'Jong aan kinderen beginnen'
O
GESPREK VAN DE DAG
Lintje voor David Beckhamdichter Zephaniah weigert
Hoe ouder de zwangere vrouw, des te groter de kans op babysterfte
To go or not to go
DAGELIJKS LEVEN
'Ms je VAN PLAN &EAJT AAfc r£-£/V EA N/r) VVe-E^ WEo Tt AftVA/£X/,
HCJi lK LlE-VE'®- MT JC HCLE/\A/>AL A//fcT fl/AV/VtX/KoAAT
MENSELIJK
De vermaarde Australische krokodil-
lenjager John Lever geeft het op.
Dagenlang heeft hij in Hongkong ge
probeerd een LOSGEBROKEN KRO
KODIL te vangen, maar het roofdier
was hem steeds te slim af. Gisteren
ging hij terug naar Australië. Kort
nadat hij speciaal voor de klus was
ingevlogen, zei hij nog vol vertrou
wen dat het vangen van de krokodil
een kwestie was van 'eropaf lopen
en hem grijpen'. Maar de afgelopen
vier nachten (Lever jaagt alleen in
het donker) slaagde hij er zelfs niet
in het 1,20 meter lange krokodilie
fje te vinden, laat staan het te van
gen. Hongkong laat nu Chinese kro
kodi Men jagers komen. De herkomst
van de krokodil is onbekend. Het
beest komt normaal gesproken niet
voor in Hongkong. Overdag laat de
krokodil zich regelmatig zien.
Verzekeringsmaatschappij FBTO en
MONIQUE VAN DE VEN zijn UIT
ELKAAR gegaan. Dat heeft het be
drijf gisteren bekendgemaakt. De
actrice was sinds 1995 het boeg
beeld van FBTO. Zowel moedercon
cern Achmea als Van de Ven von
den dat de samenwerking lang ge
noeg had geduurd. Inmiddels loopt
de eerste reclamecampagne van
FBTO zonder de bekende actrice.
Wel heeft de verzekeraar een ande
re bekende Nederlander aangetrok
ken. Zanger Bennie Jolink heeft de
nieuwe spot ingesproken. Hij wordt
echter niet het nieuwe gezicht van
FBTO, want hij blijft buiten beeld.
Van de Ven speelde de hoofdrol in
meer dan dertig reclamespotjes van
FBTO. Foto: GPD
De jongste bewoners van het plaats
je Mosgiel in Nieuw-Zeeland mogen
dit jaar tijdens de jaarlijkse kerst
markt NIET BIJ DE KERSTMAN OP
SCHOOT kruipen uit vrees voor
klachten over kindermisbruik. De
organisatie van de kerstmarkt zegt
dat moet worden voorkomen dat
kinderen over vijftien jaar met ver
halen komen over wat ooit is ge
beurd toen ze bij de kerstman op
schoot zaten. Om problemen te
voorkomen moeten kinderen op
stoeltjes naast de kerstman gaan
zitten om hun cadeau in ontvangst
te nemen. Elf stoeltjes worden ter
gelegenheid van de kerstmarkt spe
ciaal versierd. De kerstman is niette
spreken over het schootverbod.
Het toch al DRUKKE VERKEER in
de Indiase hoofdstad New Delhi is
gisteren volledig ontregeld door een
'hausse' aan huwelijken. In totaal
12.000 bruidsparen gaven elkaar
het ja-woord en op even zoveel plek
ken waren er kleurrijke HUWE
LIJKSPARADES op straat. Deze
maand geldt als heilig voor de hin
does in India en door een specifieke
stand van de sterren is 27 november
uitverkoren als een uitstekende dag
om te trouwen. Volgens het bestuur
van New Delhi zal het aantal trouwe
rijen in de stad deze maand uitko
men op zeker 27.000.
KYLIE MINOGUE heeft Madonna
onttroond als de langst heersende
POPKONINGIN van Groot-Brittan-
nië nu haar single Slow kort geleden
op nummer 1 is binnengekomen.
Tussen Kylies eerste en laatste
nummer 1 zit nu vijftien jaar en ne
gen maanden. Voor Madonna is dat
vijftien jaar en één maand. Madon
na stond voor het eerst op 1 met In
to the Groove in augustus 1985 en
voor het laatst met Music in septem
ber 2000. Kylie scoorde haar eerste
Britse nummer 1 met I Should Be
So Lucky in februari 1988. Nummer
3 op de ranglijst is Diana Ross: er
zat 14,5 jaar tussen I'm Still Wai
ting (augustus 1971) en Chain Re
action (maart 1986). Foto: AP
De Engelse stervoetballer David
Beckham heeft gisteren een ko
ninklijke onderscheiding gekre
gen van de Britse koningin Eliza
beth II. Een dag eerder scoorde
Beckham nog voor Real Madrid
met een vrije trap in de gewon
nen wedstrijd in de Champions
League. Gisteren stond hij in
Buckingham Palace om de ereti
tel 'Officier in de Orde van het
Britse Rijk' in ontvangst te ne
men. De koningin speldde hem
de onderscheiding op en de twee
spraken kort met elkaar. Daarna
nam Beckham een paar stappen
achteruit en maakte een buiging.
De trendgevoelige voetballer
droeg zijn haar in een staartje en
ging gekleed in een zwart rokkos-
tuum met hoge hoed. Hij had een
gouden zakhorloge in zijn grijze
vest en droeg zwartleren design
schoenen. „Ongelofelijk. Het is
geweldig om een eretitel te ont
vangen voor voetballen, voor wat
ik graag doe", zei Beckham, die
bij de ceremonie vergezeld werd
door zijn vrouw Victoria en groot
ouders.
De Britse dichter Benjamin
Zephaniah had ook een lintje zul
len krijgen, maar hij stelt geen
prijs op de koninklijke onder-
David en Victoria Beckham. Dichter Benjamin Zephaniah (r.) wilde geen onderscheiding. Foto's: Reuters-AP
scheiding. Hij schrijft dat in een
artikel dat de krant Guardian gis
teren publiceerde. Koningin Eli
zabeth II wilde Zephaniah ook tot
Officier benoemen maar volgens
Zephaniah, een van de bekendste
hedendaagse dichters, is die orde
een erfenis van het kolonialisme
en herinnert de eretitel (Officer of
the Order of the British Empire)
aan 'duizend jaar wreedheid'.
„Hou hém lekker zelf, mijnheer
Blair en mevrouw de koningin",
schrijft Zephaniah. „Ik word boos
zodra ik dat woord Empire hoor,
het herinnert me aan slavernij
aan de manier waarop mijn
voormoeders werden verkracht
en mijn voorvaders werden mis
handeld." De dichter vroeg zich
af waarom hij wel werd onder
scheiden voor bewezen diefe
aan de literatuur en niet vour
strijd tegen racisme, voor dL
rechten en tegen oorlog, [v,
Zephaniah, een zwarte rastjs
dichter die is opgegroeid inj,e
maica en Engeland, is een iL
eersten die de koningin en jo,
mier Tony Blair, die Zephaija,
bij de vorstin had voorgeeft zj
openlijk een schrobbering gg,
Het gebeurt vaker dat Britte z
koninklijke onderscheiding^
geren, maar volgens onges^j
ven regels gebeurt dat altijd
stilte.
In een striemend betoog ha
Zephaniah niet alleen uit nu
koloniale verleden, maar o<r
naar het huidige beleid vanL>
en diens steun voor de Amf
kaanse aanval op Irak. „Je h
me niet voor de gek, mijnhftji
Blair. Je wil ons allemaal prf
seren, je wil ons allemaal d
log in sturen. Als je voor onj
opkomen, zegje niets en k'
ervoor om als stem van A
op te treden", aldus Zephai
Hij zei niets tegen de kon'
persoonlijk te hebben. Hij H
haar al eens ontmoet. „Een
stroef, maar een leuke oudqn
me." ap
Eén op de vijf moeders in Nederland krijgt
haar eerste kind als ze 35 jaar of ouder is. Dat
is een belangrijke reden waarom er in Neder
land meer baby's rond de geboorte overlij
den dan in de meeste andere Europese lan
den. Maar ook als de kinderen het overleven
zijn de risico's op afwijkingen groter dan bij
jonge moeders.
„Ik was onverwacht zwanger, anders had ik
het vermoedelijk uitgesteld." Simone Bui
tendijk is nu moeder van een kind van ne
gen en van een puber en is achteraf gezien
blij dat ze niet tot haar 35ste heeft gewacht.
Inmiddels heeft ze carrière gemaakt en is
ze vooraanstaand onderzoeker bij TNO
Preventie en Gezondheid. In die hoedanig
heid leverde ze een belangrijke bijdrage
aan het onderzoek naar babysterfte in vijf
tien Europese landen. Nederland kwam er
als slechtste uit. Een van de redenen daar
van is dat vrouwen op steeds latere leeftijd
voor kinderen kiezen.
De gemiddelde leftijd waarop vrouwen him
eerste kind krijgen ligt even boven de 29
jaar en daarmee is Nederland wereldkam
pioen. Uitgesplitst naar leeftijd is in Neder
land 16,9 procent van alle zojuist bevallen
vrouwen tussen de 35 en 39 jaar en 2,4 pro
cent tussen de 40 en 44 jaar. De provincie
Utrecht heeft de oudste moeders en Flevo
land en Zeeland de jongste. Volgens het
Demografisch Instituut heeft dat voor een
belangrijk deel te maken met de opleiding
van de vrouwen. Hoe hoger een vrouw is
opgeleid, des te groter de kans is dat zij er
voor kiest om eerst carrière te maken en
dan pas aan kinderen te beginnen. Lange
tijd is dat beschouwd als een positief resul
taat van de vrouwenemancipatie. Was tus
sen 1975 en 1980 nog maar vijf procent van
de kraamvrouwen in Nederland 35 jaar en
ouder, in 2000 was dat twintig procent,
evenveel als op dit moment.
Voormalig minister van volksgezondheid
Els Borst signaleerde enkele jaren geleden
echter dat het aantal baby's dat rond de ge
boorte overleed maar niet wilde dalen. Als
mogelijke oorzaken noemde ze het groei
ende aantal IVF-behandelingen (reageer
buisbevruchtingen), het toenemend aantal
allochtone moeders en het grote aantal
vrouwen dat tijdens de zwangerschap
rookt. Maar een zeer belangrijke oorzaak
was volgens haar toch het stijgen van de
leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind
krijgen. Borst pleitte ervoor dat vrouwen
eerder in hun leven moeten beginnen met
het krijgen van kinderen.
Foto: GPD/Jaap de Boer
Simone Buitendijk: „Bij oudere moeders
zie je een soort gestapeld risico. Ten eerste
de leeftijd zelf. Dan Hijgt deze groep ook
eens vaker meerlingen en daarbij is de kans
op overlijden groter dan bij eenlingen. Ten
slotte worden oudere vrouwen vaker zwan
ger dank zij IVF en bij reageerbuisbevruch
ting is de kans op meerlingen weer behoor
lijk groot."
Een vrouw wordt geboren met haar totale
voorraad eicellen. Elke maand sterven er
enkele honderden af. In de puberteit zijn
het er nog zo'n 300.000 en tijdens de me
nopauze zijn er nog maar enkele duizen
den over. De verminderde vruchtba^
laat zich vanaf het dertigste jaar gelcW
wordt per jaar lager. Als er nog maarj
cellen zijn, zijn ze ook vaak van min4i
kwaliteit. Bovendien wordt het slijmjjs
van de baarmoeder langzaam maar
minder geschikt voor de opvang van-,r
toch nog bevruchte eicel. De kans ojft
geslaagde conceptie neemt dus af na^
te de vrouw ouder wordt. L
Mannen worden overigens ook min<jei
vruchtbaar naarmate ze ouder wordL
maar dat gaat minder snel. Als de mj, 1
minderd vruchtbaar is, maar de vroit
dan heeft dat doorgaans geen conseie
ties. Uit Belgisch onderzoek blijkt wen
kinderen die zijn verwekt door een eL
ouder was dan 45 jaar meer kans on(v
len op schizofrenie. De onderzoekerje
cludeerden dat een vruchtwaterpunj
zou moeten worden gedaan bij alle Li
sen waarvan de vader ouder is dan vp
jaar. L
Naarmate vrouwen ouder zijn nemer
sico's voor de baby toe: vroeggebooi^
groeivertraging, bloedingsproblemeiL
vormingen, erfelijke afwijkingen en lfe
drukproblemen. Boven de 35 jaar wdr
de risico's groter. De sterfte van babi
deze groep is ook iets hoger. Onderzft
Buitendijk: „Je kunt niet zonder meffl
geven wat de oorzaken zijn van de bfl{
terfte, maar het is wel zeker dat de leU
van de moeder een belangrijke rol spïg
Niettemin krijgt de meerderheid nog
op een natuurlijke manier een gezon_
by. Toch is bet al met al gewoon bete
jonger kinderen te krijgen". wt
Betekent dat een terugkeer naar de 0
rolpatronen waarin de man kostwiniu
en de vrouw thuis de kinderen verzojn
„Voor vrouwen hoeft het geen belenia
ring te zijn om carrière te maken," nfct
de onderzoekster. „Als je veertig beiig
dat is meestal de leeftijd waarop je gL
sprongen in je werk maakt, kun je b&c
grote kinderen hebben. Ze zijn dan
zelfstandiger en daardoor heb je als
meer vrijheid. Als je op die leeftijd n<|
of twee kleine kinderen hebt rondlojo
dat veel moeilijker. Wel zal de kindej
vang nu eindelijk eens goed moetenL
den geregeld. Dat is nu allemaal zo Ir
roerd. Er zijn al niet zo bar veel mogk
den en als ze er zijn zit je vast aan kar
tijden. Wie later moet werken, moet n
maar via familie en vrienden zien on
sen. Als dat niet verandert zullen vee.
wen er toch voor blijven kiezen op 1%
leeftijd moeder te worden."
Dick Hofland
Buiten is het -36 graden Celsius. Ik zit in de branden
de zon achter het vuistdikke raampje, waarop de ijs
splinters als bacterieën een glinsterend kristalpatroon
vormen. In de peilloze diepte beneden drijft de wereld
aan me voorbij. Bergen, rivieren en zeeën verschijnen
en verdwijnen in een uitgestrekte peepshow van de
ongrijpbare wolkenbrij. Maar waar, wie en wat is
vanuit hier niet te zien. Land is land, water is water
en lucht is lucht, dat zijn de vaste waarden.
Om 11.20 vanmorgen nam deze B 737-800 een aan
loopje en even later scheerden we met een half gevuld
toestel over de ongelukkige boederijen die, keurig ge
rangschikt tussen de recht gesneden plakken grond,
met halsstarrige verongelijktheid het vliegveld hebben
omsingeld. Al snel werd het onduidelijk. Wat ik zag,
wat er gebeurde daar op de steeds onwerkelijker wor
dende vlakte, wie er leven en wat ze beleven.
Ik volgde de vleugel een nevel in. Het werd waziger en
toen wit. Daarna de openbarende schoonheid van
niets. De stralende leegte uit het zicht van de aardbol.
Een verademing. Hierboven is de wereld beneden een
anonieme plek, die met 950 kilometer per uur van ge
zicht verandert. Ik weet dat we ergens boven de Bal
kan vliegen, maar ik zie geen verwoeste oorlogslan
den, geen dood, geen verderf. De plakkaatdikke wol
kendeken, die als een vliegend tapijt onder me zweeft,
schept afstand en vertroebelt de harde feiten. Zelfs die
van mijn bestemming.
Dat was een paar dagen geleden wel anders. Gaan of
niet gaan, daar draaide het om, nu Istanbul sinds
kort in een 'no go'-zone is veranderd. Zeker weten doe
je het nooit. Het blijft een gok en je weet pas of je de
juiste beslissing hebt genomen als je bent gegaan of
niet. Ik ben dus gegaan. Dat is geen stoerdoenerij of
onverschilligheid. Het is een overivogen besluit, maar
meer dan dat een gevoelskwestie. Want hoe weet ik
wat juist is. Hoe moet ik weten wat al die agressieve
afkortingen waar ter wereld van plan zijn? Ik heb het
nieuws gevolgd en het reisbureau gebeld. Er is geen
negatief reisadvies. 'Nee hoor, u kunt gewoon gaan,'
zei de juffrouw aan de telefoon, 'maar probeer de toe
ristische plekken te vermijden!'Dat wordteen beetje
lastig, ik ga tenslotte niet op familiebezoek. Dus zocht
ik naar tekens en stille hints, een voorval of toeval
waaruit zou blijken dat ik niet moest gaan. Ik vond
niets.
En op het vliegveld zie ik niets. Geen politie, legereen
heid, doorkijkmachines of detectorpoortjes. Een stic
ker, een stempel en hobbelen maar. Buiten bedenk ik
me dat ik iets vergeten ben te vragen aan de reisorga
nisatie binnen, maar als ik even snel rechtsomkeerd
wil keren, word ik tegengehouden door een plotseling
opgedoken beveiligingsagent. Ik moet omlopen om in
de ontvangsthal terug te komen en bij de eerste deur
waar ik binnenloop, stuit ik direct op alle eerder ge
miste vormen van veiligheidsmaatregelen. Natuurlijk
begint er meteen van alles en nog wat te zoemen en
piepen. En wat ik ook uitdoe of afdoe, het eigenwijze
apparaat suggereert van alles. De verontruste agent
wijst naar mijn riem: een rits felgekleurde kralen met
als sluiting een ingenieus zelfontworpen paperclipsys
teem. Die gaat daardoor ook niet zo makkelijk af,
maar allé, het geduld raakt duidelijk op hier. Met kri
tische professionaliteit wordt mijn riem aan een diep
gaand oiiderzoek onderworpen. Welja, misschien is
het een sliert creatief geregen xtc-pillen, De agent be
gint te brommen. Ik begrijp de verscherpte maatrege
len, maar niet de Turkse ondertiteling. En hij begrijpt
niet, terecht, dat ik net binnen was, naar buiten ging
nu weer naar binnen wil, om daarna weer naar bui
ten te gaan. Een vrouw neemt het over, nu word ik be
tast. Er wordt systematisch gezocht, zelfs achter mijn
bh-bandje. Ik ben er geweest, flitst het door mijn hoofd,
terwijl ik visioenen krijg van een klein kamertje waar
een uiterst gênant onderzoekje zal plaatsvinden.
Maar dat is overdreven. Nadat er nog even druk wordt
gediscussieerd of het fototoestel in mijn tas daar wel
mag zitten, ben ik vrij om te gaan. Opnieuw buiten en
op weg naar het hotel. Nu zullen we het gaan beleven.
De sfeer, de angst en de spanning. Zullen de bezorgde
thuisblijvers gelijk krijgen dat ze met zoveel bedenkin
gen en poespas afscheid van me hebben genomen?
Gelukkig niet. Het is zelfs feest hier. Het einde van
de ramadan wordt gevierd. De meeste Turken
hebben vakantie en zijn bij familie. Niets
maar dan ook niets op straat wijst op nega
tieve gevolgen van de heftige aanslagen.
Alles gaat gewoon door. Het leven hierop
straat kabbelt net zo gemoedelijk door
als de voortgezette strategie-gesprekken
van Blair en Bush.
Voor de zoveelste keer is bewezen dat
geweld niets oplost. Een explosie van
geweld brengt vanzelfsprekend een
schokbeweging teweeg, maar het leven
gaat door, blijkt elke keer weer. Het is
liet nieuws dat wordt opgeblazen en het
ziet er op afstand anders uit en het is de
angst dat die afstand steeds kleiner
wordt. Istanbul is netzo veilig of onveilig
als iedere andere stad.
Gevaar is overal, maar het grootste ge
vaar schuilt in het feit dat we schijnbaar
lijken te wennen aan iets onaanvaard
baars als terrorisme.
Reageren? Reacties_op_column@hotmaiI.com
De Europese Commissie
heeft gisteren voorgesteld om
EU-paspoorten uit te reiken
aan honden, katten en fret
ten zodat hun baasjes ze
makkelijker mee op reis kun
nen nemen in Europa. In het
PASPOORT moeten de vacci
naties staan vermeld en een
garantie dat het dier geen
hondsdolheid heeft. Het pas
poort moet vanaf juli volgend
jaar de reisdocumenten voor
DIEREN vervangen die elk
land nu afzonderlijk ver
strekt. Het is dan geldig in alle landen van de Europese Unie. Ierland, Zweden
en Groot-Brittannië gaan dieren wel nog aan een onderzoek onderwerpen voor
dat ze worden toegelaten. Het is nog niet zeker of de paspoorten erkend worden
door landen als de Verenigde Staten, Japan en Canada. Andere huisdieren zoals
muizen, reptielen en vissen hebben geen paspoort nodig. Voor boerderijdieren
gelden al langer strenge regels om uitbarstingen van gekkekoeienziekte, mond
en klauwzeer of varkenspest in te dammen. Foto: GPD
