Inval in Irak
kostte zeker
21000 levens
'Geen compromissen, Sjevardnadze moet gaan'
BUITENLAND
'Groei luchtvaart bedreigt gezondheid miljoenen Europeanen
'Vader was ziek toen hij Zarife doodschoot'
Oudheden terug in musea
Babymelkcrisis
is gevolg van
menselijke fout
nafval
iorleben
ben - Protesten van dui-
>n tegenstanders ten spijt
transport van kernafval
Duitsland vanochtend
er problemen afgerond,
rein met twaalf vaten met
iverkt kernafval was zon-
ertrokken in het Franse La
e. De eindbestemming
e opslagplaats Gorleben
lersaksen. Het was de ze-
keer dat dit transport
had.
ledige rellen in
ufto Domingo
dominco - In de Domi-
nse Republiek zijn giste-
demonstraties tegen de
ïg zeker acht mensen
komen, onder wie een po-
'lent. Tientallen mensen
;n gewond bij confronta-
ssen demonstranten en
itie, die met scherp
t op demonstranten. De
nstraties waren gericht te-
;t economische beleid
l' centrum-linkse regering.
an de acht miljoen Domi-
1° :n leven in armoede.
Ie
bom bij
>kse bank
lts e - De politie van de
e hoofdstad Athene heeft
^jivond een tijdbom on-
dijk gemaakt die bij een
ir van bank. Niemand
gewond. De politie was
bom geattendeerd na een
»m telefoontje aan een
De opbeller zei te spre-
imens een voorheen on-
j le groep met de naam
1 )s Kassimis, naar een
P1 e anarchist die in 1977
im in een vuurgevecht
politie. Volgens de auto-
was Kassimis verbon-
et de organisatie 17 No-
r, waarvan nu negentien
edelijke leden terecht-
^ei /oor 23 moorden en tal-
imaanslagen in de afge-
dertigjaar.
uw nazi-jager
=isenthal dood
- De vrouw van nazi-ja-
1/ ion Wiesenthal, Cyla, is
'Wag op 95-jarige leeftijd
len. Dat is gisteren be-
gemaakt. Simon en Cyla
[•/ithal zijn 67 jaar ge
il geweest. Gedurende de
le Wereldoorlog werden
isjr de nazi's drie jaar ge-
anen. De eveneens 95-jari-
wifcn Wiesenthal ging in
islet pensioen, nadat hij
:oijaar van zijn leven had
bed aan de jacht op nazi's
maantwoordelijk waren
le holocaust. Hij slaagde
onfer meer in de hoofdver-
enjirdelijke uitvoerder van
stelösung, Adolf Eichman,
(iseren. Eichman werd in
5 doerecht en kreeg in 1961
mjjdstraf.
me
^marken pakt
■zender aan
ene
vestagen - Denemarken
ssat enige radiostation van
geèi's in Europa aanpak-
dait ministerie van Cultuur
rmiaar mogelijkheden om
sidie voor de zender stop
n. Radio Oasen zendt
oefflbruari 1996 uit. Het pro-
desan de automatische
:en| subsidies voor lokale ra-
Zd televisiezenders, voor
hej).500 euro per jaar. Vol-
neese zelf luisteren elke
p iéO.OOO personen naar de
ierpendtijd vol propaganda
eldtiek.
)ns
erlandse duif
en."
«4e in Bangkok
laijtt - De Thaise overheid
AÉm 2.000 postduiven in
enifeenomen omdat 16 van
rd tfen uit Nederland zijn ge-
t dèerd. In Thailand geldt
alepds een importverbod
enterlandse vogels vanwege
Ahpak van vogelpest eer-
deriaar. De duiven zouden
I, G|ecember meedoen aan
tlstrijd. Dat mag alleen
inwdie tijd uit onderzoek
:kefit ze niet besmet zijn
rcagelpest.
«Hen Nepal
iven toeristen
!e d
ezetNDu - Maoïstische re-
terfi Nepal hebben een
Dg westerse toeristen be-
iweierichtte de Kathmandu
winjteren. Het zou gaan om
jenflimmers uit Nederland,
1 gafrittannië en Duitsland.
olki|eurt zelden dat Nepale-
>o vfen toeristen aanvallen.
r doodt leider
ijns verzet
Het Filipijnse leger
'slimrebellenleider Fai-
Iet£s bij een poging hem te
Sotën doodgeschoten. Ab-
n aflchter de ontvoering
r geleden van 21 wester
ken uit een Maleisisch
noord. De gijzelaars
h pas na maanden vrij,
jreaibië miljoenen dollars
elu»nad betaald.
woensdag 12 november 2003
Europarlementariër wil scherpe normen voor uitbreiding van vliegverkeer in Europa
door onze correspondent
Hans Gertsen
brussel - De Europese auto- en
luchtvaartindustrie kijken van
daag en morgen met argusogen
naar Brussel. Daar wordt een
internationale conferentie over
verkeer en geluidsoverlast ge
houden. Volgens organisator
Alexander de Roo, europarle
mentariër voor Groenlinks, is
het hoog tijd voor scherpe Eu
ropese normen, vooral in de
luchtvaart. ,,Als er niets ge
beurt, staan de rust en gezond
heid van miljoenen Europea
nen op het spel."
Eén op de drie Europeanen
staat permanent bloot aan ge
luidsoverlast. In Nederland is
dat volgens onderzoek zelfs 43
procent. „Als we niets doen,
loopt het de komende jaren
volkomen uit de hand. Vooral
de groei van de luchtvaart is
een bedreiging voor de rust en
gezondheid van miljoenen Eu
ropeanen", zegt Alexander de
Roo. Als lid van het Europees
Parlement ijvert hij al jaren
voor scherpe Europese normen
op dit terrein. De conferentie
die hij heeft georganiseerd,
heeft dan ook een doel. „Ik wil
de druk op de ketel houden. De
Europese Commissie moet in
januari komen met een voorstel
voor normen op het gebied van
lawaai. Dat moet in 2006 resul
teren in Europese wetgeving.
Het is zaak er voor te zorgen dat
die normen streng zijn."
De Roo maakt zich vooral zor
gen over de extra geluidsover
last die de groeiende luchtvaart
gaat opleveren als er geen goed
beleid wordt gevoerd. Nu is het
wegverkeer nog veruit de groot
ste bron van geluidsoverlast.
Maar met technische aanpas
singen - 'stille' banden en fluis-
terasfalt, kan die overlast sterk
worden teruggedrongen.
Minder optimistisch is hij over
de mogelijkheden om de ge
luidsoverlast van de luchtvaart
te beperken. Zelfs als de nor
men drastisch worden aange
scherpt, dreigt de groei van de
luchtvaart de komende jaren
voor veel extra geluidsoverlast
te gaan zorgen. De Roo: „Nu
heeft pakweg vijf procent van
de Nederlanders last van vlieg
tuiglawaai. Volgens onderzoek
hebben 200.000 tot 300.000
mensen rond Schiphol last van
slaapstoornissen door de vlieg
bewegingen. Schiphol verwerkt
nu zo'n 30 miljoen passagiers
per jaar. Deskundigen gaan er
van uit dat het luchtvaartver-
keer de komende 20 jaar ver
drievoudigt. Dat zou ook een
enorme groei voor Schiphol
kunnen betekenen. Dan is er
natuurlijk geen houden meer
aan wat de overlast betreft.
Meer vliegtuigen en minder
overlast is een illusie."
Om te voorkomen dat het la
waai rond grote luchthavens als
Schiphol uit de hand loopt, zijn
strengere Europese normen
niet voldoende, volgens De
Roo. Hij denkt dat er op termijn
een nieuwe luchthaven moet
komen op de Maasvlakte. „Ne
derland en België zouden die
samen kunnen aanleggen, want
ook de luchthaven van Brussel
zit aan de grens van de groei en
veroorzaakt veel te veel over
last. Die nieuwe luchthaven zou
vanuit Rotterdam met een HSL-
achtige sneltrein in 20 minuten
bereikbaar moeten zijn."
De Roo heeft nog meer wensen.
Een Europees verbod op nacht
vluchten en de invoering van
belasting op kerosine (vliegtuig
brandstof) bijvoorbeeld. „Het
luchtvaartverkeer rond Schip
hol verstookt per jaar 1 miljard
liter kerosine. Dat is vergelijk
baar met de hoeveelheid benzi
ne die alle Nederlandse auto's
per jaar verbruiken. Op benzine
zit belasting, op kerosine geen
cent."
De meeste deelnemers aan de
conferentie komen uit de mi
lieubeweging en de weten
schappelijke wereld. De indu
strie en vrijwel alle grote vlieg
velden sturen waarnemers. „Ze
willen natuurlijk graag in de ga
ten houden wat wij bekokst
oven", weet De Roo.
Alexander de Roo
Foto: GPD/Bob Bronshoff
Britse artsen turfden incidenten
Istanbul - Het Georgische vrachtschip Svatoy Pantelymon is reddeloos verloren. Het
171 meter lange schip raakte maandagavond in een storm stuurloos en liep in de Bo
sporus, nabij de Zwarte Zee, op de rotsen. De 25 bemanningsleden konden van boord
worden gehaald. Het schip is inmiddels in tweeën gebroken. Voor zover bekend is er
slechts een kleine hoeveelheid brandstof in het water gelekt.
Foto: AP
londen/ap - Sinds het begin
van de oorlog in Irak zijn tussen
de 21.000 en 55.000 Irakezen om
het leven gekomen. Dat staat in
een rapport van Medact, een ac
tiegroep van Britse artsen en
verpleegkundigen.
Het overgrote deel van de do
den zijn Iraakse soldaten en
burgers. Het aantal burger
slachtoffers wordt op basis van
diverse bronnen geschat op
tussen de ruim 7.700 en 9.500.
Het aantal gesneuvelde Iraakse
militairen tijdens de Ameri
kaans-Britse veldtocht naar
Bagdad is volgens Medact
moeilijk te bepalen. Zeker gaat
het om 13.500 gesneuvelde Ira
kezen, maar mogelijk zijn het er
zelfs 45.000 geweest.
Volgens de onderzoekers zijn in
de begindagen van de oorlog
veel burgers omgekomen toen
hun auto's door Amerikaanse
tanks en met zware machinege
weren onder vuur werden ge
nomen. Ook zouden verboden
clusterbommen - containers
die vlak boven de grond in hon
derden bommetjes uiteenspat
ten - zijn ingezet.
Unicef heeft onlangs bekendge
maakt dat sinds het officiële
einde van de oorlog op 1 mei
zeker 100 kinderen gewond zijn
geraakt na het spelen met on-
ontplofte munitie, onder ande
re afkomstig van clusterbom
men.
Volgens Medact zal de oorlog
ook de komende jaren nog ern
stige negatieve effecten hebben
op het Iraakse milieu en de ge
zondheid van een groot aantal
Irakezen. De artsenorganisatie
wijst in haar rapport onder
meer op de schade aan water
zuiveringssystemen, het niet
uitvoeren van vaccinatiepro
gramma's en de beperkte medi
sche voorzieningen. Ook ver
wacht Medact dat de komende
jaren een groot aantal Irakezen
met psychische stoornissen te
maken zal krijgen die veroor
zaakt zijn door de oorlog. Ook
het Iraakse milieu heeft ernstige
schade opgelopen.
Medact is het Britse lid van IP-
PNW (International Physicians
for the Prevention of Nuclear
War), een organisatie die in
1985 de Nobelprijs voor de vre
de kreeg.
door onze correspondente
Fidan Ekiz
aksaray - De Turkse Nederlan
der özkan Gökkaya, was ontoe
rekeningsvatbaar toen hij zijn
dochter Zarife doodschoot. Dat
zei zijn advocaat R. Karatabak
gisteren voor de rechtbank van
Aksaray. De verdachte zit in een
psychiatrische kliniek in het
Turkse Adana.
Volgens de Turkse psychiaters
lijdt hij aan een 'reactieve de
pressie', ontstaan na de dood
van Zarife. Maar volgens zijn
advocaat leed zijn cliënt al eer
der aan die psychische stoornis.
„Mijn cliënt was zichzelf niet
toen hij zijn dochter Zarife
doodschoot", aldus Karabatak.
„Hij is ziek." Zarife had con
flicten met haar vader over haar
traditionele opvoeding. Het
meisje ontvluchtte haar ouder
lijk huis. Uiteindelijk kregen va
der en dochter weer contact en
ging Zarife met haar ouders op
vakantie naar Turkije. Op haar
19de verjaardag werd ze door
haar vader vermoord.
Karabatan: „özkan Gökkaya
was ziek geworden door alle
roddels over zijn dochter. Hij
wist dat Zarife in Nederland
een relatie had met een ge
trouwde man. Daarbuiten had
ze ook contact met twee andere
mannen: een Iraniër en een
Turk." özkan smeekte zijn
dochter de mannen niet meer
te zien. Als ze naar hem zou
luisteren, mocht ze alles doen
wat ze wilde. Ze mocht verder
trouwen met wie ze wenste.
„Maar Zarife wilde niet luiste
ren. Mijn cliënt durfde zich ner
gens meer te vertonen. Zijn
vrienden keken hem met de
nek aan. Hij leed aan slapeloos
heid en zijn gezondheid ging
achteruit."
„De moord was een wanhoops
daad. Hij heeft veel spijt. Hij
hield van Zarife." Als de ver
dachte zijn eer wilde zuiveren,
had hij dat in Nederland ge
daan, meent Karabatan.De zaak
wordt 9 december voortgezet.
bagdad/ap - Honderden kunstvoorwerpen uit de oudheid die na
de val van Saddam Hussein uit het Iraaks Nationaal Museum in
Bagdad zijn geroofd, zijn gisteren bij het museum terugbezorgd.
Twee belangrijke stukken, een koperen beeld van een zittende
man uit het Akkadische tijdperk van 2.300 voor Christus en een
komfoor van hout en brons uit 850 voor Christus, werden gevon
den bij een zoekactie van Amerikaanse soldaten en Iraakse poli
tieagenten. Een collectie van 820 voorwerpen werd aan het mu
seum overgedragen door het Italiaans-Iraakse Archeologisch In
stituut, dat de naar het buitenland gesmokkelde voorwerpen op
kocht en terugbracht naar Irak. De Iraakse minister van cultuur,
Mofeed Al-Jazaeri, zei dat er al met al nog maar 4.000 van de
14.000 gestolen artikelen terecht zijn.
Demonstranten in Georgië willen van geen wijken weten
door onze correspondent
Frank Hendrickx
TBLisi - De politieke chaos is
compleet in de voormalige sov
jetrepubliek Georgië. Een week
na de chaotische parlements
verkiezingen bivaldceert de op
positie op de trappen voor het
parlement, speelt president Sje
vardnadze steeds minder over
tuigend de rol van wijze staats
man en dirigeert het leger troe
pen naar hoofdstad Tbilisi.
De demonstranten op de trap
pen voor het Georgische parle
ment geloven heilig in de revo
lutie, maar het enige resultaat
van de etmalen vol kou, regen
en slapeloosheid is de verkeers
chaos in het centrum van Tbili
si. Eindeloze toespraken vol
weerzin over het bewind van
president Sjevardnadze worden
alleen onderbroken door ge
juich van de paar duizend toe
hoorders en het hysterische ge-
claxonneer van aftandse Russi
sche auto's die zich een weg
banen door de verstopte straat
jes van de hoofdstad.
Als het aan Kacha Gongadze
ligt, zal de wanorde nog dagen
duren. „Tot Sjevardnadze af
treedt." De demonstranten zijn
door de president al omschre
ven als een 'paai- mannen met
vlaggen' en Gongadze voldoet
in elk geval aan dat profiel. Al
vier etmalen heeft de 27-jarige
ingenieur amper geslapen,
maar zijn geestdrift is ongebro
ken. Eén ding weet hij zeker:
„Slechter als nu kan het niet
worden."
Gongadze is een van de vele
Georgiërs die gedesillusioneerd
zijn door het bewind van Edu-
ard Sjevardnadze, die wereld
faam verwierf als minister van
buitenlandse zaken in de nada
gen van de Sovjet-Unie. De 75-
jarige kreeg een tweede politiek
leven toen zijn onafhankelijke
moederland begin jaren negen
tig verstrikt raakte in een bur
geroorlog, maar elf jaar econo
misch wanbeleid eisen nu hun
tol. Sjevardnadze is al jaren bij
zonder impopulair.
De bom barstte toen zijn partij
'Voor een nieuw Georgië' in de
verkiezingen de overwinning
opeiste. Internationale waarne
mers hekelden de fraude en
chaos.
De oppositie toog woedend de
straat op.
„We hebben geen andere
keus", zegt de al twee jaar
werkloze Gongadze. „De cor
ruptie is enorm. Als je een zaak
wilt beginnen, moet je overal
smeergeld betalen. Uit ellende
solliciteerde ik bij de politie,
maar ze vroegen een steekpen
ning van 3000 dollar. Die had ik
niet en dus kon ik de baan ver
geten. Er moet iets veranderen.
Een compromis is onaccepta
bel: Sjevardnadze moet gaan."
De onvrede is overal, maar dat
betekent niet dat iedereen ver
trouwen heeft in de oppositie.
„Iedere politicus denkt hier al
leen aan zich zelf', zegt Nina
Saloekvadze. De moeder van
twee kinderen woont in een
armzalige buurt achter het par
lement. De verwaarloosde hui
zen worden verwarmd met
Demonstranten houden al dagen de trappen voor het Georgische parlement in Tblisi bezet. Maar presi
dent Sjevardnadze wil van geen wijken weten. Foto: AFP
steenkool en de buurt rekent er
op dat in januari de electriciteit
uitvalt, want dat gebeurt elk
jaar. „Ik ben niet dom genoeg
om nog hoop te hebben", zegt
Saloekvadze.
Het enige wat ze nog vreest is
oorlog. Met een schuin oog
kijkt ze naar bussen vol slapen
de politieagenten bij het minis
terie van staatsveiligheid. De in
een allegaartje van uniformen
gestoken mannen zien er niet
uit alsof ze een demonstratie
kunnen neerslaan, maai' er is
versterking onderweg uit de
omstreden Pankisi-vallei.
Troepen die afgelopen jaar op
traden tegen moslimextremis
ten in het grensgebied met
Tsjetsjenië zijn richting Tbilisi
gestuurd. Het roept bij Saloek
vadze herinneringen op aan de
burgeroorlog van begin jaren
negentig. „Van mij mag alles,
Sjevardnadze of geen Sjevard
nadze, maar geen oorlog."
De demonstranten voelen zich
onkwetsbaar. „Waarom zou
een soldaat op mij schieten?",
vraagt Kacha Gongadze spot
tend. „Hij krijgt van Sjevard
nadze nooit zijn salaris."
Ook Zoerab Zjvania, één van de
belangrijkste oppositieleiders,
gelooft niet dat de president
zijn toevlucht zal nemen tot ge
weld. „Dat zou zijn politieke
einde betekenen. Niemand in
deze stad zal dat accepteren."
Sjevardnadze lijkt geen haast te
hebben. Terwijl de oppositie
verkleumd op de trappen voor
het parlement staat, zit hij nog
steeds comfortabel op het plu
che.
Deze week bracht hij de oppo
sitie een klap toe door de steun
te vergaren van voormalig op
positielid Asian Abasjidze, de
zonnekoning van de semi-onaf-
hankelijke provincie Adjara.
Zijn nieuwe bondgenoot stelde
meteen voor het leger in te zet
ten tegen de demonstranten,
maar Sjevardnadze twijfelt. Hij
nodigde de oppositie dinsdag
uit voor gesprek, maar tegelij
kertijd troffen politietroepen
voorbereidingen voor een be
storming van de demonstran
ten in Tblisi.
Ook zei Sjevardnadze dat de
oppositie zal boeten voor haar
daden. „De hele wereld wil een
stabiel Georgië zien."
Oppositieleider Zjvania is pessi
mistisch. „Sjevardnadze moet
de verkiezingen ongeldig ver
klaren. Zolang dat niet gebeurt,
blijven wij hier staan."
berlijn/anp-ap - De Duitse mi
nister van consumentenbe
scherming, Renate Künast,
heeft een diepgaand onderzoek
aangekondigd naar babymelk-
schandaal in Israël. Daar zijn
twee baby's overleden als ge
volg van het drinken van koos
jere babymelk waaraan veel te
weinig vitamine BI toegevoegd
was, waardoor schade aan het
zenuwstelsel ontstond.
Israël verdenkt het Duitse be
drijf Humana Milchunion, dat
de melkpoeder maakte, van
'dood door onachtzaamheid'.
Volgens de Duitse fabrikant
gaat het om een fout bij de op
stelling van de samenstelling
voor de flesvoeding, Super Soya
I. Humana ontwikkelde het
product begin diyaar met het
Israëlische bedrijf Remedia.
„We spreken over een unieke
combinatie van ongelukkige
omstandigheden", laat Huma
na weten.
Het Israëlische ministerie van
volksgezondheid zegt dat meer
dan twintig zuigelingen die de
foute voeding hebben gekregen
lijden aan een stoornis door te
kort aan de vitamine BI en dat
twee kinderen zijn overleden.
Een derde babytje van wie aan
vankelijk werd aangenomen dat
het was overleden als gevolg
van de foute voeding, bleek
voornamelijk borstvoeding te
hebben gehad.
Remedia, deels eigendom van
het Amerikaanse voedingscon
cern Heinz, besloot vrijdag de
babyvoeding uit de handel te
nemen en de bevolking te
waarschuwen.
