ECONOMIE
Snel besluit justitie
over bouwfraude
Financiële schandalen
tasten imago Italië aan
Spreken is zilver, zwijgen is letterlijk goud
DHL stelt België voor dilemma s
Dirk overweegt kassa voor deur concurrent
Privatiseren kost geld
ens naar
furopa
fsleven
eert minder
ert Heijn
|t konijn
it bij huis
Vier bedrijven mogelijk vervolgd
>pa en
orderen
'open sky*
Por una Cuba libre
Mogelijk nieuw wapen in prijzenslag
Kleine beleggers de dupe
Het Duitse elektro-
■m Siemens gaat een
zijn activiteiten op
van softwareontwik-
ilaatsen naar lagelo-
i. In deze divisie wer-
er de hele wereld on-
000 mensen. Het be-
:ent dat Siemens on-
uitwijkt naar Oost-Eu-
pden die volgend jaar
^jn van de Europese
biedt het bedrijf ge-
gelijkheid om in
■j' ipa aan de weg te tim-
ij emens boekte het af-
'2 oekj aar een omzet
ljard euro. Daarvan
16 liljard uit Oost-Euro-
ïrslid Feldmayer zegt
ns een deel van de
moet verplaatsen
l2An concurrenten dat
i - Het Nederlandse
43 ren denkt in 2003 1
96 linder te investeren
12. In het voorjaar
15 ndememers 8 pro-
si geld te gaan steken
33 drijven. Wel verwach-
62 dat de voorspelde da-
's )4 minder groot zal
381 het Centraal Bureau
51 atistiek (CBS) giste-
jfers komen uit een
5 f onder Nederlandse
14De grote omslag voor
,2 ihtingen in 2003 gaat
15 iet bijgestelde ver-
21 voor 2004. Volgend
bo het gezamenlijke be-
2918 procent minder in-
77 m te doen. In het
7 ekenden de entrepre-
op een afname van
i.
i/anp - Het konijn dat
5; ij Albert Heijn-klanten
a t op tafel staat, komt
r uit China. De super-
,_en heeft besloten het
]5 endeels uit Frankrijk
s |e te importeren. AH Wil
'](;pet vlees volledig vers
;!c<n'
moest de keten enke
voor kerst alle konij-
uit de schappen ha-
lat het de houdbaar-
;|0i im niet kon garande-
,5t Irop was groot. AH had
yoren konijnenvlees
gehaald om het in
■i d via een speciaal pro-
intdooien. Hoewel het
\80 leden was ingevroren,
|.sj et officieel vers ge-
g! rorden.
',2' is dit jaar niet inge-
geweest. „Kennelijk
'ij klanten het gevoel
.oo 'gevroren niet vers
de woordvoerder over
destijds. Dat terwijl
onijnenvlees alleen te-
omdat een deel niet
houdbaarheidsdatum
'peld had gekregen,
was destijds verant-
k voor de invoer. AH,
1 van Ahold, heeft in-
'en andere leverancier,
tdvoerder wilde niet
ie.
zaterdag 13 december 2oo3
brussel/anp Koeriersbedrijf
DHL wil de vestiging op de
Brusselse luchthaven uitbrei
den met circa duizend werkne
mers. Voorwaarde is wel dat
meer vliegtuigen 's nachts mo
gen landen en stijgen.
Het bedrijf plaatst daarmee de
Belgische regering voor een di
lemma. De regering probeert
dezer dagen juist het lawaai van
het nationale vliegveld te be
teugelen. Het kabinet-Verhof-
stadt wil echter ook meer ar
beidsplaatsen en heeft als mot
to 'werk, werk, werk'.
Verkeersminister Anciaux keer
de zich gisteren tegen de uit
breiding, als dat een verdubbe
ling van de nachtvluchten bete
kent. DHL-directeur De Buck
zei daarop desnoods uit te wij
ken naar andere vliegvelden,
zoals in het Duitse Leipzig.
Een verhuizing van DHL naar
een andere Belgische luchtha
ven is ook een optie. Probleem
is dat het bedrijf de harde eis
stelt dat er twee banen zijn,
apart voor starten en landen.
Geen enkele van de regionale
luchthavens voldoet aan die eis.
Bovendien ontstaat meteen een
strijd tussen Vlaanderen en
Wallonië. Vlaanderen wil de
Vlaamse werkgelegenheid be
houden, terwijl de beste moge
lijkheden de luchthavens van
Wallonië zijn.
Politiek gezien is Luik de beste
keuze voor DHL, omdat dat
vlak bij de taalgrens ligt, waar
door Vlaamse arbeiders er toch
aan de slag kunnen. Maar tech
nisch is het militaire vliegveld
bij Chievres, 50 kilometer ten
zuidwesten van Brussel, logi
scher.
9 np - Het moment
55 ids dichterbij dat de
Unie en de VS hun
verder openstellen
lars luchtvaartmaat-
delingen over een zo-
ipen sky' tussen beide
o3; ;n verlopen bijzonder
meldde gisteren een
rder van Europees
95; ris De Palacio. Na
2, derhandelingsronden
onderhandelaars eind
10 een eerste ontwerp-
46 tafel leggen voor een
41 verdrag.
99 luchtvaartmaatschap-
hun landingsrechten
nankelijk van aparte
?2 tussen landen. De
zouden in het 'open
ag opgenomen kun-
en. Een internationale
s tussen KLM en Au
to dan eenvoudiger en
ndingsrechten te ver-
rwacht een hoge EU-
ir.
ag moet ook bewerk-
dat de tarieven voor
->|s en lading zo vrij mo-
',;e rden. Bovendien stre-
.!o; naar luchtvaartbedrij-
4; rincipe niet meer te
,;5 en.
.2 il vooral dat Europese
ppijen meer binnen
1,6 gen vervoeren. De Eu-
mogen nu namelijk
tl in de VS, als Ameri-
i!9ifcaatschappijen in de
den haag/gpd - Het Openbaar
Ministerie maakt volgende week
bekend of het tot vervolging
overgaat van bedrijven die ver
dacht worden van bouwfraude.
Momenteel worden de dossiers
bekeken op hun strafrechtelijke
aspecten. Het gaat om vier
bouwbedrijven, betrokken bij
acht grote projecten. Ook wor
den twaalf ambtenaren verdacht
van corruptie.
De bouwfraudezaak leidde
twee jaar geleden tot grote op
schudding. Directe aanleiding
was de schaduwboekhouding
die bouwbedrijf Koop Tjuchem
er op na hield en die door een
rancuneuze ex-werknemer bij
Justitie werd ingeleverd. Bedrij
ven bleken onderling afspraken
te maken tegen welke prijs ze
projecten wilden uitvoeren.
Ook werden rekeningen kunst
matig opgevoerd. Ambtenaren
kregen geld om niet dwars te
liggen.
De affaire kostte vorig jaar
toenmalig minister Korthals
(defensie) zijn baan. Korthals
bleek eerder als minister van
justitie wel op de hoogte te zijn
gesteld van een schikking met
frauderende bedrijven die de
Schipholtunnel aanlegden,
hoewel hij dat zelf in de Tweede
Kamer had ontkend. De Kamer
nam hem dat zeer kwalijk.
Justitie heeft maar een deel van
de schaduwboekhouding ge
bruikt bij het onderzoek. Vol
gens een woordvoerder was een
selectie van de daarin vermelde
zaken noodzakelijk. De boek
houding bestond uit tiendui
zenden pagina's.
Justitie wil de namen van de
betrokken bedrijven nog niet
noemen, zolang niet vaststaat
dat ze terecht moeten staan. Al
gemeen wordt aangenomen dat
het gaat om Koop Tjuchem,
Heijmans, Volker Wessels en
BAM. Ze worden verdacht van
oplichting, valsheid in geschrif
te, overtreding van de wet eco
nomische mededinging, belas
tingfraude en omkoping van
ambtenaren.
Onder de mensen die volgende
week te horen krijgen of ze wor
den vervolgd is ook Ad Bos, de
ex-directeur van Koop Tjuchem
die de kwestie aan het rollen
bracht. Uit stukken waarover
het vakblad Cobouw beschikt,
zou blijken dat Bos zelf wordt
beschuldigd van diefstal en af
persing. Bos zou de schaduw
boekhouding hebben meege
nomen uit een woning en heb
ben aangeboden af te zien van
bekendmaking als hij drie mil
joen gulden zou krijgen.
den haag - 'Por una Cuba libre' is de titel
van een van de nummers op de cd-single die
minister Agnes van Ardenne (ontwikkelings
samenwerking) gisteren kreeg uit handen
van CNV-voorzitter Doekle Terpstra. De op
brengst van de plaat gaat naar familieleden
van Cubaanse vakbondsbestuurders die in de
gevangenis zitten.
Foto: WFA/Fotobureau Dijkstra
hoofddorp/anp - De super
marktketen Dirk van den Broek
overweegt in de huidige prij
zenslag een nieuw wapen in te
zetten. De keten heeft het idee
om bij concurrenten een mo
biele kassa bij de uitgang te zet
ten. Klanten kunnen dan direct
laten berekenen of zij meer
hebben betaald dan ze bij Dirk
hadden gedaan.
Of en wanneer Dirk het idee
doorzet, is niet duidelijk. „Wij
hebben zo'n plannetje bedacht,
maar we hebben het in de koel
kast gezet. Mijn broers en ik
hebben er wat ruzie over gehad.
Zij vinden het niet zo'n kies
plan", zei mede-eigenaar D.
van den Broek.
Volgens het plan zit een kassa
medewerkster van Dirk in 'een
pausmobielachtige opstelling'
voor de deur van een concur
rent. Van den Broek is niet bang
dat zoiets verkeerd uitpakt. Veel
parkeerplaatsen bij een super
markt zijn niet van de vestiging
maar van de gemeente.
De supermarkten zijn nu bijna
twee maanden in een hevige
prijzenslag verwikkeld. In na
volging van Albert Heijn heb
ben veel ketens hun artikelen
goedkoper gemaakt. Dirk van
den Broek is een zogeheten dis
counter (prijsvechter). Het fa
miliebedrijf bezit ook onder
meer de formules Bas van der
Heijden en Digros.
ECONOMIEWiJZER
President Cesare Ceronzi van Capitalia kwam eind vorige week nega
tief toen justitie hem van fraude beschuldigde. Foto:EPA
door onze correspondent
Hans Celeijnse
rome - Even 500 miljoen euro
wegzetten op belastingparadijs
Kaaimaneilanden. De financië
le top van de Italiaanse zuivel-
gigant Parmalat zag er wel
brood in. Het pakte anders uit.
Veel kleine beleggers die in
schreven op de obligatielening
die Parmalat het halve miljard
opleverde moeten vrezen dat ze
hun geld kwijt zijn.
Het drama Parmalat is binnen
korte tijd het tweede schandaal
dat de Italiaanse financiële we
reld in alle staten van opwin
ding brengt. Vorig jaar ging het
mis met een obligatielening van
een andere voedselreus, Cirio.
Dat kon een obligatielening van
1,2 miljard euro niet terugbeta
len. Enkele tienduizenden klei
ne beleggers konden hun 'rots
vaste' waardepapieren als wc-
papier gebruiken.
Een opvallende gelijkenis: zo
wel Parmalat als Cirio zat als
sponsor tot over zijn oren in het
zwaar boven z'n financiële
stand levende Italiaanse top
voetbal. Parmalat is eigenaar
van Serie A club Parma, Cirio
was dat van Lazio Roma. Een
andere overeenkomst: bij beide
drama's is het bankconcern Ca
pitalia betrokken - en daarmee
ABN Amro dat met 9 procent
de grootste aandeelhouder in
Capitalia is.
Capitalia kwam eind vorige
week zeer negatief in het
nieuws toen justitie er een inval
deed en president Cesare Ge-
ronzi van fraude beschuldigde.
Volgens de lezing van het Ro
meinse parket werden vrolijk
obligaties Cirio uitgegeven op
de particuliere markt in de we
tenschap dat die nooit zouden
kunnen worden uitbetaald. Ca
pitalia ontkent onrechtmatig te
hebben gehandeld. Maar de
verdenking dat de bank de
schuld van de voedselreus op
die manier 'inde' is levensgroot
aanwezig.
Het Cirio-schandaal, dat de
schatrijke Lazio-president Cra-
gnotti zijn voetbalspeeltje kost
te en de Lazio-spelers hun gi
gantische salarissen, kreeg een
olievlekwerking. Ook andere
banken kregen justitieel be
zoek, waaronder Banca Anton-
veneta, waarin ABN Amro een
12 procentsbelang heeft. Net als
Capitalia doet ook Antonveneto
in voetbalzaken, onder meer
met een miljoenenlening aan
AS Roma.
Het is nog te vroeg om te voor
spellen waar deze onzalige mix
van bank- en voetbalbelangen
op gaat uitdraaien. Cirio, een
begrip in Italië, lijkt te worden
opgesplitst, zodat verkoop van
onderdelen tot sanering van de
schuldenlast kan leiden.
Het grote mysterie bij Parmalat
is waarom het goeddraaiende
concern de schuldenlast tot 6
miljard liet oplopen terwijl het
over eenzelfde bedrag aan li
quide middelen zegt te beschik
ken. Dat laatste wordt nu in
twijfel getrokken: de aandelen
van het bedrijf hebben inmid
dels van kredietbeoordelaar
Standard Poor de status van
junk bond gekregen. Dat bete
kent dat investeringen in Par
malat als zeer risicovol moeten
worden beschouwd en bank
kredieten voor het bedrijf zo
goed als onbetaalbaar worden.
De pers constateerde deze week
dat de financiële schandalen
een aantasting betekenen voor
het toch al kwetsbare Italiaanse
imago in het buitenland. Dat
hebben tienduizenden kleine
beleggers al ervaren. Die dach
ten met obligaties in vertrouw
de namen als Cirio en Parmalat
een zekere investering te heb
ben gedaan.
Spreekwoorden zijn af en toe nog letter
lijk waar ook. Zwijgen kan soms 'goud
geld' opleveren. Het is onlangs twee Ne
derlanders overkomen die zich met lucra
tief resultaat in een strafproces beriepen
op hun zwijgrecht. Zij stonden terecht
voor het niet opgeven van spaartegoeden
op een buitenlandse bankrekening.
Het betrof een zaak in de zogenoemde
KB-Lux-affaire. Die naam staat voor
Kredit Bank Luxemburg. Van deze bank
zijn in het jaar 2000 zo'n 10.000 reke
ninggegevens in het bezit van de Neder
landse fiscus gekomen. Veel van deze
rekeninghouders zouden dit niet op hun
belastingaangifte hebben vermeld.
Volgens sommigen zijn de bankgege
vens echter op dubieuze wijze veriare
gen. Zij zouden namelijk zijn ontvreemd
en vervolgens 'op een of andere manier'
in handen van de Belgische fiscus be
land. Die heeft ze daarna op grond van
een EG-richtlijn de Nederlandse belas
tingdienst toegespeeld.
Volgens advocaat Bos
nia van de verdachten
hebben zijn cliënten
hun 'vrijspraak' niet al
leen aan hun zwijgen
te danken. Zij werkten
helemaal niet mee aan
het onderzoek. Dat
recht hebben verdach
ten in een strafproces:
'niemand is gehouden
aan zijn eigen veroor
deling mee te werken'.
Bosma meent uit op
merkingen van de pre
sident van de recht
bank tijdens 'zijn' pro
ces te kunnen opma
ken dat het aangevoer
de bewijs van het
openbaar ministerie Hans
niet deugde. De aan
klacht stoelde alleen
op de 'gestolen' administratie van de
Luxemburgse bank. En ontvreemd of
niet, het bewijs was volgens de advocaat
inhoudelijk te mager. Het kopietje van
de administratie rept namelijk van een
EIGEN
BEURS
spaartegoed van
400.000 gulden op 31
januari 1994. In de
aanklacht werd de ver
dachten ten laste ge
legd dat zij dit tegoed
in 1996 en 1997 had
den verzuimd in hun
belastingaangifte op te
geven. „Misschien had
de fiscus de oudere
aangiften inmiddels
vernietigd", aldus mr.
Bosma. „Ik weet an
ders niet waarom ze
zich beroepen op aan
giften van veel later da
tum."
Veel van de zaak is te
rug te voeren op het
ncjers verschil in procesrecht
tussen het fiscale en
het strafrechtelijke do
mein. Volgens onderzoeker mr. Diana
van Hout van de Universiteit Utrecht is
men verplicht wél mee te werken aan
een onderzoek van de belastingdienst.
„Ook bewijsmiddelen als bijvoorbeeld
bankafschriften moet je afstaan. Als je
dat niet doet, kan de fiscus toch een
aanslag opleggen en zeggen: bewijs
maar dat het niet terecht is. Dit heet de
omgekeerde bewijslast."
De aanklacht op grond van de KB Luxin-
formatie is niet sterk. Dat meent ook fis
caal-juriste Monique Ligtenberg, hoofd
redacteur van het tijdschrift 'Fiscaal up
to Date'. „Of je moet natuurlijk lekker
willen slapen. Dan kun je je zwarte
spaartegoed maar beter gewoon opge
ven. Daar is ook veel voor te zeggen.
Volgens Ligtenberg rammelt de KB Lux-
zaak aan alle kanten en handelt de over
heid niet zoals je van een behoorlijk
handelende overheid mag verwachten.
„Dat begint al met de herkomst van de
informatie. Die is in 1995 al aan de Ne
derlandse staat aangeboden. Waar
schijnlijk vanwege de dubieuze her
komst is men daar toen niet op in ge
gaan. Men wist dat men het verwijt 'on
rechtmatig verkregen bewijs' voor de
voeten geworpen zou krijgen."
Overigens gaat de belastingdienst in be
roep in de 'zwijg'-zaak.
Afgelopen week viel bij mij on
gevraagd een tijdschrift in de
bus dat ik nog niet eerder had
gezien: 'Helemaal Thuis', de
wintereditie van een glossy blad
van energieleverancier Essent,
35 bladzijden vol met woon-
ideeën, maaltijdrecepten, uit
gaanstips, cadeausuggesties en
topaanbiedingen (een theedoek
voor slechts 6,95 euro!).
Op pagina 3 van het blad richt
Bert Blommendaal, de 'Direc
teur Retail' bij Essent, een
vriendelijk woord tot de klan
tenkring. Zijn slotzin luidt:
„Een winter-
mix waarbij
Essent zich
Helemaal
Thuis voelt."
Dat is fijn om
te weten. Bij
gesloten zat
een hele grote
Essent
Schaatskalen-
der 2003-2004.
Op de radio
komt Essent in
het reclame
blok regelma
tig langs met
de boodschap
dat het bedrijf
de zorg voor
'uw hele ener
giehuishouding' op zich kan
nemen. Hoewel ik daar niet op
let, geloof ik dat op de wed
strijdtenues van FC Twente in
de Holland Casino Eredivisie
(tot voor kort de KPN Telecom-
petitie) de trotse Essent-naam
prijkt, inclusief modieus logo.
Essent laat concurrent Nuon in
de reclamewedstrijd om de
grootste naambekendheid alle
hoeken van het veld zien. Ver
moedelijk denkt de Nuon-top
dat het na het Vitesse-debacle
verstandig is even 'low profile'
te blijven.
Een paar weken geleden heb ik
op het winderige perron 1 la/b
op Utrecht CS een kwartier een
stilstaande goederentrein kun
nen bewonderen van het type
Betuwelijn - lang en naargees
tig. Verderop in een nog net
zichtbaar deel van de Utrechtse
stadswoestijn waren de bran
dende koplampen te zien van
de trein naar Deventer/Ensche
de. Uiteindelijk, na een half uur
vertraging,- kwam ik in een
compartiment met twee som
bere NS-conducteurs terecht.
Tot Amersfoort, waar ik vanwe
ge de gemiste aansluiting 20
minuten heb mogen wachten
op de trein naar Gronin
gen/Leeuwarden, heb ik een
onafgebroken klaagzang aange
hoord over de teloorgang van
het voormalige staatsbedrijf -
onder het motto: de Britse
spoorwegen achterna!
De oude NS is opgesplitst in
Arjen van Witteloostuijn
hoogleraar Internationale
Economie en Bedrijfskunde
aan de Rijks Universiteit
Groningen
een paar nieuwe ondernemin
gen die onder de druk van de
aandeelhouder en de tucht van
de markt worden omgetoverd
tot geprivatiseerde boegbeel
den van efficiëntie en kwaliteit:
de één rijdt de treinen, een an
der zorgt voor het onderhoud,
een derde beheert het seinen-
stelsel. allemaal hebben ze, zo
stel ik mij voor, flitsende afde
lingen Marketing Sales en In
vestor Public Relations opge
tuigd. In elk geval hebben alle
voormalige NS-onderdelen on
getwijfeld coördinatie-afdelin
gen in het le
ven geroepen
om de onder
linge afstem
ming te opti
maliseren.
Wat dat be
treft, zitten ze
nog midden
in een 'leer
proces'.
Essent en de
NS zijn twee
voorbeelden
van hetzelfde
fenomeen:
privatiseren
is niet gratis.
En hier blijft
het niet bij. In
de energie
sector worden de volgende
stappen op weg naar het ideaal
voorbereid: een geliberaliseerde
markt met hopelijk veel private
concurrenten. U kunt straks
kiezen uit allerlei aanbieders
van gas en elektriciteit, die
scherp concurreren op prijs en
kwaliteit - dat idee. Het concur -
rentieproces wordt in de gaten
gehouden door onafhankelijke
toezichthouders, zoals Opta
voor de telecom en DTe voor de
energiesector. De toezichthou
ders zijn op bijna permanente
basis in gesprek met degflnst-
gerichte marktpartijen over van
alles en nog wat, van prijsni
veaus en leveringsvoorwaarden
tot investeringsplannen en kos-
tentaxaties. Het gevolg is een
intensief spel van onderhande
len, waar veel tijd en energie in
gaat zitten.
De belangen van de toezicht
houder en de marktpartijen lo
pen immers allesbehalve paral
lel. De aandeelhouder ziet
graag hoge prijzen en zuinige
investeringen, terwijl de toe
zichthouder het tegendeel
hoopt te bewerkstelligen. Om
dat spel effectief te kunnen spe
len. beschikken de marktpartij
en over een omvangrijke staf
die daarvoor zorg moeten dra
gen. De uitkomst van het spel is
niet altijd in het belang van de
klanten. Toch is in politiek
Brussel en politiek Den Haag de
conclusie duidelijk: privatiseren
moet!
