'Foto's van Vijftig' in De Lakenhal
KUNST CULTUUR
:iden als podium voor gevluchte kunstenaars
Robin Hood danst en zingt in het LAKtheater
Zeg 'ns AAA: een
geslaagde reünie
ival Cultuur op Drift beleeft vierde editie
R7
Mooie samenzang Venice
Verhuizing
voor oude
Damkeitjes
>mmui
'rayer.
)e Gr
pints.
ordho^I
5 berg.
9-3(4
16
ds
:hakei
11
30 laduwkind'
E r buitenland
fland
Ritr
van Johan de Meij, en
aal 'Invocation' van
i. Nf in Delft.
rieurexpositie
verlengd
Dron
.30
- De tentoonstelling
en interieurarchitec-
e het Centrum Beelden-
Qezc ist (CBK) in Leiden
samen met het RAP Ar-
3Q uurcentrum, is verlengd
met 21 december. Voor
ttmd xpositie is aan twee ont-
2 2 j ureaus gevraagd een
te ontwerpen met als
gspunt een of meerdere
in kunstwerken uit de
uitleencollectie van het
ersse )TH/Ontwerpgroep Tru-
nd. I >ykaas maakte een ont-
koor het CBK, terwijl Con-
irchitectural Associates
Zo 1 il kreeg in het Architec-
i. ntrum. De exposities bij
rpsh) K. aand Hooglandse
acht 19-21, en het RAP,
Nieuwstraat 33, zijn gra-
jankelijk.
i
gebia
rgd
sals
i/oorl
1.
auG
vrijdag 14 november 2003
vanaf een balkon'.
wna. ^ANP/Toussaint Kluiters
19
n Har |ebotte naar
nCogh'
iiDAM - Het Van Gogh
ium in Amsterdam heeft
Anglic 13 miljoen euro een schil-
gek0cht van de Franse im-
AI,"fonist Gustave Caillebotte
1894). Het werk 'Uitzicht
een balkon' is in 1880 ge-
Het werk maakt deel
een serie uitzichten die
itte schilderde vanaf
con aan de Boulevard
imann in Parijs. Pas in de
e helft van de twintigste
toen zijn werk op de
01 kwam, groeide zijn faam.
'3' childerij laat de kijker
ijken door het gietijzeren-
L in Caillebottes balkon
leneden.
leiden - Een jeugdige Robin
Hood zingt en danst vanaf vol
gende week woensdag vier da
gen over het podium van het
LAKtheater. Dan brengt Triade
Musical Producties een musical
over deze wereldberoemde
schelm. Het hele stuk, zowel
muziek als tekst is geheel van
eigen hand.
Het verhaal van Robin Hood is
bekend. Koning Richard Leeu
wenhart is al enkele jaren op
kruistocht en heeft een bis-
schop benoemd om het land te
besturen tijdens zijn afwezig
heid. Het duurt echter niet lang
voordat Prins John het roer van
hem overneemt en het land
met harde hand regeert. Het
volk gaat gebukt onder de be
lastingen die hij oplegt om zijn
privé-leger te financieren en
om steekpenningen te kunnen
betalen aan de adel en de kerk.
Op deze manier krijgt John
steeds meer invloed.
Niet iedereen spant samen met
de prins. In de dichte bossen
van Engeland ontstaan groepen
van 'vogelvrijen'; mensen die
door toedoen van prins John
hun huis en werk zijn kwijtge
raakt. Zij leven van wat ze kun
nen stelen of stropen. Een van
de bekendste groepen vogelvrij
en heeft Robin Hood als leider.
Deze groep leeft in de bossen
van Sherwood, vlakbij Notting
ham. Robin Hood - een vogel
vrij verklaarde graaf en zijn
'Merry Men' stelen van de rij
ken, geven aan de armen en le
veren constante strijd tegen
prins John en de sheriff van
Nottingham.
De cast voor 'Robin Hood' be
staat uit jongeren uit de Leidse
regio. Triade is in anderhalf jaar
geleden opgericht om musical
talent onder jongeren te ont
dekken en te stimuleren. De fi
losofie erachter is dat er genoeg
talent voor muziektheater be
staat. Maar dat talent zich niet
manifesteert, door een gebrek
aan gerichte ervaring of oplei
dingen. Triade wil door het
produceren van grootschalige
musicalvoorstellingen dit talent
naar voren halen.
Vorig jaar voerde Triade zijn
eerste stuk op, 'Illusies', onder
regie van Andrea van Schie.
Daarnaast heeft het gezelschap
voorstellingen gemaakt voor de
Leidse universiteit, in het kader
van de EI Cid Week voor eerste
jaars. Het gezelschap is alweer
hard bezig met de voorberei
dingen voor de productie van
2004.
- Het boek 'Scha-
nd' van P.F. Thomése is,
>en twee maanden na de
lijning in Nederland, al
eerdere landen verkocht,
rers in Duitsland, Enge-
10 rnJdeVereni8de Staten,
iag lijk, Spanje en Italië heb-
ig vertaalrechten gekocht,
indeerden er samen ruim
10 euro aan. Uit Finland,
vegen en Korea zijn ook al
igen binnen, aldus uitge-
lontact.
npettist
pwei gehuldigd
Za 1 n aan den rijn - Trorn-
Cock de Jeu is gister-
Woorl tijdens een concert van
hense harmonie Arti, ge
aring De Jeu is precies 50
Euch Ivan de vereniging die dit
jaar bestaat. De verjaar-
ird gevierd met een fees-
oncert dat in het teken
Foci van Nederlandse muziek
nponisten. Onder de titel
Dldert!' werd onder meer
ïziek uit 'Soldaat van
en 'Ja zuster nee zuster'
js Ru ïore gebracht. Ook ston-
Dte werken van Neder-
v(j k componisten op het
juze mma, waaronder 'The
rk 2; n die Willows' en 'Madu-
door Jan Rijsdam
leiden - De jaren vijftig. Foto's
werden in die tijd nog oneerbie
dig 'een kiekje' genoemd. Gefo-
tografeerden wisten niet beter
dan dat ze poserend, recht in de
camera moesten kijken. Fotogra
fen als Johan van der Keuken en
Ed van der Elsken rekenden in
die tijd definitief af met de heer
sende opvattingen over fotogra
fie en introduceerden de foto als
op zichzelf staand kunstwerk of
als document.
Stedelijk Museum De Lakenhal
exposeert vanaf 12 december
meer dan tweehonderd foto's
van Van der Keuken en Van der
Elsken en van andere bekende
en onbekende fotografen die de
sfeer van de jaren vijftig in
beeld brengen. De expositie,
onder de titel 'Foto's van Vijftig.
De jaren vijftig volgens de foto's
van het Prentenkabinet van de
Universiteit Leiden' geven niet
alleen een beeld van die tijd
maar verschaffen ook inzicht in
de veranderende opvattingen
over de fotografie: over de foto
als documentair werk of als es
thetisch object.
De foto's zijn afkomstig uit de
collectie van het Prentenkabi
net. Het is dit jaar vijftig jaar ge
leden dat het Prentenkabinet
besloot, als eerste openbare in
stelling in Nederland, om naast
prenten en tekeningen ook fo
to's te gaan verzamelen. Uit de
collectie is werk gekozen van
ruim 80 fotografen. De foto's
zijn geselecteerd op hun kracht
als uitdrukkingsmiddel van een
tijd en op hun waarde als indi
vidueel kunstwerk.
De jaren vijftig staan in ons ge
heugen gegrift als jaren van op
timisme, van wederopbouw en
van vertrouwen in de toekomst.
Met de expositie in De Laken
hal willen de tentoonstelling
makers laten zien dat dat beeld
slechts één kant van de jaren
vijftig belicht. Foto's van onder
anderen Cas Oorthuys, Emmy
Andriesse, Carel Blazer en Floor
Beck jr. stralen wel die optimis
tische kijk op het leven uit,
weergegeven in vrolijke kinde
ren en volwassenen, nieuwe
materialen en vormgeving.
Maar vooral fotografen als Ed
van der Elsken en Johan van
der Keuken laten die andere
kant van de jaren vijftig zien. Zij
ageren in hun fotografie juist
tegen de hoopvolle, optimisti
sche visie op het leven.
Ed van der Elsken woont begin
jaren vijftig in Parijs en fotogra
feert daar existentialistische
jongeren, rondhangend in cafés
en op straat. Johan van der
Keuken fotografeert, als hij zelf
nog op de middelbare school
zit, klas- en leeftijdsgenoten ro
kend, drinkend en met melan
cholische blik. Van der Keuken
en Van der Elsken publiceren
theater recensie
Wijnand Zeilstra
Voorstelling: 'Zeg 'ns AAA' van Chiem
van Houweninge en Manna de Vos.
Regie: Andy Daal. Gezien: 13/11, Leidse
Schouwburg, Nog te zien aldaar: 14/11
en 15/11.
Het kan niet op. Dat een to
neelstuk op drie achtereenvol
gende avonden een volle Leidse
Schouwburg trekt, is al opmer
kelijk. En ze komen zelfs na de
zomervakantie nog een keer te
rug. Op 30 september 2004
staan dokter Van der Ploeg, me
vrouw Dobbelsteen en de ove
rigen wederom in Leiden. Het is
duidelijk: de theaterversie van
de befaamde televisieserie 'Zeg
'ns AAA' heeft bij het publiek de
juiste snaar geraakt.
In feite draait het allemaal om
het weerzien met Mien. De tele
foon gaat, mevrouw Dobbel
steen neemt op, zegt knerpend
haar beroemde zinnetje en de
hele zaal geeft een open doekje.
Spreek gerust van een citaat dat
kennelijk tot ons cultureel erf
goed behoort. Vanaf dat ogen
blik kan het feest der herken
ning beginnen. Carry Tefsen
mag zich naar hartelust uitle
ven, zij is de absolute lieveling
van het publiek. Ze mag dus
ook best een beetje overdrijven.
Dat kennen we van Mien, daar
voor komen we zelfs naar Mien.
Helaas maken ook de andere
spelers zich tamelijk vaak
schuldig aan een geforceerd
blijspeltoontje. Regisseur Andy
Daal lijkt dat bij zijn spelers
eerder aan te moedigen dan
stevig te beperken. Het is de
enige smet op deze blijspelpro
ductie die slim en effectief in el
kaar is gezet. Een grappig ver
haallijntje, waarin eigentijdse
zaken een plaats hebben gekre
gen.
Ook het decor met draaitoneel
krijgt van het publiek een extra
applausje. Terecht, want op een
handige manier kunnen diverse
locaties worden getoond. Van
de woonkamer van de dokters
familie die nog in ons collectief
geheugen is blijven hangen, tot
en met de spreekkamer, de
keuken, de badkamer en zelfs
een toneelzaal. Dat laatste heeft
met het verrassingseffect te ma
ken dat in het stuk leuk ver
werkt zit. Op de eerste rij in de
zaal zijn opvallend genoeg drie
stoelen leeg gebleven. Die heeft
schouwburgdirecteur Bart van
Mossel vast en zeker niet mo
gen verkopen, die zijn namelijk
nodig voor het stuk. De toneel
versie van 'Zeg 'ns AAA' zit sim
pel en tegelijk vindingrijk in el
kaar. Een geslaagde reünie dus.
Dichteres Inge Tielman, in 1956 gefotografeerd door Floor Beck jr. (ontwikkelgelatine-zilverdruk), afkomstig uit de collectie van het Prenten
kabinet Universiteit Leiden. Foto: Floor Beck jr./nfa/Nederlands Fotomuseum
deze foto's als een beeldverhaal
in respectievelijk het boek 'Wij
zijn 17' en 'Een liefdesgeschie
denis in Saint Germain des
Prés'.
Dit soort fotografie was een
nieuw fenomeen in de jaren
vijftig. Ze zijn doordrenkt van
de visie van de fotograaf, niet
alleen op het gebied van de fo
tografie maar ook wat vormge
ving en tekst in de boeken be
treft. De fotoboeken worden
daarom als kunstenaarsboeken
beschouwd. Op de tentoonstel
ling is ook een en ander over de
ontstaansgeschiedenis van deze
boeken te zien.
De tentoonstelling is samenge
steld door Stedelijk Museum De
Lakenhal en het Prentenkabinet
van de Universiteit Leiden. Bij
de tentoonstelling verschijnt
ook een fotoboek met meer dan
100 zwart-wit foto's op kloek
formaat met korte biografieën
van alle deelnemende fotogra
fen. Er worden bovendien ver
schillende workshops fotografie
georganiseerd en films ver
toond van Johan van der Keu
ken en Ed van der Elsken die
zelden te zien zijn. De expositie
in De Lakenhal duurt van 12
december tot en met 18 april
2004.
muziek recensie
Hans Keijzers
Concert: Venice. Gezien: 13/11,
Stadsgehoorzaal, Leiden.
Venice komt uit Venice Beach
California maar als tweede
thuishaven kun je gerust Ne
derland invullen. Jan Douwe
Kroeske zorgde zo'n beetje per
soonlijk voor dat succes. Een 2
meter sessie met de broers en
neven Lennons werd in 2001
opgenomen en dat album haal
de moeiteloos goud. Venice
komt graag in Nederland en dat
was gisteravond aan alles te
merken in de Stadsgehoorzaal.
Het publiek zorgde ook nog
eens voor een zeer warm bad.
De kurk waar de Amerikanen
op drijven is de perfecte sa
menzang van Kip en Mark Len-
non. Dat is vooral adembene
mend als gitarist Pat Lennon
daar ook nog zijn stem bijvoegt.
Up tempo materiaal als 'Not
Down Anymore' en 'Precious
Stone' worden afgewisseld met
de door Kip Lennon vertolkte
ballad 'The only love I had'. Het
hapt allemaal heerlijk weg. Als
je kwaad wil spreken zou je het
verantwoorde oude lullenpop
kunnen noemen, die soms zelfs
akelig dicht tegen de rand van
de middle of the road pop aan
hangt, maar elke keer vergeef je
de band de soms wat erg ge
makkelijke routinematige melo
dische invalshoeken als Kip of
Mark weer eens hun mond
opendoen. Voor de pauze
speelt Venice 'End of the world'
en daar soleert Micheal Lennon
wel een keer venijnig van zich
af.
'Family tree' is de openingszet
van de band na de pauze. Kip
vertelt dat de Lennons erg han
gen aan hun grote familie. Een
muzikale, want de vaders en
tantes Lennon zaten al vroeg in
bandjes. We horen wat authen
tiek materiaal uit de jaren vijftig
van die generatie. Vooral de sa
menzang van de tantes Lennon
oftewel 'The American Swea-
thearts' klinkt prachtig.
Venice brengt met 'Hacienda'
een ode aan die oude generatie.
'Scarborough Fair' kan ieder
een die vier maanden les heeft
op zijn gitaar spelen, maar als
Venice die oeroude song ver
tolkt krijg je door de adembe
nemende stemmen prompt
kippenvel. Tijd weer voor het
eigen materiaal en Venice zet
met 'Sweet Aloha' en 'Think
Again' zonder enige moeite de
zaal op zijn kop.
de With
«adn
•Leiden is nog altijd stad
chtelingen. Het festival
op Drift vestigt de ko-
,a drie weken weer eens ex-
I landacht op dit predicaat.
rse plekken wordt ruimte
aan cultuuruitingen
Elzoekers en vluchtelin-
vs festival is een van de
overblijfselen van Lei-
a/d Ituurstad, in 1997, toen
culturele hoofdstad van
ttlland was.
ir Ferry Rigault stond
aan de wieg van Cul-
ija5ti 'Drift en is nog altijd een
erkewijke motor achter het
..In Nederland wonen
gevluchte kunstenaars
cikanten. Ze hebben ech-
»ig mogelijkheden om te
of op te treden.
doen ze dat voor hun
efoofring. Daarom is dit festi-
het leven geroepen. Er
Nederland wel meerdere
ilturele festivals, maar
•anJ En dat zich zo duidelijk
°P gevluchte kunste-
„De eerste keer kon het festival
bekostigd worden uit het bud
get van Leiden Cultuurstad.
Sindsdien is het elke keer op
nieuw een hele tour om de be
groting van 80.000 euro slui
tend te krijgen. Daarom organi
seren we het festival ook maar
eens in de twee jaar." Voor Fer
ry Rigault is het altijd de kunst
een balans te vinden tussen
enerzijds laagdrempelige activi
teiten als muziek- en dansavon
den en anderzijds meer inhou
delijke onderdelen als lezingen
en discussies. „Toch zijn we
daar opnieuw in geslaagd."
De eerste exposities in het ka
der van Cultuur op Drift gaan
morgen van start. In de centrale
bibliotheek aan de Nieuwstraat
toont Mariska Schomper teke
ningen van alleenstaande min
derjarige asielzoekers (ama's).
Op het Da Vinei College gaf zij
deze groep tekenles. Sommigen
hadden nog nooit een potlood
vastgehouden, terwijl anderen
zeer bedreven bleken met verf
en penseel. Ze liet de jongeren
ook modeltekenen. Zelf teken
de de docente mee en op die
manier is een 'serie ama's' ont
staan.
Een totaal andere tentoonstel
ling is die van de Iraanse mode
ontwerpsters Maryam Enteza-
mi en Marya Kordbacheh. Zij
tonen hun ontwerpen in de
winkels Omnia Fausta en Kaa's.
„Hun ontwerpen worden deels
bepaald door hun culturele
achtergrond", weet Rigault. „Ze
hebben westerse elementen ge
combineerd met dingen uit het
land van herkomst. Zo ontstaat
een soort cross over." De kle
ding wordt later ook geshowd
in het Rijksmuseum voor Vol
kenkunde.
Een derde expositie betreft fo
to's uit Iran. In fotogalerie De
Kleine Klup komen vanaf 21
november foto's te hangen van
Iraanse vrouwen uit de eerste
helft van de twintigste eeuw.
Het bijzondere eraan is dat de
vrouwen ongesluierd zijn. 'Wo
men Unveiled' is ook de titel
van de tentoonstelling. Ferry
Rigault: „Vaak wordt vergeten
dat Iran altijd een hoge graad
van beschaving heeft gehad.
Aan het begin van de vorige
eeuw stond fotografie daar al
op een hoog peil. Kunsthistori
ca Parisa Damandan heeft
20.000 glasnegatieven uit die
tijd gevonden. Bij het Neder
lands Foto Instituut zijn nieuwe
afdrukken gemaakt die in Lei
den worden getoond."
In het Kijkhuis en Cultureel
Centrum de X wordt een aantal
films vertoond. De film 'Auslan-
der Raus' is donderdag de eer
ste en meest spraakmakende.
Het is de registratie van een
kunstproject in een deftige wijk
van Wenen in 2000. In een aan
tal containers werden asielzoe
kers opgesloten en het publiek
kon net als in 'Big Brother'
stemmen wie als eerste het land
moest worden uitgezet.
Op zaterdag 22 november
wordt in zalencentrum Antoni-
us een oriëntaals dansfestival
gehouden. Een dag later is in de
openbare bibliotheek een ge
sprek tussen de Liberiaanse
schrijver Vamba Sherif en zijn
Surinaamse collega Ellen Om
bre over literatuur en kolonia
lisme. „Ze hebben allebei hun
wortels in West-Afrika en zijn
allebei in Nederland terechtge
komen", aldus Rigault.
Zaterdag 29 november is er
sprake van een bijna dagvul-
lend programma, 's Middags
worden in de tuinzaal van so
ciëteit De Burch wereldliederen
gezongen. Er wordt opgetreden
door vier groepen uit Joegosla
vië, Soedan, Syrië en Afghanis
tan. 's Avonds is er in het Rijks
museum voor Volkenkunde on
der de titel 'De Botsing' een
talkshow met diverse gasten,
muziek en theater. Het centrale
thema is de betekenis van niet-
westerse kunst in Nederland.
Voor het onderdeel theater in
Cultuur op Drift wordt uitgewe
ken naar De Muzenhof in Lei
derdorp. De Antwerpse theater
groep Woestijn 93 speelt daar
op 3 december de voorstelling
'El Medina'. Door drie acteurs
en twee muzikanten worden
vertaalde gedichten van voor
aanstaande Arabische dichters
vertolkt.
Cultuur op Drift wordt zater
dagavond 6 december afgeslo
ten met een wereldmuziekfesti
val in het LVC. Er zijn optre
dens te verwachten van Shaha-
ba (Irak), Haidiri Brothers (Af
ghanistan) en Fandjiz (Congo).
„Lekker dansen, lekker van de
muziek genieten", luidt de
kernachtige omschrijving van
Ferry Rigault.
'Cultuur op Drift', 15 novem
ber t/m 6 december. Meer in
formatie: www.cultuuropdrift-
.nl.
De Liberiaanse schrijver Vamba Sherif (foto) heeft in de openbare bi
bliotheek een gesprek met zijn Surinaamse collega Ellen Ombre over
literatuur en kolonialisme. Publiciteitsfoto
Amsterdam - De oude keien
van de Dam, die tot de reno
vatie van het stadsplein in
2000 op de Dam lagen, lig
gen straks in New York, Ca
sablanca, Jakarta, Ankara,
Caïro, Antwerpen, Kopenha
gen en Rome. De steentjes
hebben dat te danken aan
kunstenaarsduo Scorselo
Swart. Tegelijkertijd komt
gesteente uit andere wereld
steden naar Amsterdam. De
stenenverhuizing is onder
deel van het project 'Moving
the World'. De Damkeitjes
worden in iedere deelne
mende stad geruild voor au
thentiek materiaal uit die
plaats. De nieuwe verzame
ling vormt de basis voor een
nieuw kunstwerk dat in Am
sterdam wordt gemaakt op
het Wittenburgerplein. Vol
gens Scorselo en Swart
wordt met dit kunstwerk de
band met de geschiedenis en
de interculturele betekenis
van de stad Amsterdam (her)
bevestigd en versterkt.
