KUNST CULTUUR
eiden wil financiële duidelijkheid van Muziekhuis
Hunkeren naar
Arabische nacht
Scheve stoelen op
een golvende vloer
R6
Let op
Triade,
Aan den
Ende!
Flamenco vervlakt tot glad spektakel
Beets Brothers Orchestra overtuigt
Taboo
vrijdag 21 november 2003
G
•g lerman Joustra
Zo i - Het Muziekhuis krijgt tot i april
de tijd een oplossing te vinden voor
Za nanciële problemen. Mocht dat niet
szar i, dan zoekt de gemeente een nieu-
Pai ;ploitant voor het onderkomen aan
ddelstegracht.
Ang t Muziekhuis huren de Leidse Ver
loof ig van Popmuzikanten (LVP) en de
h ikschool Leiden e.o. ruimtes voor
mn ctiviteiten. Eind vorig jaar bedroeg
ray< ïuld van Het Muziekhuis aan de
ente iets meer dan 46.000 euro.
mte heeft haar voornemen uit
eken gedaan in een gesprek met
)rdl enwoordigers van de betrokken
n. Een gezonde financiële huis-
ng is het belangrijkste punt van
een reeks eisen, die de gemeente stelt
aan de toekomstige exploitatie van het
pand. Ook het opstellen van 'leefregels'
voor de gebruikers van het pand is een
belangrijk punt. Een complete lijst is aan
alle aanwezigen uitgereikt tijdens het ge
sprek. Welke criteria Leiden hanteert om
de situatie op 1 april te beoordelen, is
niet duidelijk. Bij de gemeente is nie
mand bereikbaar voor commentaar.
Volgens Johan Andree, voorzitter van
Het Muziekhuis, wordt de soep echter
niet zo heet gegeten als hij wordt opge
diend. „Je kunt die lijst interpreteren zo
als je wilt. Ik begrijp er uit dat het de ge
meente ernst is met het vinden van een
oplossing. In een poging flink en con
creet te zijn is een datum genoemd.
Daarmee willen ze druk uitoefenen,
maar ik denk dat over de datum nog wel
onderhandeld kan worden. Het gaat
denk ik niet om die datum, zij willen dat
de partijen in gezamenlijkheid tot over
eenstemming komen."
Dat moet zijn beslag krijgen in een zoge
noemd businessplan, waarin zowel de
financiële huishouding als de onderlin
ge afspraken met de verschillende partij
en op schrift staan. „We kunnen alle
maal goed met elkaar opschieten", zegt
Andree. „Maar elke partij knokt natuur
lijk voor zijn eigen toko. Een van de pro
blemen is het cultuurverschil tussen
popmuzikanten en leerlingen van de
muziekschool. Die zullen altijd blijven
botsen. Wat nu nodig is, is een soort sa
menlevingscontract waaraan ze zich
moeten houden."
Volgens Andree draait het Muziekhuis
dit jaar financieel gezien naar behoren.
„We laten zien dat het kan, we draaien
budgettair neutraal. Misschien dat we
zelfs iets overhouden. Maar dat is bij
lange na niet genoeg om de schuld af te
lossen. Ik verwacht dat de gemeente ook
in de toekomst structureel iets zal moe
ten bijleggen, wil het Muziekhuis kun
nen draaien."
Om de grootste financiële nood te leni
gen schold Leiden het Muziekhuis eer
der dit jaar een bedrag kwijt van ruim
20.000 euro. Dat bedrag, de zogenoem
de investeringsbijdrage, moet de organi
satie jaarlijks afdragen naast de reguliere
huur. Het Muziekhuis heeft in het verle
den aangeven dat juist het betalen van
die investeringsbijdrage als een molen
steen om de nek hangt. De exploitant
haalt zijn inkomsten behalve uit concer
ten ook uit de verhuur van ruimten aan
oefenende bands en de muziekschool.
Andree: „Maar dat is niet genoeg om de
totale lasten te kunnen betalen."
'Een onhoudbare afhankelijkheidssituatie'
leiden - De Leidse Vereniging
van Popmuzikanten (LVP) kan
zich niet vinden in de eisen die
de gemeente stelt aan de toe
komstige exploitatie van het
Muziekhuis. „We zijn daarin
volkomen afhankelijk van het
financiële reilen en zeilen van
het Muziekhuis, terwijl wij als
enige winst maken", stelt LVP-
voorzitter Theun Kohlbeck. De
LVP wil de ruimte in het pand
aan de Middelstegracht liefst
direct huren van de gemeente
en niet van het Muziekhuis.
„We willen de zekerheid dat
we kunnen blijven zitten en
die hebben we op dit moment
niet met de plannen van de ge
meente. Wat gebeurt er met
ons als er een nieuwe exploi
tant komt? Dit is een onhoud
bare afhankelijkheidssituatie."
De LVP draait een bar in de
ruimte die zij van het Muziek
huis huurt. Mocht de vereni
ging de zeggenschap daarover
verliezen, dan is zij gedoemd
zichzelf op te heffen, stelt
Kohlbeck. De LVP verliest dan
namelijk haar belangrijkste in
komstenbron. „Er vinden jaar
lijks meer dan honderd, altijd
gratis toegankelijke concerten,
jamsessies en evenementen
plaats. De bar vormt dus de
spil van onze vereniging."
Volgens Kohlbeck heeft de ge
meente toegezegd op korte
termijn nog een keer met de
LVP rond de tafel te gaan zit
ten.
16
ds
hal
1 V<
theater recensie
Dick van Teylingen
fl-ng n Hood' door Triade.
Ajolt Elsakkers, Jeroen Smits en
ja van den Toorn Muziek: Ajolt
kers. Regie: Jowin Heemskerk.
Ba geografie: Daphne Schaffers.
Es. ims: Nienke Doeve, Hilde Vonk.
Mos 20/11, LAKtheater, Leiden. Nog
aldaar: t/m 22/11 (zaterdag ook
P matinee).
t Za"
Wc
ngensachtige charmante
met natuurlijke leiders-
v J° neemt het op tegen i
Ierif i machthebbers. Hij
van rijke uitzuigers en
^Ul lt de buit onder de ar-
ierir lij riskeert alles om zijn
e uit de groezelige klau-
an de vijand te redden,
en leeuwenmoed. Dat
naar een musical. Triade
lat ook gedacht hebben,
ontstond 'Robin Hood'.
Dnderd procent zelfge-
theaterevenement be-
bij de poort naar het
bs parelwitte feeën heten
oeschouwer persoonlijk
De pauze luisteren zij
dans en lieflijk snaren-
Is F
en
ds
Ka
LA.
3.3( j
Zo
Bejubeld stuk in Leidse Schouwburg
%1 is een marionet met
d touwtjes. Aan 'Robin
doen ruim veertig ac-
n musicUmee, en onder
de ijsberg zoals u weet
el groter. Er kan dus heel
9 Gpisgaan, en het is een
prestatie dat er zoveel
gaat bij een amateur-
:tie van deze omvang.
9-3|fvoor het creatieve team
de organisatie.
Robin Hood' volgt het
31 van de vogelvrijen in
ko° lod Forest tegen de valse
)hn, maar voegt een da-
on toe die valt voor Will
beleidsadviseur van
ïrry Men (hij verwijt Ro-
voldoende lange termijn
lo verdwijnt Maid Mari-
naar het prinselijk slot,
met Brother Tuck, als
voor Robin. Alles komt
oning Richard duikt op
in en Marian trouwen,
tra stukje verhaal daama
el van het goede, maar
ft ons de sterfscène van
en de universele les:
oor zijn ideaal te sterven
wij onsterfelijkheid. Wat
:on verwerven, staat bo
ats en tijd.'
het Leidse musicalge-
waarvan de wortels
th bij studentenvereniging
v0 emt de musical bloedse-
enbi andaar ook deze uitzon-
1-40 prestatie, maar had het
oms met een beetje iro-
>gen beschouwen. Een
Kwi leukste Robin Hoods al-
10' n is die van The Muppe-
3ree in Fozzie Bear te pas en
ïden is al gavottend door de
i voo op de tekst gavotte ga
iner avotte enzovoort. Van
loef je zoiets niet te ver-
j Dui Wel een verzameling
tel. tod goede stemmen, en
en 1 ep acteurs waarvan ie-
unh weet wat hij doet, met
g( Iplezier dat je elke musi-
vr toewensen. Tot en met
van het ensemble zijn
hen telijk betrokken bij de
jk) ng, ze luisteren en rea-
nelijl
ïfonr dan ^g? ja na_
33 vvel. Een paar extra cur-
szor' linnen geen kwaad, zo-
rs nplete zinnen zingen
die te versnipperen,
e we 'en vermijden, inge-
en vi iel voor slechterikken,
071 ivecht en ontknoping
Leidn. Het grootste pro-
etig? /as gisteren de techniek.
ee' na maar luide ensemble
|ar v0 rde de arme zangers al
Teie tot cursusmateriaal voor
ïer ik liplezen'. Dat
>urea1 vee waarneembare
rd rselen. En verder: let
rij vi den Ende.
896
door Mark van de Voort
leiden - De zwoelste nacht van
het jaar. Vijf mensen hunkeren
onafhankelijk van elkaar naar
absolute vervulling. Vijf monolo
gen over eenzaamheid en lots
bestemming. Het is allemaal ver
pakt in Roland Schimmelpfen-
nigs bejubelde toneelstuk 'Arabi
sche Nacht' dat zaterdag 29 no
vember in de Leidse Schouwburg
te zien is.
Een sprookjesachtige 'Arabi
sche' nacht uit 1001 dromen. In
een doorsnee flatgebouw, er
gens in een saaie West-Europe-
se buitenwijk, is de tempera
tuur plots naar tropische waar
den gestegen. De gemoederen
raken verhit, lichamen bezweet
en transpiratie, aspiratie en in
spiratie raken met elkaar in de
knoop. Het leven van vijf men
sen krijgt in die ene mystieke
nacht een totaal andere wen
ding. Wat is de werkelijkheid en
wat is de droom, en kunnen we
nog ontsnappen aan ons mid
delmatige leventje? Vragen die
door de hoofden van vijf flatbe
woners blijven spoken.
„Een stuk uit één adem, met
een groot kloppend hart." The
aterregisseur Matthijs Rümke is
vol lof over het toneelstuk 'Ara
bische nacht' van Roland
Schimmelpfennig, een 36-jari-
ge, veelbelovende toneelschrij
ver die vast is verbonden aan
het Deutsche Schauspielhaus in
Hamburg. Schimmelpfennig
verhaalt in veel van zijn toneel
stukken over een mensheid die
volledig langs elkaar heen leeft
en droomt. Ook in 'Arabische
Nacht' raken de vijf flatbewo
ners verstrikt in een eenzaam
universum. In dit toneelstuk
weeft Schimmelpfennig de vijf
monologen op ingenieuze wijze
door elkaar heen. Monologen
over angst, liefdesdromen en
een allesoverheersend smach
ten naar levensvervulling.
Productiehuis Brabant en 't Bos
Theaterprodukties vroegen
Matthijs Rümke (onder meer
van jeugdtheater Artemis in
Den Bosch) om 'Arabische
Nacht' te regisseren. Carel Al-
phenaar verzorgde de vertaling.
Het is de eerste keer dat een
Nederlands toneelgezelschap
deze productie op de planken
brengt. Rümke zelf is nog hele
maal ondersteboven van het to
neelstuk. „Alles is zo meerdui
dig aan Arabische Nacht'. Het
hele stuk zit als een puzzel in
elkaar, alles betekent ook iets,
elke seconde, elke beweging.
Vijf mensen beginnen hun
avond doodnormaal, maar
gaandeweg het stuk raken ze
bevangen door de mystiek van
deze midzomemacht, en zijn ze
eigenlijk al op hun weg naar
hun lotsbestemming. De door
snee jij- en ikjes vervallen ech
ter al snel in clichés. Het is een
hunkering naar een groots le
ven en tegelijkertijd voel je de
onmacht van deze poging.
Noem het huilen tegen de
maan. 'Arabische Nacht' is een
zeer eenzaam stuk, eenzamer
dan één monoloog."
Totaal in zich gesloten vertellen
de flatbewoners over hun ver
langens, contact met de mede
bewoners is er amper terwijl
het leven in de flat toch flink
overhoop ligt. Waarom loopt er
bijvoorbeeld water langs de
muren, is de lift defect en waar
droomt dat buurmeisje Franzis-
ka toch over? De flatbewoners
geven zich over aan allerlei sur
realistische waanvoorstellingen.
Rümke heeft het stuk zo vorm
gegeven dat er alle ruimte is
voor de bezwerende monolo
gen. De acteurs en actrices be
schrijven koortsachtig wat er
continu gebeurt, het flatge
bouw komt in hun gedachten
en die van de kijkers tot leven.
Arabische Nacht: monologen over angst, liefdesdromen en een allesoverheersend smachten naar levens
vervulling. Foto: Joep Lennarts
Het publiek wordt letterlijk in
hun betoog meegezogen.
„Dit stuk vergt erg veel van de
spelers. Ze moeten niet alleen
hun rol, maar ook de ruimte
om hen heen verbeelden en
voelbaar maken. Het speelt ze
ker niet lekker weg, je moet je
als speler helemaal inleven. De
monologen moeten perfect op
elkaar aansluiten, en als de spe
ler even stil moet zijn streef ik
wel naar een zo natuurlijk mo
gelijke pauze zonder dat het te
statisch wordt. Iedereen moet
er dus voortdurend zijn hersens
bijhouden."
Is 'Arabische Nacht' dan erg
zwaar op de hand? Rümke
schudt driftig nee. „Gelukkig
niet. Alles wordt juist heel licht
voetig gebracht. Ik heb zelf ook
niets met 'zwaar-op-de-hand'
theater, zo zit ik gewoonweg
niet in elkaar."
'Arabische Nacht', 29 novem
ber in de Leidse Schouwburg.
Voor meer informatie: www-
.productiehuis.nl
theater recensie
Dick van Teylingen
Voorstelling: Oom Vanja naar Tsjechov
door Het Toneelhuis Tekstbewerking: Jan
van Dyck en Luk Perceval. Regie: Luk
Perceval. Gezien: 19/11, Den Haag. Nog
te zien: 22/11Leidse Schouwburg (19.30
uur).
De acht personen op de acht
stoelen voor op het toneel lij
ken de dwarsdoorsnede van
een uitgeblust Vlaams platte
landsdorpje. Een afgeleefde
sloof, een blozend baardman
netje, een grijze bon vivant met
embonpoint, een mooie jonge
vrouw, een muurbloempje met
dikke bril, een Bomansachtige
jonge man, een opgepoetste
oude vrouw met sieraden. Zere
hobbelige benen, benen in
pantykousjes, mooie benen,
benen met overbloezend enkel
vlees. Een pak, een vest, een
hoed, een open boord, een wit
overhemd met strikje. Jonge
mensen zijn hier in de minder
heid en komen net zo traag
over als de anderen. Ze zitten
en wachten tot er wat gebeurt,
op niets, op de dood, zo lang
dat sommige kijkers er onrustig
van worden. Af en toe klinkt er
opera uit de oude doos, en wa
gen paren een moeizaam dans
je. Zelfs een zware regenbui is
geen reden voor actie. Ongeluk
overkomt je. Wachten kan ook
in een nat pak.
Iedereen kijkt wat om zich heen
en mummelt wat voor zich uit.
De eerste werkelijke gebeurte
nis (de voorstelling is dan al een
flinke tijd bezig) is de manische
dronkenmansmonoloog van
dokter Astrov, vol prachtige
zweefmomenten. Het gezel
schap reageert er nauwelijks
op.
Regisseur Luk Perceval brengt
in zijn bewerking Tsjechovs
'Oom Vanja' terug tot twee es
sentiële aspecten: relaties en af
scheid. Voor de pauze maakt hij
een prachtige choreografie van
onbeholpenheid en hunkering,
na de pauze het afscheid van de
bezoekers. Slotsom: iedereen is
ongelukkig en er is geen zicht
op verbetering. Als er dan ie
mand iets onderneemt (de pro
fessor stelt voor het landgoed te
verkopen en de opbrengst te
beleggen, zodat iedereen het
wat ruimer krijgt), maar Vanja
valt woedend tegen hem uit:
heeft hij daarvoor zijn eigen
verlangens en talenten opzij ge
zet om het landgoed te behe
ren? Er is maar één ding erger
dan niet veranderen: verande
ren.
Dit blok gestolde onmacht is
een waagstuk: alleen een waag
hals van een regisseur durft zijn
acteurs zo traag te laten spelen.
Perceval is een waaghals. Soms
gaan zijn voorstellingen de mist
in, maar hier bereikt hij met
zijn acteurs grote hoogten. Hij
lijkt trouwens te blijven timme
ren aan de voorstelling: die zou
volgens de berichten vier uur
duren (vandaar de vervroegde
aanvangstijd), maar is ruim een
uur korter. Je gaat je afvragen
wat je gemist hebt en of het
tweede deel niet helemaal klopt
(waar komt ineens dat pistool
vandaan?) of dat dat komt
doordat je je hebt ingesteld op
een veel langere zit. Dat neemt
niet weg dat deze Vanja een
feest is van acteren en bewe
ging, en dat de spelers mededo
gen oproepen, ondanks hun le
lijkheid en impotentie. Ariane
van Vliet (Sonja) is een
vroegoud overblijvertje, een
Wiske die nooit een Suske zal
vinden. Vic de Wachter
schreeuwt als Wanja zijn onge
luk uit in woedend gekanker.
Dokter Astrov (Tom de Wispe-
laere) wil de wereld helpen
door bomen te planten, maar
kan die wereld alleen aan met
voldoende wodka in zijn bloed.
Alleen Jelena (Ruth Bequart)
probeert wat aan de mensen te
sleuren, maar komt intussen
zelf niet van haar plaats. Smeu
lende vulkanen zijn het, vastge
nageld aan hun scheve stoelen
op de golvende vloer.
theater recensie
Maarten Baanders
Voorstelling: 'Flames of Passion' door
Compania de Danza de Carmen Mota.
Gezien: 20/11 Leidse Schouwburg.
Sommige dansvormen danken
hun karakter aan een lange tra
ditie. Flamenco is daar een
mooi voorbeeld van. Vele gene
raties hebben deze dans met
zijn flamboyante stampritmes
en verfijnde armgebaren een ei
gen ziel gegeven.
Met tradities kun je verschil
lend omgaan. Je kunt ze in ere
houden door ze zo authentiek
mogelijk uit te voeren. Je kunt
er ook een moderne draai aan
geven. Dat dit laatste riskant is
bewijst Compania de Danza de
Carmen Mota. 'Flames of Pas
sion' baadt in zoet getinte be
lichting, overvloedig het toneel
opgespoten rookwolken en har
de muziekcollages met stukjes
De Falla en flarden uit de pom
peuze 'Carmina Burana'.
Machtige batterijen dansers ko
men op het publiek af met per
fect gelijk uitgevoerde gebaren
en voetgestamp. Ze staan op
stellages, imponeren met wap
perende en rondcirkelende lap
pen en roepen met weidse ge
baren een grootse allure op. De
dans gehoorzaamt geheel aan
de eisen van een flitsende, vlot
te show met geëxalteerde effec
ten. Is dit nog flamenco?
Vakmanschap en discipline
hebben de dansers wel. Maar
wat ontbreekt is de ziel, de ech
te passie. Wat je ziet is alleen de
buitenkant van flamenco: ge
stamp, krullende arm- en
handgebaren. Niets is er te zien
van wat in de echte flamenco
zo fascineert: het opkomen van
ritmes en bewegingsimpulsen
uit het diepste innerlijk van de
danser of danseres, de wissel
werking met de muziekgroep,
de uitbarstingen van dansener-
gie. waarin die fraaie mengeling
van smart en totale overgave
aan het leven tot uiting komt.
In 'Flames of Passion' is fla
menco vervlakt tot een glad
spektakel, gereduceerd tot een
reeks knappe kunstjes. De dan
sers zijn poppetjes zonder per
soonlijke passie.
new york - De Britse acteur Euan Morton speelt op Broadway de rol
van Boy George in de musical 'Taboo'. Hij doet dat met George O'
Dowd (rechts), de echte Boy George. Die heeft in de musical de rol op
zich genomen van de Australische modeontwerper en kunstenaar
Leigh Bowery, een excentriekeling wiens pad hij in het verleden re
gelmatig kruiste. 'Taboo' is genoemd naar de nachtclub die Bowery
ooit in Londen opende en waar Boy George optrad. Omgekeerd ver
scheen Bowery in videoclips van de Amerikaanse zanger. De musical,
die vorige week in première ging, ontving tot nu toe wisselende kri
tieken van pers en publiek. Foto: AP/Noby Clark
muziek recensie
Ken Vos
Concert: Beets Brothers Orchestra.
Gezien: 20/11de Burcht, Leiden.
De naam 'Big Band' is een beet
je groot voor een septet. Dan
maar 'Orchestra'. Aan de arran
gementen Van de oudere stuk
ken ligt het niet, want het ge
luid is lekker breed, met een ef
ficiënt gebruik van de blazers.
Rolf Delfos (altsax) en Alexan
der Beets (tenorsrx), Bart van
Lier (trombone) en Ruud Breuls
(trompet en bugel) zorgen voor
een stevig geluid en zijn ook
nog persooidijkheden als solis
ten. Vooral veteraan Van Lier
weet de nodige potten te bre
ken in verschillende improvisa
ties, de mooiste al in het tweede
stuk, de ballad 'Sensitiva' van
bassist Marius Beets, met een
kies gebruik van dubbeltonen.
De trombonist is als jazzlyricist
in Europa waarschijnlijk nog
steeds ongeëvenaard. Het op
treden is een try-out voor een
nieuwe cd, zodat een heel stel
nieuwe stukken wordt uitge
probeerd zonder dat de arran
gementen al goed in hun jas
zitten. Ondanks dat geëxperi-
menteer heeft het Orchestra de
typische Beets Brothers-sound
door de haast dicterende, strak
swingende bas van Marius
Beets. Ook in deze samenstel
ling overtuigt de groep het
meest in strakke hard-bopstuk-
ken. Een positieve rol is daarbij
weggelegd voor drummer Gijs
Dijkhuizen wiens geluid met de
jaren steeds lichtvoetiger lijkt te
worden. Pianist Peter Beets
heeft een bloemrijk, stevig ge
accentueerd geluid dat on
danks de onvermijdelijke mis
verstanden toch ritmisch weet
te overtuigen. Zijn broer
Alexander heeft een lichte, tem-
perementvolle en bluesy ma
nier van fraseren die aan Can-
nonball Adderley doet denken.
Breuls en Delfos bleven als im
provisatoren jammer genoeg
een beetje onder hun kunnen.
