LEIDEN REGIO
'Zonde om niets met die bunkers te
Krijgt Leiden weer
een Lichtweek?
Acties tegen BPRC
steeds grimmiger
R3
Lezing Bakas bij JOVD
dinsdag 2 DECEMBER 2003
AtlantikWaH Museum in duinen van Noordwijk
Jan Preenen
id wijk - Alsof het om een
itrijd schatgraven gaat, zo
imzinnig doet Victor Sal-
over de ingang van het
ke' ondergrondse gangen-
;1 dat leidt naar bunkers uit
reede Wereldoorlog,
waar de bebouwde kom
[oordwijk eindigt en dan
londerd meter verder naar
loorden." Cryptischer kan
lauwelijks. „We willen be
niet precies de plek aan-
1. Er zijn enthousiastelin
ie al zijn gaan graven. Niet
mensen uit Noordwijk,
uit heel Europa. Natuur-
leskundigen weten echt
vaar ze het moeten zoeken,
r we willen niet ook nog
amateurs aantrekken."
(d-wethouder van Noord-
voorzitter van de Stich-
tlantikWall Museum
lwijk. Toen hij nog in het
e zat, werd hij in 1997 be-
<jjrd door bunkerdeskundi-
t uonder wie Gerard Keijzer
ht.uud Boot. Keijzer is bouw-
liüig specialist, Boot 'bunker-
asloog'. Het leek hun wel aar-
Is fim een museum op te rich-
idsn zo de herinnering aan de
raPg levend te houden. „Ze
ns|en het oog laten vallen op
japunker in Noordwijk. Maar
lat» niet verbonden met de
Mij en anderen in de ge-
leek het echter wel aar-
aj|m bunkers toegankelijk te
)lapn, die juist wel met elkaar
djrbinding staan. Om dat
kfluit te werken, hebben we
eelüe specialisten een stich-
kljn het leven geroepen."
in Noord-
enyormt slechts een klein on-
re (eel van de AtlantikWall, die
d^iitsers langs de kust heb-
opangelegd. Maar het is wel
it, peel bijzonder stuk. Aan
ntfierhonderd meter lang
liepnstelsel liggen een vuur-
OcPgsbunker annex com-
nplobunker, drie geschuts-
e tfers, zes manschappen-
zeefers en één munitiebunker,
jbrfiaal bedolven onder het
ivf
ijk jelft van de gangen is toe-
veJelijk. Daarvan heeft Sal-
netzich met het bestuur twee
ordeleden persoonlijk kun-
jija)vertuigen toen zij voor het
•s.ondergronds gingen. „Alle
ters verkeren nog in de ori-
Ie staat. Het zou toch zon-
erkjn om daar niets mee te
Veel mensen zijn in hun
v? in deze bunkers geweest,
iets mystieks." Of zo-
reijarjolijn van der Jagt, die
de
llgl
ïrk
e n
'gis
nde
.IMP
Marjolijn van der Jagt en Victor Salman in de bunker aan de Bosweg, die tijdelijk als expositieruimte fungeert. „Veel mensen zijn in hun jeugd in deze bunkers geweest."
Foto: Dick Hogewoning
de PR voor de stichting ver
zorgt, het zegt: „Er zit veel emo
tie omheen. Dat merk ik nu aan
alle kanten. We worden volop
benaderd door mensen die op
de een of andere manier met
ons willen meewerken."
Op de 'heel lange termijn' wil
de stichting het hele gangen
stelsel en alle bunkers voor het
publiek openstellen. Maar om
dat tweehonderd meter gang
nog moet worden uitgegraven,
wil de organisatie zich voorlo
pig beperken tot het eerste ge
deelte. Daaraan liggen de com
mandobunker, de geschuts-
bunker en de manschappen-
bunkers.
De commandobunker moet als
expositieruimte gaan fungeren.
Zover is het echter nog lang
niet. De bunker dient zandvrij
te worden gemaakt, er moet
verlichting in worden aange
bracht en er zijn maatregelen
nodig om instorting te voorko
men. Voorzieningen aan de bo
dem moeten de ruimte perma
nent vochtvrij houden. De
Zoogdierenwerkgroep Zuid-
Holland heeft wel als voorwaar
de gesteld dat het museum (in
clusief de gangen) alleen van
mei tot en met augustus ge
opend mag zijn, zodat de vleer
muizen de rest van het jaar niet
worden gestoord.
Ook alle andere instanties (rijk,
provincie, gemeente, hoog
heemraadschap) hebben in
middels hun medewerking toe
gezegd. De gemeente heeft als
eerste - en tot nu toe enige -
overheidsinstantie negendui
zend euro bijgedragen. Van der
Jagt: „Op die waarderingssubsi
die was het wachten. Het is be
langrijk dat we nu tegen ieder
een kunnen zeggen dat de ge
meente achter ons staat."
In totaal is ruim een half mil
joen euro voor het project no
dig. Een klein deel wordt gesto
ken in een bunker aan de Bos
weg, die los staat van het Atlan
tikWall Museum, maar voorlo
pig zal fungeren als tentoon
stellingsruimte. Salman: „Deze
bunker is niet met een gang
verbonden met andere bun
kers. De Dienst Domeinen
heeft hier jarenlang kunstwer
ken opgeslagen. Sinds 1995
staat de bunker leeg. Maar je
kunt wel zien dat die goed is
onderhouden. Zo goed dat die
nauwelijks meer origineel is.
Maar het is voor ons wel prak
tisch."
Aanvankelijk zou deze bunker
dit jaar op 5 mei worden ge
opend. Omdat de voorberei
ding meer tijd vergde dan ge
dacht, wordt nu gestreefd naar
mei volgend jaar. Vitrines, rou
tebordjes en stoelen staan er al.
Die zijn hier opgeslagen door
het Modelbouwmuseum in Lei
den dat is gesloten. Van der
Jagt: „Van hieruit gaan we ver
der werken. Eerst de inrichting
van dit tijdelijke museum.
Daarna steeds een stapje ver
der, te beginnen met het pad
naar de grootste bunker. We
hopen dat mensen die hier ko
men zo enthousiast raken dat
ze willen meebetalen aan de
verdere ontwikkeling." Of om
met Salman te spreken: „We
gaan er vanuit dat onderne
mers, die congresgangers op
het museum kunnen wijzen,
hun portemonnee zullen trek
ken, maar niet alleen zij. Ook
fondsen en gemeenten in de re
gio. Ook voor hen is dit muse
um belangrijk. Veel scholen
hebben ons al gevraagd wan
neer het opengaat. En natuur
lijk vragen we ook Brussel om
subsidie. Wat we hier doen, is
niet alleen voor Nederlanders
interessant."
len heeft wel eens de uit-
s]ling van een theelichtje ge-
A
zo vinden velen. Dat was
C.VJ V111UCll ïtltll. LJtil. VVO. O
aatste tientallen jaren van
torige eeuw toen er slechts
aantal winkelstraten spaar-
Jn was voorzien van feest-
lichting in de donkere da-
voor kerst.
y anders was dat in de jaren
Tig en vijftig, toen Leiden 's
l ters baadde in het licht,
^tzenden lampjes wierpen
een heel apart licht op
lumenten als de Mor-
ort, de Korenbeurs, de Kar-
ïelksbrug bij het Gangetje,
stadhuis, maar ook op ge-
als die van de Iemco op de
uwe Rijn.
ens de Tweede Wereldoor-
was het uit met de pret,
»r vrij snel daarna, in 1952,
er de zogeheten Licht-
k: een spoor van verlichting
trok door de stad. De midden
stand en het college van B en
W zagen de verlichting op
bruggen, in straten en aan ge
bouwen vooral als een fraaie
promotie van de stad. Een klei
ne zes jaar later stierf de Licht
week een stille dood. Maar er is
leven na de dood. Sinds vorige
week maandag heerst er rond
de Nieuwe Rijn en Botermarkt
wederom een sprookjesachtige
sfeer. De nieuwe winkeliersver
eniging De Koornbeurs heeft
de borften laten verlichten en
dat komt de gezelligheid in het
centrum zeker ten goede.
Nu kunnen wij ons nog herin
neren dat in 1997 een verlichte
boom op de Beestenmarkt
voor de nodige commotie zorg
de. En ook de boom met de
1000 lampjes op de hoek van
de Boisotkade en Kaiserstraat
was meerdere malen het on-
De Blauwe Steen, die al 700 jaar in de
Breestraat ligt, is het symbolische
middelpunt van de stad.
Onder redactie van
Tlmoteus Waarsenburg en Eric-Jan 8erendsen
TELEFOON 0 71 - 53 56 424
derwerp van discussie. Im
mers, lampjes in bomen kun
nen diezelfde bomen bescha
digen, menen natuurliefheb
bers.
Daarom is de Bomenbond
Rijnland bij monde van secre
taris Harrie Schoch niet blij
met de verlichting in de bo
men. „Daar heb ik moeite mee.
Verlichting is leuk, maar dan
liever in bouwwerken of aan
gebouwen die geen last van die
lampjes hebben. De bomen
verliezen niet voor niks hun
bladeren en houden een win
terslaap. En verlichting draagt
niet bij aan een goede boom.
Licht heeft invloed op bomen,
wat ook mooi te zien is aan bo
men die bij lantaarnpalen
staan: die verliezen later hun
bladeren dan andere bomen.
Ons inziens kan die verlichting
voor de bomen een verstoring
zijn van die winterslaap en
schade aanrichten tijdens de
uitloop van de bomen in het
komende voorjaar."
Woordvoerster Anoesjka Hil-
brands van de gemeente laat
weten dat er toestemming is
verleend voor de verlichting
voor een periode van vijf jaar.
Daaraan is wel een aantal voor
waarden verbonden, zo blijkt
uit de overeenkomst uit 1999
tussen de gemeente en Encore
Licht, dat verantwoordelijk is
voor de verlichting.
Zo is boomverlichting in de he
le gemeente mogelijk voor
maximaal vijfjaar tussen 1 no
vember en 1 maart De lampjes
dienen gelijktijdig met de mo-
numentenverüchting te wor
den ontstoken en gedoofd en
er mag uitsluitend zwakstroom
worden gebruikt. Er mag géén
verlichting in een boom wor
den aangebracht als de boom
te zwak is of de boom een bij
zonder of monumentaal karak
ter heeft.
Eric-Jan Berendsen
Opsluiting Voorschoten past in reeks
door Peter Groenendijk
voorschoten - De vergrende
ling van het huis van Ronald
Bontrop, waarbij zijn vrouw
zondagnacht enkele uren opge
sloten zat in hun huis in Voor
schoten, is de meest recente ac
tie in een reeks van optredens
tegen het proefdiercentrum
'Biomedical Primate Research
Centre' (BPRC) in Rijswijk.
Bontrop, directeur van het
BPRC, Ügt sinds twee jaar regel
matig onder vuur van dierenac
tivisten. De protesten worden
steeds grimmiger en werkne
mers van het proefdiercentrum
leven inmiddels met de angst in
hun lijf. „Met die mensen valt
niet te praten", zegt een perso
neelslid. „Ze weten niet waar
het over gaat en willen het ei
genlijk ook niet weten."
De actie die zondagnacht
plaatsvond, werd geclaimd
door een groep die zich Actie
campagne Koen noemt. Deze
groep zit ook achter tal van eer
dere acties bij huizen van
BPRC-werknemers, onder meer
in Voorschoten en Leiderdorp.
Leden van de actiegroep willen
geen vragen van deze krant be
antwoorden, maar laten in een
persbericht wel doorschemeren
dat deze actie niet de laatste te
gen het proefdiercentrum zal
zijn. „Men blijft actie voeren
onder het motto 'BPRC moet
dicht'", staat in het persbericht,
waarbij verwezen wordt naar
alle dierenactivisten in Neder
land die tegen het werk in het
proefdiercentrum gekant zijn.
Een collega van Ronald
Bontrop - de directeur zelf was
gisteren en vandaag niet bereik
baar voor commentaar - zegt
overtuigd te zijn dat de acties
inderdaad nog lang niet voorbij
zijn. „De mensen die hier ach
ter zitten, weten niet waar ze
over praten. Maar ze veroorde
len ons werk wel, en voeren er
actie tegen. Er valt niet met ze
te praten. Onze argumenten
willen ze niet horen." De werk
nemer, die niet met naam in de
krant wil ('Anders staan ze van
avond bij mij in de tuin'), zegt
zelf ook met grote regelmaat
slachtoffer te zijn van acties.
„Het wordt steeds vervelender
en het houdt niet op."
De actiegroep 'Actiecampagne
Koen' zegt uitsluitend geweld
loos protest te bezigen. Deson
danks is het personeel van het
proefdiercentrum in de afgelo
pen twee jaar regelmatig het
slachtoffer van steeds grimmi
ger acties. Bontrop zelf is het
voornaamste doel: zijn banden
werden al eens lekgestoken,
zijn deur werd ingetrapt, in zijn
tuin werd een bord met het
woord 'apenbeul' geplaatst. 'En
vorig jaar is thuis met een kata
pult een ruit kapotgeschoten',
zo vertelde Bontrop onlangs in
NRC Handelsblad. Hij zei toen
ook dat zes a zeven van zijn
medewerkers 'leven met de
angst in hun lijf. Actievoerders
protesteerden ook bij huizen
van andere medewerkers, on
der meer in Leiderdorp. Daar
werd het huis van een mede
werker in 2002 beklad, en vier
maanden geleden werden in de
omgeving van de woning flyers
verspreid waarin de medewer
ker een misdadiger werd ge
noemd, 'verantwoordelijk voor
de dood van 250 apen per jaar'.
Toch denkt niemand van de
BPRC-werknemers aan vertrek,
zegt de collega van Bontrop.
„We doen werk dat belangrijk
is. Wij doen geen commercieel
onderzoek meer, we zoeken
naar geneesmiddelen tegen
ziektes als aids en MS. Ik heb
geneeskunde gestudeerd om
juist dit soort werk te doen:
werk waar de maatschappij iets
aan heeft. Moet ik me dan laten
intimideren door een paar figu
ren die denken dat ze het beter
weten? Ik peins er niet over, en
dat geldt voor alle werknemers
hier."
Actiecampagne Koen zegt op
een speciale website (www.bpr-
cmoetdicht.org) dat de actie
voerders maar één doel heb
ben: het BPRC moet sluiten.
„De strijd tegen centra als
BPRC is gericht op bevrijding
van de aarde en haar inwoners
van een systeem dat ons naar
de ondergang leidt. Weten
schappers hebben jaren gele-
den al aangetoond dat dieren
anders reageren dan mensen.
Het wordt tijd dat de overheid
wakker wordt en de jaarlijkse
subsidie aan het centrum stop
zet."
Het postadres van de stichting Atlan
tikWall Museum Noordwijk is: Kokkel
13, 2201 VD Noordwijk. teL 071-
3615785. Website: www.atlantikwall.nl
WD'er vergrijzing, migratie en
rolg d
leiden - WD'er Adjiedj Bakas
houdt op dinsdag 9 december
de Mr. Philippe Broodlezing
van de JOVD (Jongeren Organi
satie Vrijheid en Democratie) in
Leiden. Bakas is lid van de
stichting Talleyrand, een orga
nisatie die politieke discussies
organiseert. In zijn lezing Toe
komst van Herkomst' stelt de
de als gevolg daarvan verande
rende machtsverhoudingen in
ons land aan de orde. De lezing
heeft plaats in Stadscafé van
der Werff, Steenstraat 2. Philip
pe Brood was een Leids Tweede
Kamerlid dat in 2000 plotseling
overleed. De aanvang van de le
zing is om 19.45 uur.
AGENDA
Wilt u iets melden? Bel 071-5356421 (Riet Paauw) dagelijks tussen
9.00 en 12.00 uur. Faxen mag ook: 071-5356415. E-mail:
stadsredactie.ld@hdc.nl
De Vismarkt is momenteel 's avonds feeëriek verlicht. Foto: Henk Bouwman
vrienden voor Leiden e.o.
verzorgt dit weekeinde een ten
toonstelling van allerlei soorten
vogels, zoals diverse soorten ka
naries en parkieten, wildzang
en kwartels. Er is ook een markt
waar vogels, konijnen, ham
sters, cavia's en andere kleine
dieren ter verkoop worden aan
geboden. De tentoonstelling is
zaterdag van 11.00 tot 17.00 uur
en zondag van 10.00 tot 17.00
uur in het Vijf Hovenhuis aan
de Hoflaan 169 in Leiden.
Volgende maand begint een
V.O.S.-cursus voor Marokkaan
se vrouwen die Arabisch of ber
bers spreken. Tijdens de cursus
krijgen de vrouwen informatie
over zaken die ze in het dage
lijks leven tegenkomen. De cur
sus bestaat uit 12 bijeenkom
sten van 9.30 tot 11.30 uur, de
begeleiding wordt door Marok
kaanse vrouwen gedaan. Kin
deropvang is aanwezig. Voor
meer informatie en aanmel
ding: 06-18674177.
Om ouders van adoptiekinde
ren bij de opvoeding te steunen
worden sinds enkele jaren ou
dercursussen gegeven door de
Rijngeest Groep Kinderen en
Jeugd in Alphen aan den Rijn.
De cursus, bedoeld voor ouders
van adoptiekinderen tot 12 jaar,
bestaat uit acht wekelijkse bij
eenkomsten van 2,5 uur en be
gint woensdag 7 januari. Met
alle deelnemers wordt vooraf
een kennismakingsgesprek ge
voerd. Voor meer informatie en
aanmelding (tot 12 december)
kan contact worden opgeno
men met Nynke Terpstra, Sec
tie Preventie Kinderen en Jeugd
Rijngeest Groep, 5239561 of
nterpstra@rijngeestgroep.nl.
Morgen begint de kaartver
koop voor de Kerstbingo op
zondag 21 december vanaf
14.00 uur in buurtcentrum Ma-
tilo aan de Zaanstraat 126 in
Leiden. Kosten 3,50 euro.
Zaterdag kan er van 10.00 tot
14.00 uur weer gezaagd en ge
snoeid worden in de natuur in
Wassenaar. Melden bij Maal
drift 6 in Wassenaar. Meer in
formatie 5144462.
Theatergroep Splinter ver
zorgt in de kerstvakantie op
vrijdag 2 januari een voorstel
ling voor kinderen van 5 tot en
met 10 jaar in buurtcentrum
Matilo aan de Zaanstraat 126.
De voorstelling gaat over een
prinses die stottert. Toegang
2,50 euro. Volwassenen worden
niet toegelaten. Zo snel moge
lijk opgeven.
Wandelsportvereniging LEO
(Leiden en Omstreken) verzorgt
zaterdag de eerste Mjndeltocht
van een serie van vfF tochten
over 15 kilometer. Er kan tussen
9.00 en 10.00 uur worden ge
start vanuit buurthuis Op Eigen
Wieken, Valkenpad 3 in de Me-
renwijk in Leiden.
Wie wil weten hoe een Indi
sche maaltijd klaargemaakt
moet worden kan maandag 8
december naar de Indische
kookavond in buurthuis 't
Spoortje. Meer informatie ge
ven de medewerkers van het
buurthuis aan de Bemhardkade
40 in Leiden, telefoon 5241933.
Bij het kerkelijk centrum De
Regenboog in de Merenwijk in
Leiden staan donderdag van
9.00 tot 21.00 uur containers
voor oud papier, oud metaal en
oude kleding. De opbrengst is
voor goede doelen, zowel in
Leiden als in de derde wereld.
