Kernbureau
zal Iran niet
veroordelen
BUITENLAND
Gratis aids-medicijnen voor Zuid-Afrikanen
George Bush merkt niets van protesten
Vijf drielingen en de zesde is weer op komst
Tegenvaller VS bij IAEA
Zimbabwaanse bonden
zoeken de confrontatie
'Routekaart niet bindend'
Grond Hitier-bunker
terug in joods bezit
'Sjevardnadze naar Duitsland'
oden na regen
Marokko
iat - Overstromingen na
odweer begin deze week
bben in Marokko ten minste
levens geëist. In de noord-
stelijke regio Nador worden
nog eens vijf mensen ver
st. Volgens de Marokkaanse
eikundige dienst viel er op
jaalde plaatsen in twaalf uur
meer dan 100 millimeter re-
Het wassende water heeft
len van de regio Béni Bou-
h van de buitenwereld afge-
en. Voorraden kunnen al-
met helikopters naar het
roffen gebied worden over
nacht.
rouwenhandel
oeit explosief
iv vork - Vrouwenhandel is
;ens het bureau voor drugs-
nisdaadbestrijding van de
(UNODC) de snelst groeien-
rorm van georganiseerde
daad op dit moment. De
lijkse omzet ligt tussen 7 en
niljard dollar. Alleen al uit
ombia zijn de laatste jaren
100 vrouwen naar het bui
and gesmokkeld om daar
jrostituee te werken. Dat
Rikte de Colombiaanse in-
tingendienst gisteren be-
d. Zo'n 20 procent van de
sjes komt in Nederland te
lt, 30 procent in Spanje en
irocent in Japan. Colombia
Dvendien een doorgangs
ivoor meisjes uit Ecuador,
en Bolivia.
ilsemunter in
inkrijk gepakt
i5eille - Een 43-jarige Frans-
is in Aix-en-Provence ge-
steerd wegens valsemunte-
)e man had 30.000 valse
itten van vijftig en honderd
i gedrukt en in omloop ge
ilt. Het is de grootste vals-
iterszaak in Frankrijk sinds
ivoering van de euro. Het
aakgeld was van middel-
ge kwaliteit, aldus de poli-
)e politie kwam de valse-
iter op het spoor toen een
ire man werd aangehouden
at hij telefoneerde achter
stuur. Hij bleek in het bezit
jn van vals geld dat hij
verkocht: valse biljetten
vijftig verkocht hij voor vijf
valse biljetten van hon-
kostten acht euro.
ugsvangst
Suriname
UMARiBO - In Suriname zijn
vliegtuigen en naar schat -
300 kilo cocaïne in beslag
men. De Cessna's werden
netten overdekt aangetrof-
het Marataka-gebied in
vestelijke district Nickerie.
zou de dropping van
s ook hebben plaatsgevon-
Er is een verdachte, ver-
delijk een Colombiaan, op-
kt. Aan de antidrugsactie
n behalve de Surinaamse
ie ook het nationale leger
e Amerikaanse drugsbe-
ingsdienst DEA mee, zo is
ren door de politie van Pa-
iribo bekendgemaakt.
donderdag 20 november 2003
Samudra.Foto: Reuters
«ep Samudra
en doodvonnis
ita - Imam Samudra, het
achter de aanslagen op
rorig jaar, gaat bij het In-
sische hooggerechtshof in
tie tegen zijn doodvonnis,
erechtshof veroordeelde
idra eerder deze week tot
•od. Eerder had een lagere
bank ook al die straf uitge-
:en. De 33-jarige Samudra
zijn betrokkenheid bij de
agen van 12 oktober 2002
verbloemd, maar hij ont-
dat hij het brein achter
reuracties was, die 202 le-
iisten.
anners vinden
uwe walvis
e - Japanse biologen
een nieuwe walvissoort
ben ontdekt. Dat is zeer
kelijk: er worden bijna
euwe zoogdieren meer
en al zeker geen grote,
zeventig walvissoorten
De door de Japanners
te soort is een baardwal-
tot negen meter lang
rden. Volgens Japanse
chappers verschilt de
e soort in uiterlijk,
ctuur en DNA van ande-
dwalvissen. Ze hebben
Balaenopteraomurai
d, naar een overleden
walvisonderzoeker.
wenen/ap - Het Internationaal
Atoomenergie Agentschap
(IAEA) zal niet verklaren dat Iran
in strijd handelt met het verdrag
om geen kernwapens te maken
(nonproliferatie), zoals de Ver
enigde Staten hebben voorge
steld. Dat hebben diplomaten bij
het IAEA gisteravond gezegd.
De raad van gouverneurs van
het agentschap is meer geneigd
het voorstel van Groot-Brittan-
nië, Frankrijk en Duitsland te
volgen, waarmee Iran zou wor
den beloond voor het recente
lijk geven van openheid over
zijn nucleaire activiteiten.
Het zou een serieuze tegenval
ler zijn voor de VS, die hadden
gehoopt dat het IAEA Iran van
daag in harde bewoordingen
zou veroordelen. Volgens de VS
gebruikt Iran zijn kernenergie
programma om kernwapens te
maken. Daarom wil het Witte
Huis een veroordeling, waarna
in de Veiligheidsraad van de VN
tot strafmaatregelen besloten
zou kunnen worden. Voor de
VS is Iran, samen met Noord-
Korea, een van de landen van
de 'as van het kwaad'.
Nadat diplomaten gisteren een
peiling hadden gehouden on
der de 35 leden van de gouver-
neursraad werd duidelijk dat al
leen Canada, Australië en Japan
het voorstel van de VS steunen.
De rest steunt het Europese
voorstel, dat volgens de VS
voorbijgaat aan twee decennia
van geheimzinnigheid rond de
nucleaire activiteit van Iran. Na
een aanvankelijek weigering
oim mee te werken, ging Iran
onlangs overstag.
Na een bezoek van de Britse,
Duitse en Franse ministers van
buitenlandse zaken beloofde
Iran volledige openheid van za
ken en medewerking aan het
atoombureau. Het land stopte
onlangs met de verrijking van
uranium en stemde in met de
eis van het IAEA om onver
wachte inspecties te mogen uit
voeren.
Toch zal de resolutie die van
daag in de raad wordt inge
diend volgens de diplomaten
niet zachtaardig van toon zijn.
De raad zal 'voortdurende me
dewerking en transparantie van
Iran' eisen en 'geen herhaling
van oude fouten, bedrog of
trucs' meer tolereren. Ook wil
de raad Iran oproepen meteen
diepgaande inspecties in alle
verdachte installaties toe te
staan.
Aan een van de eisen heeft Iran
nog niet voldaan: er zijn nog
geen afspraken gemaakt met
Rusland over de kernbrandstof
van de centrale in Bushehr.
Rusland, dat de centrale bouwt,
wil garanties dat de brandstof
staven na gebruik niet in Iran
blijven. Uit gebruikt uranium
kan plutonium voor kernbom
men gewonnen worden.
harare/gpd - De Zimbabwaan
se vakbonden gaan vandaag de
confrontatie aan met het Muga-
be-regime via een tweedaagse
staking. Directe aanleiding is de
arrestatie dinsdag van meer
dan honderd personen, onder
wie vrijwel alle vakbondslei
ders, prominente mensenrech
tenactivisten en politieke ana
listen. De machtige vakbonds
federatie ZCTU had dinsdag
opgeroepen tijdens de lunch te
protesteren tegen de schending
van mensenrechten, rechten
van vakbonden en economisch
mismanagement door de rege
ring.
De stakingsoproep van de ZC
TU, als reactie op de arrestaties,
heeft een duidelijke politieke la
ding en een felle tegenreactie
van de regering is daarom
waarschijnlijk. Die heeft zich
tot nu zeer allergisch getoond
voor stakingen. De vraag in
Zimbabwe is al drie jaar: hoe
lang duurt het voordat de situa
tie escaleert. De erg voorzichti
ge oppositiepartij MDC en de
als gedwee te boek staande
Zimbabwanen hebben het de
bijna 80-jarige Mugabe tot nu
niet erg moeilijk gemaakt. Velen
voorspelden gewapend verzet,
maar dat is uitgebleven.
Internationale druk op Mugabe
heeft tot nu weinig uitgehaald.
Zuid-Afrika's president Thabo
Mbeki, voor velen de aangewe
zen persoon om Mugabe tot de
orde te roepen, blijft zwijgen.
jeruzalem/anp-afp Israël
voelt zich niet gebonden door
de resolutie over de routekaart
voor vrede, die de VN-Veilig
heidsraad gisteren heeft aange
nomen. Dat heeft vice-premier
Olmert vandaag laten weten.
Hij zei voor de radio dat het ka-
binet-Sharon in gesprekken
met het nieuwe Palestijnse ka
binet van premier Qurei wel
licht de routekaart als uitgangs
punt neemt. Israël voelt zich
echter niet gebonden door de
resolutie, aldus Olmert.
De VN-Veiligheidsraad stemde
unaniem in met de resolutie
over de routekaart naar vrede,
die op initiatief van Rusland
aan de orde werd gesteld. Mos
kou wilde een verplichtend ka
rakter aan het vredesplan geven
door het in de Veiligheidsraad
in stemming te brengen.
Eerste aids-ambassadeur
Zweden heeft als eerste land ter wereld een speciale ambassa
deur voor HIV en aids benoemd. Afrika is het zwaarst getroffen
continent, maar de ziekte verspreidt zich nu het snelst in het
oosten van Europa en Azië, zei de pas benoemde ambassadeur
Lennart Hjelmaker. Hij was eerder vijf jaar ambassadeur in Ke
nia en vijfjaar in Zimbabwe. Hij noemde als een van zijn eerste
taken het overtuigen van de katholieke kerk dat condooms no
dig zijn. Nederland krijgt begin volgend jaar een reizend aids-
ambassadeur. Minister voor ontwikkelingssamenwerking Van
Ardenne kondigde dat maandag aan. De nieuwe gezant moet
de hele wereld afreizen om de dialoog over en het voorkomen
en bestrijden van aids aan te zwengelen. Het is nog niet bekend
wie op de nieuwe post zal worden benoemd.
door onze correspondent
Eelco van der Linden
pretoria - De Zuid-Afrikaanse
regering heeft haar goedkeuring
gegeven aan een plan dat voor
ziet in gratis verstrekking van
medicijnen aan de naar schat
ting 5,3 miljoen aids-patiënten.
Gezien het lange getalm wordt
gesproken van een doorbraak,
maar er blijft twijfel over de uit
voerbaarheid van het plan.
„Een teken van hoop", noemde
minister van gezondheid Man-
to Tshabala-Msimang, de in
stemming van het kabinet voor
het door haar en de Bill Clinton
Foundation opgestelde plan.
De minister temperde echter
het enthousiasme door te stel
len dat 'er nog een lange weg te
gaan is' en de prioriteit in het
regeringsbeleid blijft liggen bij
preventie.
Over de uitvoering van het plan
bleef de minister vaag. Ze
noemde geen startdatum en
stelde dat het vijf jaar zal duren
voordat voor elke zieke de me
dicijnen beschikbaar zijn. De
operatie, zo onderstreepte
Tshabala, vraagt om grote aan
passingen in de gezondheids
zorg. Personeel moet getraind
worden en er zal onderhandeld
moeten worden over prijzen.
Het zijn deze argumenten die
lang zijn gebruikt om niet over
te gaan tot massale verstrekking
van gratis aids-medicijnen.
Activisten en artsen verwijten
de regering kostbare tijd te heb
ben verspild door te flirten met
omstreden theorieën volgens
welke HIV niet de oorzaak zou
zijn van aids.
Ook heeft men lang volgehou
den dat medicijnen tegen de
ziekte giftig zijn. President Tha
bo Mbeki en minister Tshabala
gelden als de belangrijkste
aids-ontkenners
Ze zijn zelfs symbolisch aange
klaagd wegens moord. Dage
lijks sterven in Zuid-Afrika circa
1000 mensen aan aids.
In Zuid-Afrika is opgelucht ge
reageerd dat de regering nu
'om' is.
Dat er voor de eerste drie jaar
1,5 miljard euro beschikbaar
komt voor het plan, is het be
wijs dat aids-bestrijding priori
teit heeft gekregen. Velen me
nen dat de verkiezingen van
2004 een belangrijke rol hebben
gespeeld bij het besluit. De po
litieke schade die Mbeki en zijn
regeringspartij ANC bezig wa
ren op te lopen, was aanzien
lijk.
De Nederlandse arts Hugo
Tempelman, die in Zuid-Afrika
een aids-kliniek heeft en al
aids-medicijnen verstrekt,
noemt het besluit 'historisch'
vooral omdat de weg terug is
afgesloten. De politieke wil is
getoond en dat is een groot
goed in dit land."
De arts plaatst ook kanttekenin
gen. Hij waarschuwt vooral
voor 'snelle en massale ver
strekking'.
„De onbekendheid met aids-
medicijnen heeft Zuid-Afrika
een belangrijk voordeel gege
ven: de bevolking is therapie-
naïef, wat betekent dat er nog
geen resistentie is opgebouwd.
Onzorgvuldigheid bij verstrek
king en inname van medicij
nen, creëert die resistentie ra
zendsnel."
Tempelman is verder bezorgd
over de 'top-down-aanpak'
waarvoor is gekozen. „De uit
voering van het plan wordt van
bovenaf, door de regering, be
paald, terwijl inmiddels door
allerlei organisaties waardevolle
praktijkervaring is opgedaan.
Artsen Zonder Grenzen hebben
in de township Khayelitsha bij
Kaapstad al 600 mensen die
medicijnen krijgen. Van die
kennis moet je als overheid
profiteren."
In de controlekamer van New Scotland Yard in Londen houden politiemensen alles, maar dan ook alles, in de gaten. Foto: AFP
Zware beveiliging faalt: undercover journalist werkte maanden in koninklijk paleis
Staatsbezoek of niet, dat is de vraag
Is George Bush de eerste Amerikaanse president die een offici
eel staatsbezoek aan Groot-Brittannië brengt? Welles, zegt
Buckingham Palace. Nietes, zegt het Witte Huis. Dat menings
verschil komt voort verschilende interpretaties van het hofpro
tocol. Twee keer eerder kwam een Amerikaanse president op
bezoek in Londen. De visite van Ronald Reagan aan de konin
gin in 1982 was weliswaar genoeglijk - Reagan ging paardrijden
met de koningin - en had een officieel tintje - hij sprak het par
lement toe - maar was volgens de Britten geen echt staatsbe
zoek. Reagan sliep ook in de ambassade en niet op Buckingham
Palace, zoals Bush nu. Het Witte Huis en Buckingham Palace
verschillen ook van mening over het bezoek dat Woodrow Wil
son na afloop van de Eerste Wereldoorlog in 1918 aan Groot-
Brittannië bracht. Dat was wel degelijk een staatsbezoek, zegt
het Witte Huis. Niet waar, zegt Buckingham Palace.
door onze correspondent
Esther Cotink
londen - George Bush had mis
schien anders verwacht, maar
de eerste dag van zijn staatsbe
zoek aan Groot-Brittannië be
gon opmerkelijk rustig. Het pu
bliek was in geen velden of we
gen te bekennen tijdens het of
ficiële welkom op de veranda
van Buckingham Palace.
Slechts een handvol genodig
den waren aanwezig.
De 'gewone burger' werd te
gengehouden door een cordon
van agenten bij de ingang van
The Mali, de laan die naar het
paleis leidt. Buiten de hekken
van het hof hield een groepje
demonstranten plakkaten om
hoog met de tekst 'Stop Bush',
wat de president niet heeft kun
nen lezen. Protestgeluiden ver
dronken in een luid optreden
van de militaire kapel die het
Amerikaanse volkslied speelde,
en de 41, saluutschoten die in
het nabijgelegen Green Pare
werden afgevuurd.
Bush is voor drie dagen in Lon
den, waarvoor de grootste vei
ligheidsoperatie ooit is opgezet.
Zouden aanvankelijk 4000
agenten worden vrijgemaakt
voor zijn bescherming, inmid
dels is dat aantal opgestuwd
naar 14.000. Helikopters cirke
len boven de metropool en me
nigeen wordt onderworpen aan
een spontane fouillering. Er is
grote angst voor een terroristi
sche aanslag. De koninklijke
processie door The Mali werd
om veiligheidsredenen al vroeg
geschrapt. Gisteren is ook het
bezoek aan het monument voor
de Britse 11 september-slacht-
offers geannuleerd.
Alle tumult lijkt de president en
zijn vrouw te ontgaan. Zo stil
als het in de 'luchtbel' is waarin
zij zich begeven, zoveel beroe
ring is er achter de schermen.
Het was een undercover jour
nalist van schandaalblad Daily
Mirror gelukt om tot Bucking
ham Palace door te dringen.
Twee maanden geleden sollici
teerde hij op de baan van but
ler, waarbij hij valse referenties
opgaf en loog over zijn werkver-
leden. Hij werd aangenomen en
tot gisteren werkte hij in de
buurt van de koningin. Minister
van binnenlandse zaken David
Blunkett kondigde per direct
een nieuwe veiligheidsstructuur
van Buckingham Palace aan.
Het is een schandaal voor de
Britse natie, die meer dan 13
miljoen euro heeft betaald voor
de grootschalige veiligheids
operatie tijdens Bush's bezoek.
Voor de president lag de na
druk deze eerste dag op zijn
toespraak voor een zaal speci
aal genodigden. Daarin verde
digde hij de invasie van Irak en
beloofde hij plechtig de strijd
tegen terrorisme te zullen win
nen. „Het kwaad is zo dichtbij.
Het gevaar neemt alleen maar
toe als we dat negeren", sprak
hij. „Grote verantwoordelijk
heid is wederom neergelegd bij
grote democratieën. Het ge
bruik van geweld is soms het
enige dat beschermt tegen een
chaotische wereld die door ge
weld wordt geregeerd. Wij zul
len de dreigementen het hoofd
bieden en ze verslaan."
Vandaag bezoekt de president
de familie van soldaten die
sneuvelden in Irak. Ook is hij te
gast bij premier Blair. De actie
groep Stop the War Coalition
hoopt dat 100.000 demonstran
ten op haar antioorlog mars af
komen. Burgemeester Ken Li
vingstone gaf gisteren voor te
genstanders van de oorlog al
een vredesfeestje op het stad
huis.
berlijn/anp-dpa-afp - De
Duitse regering ziet af van
verdere claims op het stuk
grond boven de voormalige
Hitler-bunker in het centrum
van Berlijn. Daarmee komt de
laatste schuilplaats van de
Führer in handen van de Je
wish Claims Conference, een
internationale groep joden
die de belangen van joodse
slachtoffers van het nazi-regi
me behartigt.
Volgens het Duitse ministerie
van financiën zou het voor de
regering te moeilijk zijn ge
weest de strijd over het waar
devolle stuk braakliggend ter
rein te winnen.
De bunker en de voormalige
kanselarij van Hitier daarbo
ven waren aangelegd op een
stuk grond dat oorspronkelijk
van de joodse zakenfamilie
Wertheim was.
De Wertheims, bekend door
enkele gelijknamige waren
huizen, waren door de nazi's
onteigend. De waarde van het
omstreden stuk grond is op
minstens 10 miljoen euro ge
schat.
baden-baden/anp - Mocht de
Georgische grond Eduard Sje
vardnadze te heet onder de
voeten worden, dan kan hij in
Duitsland genieten van een al
leraardigst optrekje. Het 75-jari-
ge Georgische staatshoofd zou
voor naar schatting 11 miljoen
euro een huis in het Zwarte
Woud hebben aangeschaft,
meldde het Duitse boulevard
blad Bild vandaag.
Het behoorde aan de weduwe
van radiopionier en grootindu
strieel Max Grundig.
Ook in de Duitse politiek gonst
het volgens Bild van de geruch
ten over de mogelijke komst
van Sjevardnadze naar Baden-
Baden.
De Georgische president en
voormalige minister van bui
tenlandse zaken van de Sovjet-
Unie rekent de voormalige
Duitse bondskanselier Kohl en
minister van buitenlandse za
ken Genscher tot zijn boezem
vrienden.
Straatarm Turks mega-gezin voor één keer in de watten gelegd
door onze correspondent
Fidan Ekiz
Istanbul - Met twee huilende
baby's op schoot, kijkt Fatma
Saygi vermoeid voor zich uit.
De Turkse moeder die voor de
zesde keer op een rij een drie
ling krijgt, heeft een busreis van
22 uur achter de rug. De ar
moedige Saygi-famÏÏie uit
Adiyaman is op uitnodiging van
een Turkse tv-talkshow naar Is
tanbul gekomen. Fatma heeft
niet zoveel zin in de opnamen.
Dat vindt ze eng. Maar het vijf
sterrenhotel waar het gezin gra
tis mag overnachten, maakt
veel goed.
Ze worden op hun wenken be
diend. De kinderen van het
echtpaar Saygi willen het hotel
nooit meer verlaten.
In hun woonplaats leeft de fa
milie in een krot dat uit twee
kamers bestaat. „Hier is het
veel leuker", zegt dochter Esra,
terwijl ze glunderend om zich
heen kijkt. Het gezin verkeert in
grote financiële problemen.
Moeder Fatma is zes maanden
zwanger van een drieling, die ze
niet wil. Er is geen geld om de
kinderen te voeden. Turkije is
een hulpactie begonnen voor
de familie. En ook in Nederland
is de hulpkreet van het gezin
gehoord.
Ze zijn net de Von Trapp kinde
ren, bekend van de musical
'The Sound of Music'. Eén voor
één wandelen de kleintjes het
restaurant van het hotel bin
nen. In een oogwenk verandert
de ruimte in een kindercrèche.
De obers kijken verbaast toe.
De kinderen slaan geen acht op
ze. 'Eerst eten', lijken ze te den
ken. Binnen een half uur is alles
op. Fatma en Mehmet hebben
net hun soep op. „Jullie hebben
niets voor ons overgelaten
zegt de vader. Als hun buikje
vol is, begint het lawaai. Overal
hoor je kinderen huilen of la
chen.
„Dit bedoel ik", zegt Mehmet
moedeloos. „Elke dag zijn we
met ze in de weer. Maar ze zijn
gelukkig hier. Dat is het belang
rijkste." Zijn echtgenote is ze
nuwachtig voor de talkshow.
Vooral omdat het de eerste keer
fout ging. Het gezin was toen
uitgenodigd voor de Hülya
Avsar Show. „Mehmet gedroeg
zich onmogelijk", vertelt Fat
ma. „Op de televisie kunnen we
De enige rijkdom die het Turkse gezin Saygi kent is kinderen. Het zijn er al vijftien en de moeder is voor
de zesde keer zwanger van een drieling. Via publieksacties wordt geld ingezameld voor het gezin.
Foto: GPD
vertellen over onze problemen,
zodat mensen helpen. Daarom
gaan we in op de uitnodigin
gen. Maar mijn man hing de
lolbroek uit. Tot overmaat van
ramp ging hij ook nog eens zin
gen."
Mehmet verdient de kost met
gitaar spelen en zingen op brui
loften. Zijn grootste droom is
zanger worden. Hij hoopt ooit
ontdekt te worden.
„Ik weet dat hij het erg zwaar
heeft. Ik ben ziek dus nij past
op de kinderen. In de studio
zette hij zijn zorgen opzij. Al
leen zette hij mij daarbij te kijk.
Onze kinderen zijn ziek van de
honger. En hij stond daar vro
lijk te zingen en gedichten op te
lezen. Ik hoop dat hij dit keer
zijn ware gezicht laat zien. We
zijn niet vrolijk. Want we zijn
arm."
