van
Oranje
nog
Heeft het Huis
toekomst?
KONINGSKIND
Na 163 jaar eindelijk weer vier
generaties in opvolgingslijn
Nieuwe Oranjetelg
wordt protestants
Lekker deppen
net eendenkopjes
Hoe Maxima
zwanger werd
Prinses Margarita en echtgenoot Edwin de Roy van Zuy-
dewijn op de tribune tijdens het Kamerdebat over schen
ding van Margarita's privacy door de Staat. Foto: WFA
maandag 8 DECEMBER 2003
koninklijke familie in het satirische BNN-programma Egoland. Foto: ANP
Mabel Wisse Smit. Foto: ANP
Met de geboorte van de jong
ste Oranjetelg is er voor het
koninklijk huis eindelijk weer
eens goed nieuws te melden.
Het afgelopen jaar was woelig voor koningin
Beatrix en haar familieleden.
Margaritagate, Mabelgate en de politieke
uitspraken rond satires over de monarchie
deden heel wat stof opwaaien over de rol
en functie van het koningshuis. Het is in
deze tijden niet voor iedereen vanzelfspre
kend of zelfs wenselijk dat het dochtertje
van Willem-Alexander en Maxima ooit de
troon zal bestijgen.
J. van Vonderen was tussen 1992 en 1996
hoofd pers en publiciteit van de Rijksvoor
lichtingsdienst, speciaal belast met de
woordvoering over het koningshuis. Zij ver
wacht dat de rol van de monarchie de ko
mende vijftien jaar zal veranderen. „De
verantwoordelijkheid van de premier voor
de koningin of de koning is iets ongrijp
baars. De Oranjes zouden een meer repre
sentatieve rol moeten krijgen."
P. van der Heijden, secretaris en penning
meester van het Nieuw Republikeins Ge
nootschap, ziet het koningshuis het liefst
helemaal verdwijnen. „De Tweede Kamer
zal hier echter niet voor zorgen. Kamerle
den zijn veel te bang voor hun carrière. De
koningin of koning zou er zelf de brui aan
moeten geven, maar aangezien het gaat om
status en macht zal dat niet snel gebeu
ren."
Volgens Van der Heijden is hier alleen kans
op als de schandalen rond het koningshuis
zo groot worden dat niemand er meer om
heen kan. „Zolang onze vorsten nog met
burgermeisjes trouwen en de hele illusie
steeds verder wordt afgebroken zou dat
best kunnen." De secretaris denkt dan ook
dat de jongste Oranjetelg de troon niet zal
halen. „Maar ik geef toe dat de wens de va
der is van de gedachte."
De Bond van Oranjeverenigingen in Neder
land is het natuurlijk hartgrondig oneens
met de Republikeinen. „Het meisje haalt
zeker de troon, onze monarchie is zo oud
en zo cultuurhistorisch bepaald, dat ver
dwijnt nooit", aldus vice-voorzitter K. Smit.
Volgens Smit kent het koningshuis 'heuvels
en dalen', maar zijn de heuvels nog steeds
in de meerderheid.
Hij vindt wel dat de koningin of koning niet
alleen tijdens werkbezoeken in het buiten
land, maar ook na bezoeken in Nederland
op een persconferentie moet laten weten
hoe het was.
Tegen de tijd dat de dochter van Willem-
Alexander en Maxima de troon zal bestij
gen zal ook een nieuwe generatie politici
actief zijn. Hoe zien zij de toekomstige rol
van het koningshuis? Loes Ypma is voorzit
ter van de Jonge Socialisten, de jongeren-
partij van de Partij van de Arbeid. Zij noemt
de huidige situatie ongewenst en vindt dat
de toekomstige koningin veel minder in
vloed moet krijgen. „We moeten toe naar
een soort Zweeds model met een represen
tatieve rol voor de monarchie. De Oranjes
moeten zich niet meer bemoeien met poli
tiek, niet worden gefinancierd vanuit de
staatskas en gewoon belasting betalen", al
dus Ypma. De leden van het Koninklijk
Huis betalen nu wel vermogensbelasting,
maar geen inkomstenbelasting.
De jonge socialiste vindt het positief dat de
macht en de rol van het Koninklijk Huis ter
discussie worden gesteld. De geboorte van
een Oranje-baby zal hier volgens haar wei
nig aan veranderen.
Haar collega F. de Lange van de Jongeren
Organisatie Vrijheid en Democratie (JOVD),
de jongerenafdeling van de WD, denkt
daar anders over. Volgens De Lange zal de
geboorte van het dochtertje van Willem-
Alexander en Maxima ervoor zorgen „dat
iedereen weer blij is met het koningshuis."
„Mensen vinden de monarchie prachtig,
roddelbladen worden niet voor niets zo
goed verkocht."
De Lange denkt dat de Oranjes voor jonge
ren minder belangrijk zijn dan voor eerdere
generaties maar ziet het koningshuis niet
verdwijnen of van rol veranderen, anp
r.mertex.nl
ichien is Willem-Alexander al aan het
lilopen. Aan het oefenen op voorhoof-
van daarvoor speciaal uitverkoren hof-
p. Deppen in een emmertje, liefdevol
(ringen en neer vleien zo'n washandje.
It dat is in feite alles wat een pa-in-spe
pen heeft, terwijl vrouwlief aan het per
en puffen is. Waarom niet een leuk, op-
ind washandje uitgezocht? Deze websi-
in Alex op ideeën brengen. Zal Méxi-
ondanks al die pijnlijke momenten,
piet even opfleuren als ze zo'n dep-
je met vijf eendenkopjes op zich af ziet
len? Of met olifantjes, een lieveheers-
|tje, of een washandje als een vlinder?
jzo'n grijze, grauwe lap, maar een bijtje
op het voorhoofd neerdaalt,
vacht niet te veel van deze pagina, on-
leel van een veel grotere site. Vijf was-
djes, vijf plaatjes, vijf keer klikken voor
uitvergroting. That's it.
tintemetwijzer-bao.nl/maximazwanger
tvangerschap van Méxima en Willem-
ander houdt niet alleen volwassenen bezig,
kinderen zijn in de ban van de toekomstige
ie-telg. Speciaal voor hen is de site 'Maxi-
jranger' op de internetwijzer van het basis-
frwijs. Hier kunnen kinderen bijvoorbeeld
feens het filmpje zien waarin het ouderpaar
omst van de Heine aankondigt. Uitleg over
ippen als 'doop' krijgen zij wanneer ze het
ra aanklikken. Voor games linkt deze site
i spelletjes op 'Maximakrijgteenbaby.nl' en
pmaalzwanger.nl'. Spannend wordt het
peer het hoofdstukje Wanneer kan een
fw zwanger worden' opdoemt. Wie dit aan-
jkomt op een voorlichtingssite uit die veel
imatie geeft over zaadcellen, eileiders en
istruatie maar -gemiste kans- niet uitlegt
dat abstracte begrip 'gemeenschap' nu pre-
inhoudt. Wel mooi zijn de animaties van
gewone geboorte en een bevalling met een
lümpomp.
-
die dooperkenning was de
overgang tot het katholicisme
van prinses Irene voor haar
huwelijk met de rooms-ka-
tholieke Carlos Hugo de
Bourbon de Parme in 1964.
Om rooms-katholiek te kun
nen worden, moest Irene, die
als baby hervormd was ge
doopt, opnieuw de doop on
dergaan. Kardinaal Alfrink
doopte haar heimelijk in Ro
me. Het geheim was uitgelekt
nadat Irene biddend in een
Spaanse kerk was gefotogra
feerd. Gemengde huwelijken
zijn tegenwoordig gemeen
goed geworden, maar leer-
stelligen en cultuurverschil
len kunnen echtelieden van
verschillende kerkelijke her
komst nog steeds in de weg
zitten. Dat geldt met name
voor de sacramenten, waar
de protestantse kerken er
twee van hebben (doop en
avondmaal) en de RK-Kerk
maar liefst zeven. Deelname
van de niet-katholieke part
ner aan de eucharistie is in
de RK-Kerk officieel verbP
den.
Een enquête van het RKK-
KRO - televisieprogramma
Kruispunt in januari 2000
wees uit dat het de meeste
Nederlanders onverschillig
laat of de kinderen van Wil
lem-Alexander en Maxima in
de protestantse of in de
rooms-katholieke traditie
worden opgevoed.
Van de ruim vijfhonderd on
dervraagden zei 19 procent
voorstander te zijn van een
gemengde opvoeding (oecu
menisch), 12 procent verkoos
de protestantse traditie en 6
procent de katholieke. Bijna
de helft zei het niet te weten
of er geen mening over te
hebben, anp
Koningin Beatrix en prinses Juliana tijdens het huwelijk van Maurits
en Marilène in 1998. Archieffoto/ANP
De koninklijke familie heeft er even
op moeten wachten, maar na 163
jaar is het weer zo ver: in de lijn van
troonopvolging zijn vier generaties
in leven. Te beginnen met prinses
Juliana (94), koningin Beatrix (65), Willem-
Alexander (36) en de nieuwe baby. In de geschie
denis is dat maar één keer eerder voorgekomen,
alleen ging het toen om vier 'mannen'.
Bij de doop van erfprins Willem op 4 november
1840 in Den Haag stonden rond de doopvont in
de Haagse Kloosterkerk zijn vader, prins van
Oranje (de latere koning Willem III), grootvader
koning Willem II en overgrootvader Willem I, die
een maand eerder was afgetreden. De oud-ko
ning overleed drie jaar later. Daarna heeft de fa
milie tot 15 april 2001 moeten wachten tot er
door de geboorte van Anna, dochter van prins
Maurits en prinses Marilène, weer vier generaties
waren. Maar dat was nog niet in de directe lijn
van opvolging.
In vroeger tijden kwamen vier generaties binnen
vorstelijke families met enige regelmaat voor. De
levensverwachting voor koningen was meestal
wat hoger dan die voor gewone burgers - in 1813
bijvoorbeeld was het in Nederland voor mannen
zo'n 31 jaar, Willem werd 71 jaar - en er werd op
vroege leeftijd getrouwd. Tegenwoordig is de le
vensverwachting wel veel hoger maar wordt het
trouwen uitgesteld. Willem (I) was 19 jaar toen
hij trouwde, Willem-Alexander 34 jaar. Van de
opvolgers van Willem de Zwijger wachtte al
leen Frederik Hendrik nog langer (41).
De Oranje-familie telde overigens in 1817
al voor het eerst vier generaties - van
baby tot overgrootouder. Dat was
voor een deel met dezelfde hoofd
rolspelers als in 1840. Prinses
Wilhelmina, weduwe van de
laatste stadhouder, werd toen
namelijk op 66-jarige leeftijd
overgrootmoeder door de ge
boorte van de latere Willem III.
In leven zijn dan haar zoon, ko
ning Willem I, diens zoon de Prins
van Oranje en de babyprins.
Bekendste koninklijke overgrootmoeder
was natuurlijk de vorig jaar op 101-jarige
leeftijd overleden Britse koningin-moeder
Elizabeth. Die had twee dochters, zes klein
kinderen en negen achterkleinkinderen. De
huidige Zweedse koning Carl XVI Gustaf
was na zijn geboorte op 30 april 1946 (prin
ses Juliana werd peettante) korte tijd de
jongste en vierde schakel in een lijn van
vier (mogelijke) troonopvolgers. Een jaar
later verongelukte zijn vader op de thuis
reis uit Nederland, waar hij met prins
Bernhard had gejaagd bij paleis Het Loo
in Apeldoorn, gpd
4
De dochter van
de hervormde
Willem-Alexan
der en de
rooms-katho-
lieke Maxima wordt her
vormd, had de kroonprins al
bij zijn verloving aangekon
digd. De nieuwe Oranjetelg
zal na haar doop worden in
geschreven als dooplid van
de Hervormde of Protestant
se Gemeente in de plaats
waar de plechtigheid plaats
vindt.
De synodes van de Neder
landse Hervormde Kerk
(NHK), de Gereformeerde
Kerken in Nederland (GKN)
en de Evangelisch-Lutherse
Kerk (ELK) beslissen op
12 december of de
drie kerken gaan fu
seren. Als het besluit
positief is, is de Pro
testantse Kerk in
Nederland (PKN) op
1 mei 2004 een feit.
Plaatselijke kerken
hoeven echter niet te
fuseren, als zij dat
niet willen. In Den
Haag is de Klooster
kerk, de grootste kans
hebber als locatie voor
de doop, een hervormde
wijkkerk. Koningin Bea
trix gaat in de Klooster
kerk te kerke en Willem-
Alexander heeft er belijde
nis gedaan.
De Rooms-Katholieke Kerk
heeft in 1967 met zowel de
NHK als de GKN een over
eenkomst over wederzijdse
dooperkenning gesloten. Dat
betekent dat iemand die van
de ene naar de andere kerk
wil overstappen, niet op
nieuw hoeft te worden ge
doopt.
Een belangrijke impuls voor
