n
commando's worden opgepikt. Als ze zijn inges! 'Ha
vallen ze in slaap. De avond is gevallen en ook d
ten van de Chinook zijn uit. Niemand die ons zii Jac
Marco ziet met zijn nachtvisiekijker alles in de v Dè
tijn. We landen veilig op Tallil en de scherfwerei na
vesten en camouflagehelmen kunnen af. „Een si p.
bak is het toch hé?" glundert vlieger Marco veil
Wat doe je als je maandenlang met zo'n tachtig mannen en vrouwen
in de woestijn van Irak zit? Dan werkje hard en maak je het verblijf
zo draaglijk mogelijk. „Want we zitten hier nog wel even, zelfs nu
Saddam is gepakt", zegt de baas van het Nederlandse helikopterdeta
chement. Hollanders in den vreemde worden Hollandser dan Hol
lands. Maar ook de Amerikanen en Italianen slepen hun vaderland
mee naar de woestijnbasis Tallil in het zuiden van Irak.
door Martijn Delaere
Dolgelukkig is helikopterpiloot Marco met het roggebrood en de
kaas die zijn echtgenote uit Zuid-Holland naar het verre Irak heeft
gestuurd. „Wat heerlijk na al die tijd bij de Amerikanen te hebben
gegeten. Geen kwaad woord over de Amerikaanse keuken op de
basis, maar na een tijdje verlang je naar echte Hollandse kost. Al
tijd maar geklutste eieren, spek en pancakes met siroop als ontbijt
gaat je de keel uithangen."
Wat zou sergeant Gert uit Overijssel graag boerenkool met worst
eten, zeker nu het wat draaglijker en 's avonds zelfs koud is gewor
den in de woestijn. Zijn collega's roepen in koor dat ze snakken
naar brood met hagelslag en genoeg hebben van de vette happen
bij de Yanken. Een goede commandant heeft oog voor de behoef
ten van zijn soldaten. Luitenant-kolonel Wido Gerdsen heeft Den
Haag dan ook gevraagd om typisch Hollandse ontbijtgeneugten.
„Ik dien mij te bekommeren om het welzijn van mijn mensen.
Maar puur militair heb ik er ook belang bij. Je moet namelijk niet
hebben dat de mensen niet gaan ontbijten omdat ze het vies vin
den of omdat het te ver weg is. Dat kun je als het zo heet is, echt
niet hebben. We moeten onze mineralenhuishouding op peil hou
den. Bovendien snak ik ook naar pindakaas en hagelslag."
De Amerikanen zwaaien de scepter over de immense basis Tallil in
het zuiden van Irak waar de Nederlanders met vele andere natio
naliteiten inwonen. Zevenduizend mensen in totaal. Zuid-Korea-
nen, Italianen, Roemenen, Britten. Het ene land levert helikopters,
het andere land wegenbouwers. En ieder volk neemt zo zijn aardig
heden en eigenaardigheden mee uit het moederland. Opgesloten
op een basis van vijfentwintig vierkante kilometer in het niets tus
sen zand, kamelen, geiten en bedoeïenen koesteren de soldaten de
nationale bijzonderheden. Als Iraakse guerrillastrijders je niet on
der vuur nemen, zijn het wel de Amerikaanse wegversperringen die
je buiten houden. „Je kunt hier geen kant op, en dus moet je alles
zelf doen", aldus de goedlachse sergeant Gert.
Tallil is eigenlijk een gevangenis - voor lichaam en geest. Met de ar
restatie van Saddam Hussein in het noorden van Irak verandert dat
niet zomaar. De meeste terreuraanslagen hebben zelfs niets te ma
ken met Saddam, maar alles met het verzet tegen de aanwezigheid
van buitenlandse troepen in Irak. Buiten is de vijand, binnen is het
veilig. Maar neem op de basis voor de zekerheid wel je scherfwe-
rende vest en helm mee, want vijandelijke mortieren kunnen akeli
ge dingen doen. „Als we krombaanvuur krijgen moetje meteen
naar die wallen hollen", waarschuwt detachementscommandant
Wido Gerdsen.
André Hazes
In de Hollandse Tent City, het tentenkamp waar de 84 Nederlandse
militairen bivakkeren, kent gezelligheid geen tijd. Een dorp en een
camping tegelijk, maar dan wel in een oorlogsgebied. En dat alles
Tafelvoetbalcompetitie. Foto: GPD/Piet Roorda
compleet drooggelegd, nou ja, in het alcoholvrije bier zit wel wat
alcohol. „Maar daar moeten de mannen honderden flesjes van
drinken om dronken te worden", lacht de Gelderse Gerdsen. De
baas is erg in zijn sas met de André Hazes-avond die op stapel
staat. Of het darttoernooi. Of de tafelvoetbalwedstrijden. „Er is een
dreiging, en daar kun je goed mee omgaan door iedere dag scherp
te blijven en door op gezette tijden de spanning er af te halen. Doe
je dat niet, dan knapt de boog. Dat kun je doen door ze dingen te
laten organiseren die zij leuk vinden. Zo wilden ze' een darttoer
nooi organiseren dat op oudejaarsavond z'n finale beleeft. Dat
wordt gewoon effe lachen. Prima. Hetzelfde geldt voor een tafel -
voetbaltoemooi. Even de zinnen verzetten. Verder moeten zaken
zijn geregeld die niet iedereen even belangrijk vindt. In mijn dag
rapporten aan Den Haag over wat er gebeurt en wat ik belangrijk
vind, noem ik ook altijd de douches en wc-cabines. Die zijn zo be
langrijk. Dat je in deze woestijn onder de douche kunt en op een
pot kunt zitten. Zo ziet ook niet iedereen het belang van Sinter
klaas. Wij kregen het sinterklaaspak drie dagen te laat binnen. Nu
kunnen we er om lachen, en we hebben het probleem natuurlijk
provisorisch opgelost, maar zo'n avond met z'n gedichten en sur
prises is voor mijn detachement wél belangrijk. Ik heb daarom ook
gevraagd de verzending van de kerstbomen uit Nederland met wat
voorrang te behandelen, en dat heeft gewerkt. Vandaag kwamen
de drie bomen binnen."
De mannen hebben zelfs de oud-Hollandse flitskast langs één van
de hobbelwegen op de basis gezet. In den vreemde gaan ze lief
hebben wat ze thuis haten. „We hadden laatst iemand op bezoek,
die zich echt afvroeg of de snelheid daar gemeten werd", schatert
Gerdsen..
De Hollandse gezelligheid vindt z'n dagelijkse hoogtepunt in het
clubhuis, de 'Zandloper'. De 'Zandloper' is de bezienswaardigheid
op Tallil - de tent van Ali Baba wordt-ie ook wel genoemd.
De Italianen die naast de Nederlanders bivakkeren buurten er
graag. Een leuk uitje ook voor de Amerikanen die er een rit over
hobbelige wegen en door immense gaten voor over hebben om
zich te kunnen vergapen aan de draperieën, kitschschilderijen en
lampjes die het Nederlandse clubhuis tot een bedoeïentent van al
lure hebben gemaakt. Daar wordt naar Kopspijkers gekeken, daar
p
snack line of in de Mother's cooking line. De meesten doenl
eerste. Wel buiten je handen wassen, want voor je het weet is
hele kamp aan de diarree. ri
Armani ongeschoren J
Nee, dan de Italiaanse buren van onze jongens. Zij hebben tt
den van Saddams granaten en oude bunkers het uitbundige f*
uit de grond gestampt. Italiaanse soldaten doen alles in stijl, h
mag op Tallil na de ergste regenbuien in honderd jaar op soc E
plekken tot je enkels in de modder staan, de Italiaanse solda,
komt niet met smerige woestijnschoenen de kantine binnen
eigen kantine. Hij is misschien ongeschoren, maar dan wel g
schoren ongeschoren. Armani ongeschoren. „Ze zullen altijd
doen om sexy te blijven", weet luchtmachtpsychologe Maria
„De ogen draaien in je richting als je bij de Italianen gaat ete;
doet dat regelmatig. Het haar glimt en de Gucci-uniformem
als gegoten. Het witte sjaaltje koket rond de hals en de zwarti
nebril boven het voorhoofd. De bril is er niet tegen de zon, n
als een onmisbaar mode-accessoire.
In de rij voor het eten is het een gekwetter van de jewelste. D
se kok prijst zijn waren aan. De kunstenaar van Tallil heeft vi
vanavond rundvlees in champignonsaus gemaakt, gegrilde k
penborst, voor de pastaliefhebbers cannelloni en fettuccini, in
afgegaan door carpaccio. Crackers natuurlijk, gedroogde ton1
jes, in een hoekje olijfolie. Vakantie temidden van bunkers, b
men en granaten in een van God verlaten woestijn. e
Het grote feest speelt zich echter niet af in de kantinetenten, iz
in de aanpalende bar. Alles en iedereen dromt samen en flan
alsof het Siena is. Lekker een sigaretje roken na het eten en\ |n
espresso. De ene na de andere soldaat met een getrimd ring! e
je loopt binnen. Vincentini Luciano uit Viterbo in het uitersti 5'
den van Umbrië komt voor de espresso. „Waarom hangen ji
Nederlanders zo voor de televisie? Ook in Irak moet je van hi
ven genieten. De Nederlandse soldaten zien er zo verveeld u 1
hebben vorige maand bij een aanslag in Nasiriyah hier vlakb «l
gentien soldaten verloren, maar denk niet dat er een bedruk 5.
stemming heerst. Natuurlijk waren we geschokt, maar het le g
gaat wel gewoon door. Daar doe je niets aan. Maak er dan m n
zoveel mogelijk van.8:'
Vincentini heeft een serieuze vraag, een vraag die op zijn lipj
brandt. Hij heeft gehoord dat Ruby, één van de vrouwelijke!
landse Chinookvliegers met wie hij in Albanië heeft gevlogei c
nenkort haar opwachting maakt in Tallil. Zi
Of dat klopt??
Achternamen
De achternamen van de militairen in deze artikelen zijn om vei
ligheidsredenen niet vermeld. De koninklijke luchtmacht wil al
leen de achternamen vande commandanten te velde melden.
wordt rondgehangen, gedart, gekletst en getafelvoetbald. De sofa's
en de wandkleden zijn allemaal langs de weg gekocht, een zeld
zaamheid want de coalitielanden laten alles invliegen uit het moe
derland of uit buurland Koeweit. Maar dan ook echt allés. Van wc-
papier tot kerstbomen, en van DVD-spelers tot gezichtscrème. De
lokale economie leeft niet op van het internationale dorp. Niet zo
gek, want er is helemaal niets of iemand.
Supermarkt
De Amerikanen voeren met hun immense vrachtvliegtuigen iedere
dag de meeste spullen binnen. Ze hebben op Tallil een grote su
permarkt uit de grond gestampt die alles biedt wat thuis ook te ha
len valt. De Amerikaanse soldaten zitten zeker een jaar op Tallil, in
de zomer in de smoorhitte en dezer dagen tot de enkels in de
modder na enorme plensbuien, en dan is het niet zo gek dat ze
small town USA in de woestijn willen nabouwen. De nieuwste CD
van Mariah Carey of je eigen zoutjes, net als thuis. Dezer dagen
staan er prachtige nepkerstbomen met flikkerende rode en groene
lampjes te koop en wenskaarten voor het nieuwe jaar. Met de
boodschap dat de steun voor Operation Iraqi Freedom hartver
warmend was. Vlaggen te kust en te keur. Het Pentagon houdt ook
rekening met de inwendige mens, en dus zijn Pizza Hut en Burger
King ingevlogen op deze basis aan de snelweg tussen Basra en
Bagdad. Voor het ontbijt, de lunch en het avondeten kunnen de
zevenduizend soldaten op Tallil ook naar de Amerikaanse 'vreet
schuren'. De kantine van de Amerikaanse landmacht - om het wat
huiselijk te houden omgedoopt tot deTallil Tavern - is veruit de
grootste en ook de favoriet van het kamp. Je kunt aansluiten in de
De 'Zandloper', ook wel De Tent van Ali Baba. Een bezienswaardig
heid onder geallieerde troepen. Foto: GPD/Piet Roorda
Nederlandse SFIR-troepen in Irak
