verzet tegen
oorlog Irak
BUITENLAND
Wereldwijde steun voor anti-corruptieverdrag VN VS straffen
'Afghaanse agentes wekken agressie op bij mannen'
Geen contracten wederopbouw
Nederlandse vrachtvaarder kapseist
Vader Zarife woest na
romantische sms'jes
Italië in de ban
van vergiftigde
dranken
Bossen en Russen
centraal op klimaattop
Duitsland helpt bij opbouw nieuwe politiemacht in Afghanistan
RAF-lid Wagner na
24 jaar cel vrijgelaten
Ruzie in Duits kabinet
over nucleaire export
Santos blijft
r Angola
De Angolese presi-
|e Eduardo dos Santos is
Ji als leider van de rege-
ijlks b e vri j dingsb ewe -
i Angola (MPLA). Er wa-
jet partijcongres geen
jhdidaten. De 61-jarige
ijtos regeert Angola al
[79. Dos Santos' voor-
istische bewind heeft
ige en slepende bur -
ig gevoerd en overleefd
Ineenstorting van de
weging Unita. Die
Jeid door Dos Santos' in
kf2002 vermoorde aarts-
s Savimbi.
woensdag 10 december 2003
ghai wil
iverbod
nson Foto: Reuters
«jiturier strandt
üidpoolbasis
7i- De Australische
l! ier Jon Johanson is de
4tjie solo de Zuidpool is
2cdogen. Na zijn vlucht
®fiij vanmorgen - ge-
o2n door de harde wind -
6t zelfgebouwd eenmoto-
tuigje op de Amerikaan-
5( urdo Zuidpoolbasis.
j-hij nu gestrand omdat
oerikanen weigeren hem
se of te verkopen om naar
gjug te vliegen.
3C
mderen
ert kromtaal
i? - De taalstrijd heeft
os Jelgië weer doen voe-
gc regering van de deel-
oc ïanderen heeft een
oi st van de nationale
d per kerende post te-
9cuurd, omdat de Neder-
'ertaling abominabel
75 e zware ingevallen zit-
aard tussen de verschil-
evoegdheidsniveaus",
se n van de kromme zin-
5c ;en wet over veiligheid
j\ lemische industrie. De
32ie milieuminister Sannen
5? zijn ambtenaren de tekst
25 repen, toen ze de origi-
mse versie hadden ge-
Vlaamse regering eist
10 st in begrijpelijk Neder-
091 weigert het wetsvoor-
11 e huidige vorm te on-
30 nen.
54
3 tagraf in
nda ontdekt
- In het noorden van
is een massagraf ont-
ïojet de verminkte licha-
n 70 mensen. Dat heeft
tuur van het district Lira,
!t massagraf is ontdekt,
gemaakt. Het gaat waar-
'5 jk om slachtoffers van
ent offensief van de re
ran het Verzetsleger van
(LRA). Het LRA nam
jaar geleden de wapens
n de regering in Kampa-
s zijn oprichting zijn
an een miljoen mensen
lucht gejaagd en duizen-
insen, vooral burgers,
De beweging ontvoert
deren om die te mis-
als soldaat of seksob-
merida/ap - Regeringen uit de
gehele wereld zijn gisteren be
gonnen met de ondertekening
van het eerste wereldwijde ver
drag tegen corruptie. Onder de
eerste ondertekenaars waren de
Amerikaanse minister van fi
nanciën John Ashcroft en de
Mexicaanse president Vicente
Fox. De VN-Conventie tegen
Corruptie maakt gerechtelijk
onderzoek mogelijk tegen ban
ken in witwasparadijzen en pla
veit de weg voor processen
waarmee mogelijk gestolen gel
den kunnen worden terugge
kregen. De conventie maakt
geen onderscheid tussen rijk en
arm als het aankomt op het op
sporen en opeisen van verdacht
geld, dat niet zelden belandt op
rekeningen van banken in rijke
landen. De verwachting is dat
de conventie deze week door
ruim honderd landen zal wor
den ondertekend. Voor de in
werkingtreding van het verdrag
zijn ten minste dertig handte
keningen nodig. Het verdrag
heeft aanzienlijke steun in ont
wikkelingslanden. De Verenig
de Naties leggen er de nadruk
op dat corruptie niet alleen een
probleem van de ontwikke
lingslanden is, maar evenzeer
van de rijke landen. Ashcroft
herinnerde er aan dat nog geen
tien jaar geleden smeergelden
werden beschouwd als een
doodnormale aangelegenheid,
in veel gevallen onontbeerlijk
om belangrijke zakelijke trans
acties tot stand te brengen. Niet
zelden konden de bedragen
door degene die ze verstrekte in
het eigen land worden afgetrok
ken van de belastingen. Ook het
Nederlandse bedrijfsleven deed
volop mee aan het betalen van
smeergeld.
De Zuid-Afrikaanse afgevaar
digde Geraldine Fraser-Moleke-
ti zei dat corruptie een wereld
wijd probleem is, dat met name
ook geldt voor leidinggevenden
van multinationals die 'zwaai
end met hun chequeboeken'
naar ontwikkelingslanden ko
men. De secretaris-generaal
van de VN, Kofi Annan, sprak
van een belangrijke doorbraak
waarmee een groot probleem in
veel ontwikkelingslanden ein
delijk kan worden aangepakt.
Hij wees er op dat in veel lan
den corrupte elites jarenlang
miljarden hebben opgestreken.
Het verdrag vereist van de aan
gesloten landen dat zij maatre
gelen nemen tegen corruptie,
klokkenluiders beschermen en
regeringen steunen bij het op
sporen van gestolen gelden.
Het pact gaat niet zover dat het
regeringen verplicht tot de ver
nietiging van geheimhoudings
clausules waarop banken zich
beroepen of tot opheffing van
Corruptie-onderzoek in Turkije
Het Turkse parlement gaat een corruptie-onderzoek instellen
tegen oud-premier Mesut Yilmaz en vijf andere voormalige be
windslieden. Yïlmaz, die in 1999 premier was en vice-premier in
de vorige Turkse regering van premier Bulent Ecevit, wordt er
van verdacht een zakenrelatie te hebben bevoordeeld bij de pri
vatisering van een bank. Het schandaal leidde tot de val van zijn
kabinet in 1999. De regering van premier Erdogan heeft bij haar
aantreden aangekondigd het bestrijden van corruptie als een
van haar belangrijkste taken te zien. Veel commentatoren zet
ten echter vraagtekens bij de initiatieven voor onderzoeken
naar leden van de vorige regering, die deels politiek gemoti
veerd zouden zijn.
de parlementaire onschend
baarheid waarachter sommige
policiti zich verschuilen. Daar
entegen zijn er wel waarborgen
opgenomen op grond waarvan
politici op hun handelwijze
kunnen worden aangesproken
en bankdocumenten kunnen
worden opgevraagd. Niet ieder
een is blij met het verdrag. On
geveer honderd antiglobalisten
waren naar het Mexicaanse
Meridan gekomen om te pro
testeren tegen wat zij noemen
'het globaliseren van de corrup
tie door de VN'.
washington/rtr-ap-gpd - Met
bedrijven uit landen die tegen de
oorlog in Irak waren, worden on
der geen beding contracten af
gesloten voor de wederopbouw
van het land. Dat blijkt uit een
memo van de Amerikaanse on
derminister van defensie, Paul
Wolfowitz, die gisteren open
baar is gemaakt.
Nederlandse bedrijven mogen
dus wél inschrijven op de pro
jecten met een totale waarde
van 18,6 miljard dollar, maar
andere bondgenoten zoals
Frankrijk, Duitsland, Canada en
België zijn uitgesloten van de
aanbesteding.
In het memo van 5 december
rechtvaardigt Wolfowitz het be
sluit door de te wijzen op de 'vi
tale veiligheidsbelangen' van de
Verenigde Staten in Irak. Alleen
landen die een militaire en/of
een financiële bijdrage leveren,
kunnen daarom meedingen
naar de contracten. De Ameri
kaanse regering heeft in het
verleden al gewaarschuwd dat
landen die zich verzetten tegen
de invasie, daarvan de conse
quenties zouden merken.
De laatste maanden leken de
verhoudingen zich te normali
seren, maar Frankrijk, Duits
land en Rusland weigeren nog
altijd iedere concrete steun aan
de VS. Volgens de Democrati
sche senator en buitenlandspe
cialist Joe Biden is het besluit
een 'nodeloze klap' in het ge
zicht van bevriende naties, is de
albany - De Stellamare van de Nederlandse rederij Jumbo ligt op haar kant in de ha
ven van Albany, bij New York. Drie bemanningsleden worden vermist, mogelijk zitten
ze in het schip opgesloten. Volgens een woordvoerder van de rederij hing in de twee
kranen op de Stellamare vlak voor het ongeval een vliegwiel met een gewicht van 300
ton. Het stuk hing volgens de woordvoerder net boven het ruim toen de Stellamare
door nog onbekende oorzaak slagzij maakte naar bakboord en omsloeg. Vijftien be
manningsleden belandden in het ijskoude water van de Hudson River. De mannen zijn
teruggeklauterd op het omgeslagen schip. Reddingswerkers konden hen in veiligheid
brengen. Een aantal is met onderkoelingsverschijnselen opgenomen in het ziekenhuis.
De Stellamare is geregisteerd in Willemstad, Curacao en vaart met een Russische be
manning.
Foto: AP
Hai - Fietsen mag vanaf
ld jaar niet meer in de be-
öcste straten van Sjanghai,
aan het stadsbestuur
p populairste vorm van
jrmoet ruim baan maken
k auto. Sjanghai heeft op
jvolking van meer dan 20
m ongeveer 9 miljoen fiet-
k>or de toenemende wei-
kunnen steeds meer men-
fch echter een auto ver-
>ek Bush
te 5,8 miljoen
Het bezoek dat de
kaanse president George
'orige maand aan Londen
heeft de Britse politie
8 miljoen euro gekost,
ft van het geld ging naar
uliere salarissen van de
agenten, de rest is ver-
igvoor overtijd, catering,
r en uitrusting.
;ische minister
s overvallen
Overvallers hebben de
che minister van econo-
e zaken Moerman in de
van maandag op dinsdag
r woning in Gent overval-
7 minister en haar man
1 gas in het gezicht gespo-
de overval. De overval
len met slechts een klei-
it aan de haal, maar richt-
ri een grote ravage aan in
ining van de liberale be-
vrouwe. Het nieuws
gistermiddag naar bui-
in de oppositie in de Ka-
7g van de behandeling
ïle vragen, omdat
nog deels versuft was
tet voorval.
aksaray/gpd - Het proces tegen
de vader van de 18-jarige Zarife
Gökkaya uit Almelo is gisteren
door de rechtbank in de Turkse
stad Aksaray een maand uitge
steld. Wel stond de vader giste
ren kort voor de rechter wegens
de moord op zijn dochter. Twee
soldaten begeleiden een uitge
bluste özkan Gökkaya gisteren
naar zijn plek in de rechtszaal.
Hij is flink vermagerd en grijs
geworden.
De Turkse inwoner van Almelo
werd 12 augustus dit jaar gear
resteerd nadat hij in Turkije zijn
dochter had doodgeschoten
met een jachtgeweer. Dp twee
waren op dat moment op va
kantie in Turkije. Vader en
dochter hadden in de nacht
voor haar dood - zoals wel va
ker - ruzie over Zarifes uitbun
dige gedrag en haar relatie met
een gehuwde man, toen ze
worden onderbroken door een
paar 'romantische berichten'
van Zarifes minnaar die bin
nenkomen op haar gsm. Gök
kaya wordt woest als hij de be
richtjes ziet.
Wat daama gebeurde werd op
de zitting van gisteren niet be
sproken.
De rechters besloten de zaak
aan te houden, omdat de moe
der en broer van het slachtoffer
niet zijn verschenen op de zit
ting. Het is de bedoeling dat zij
op 8 januari wel naar de recht
bank in Aksaray komen om als
getuige te worden gehoord.
rome/anp - rtr - In heel Ita
lië groeit de angst voor ver
giftigde melk en frisdranken.
Na Noord-Italië sloegen de
autoriteiten gisteren onder
meer in Rome alarm. De po
litie sluit niet uit dat een ra
dicale anti-kapitalist of een
milieuactivist achter de sa
botage zit. Met een injectie
spuit zijn kleine hoeveelhe
den bleekmiddelen en reini
gingsmiddelen in de plastic
flessen of kartonnen verpak
kingen gespoten. De autori
teiten roepen consumenten
op om krachtig op de ver
pakking te drukken, om zo
eventuele gaatjes te ontdek
ken.
milaan/gpd - De aanleg van
bossen staat vandaag en mor
gen centraal op de negende in
ternationale klimaatconferentie
in Milaan. Het voorstel is rijke
landen te laten betalen voor het
aanleggen van bossen in arme
landen. Milieuministers gaan in
Milaan vastleggen hoe dat pre
cies moet. Bossen kunnen de
hoeveelheid kooldioxide
broeikasgas - in de lucht ver
minderen.
Internationaal is al jaren gele
den afgesproken dat landen de
uitstoot van broeikasgassen
moeten verminderen. Volgens
diverse klimaat- en milieurap
porten warmt de aarde op door
de uitstoot van vervuilende
stoffen. Daardoor kan de ge-
door onze correspondent
Wierd Duk
berlun - Ze hebben sieraden
om hun polsen, dragen make
up en lopen op hoge hakken,
en op hun hoofd hebben ze een
enorme politiepet. In hun groe
ne parade-uniformen stellen
twee agentes van het nieuwe
Afghaanse politiekorps zich
voor in Berlijn.
Duitsland helpt Afghanistan bij
de opbouw van een min of
meer moderne rechtsstaatDit
jaar werden behalve 14 miljoen
euro ook 48 patrouillewagens
geschonken voor de ontwikke
ling van de nieuwe Afghaanse
politiemacht. Duitse politie
functionarissen adviseren hun
collega's in Kaboel en de ver
woeste politieacademie is door
de Duitsers herbouwd.
De twee vrouwen, Nafisa Sahar
en Shafika Qurashi, krijgen in
Duitsland tien dagen de moge
lijkheid om te kijken hoe hun
westerse collega's werken.
Meest opvallend? ,,Hoe wij
door hoogwaardigheidsbekle
ders hier serieus worden geno
men", zegt Shafika Qurashi,
enigszins verbaasd. De Duitse
Shafika Ourashi. Foto: GPD/Karsten Hennig
rood-groene regering speelt
graag - ook mondiaal - een
emancipatorische rol en ha
mert daarbij op vrouwenrech
ten. Ook de regering-Karzai wil
vrouwen, na twintig jaar bur
geroorlog, maatschappelijk
meer verantwoordelijkheid ge
ven en mondiger maken. On
dermeer door hen tot politie
agente op te leiden.
Dit stuit echter op problemen.
„Veel families vinden het te ge
vaarlijk als hun dochters agent
worden", vertelt Nafisa Sahar,
eerstejaars studente aan de po
litieacademie in Kaboel. „Het
land is immers nog lang niet
veilig." En er zijn meer rede
nen. „Vrouwen in uniform lok
ken agressie uit bij mannen",
weet Qurashi. „Het komt voor
dat wij in onze woonwijken
worden beschimpt en bele
digd." Qurashi werkte al bij de
politie voordat de fundamenta
listische Taliban in Afghanistan
de macht overnamen en een
streng moslimregime vestigden.
Voor vrouwen in openbare
functies was destijds geen
plaats meer. Na de verdrijving
van de Taliban keerde Shafika
Qurashi, evenals andere vrou
welijke collega's, terug naar het
ministerie van binnenlandse
zaken: ongesluierd en niet lan
ger bang.
Maar Afghanistan blijft een
conservatief islamitisch land.
Zo mogen de agentes niet op
straat werken. Bovendien dra
gen ze geen wapens, hoewel ze
op de academie wel in de om
gang met wapens worden ge
traind. Qurashi: „We doen
vooral administratief werk en
worden erbij gehaald als vrou
welijke arrestanten moeten
worden ondervraagd en onder
zocht." Het is voor het eerst
sinds tien jaar dat de nationale
politieacademie weer vrouwen
onder de studenten telt. Een
kleine zeventig zijn er in de af
gelopen maanden afgestu
deerd. Tien van hen werken
buiten de hoofdstad: in vrou
wengevangenissen of op het
vliegveld, waar zij ondermeer
vrouwelijke passagiers fouille
ren.
Dat de Afghaanse rechtstaat
nog ver weg is, blijkt uit het re
laas van professor Soraya Pai-
kan, rechtsgeleerde aan de uni
versiteit van Kaboel. Zij maakte
onlangs een reis langs vrou
wengevangenissen in Kaboel,
Mazar-i-Sharif en Kandahar.
Hier trof zij voornamelijk wou
wen aan die wegens huiselijk
geweld op de vlucht waren ge
slagen en daarom waren gear
resteerd. „Ze zitten daar met
hun kinderen", vertelt de we
tenschapper. „En als ze vrijko
men moeten ze oppassen dat
ze niet ook nog door hun fami
lies worden gestraft."
Afghanistan, kortom, is met
westerse democratieën niet te
vergelijken, wil Soraya Paikan
maar zeggen. „Pas als de stem
men van vrouwen net zoveel
gewicht in de schaal leggen als
die van mannen kunnen we
over vooruitgang spreken."
Amerikaanse veiligheid er hele
maal niet mee gediend en ver
vreemden de VS zich zo van
landen die ze in Irak nog hard
nodig zullen hebben.
De Amerikanen hebben bijna
16 miljard euro gereserveerd
voor 26 grote projecten voor de
wederopbouw van Irak. Onder
meer olieraffinaderijen, wegen,
huizen en het communicatie
netwerk in het land moeten
worden hersteld. Naast Ameri
kaanse en Iraakse bedrijven
staan in het memo van Wolfo
witz nog eens 61 landen ge
noemd die kunnen meedingen
naar de lucratieve opdrachten.
De secretaris-generaal van de
NAVO, Lord Robertson, heeft
gisteren tegenover de BBC-ra-
dio verklaard dat het bondge
nootschap zijn rol in Irak niet
zal uitbreiden vóór 2004. Ame
rika heeft gevraagd om het in
zetten van NAVO-troepen in
Irak.
„Het zou een organisatie onder
grote druk zetten die al onder
druk staat door Afghanistan",
zei Robertson. Hij noemde het
„niet onmogelijk" dat volgend
jaar op een gegeven moment
een grotere rol door de lidsta
ten wordt voorgesteld, maar
dan moet eerst de situatie in Af
ghanistan zijn verbeterd.
De NAVO beperkt zich in Irak
momenteel tot logistieke steun
aan een door Polen geleide di
visie, bestaande uit 9.500 man
schappen uit 17 landen.
middelde temperatuur stijgen
met alle gevolgen vandien. De
poolkappen kunnen smelten en
de skigebieden komen zonder
sneeuw te zitten.
Op de conferentie zal met ar
gusogen gekeken worden naar
de Russen. Uit alle macht zul
len de milieuministers lobbyen
om hen het zogeheten Kyoto-
klimaatverdrag te laten onder
tekenen. Rusland is belangrijk
voor dit verdrag; dit land is in
zijn eentje verantwoordelijk
voor 17 procent van de totale
uitstoot van broeikasgas. Ame
rika, goed voor 36 procent van
de uitstoot, heeft al geweigerd
om Kyoto te ondertekenen. Het
levert nadeel op voor zijn eco
nomie, aldus Washington.
Tribunaal in Irak
Irak krijgt een eigen oorlogstribunaal dat de ernstigste misda
den tijdens het regime van Saddam Hussein gaat berechten.
Volgens Younadem Kana, een van de 25 leden van de Iraakse
bestuursraad, zullen kopstukken als ex-minister van buiten
landse zaken Tariq Aziz, voormalig wee-president Taha Yassin
Ramadan en Ali Hassan al-Majid, alias Xli Chemicali, voor het
tribunaal gebracht worden. Ook Saddam zal, als hij levend ge
vangen wordt genomen, voor het tribunaal terecht moeten
staan. Het zal ook zaken behandelen die betrekking hebben op
de oorlog tussen Iran en Irak van 1980 tot 1988, de inval in Koe
weit in 1990 en de aanvallen met chemische wapens op Koerdi
sche dorpen in de jaren tachtig.
wiesbaden/ap - De voormalige
RAF-terrorist Rolf Clemens
Wagner is gisteren vrijgelaten
uit de gevangenis. Eerder deze
week kreeg de 59-jarige Wag
ner, die 24 jaar van zijn levens
lange gevangenisstraf heeft uit
gezeten, gratie van de Duitse
president Johannes Rau. Eigen
lijk zou hij pas vandaag vrijko
men, maar dat werd op zijn
verzoek een dag vervroegd, om
de verwachte grote mediabel
angstelling te ontlopen.
Wagner werd in 1979 in Zürich
gearresteerd na een overval op
de Zwitserse Volksbank. Hij
werd in Duitsland tot levens
lang veroordeeld voor de
moord, in 1977, op de Duitse
werkgeversvoorzitter Hanns-
Martin Schleyer en vier andere
personen.
In Duitse cellen zitten nu nog
vier veroordeelde RAF-leden
vast: Eva Haule, Birgit Hoge-
feld, Brigitte Mohnhaupt en
Christian Klar. Die laatste zit
sinds 1982 levenslang uit voor
Rolf Clemens Wagner bij zijn ar
restatie. Foto: AP
de moord in 1977 op procu
reur-generaal Siegfried Buback,
bankier Jürgen Ponto en werk
geversvoorzitter Hanns-Martin
Schleyer. Omdat de strafvol
trekking bij wet is beperkt tot 26
jaar kan hij in 2009 zijn vrijla
ting tegemoet zien.
berlijn/gpd - Een 'politieke
kernsplitsing' en het 'einde van
een mannenvriendschap'. De
Duitse pers put zich uit in me
taforen om de bekoelde ver
houding tussen bondskanselier
Gerhard Schroder (SPD) en zijn
coalitiepartner Joschka Fischer
(Groenen) te omschrijven. De
twee zouden een hoogoplopen
de ruzie hebben over Schröders
wens om nucleaire installaties
naar het buitenland te verko
pen.
Met name de voorgenomen
verkoop aan China van de stil
gelegde plutoniumfabriek bij
Hanau is bij Groenen-leider en
minister van buitenlandse za
ken Fischer in het verkeerde
keelgat geschoten. Fischer was
er notabene zelf twaalf jaar ge
leden als milieuminister van de
deelstaat Hessen voor verant
woordelijk dat de opwerkings
fabriek, gebouwd voor een slor
dige 200 miljoen euro door Sie
mens, nooit in gebruik werd ge
nomen.
Peking is bereid voor de instal
latie 50 miljoen euro te betalen
- een bedrag dat in de Duitse
pers met sarcasme wqrd ont
haald. Vandaag vergBert de
Bondsdag, op aandringen van
de liberale oppositiepartij FDP,
over de kwestie.
De kritiek van de Groenen is
deels principieel, deels wordt
Schroder verweten tijdens zijn
bezoek aan China, vorige week,
te eigenmachtig te zijn opgetre
den. Schroder kondigde zijn
toestemming voor de verkoop
aan, kennelijk zonder overleg
met zijn achterban en met Fi
scher. Joschka Fischer zou over
een 'communicatieramp' heb
ben gesproken. Ook binnen
Schröders eigen SPD heerst
ontstemming over het 'imperia
le' optreden van de kanselier.
Omdat de rood-groene regering
de huidige negentien atoomfa-
brieken op den duur wil sluiten,
is het volgens critici ongepast
om nucleair materiaal naar het
buitenland door te verkopen.
