LEIDE
Leiden moet
nog meer
bezuinigen
Super-radiotelescoop laat geboorte van de sterren zien
REGIO
Gratis busvervoer: misschien net dat duwtje in de rugy
17
ieuwe actie voor Milde straffen geëist tegen vier meelopers uit Leidse xtc-bende
estig vluchtelingen
R1
'uches Stedelijk Gymnasium
lgend jaar weer bruikbaar
woensdag 12 NOVEMBER 2003
nerleden bij
derwijsdebat
Kamerleden komen
ag 18 november naar Lei-
in te discussiëren over het
mderwijs en het voortge-
iderwijs. J. de Vries (CDA)
Lambrechts (D66) gaan in
met de gemeente
lieden Paul van Meenen
en Ruud Kieft (CDA). Ge-
sonderwerpen zijn onder
zwarte scholen, onder-
lijheid en de inspraak van
rs. De bijeenkomst wordt
aniseerd door de Leidse
jngen van D66 en het CDA
ileid door F. de Zoete,
atter van de centrale direc-
nhet Da Vinei College. De
nkomst begint om 20.30
café Markt aan de Boter-
n Baaien te
it bij WD
Hans van Baaien,
dvoerder Europese en bui-
ndse zaken voor de WD in
reede Kamer, is op woens-
december te gast bij het
ek café van de Leidse afde-
nn de partij. Na een korte
ling is er gelegenheid om
laaien, oud-Leidenaar,
n te stellen. Het politiek
legint om 20.30 uur in café
sertje aan de Kaiserstraat
1*3den
Ook vanochtend was het niet druk op het Leidse Transferium, waar automobilisten op de bus kunnen stappen naar Den Haag. Foto: Henk Bouwman
door Rody van der Pols
vervolg van voorpagina
leiden - Druk is het deze mor
gen niet bij het Leidse Transfe
rium langs de A44. Ook het vin
den van een plekje in een van
de snelbussen richting Den
Haag is geen enkel probleem.
De vraag is of dat straks alle
maal anders is wanneer de bus
diensten tussen Leiden en Den
Haag gratis zijn.
Niek Guyt is in ieder geval en
thousiast over het experiment.
De Sassenheimer is welgeteld
een van de vier passagiers die
bij het Transferium op snel-
dienst 95 naar Den Haag staan
te wachten. Erg populair is het
nu nog niet om je auto hier te
parkeren en daarna het open
baar vervoer te pakken, zegt hij.
„Maar als het straks gratis is, is
dat voor veel mensen mis
schien net het duwtje in de rug
dat ze nodig hebben. Ik ben er
dus wel een voorstander van."
Wel begrijpt hij dat veel men
sen er moeite mee hebben hun
auto in te wisselen voor het
openbaar vervoer. „Het is niet
je eigen plekje. Je zit soms dicht
op elkaar en het is af en toe
dnik." Toch zweert Guyt bij de
ze combinatie van de auto en
busvervoer. „Ik ben nu veel
sneller op mijn werk in Den
Haag. Ik kom uit Sassenheim,
parkeer hier mijn auto en pak
de bus naar Den Haag. Mijn
werkgever betaalt nu de reis,
maar ik zou het ook doen als ik
het zelf moest betalen. Je zit
lekker, er is airco en je hebt tijd
om een boekje te lezen." Wel
wil hij een aanbeveling doen:
de bus frequenter laten rijden.
„Nu is dat nog maar eens in het
half uur. Dat is echt te weinig."
Gedeputeerde Staten hopen
met de proef veertig procent
meer reizigers te krijgen die
voorheen geen gebruik maak
ten van het openbaar vervoer.
Daarnaast hoopt de provincie
dat reizigers van andere, niet
gratis ov-lijnen zoals de trein of
betaalde busverbindingen, de
overstap naar buslijn 88 of 95
zullen maken. De interliners rij
den op delen van het traject
over speciale busstroken om fi
les te omzeilen Volgens een
woordvoerster van Connexxion
bedraagt de reistijd tussen het
Transferium en Den Haag CS
ongeveer 25 minuten. Eind
2004 wordt de proef geëvalu
eerd. Als driehonderd auto
mobilisten geregeld van deze
dienst gebruik maken, is de
proef wat ons betreft geslaagd",
zegt gedeputeerde M. Norder
(PvdA). Dat zou een verminde
ring van het aantal auto's in de
spits met vijf procent beteke
nen.
Peter de Koning, die op de trein
naar Den Haag staat te wach
ten, is sceptisch over de proef.
Zelf zal hij in ieder geval niet de
bus vanaf het Transferium pak
ken, ook al kost die hem straks
helemaal niks. „Het Transferi
um is voor mij een stuk verder
fietsen dan Leiden Centraal."
Voor Jorrit Snijder hoe dan ook
geen bus. De Leidenaar staat in
de deuropening van de intercity
naar Den Haag. „Ik haat de
bus", zegt hij onomwonden.
„Bovendien kan ik me niet
voorstellen dat de bus sneller is
dan de trein."
door Robbert Minkhorst
leiden - Leiden moet vanaf 2005
geen acht miljoen, maar waar
schijnlijk elf miljoen per jaar be
zuinigen. Dat is het gevolg van
nieuwe tegenvallers, zo bleek
gisteravond bij de behandeling
van de begroting.
De exacte hoogte van het be
drag dat Leiden aan besparin
gen moet vinden, is niet be
kend. Zonder uitzondering ver
wachten politieke partijen
evenwel dat het bedrag hoger
uitvalt dan de eerder aangekon
digde acht miljoen.
In de wandelgangen spraken fi
nancieel experts van partijen
over bedragen rond de elf,
soms twaalf miljoen gulden. Zij
baseren hun voorspellingen op
extra, onvermijdelijke uitgaven
in de komende jaren: het nood
zakelijke onderhoud aan wegen
en het inhalen van achterstan
den bij de huisvesting van
scholen.
Als er niet wordt bezuinigd, is
er een structureel tekort van
acht miljoen euro. Vanaf 2005
zijn pijnlijke keuzes onvermij
delijk, beseft elke partij in de
gemeenteraad.
En dan gaat het niet over wel of
geen 50.000 euro per jaar voor
topsport of niet, maar eerder
over wel of geen wijkontwikke
lingsplan in Leiden-Zuidwest.
Een soortgelijk plan in Noord
heeft de gemeenteraad net aan
genomen, kost vooralsnog
twintig miljoen euro en wordt
broodnodig gevonden voor be
tere woningen, meer veiligheid,
minder achterstanden en voor
een gezondere economie.
De discussie over de bezuini
gingen voeren partijen volgend
jaar. De ingrepen volgen op een
eerdere bezuinigingsoperatie
van dertien miljoen euro per
jaar, in de jaren 2003 tot en met
2006. Bij die operatie volston
den nog de 'kaasschaaf en de
'stofkam', nu verwacht ieder
een dat 'fundamentele keuzes'
noodzakelijk zijn. Keuzes die de
coalitie van PvdA, WD, Groen-
Links en D66 op het spel kun
nen zetten.
Oppositiepartij CDA maakte
gisteravond bij de eerste van
twee begrotingsbehandelingen
in de raad alvast korte metten
met die coalitie. Fractieleider
Wim Bleijie was opgevallen dat
de twee grootste partijen, de
PvdA en de WD, elk hun lijstje
'met tien punten voor 2004'
hadden. Prioriteiten die nogal
uiteenlopen, constateerde Bleij
ie. „Het is voorbij, deze coalitie.
Hoera! De PvdA gaat de ene
kant op, de WD de andere."
Bleijies opmerkingen werden
amper serieus genomen door
de collegepartijen.
Toch verschillen de ambities
van de twee. Zo wil de PvdA een
uitgewerkt plan voor een Brede
School in Roomburg, betere
opvang voor dak- en thuislo
zen, een betere inrichting van
de Nieuwe Beestenmarkt, meer
seniorenwoningen en een eer
ste begin met het wijkontwikke
lingsplan voor Zuidwest. De
WD pleit voor cameratoezicht
en preventief fouilleren, voor
de aanleg van 'ring- en rondwe
gen', voor het verzelfstandigen
van het openbaar onderwijs en
voor een sterkere financiële re
serve van de gemeente.
D66 kaartte de problemen met
de onderwijshuis vesting aan.
Groenlinks wil vasthouden aan
het huidige sociaal beleid,
bleek.
Burgemeester en wethouders
reageren vanavond op de be
schouwingen van partijen.
Daarna moet de gemeenteraad
de begroting vaststellen.
Robbert Minkhorst
11 Leiden moet een uiter-
poging ondernemen om
uitgeprocedeerde vluch-
gen die in de stad wonen,
g aan een verblijfsvergun-
te helpen. Dat staat in een
1 i die de PvdA vanavond bij
igroting indient, en die op
t steun kan rekenen vanuit
ilitiek.
•fractievoorzitter Conny
(er kondigde de motie gis-
ond aan, bij de eerste van
vergaderingen over de be
ng voor 2004. De PvdA is
rgesteld in de pardonrege-
van het rijk en in de uit-
st van de manifestatie die
iupe et anderen over die rege-
organiseerde. De Leidse
en demonstratie hebben
Ie so.epelere opstelling op-
erd die de partij beoogde,
il vdA wil nu dat het college
IJ B gemeenteraad) de minis-
Jroepen om maximaal ge-
te maken van haar 'dis-
•naire bevoegdheid' om in
lende gevallen mensen
een verblijfsstatus te ge-
ilgens Broeyer heeft Lei-
testig schrijnende gevallen:
gezinnen met kinderen die
zijn geboren en hier ook
'iool gaan.
De PvdA krijgt vanavond meer
steun voor de motie dan afgelo
pen zomer met de manifestatie.
De WD was en blijft tegen,
maar Leefbaar Leiden, CDA en
D66, die zich toen afzijdig hiel
den, zullen de motie hoogst
waarschijnlijk steunen. Een
manifestatie vonden die partij
en toen te ver gaan, mede om
dat achter de schermen al werd
gelobbyd voor een betere rege
ling. Juist nu die is uitgebleven,
steunt D66 de oproep van de
PvdA, zei fractieleider Paul van
Meenen.
De WD blijft tegenstander,
hoewel de fractie altijd heeft in
gestemd met gemeentelijke uit
keringen voor uitgepro cedeer
den. Voorman Leendert de
Lange is bang dat de motie
vooral 'een symbolisch gebaar'
is, waarmee bovendien andere
groepen vluchtelingen in de
steek worden gelaten. „Dat is
meten met twee maten."
Broeyer ontkent dat. „Ik vind
het consistent. Een andere
groep, in andere omstandighe
den, begeleiden we naar terug
keer. Misschien lukt het niet
voor alle zestig mensen, maar
het gaat ons om het maximale
eruit te halen. Al is het er één
die mag blijven, dan vind ik het
geen symbolisch gebaar meer."
door Eric-Jan Berendsen
den haag/leiden - Het waren
de kleine vissen, de meelopers,
die gisteren voor de Haagse
rechtbank stonden op verden
king van medeplichtigheid aan
de voorbereiding van xtc-han-
del en het overtreden van de
Opiumwet. Drie vrouwen uit
Leiden (27, 29 en 55) en een 28-
jarige Leiderdorper. Tegen hen
werden een korte celstraf en
werkstraffen geëist.
Het begon allemaal in novem
ber vorig jaar toen de 55-jarige
vrouw de schuur achter haar
woning aan het Viottapad in
Zuidwest verhuurde aan de
partner van haar dochter, de
27-jarige verdachte. Als huur
prijs kreeg zij tussen de 450 en
500 euro per maand. De ver
huur geschiedde op verzoek
van haar dochter die een be
middelende rol speelde tussen
haar partner en moeder.
Toen de politie op 12 maart een
inval deed in de schuur, wer
den daar allerlei vloeistoffen en
chemicaliën gevonden, mond
kapjes, een weegschaal, een
staafmixer, een vrieskist en een
centrifuge, kortom diverse attri
buten die worden gebruikt bij
het vervaardigen van xtc-pillen.
Vervolgens kwam de Leiderdor
per in beeld. Meteen na de in
val werd hij gebeld door de
partner van de 27-jarige ver
dachte. In hun woning aan de
Weidehof stond namelijk een
pillenmachine die kan worden
gebruikt bij de vervaardiging
van xtc. Omdat werd gevreesd
dat de politie ook de woning
aan de Weidehof zou binnen
vallen, haalde de Leiderdorper
de machine daar met een be
stelbusje op en dumpte het ap
paraat bij het grofvuil in Leider
dorp. Toen hij voor dit vergrijp
werd gearresteerd werd in zijn
busje 15 kilo hasj gevonden.
De 55-jarige vrouw ontkende te
hebben geweten dat er een xtc-
laboratorium in haar schuur
was gevestigd. Zij had tot de in
val nooit in de schuur gekeken.
Tegen haar werd een werkstraf
van 120 uur geëist, waarvan de
helft voorwaardelijk. Haar
dochter hoorde het dubbele te
gen zich eisen, en bovendien 6
maanden voorwaardelijke cel
straf. De Leiderdorper moet 120
uur werken, waarvan de helft
voorwaardelijk, als het aan de
officier ligt.
En dan was er ook nog de 29-ja-
rige verdachte. Haar partner
staat vandaag terecht op ver
denking van de productie van
en de handel in xtc. De vrouw
zou voor hem de telefoon heb
ben aangenomen en hem zo
met zijn handel hebben gehol
pen.
De vrouw zei slechts haar eigen
telefoon te hebben beantwoord
en niet die van haar man. Toch
eiste de rechter 8 maanden cel
waarvan vier voorwaardelijk.
Daarbij werd meegewogen dat
de vrouw al eens eerder voor
eenzelfde vergrijp was veroor
deeld. Overigens staat ook de
partner van de 27-jarige ver
dachte vandaag voor de rechter
op verdenking van het vervaar
digen en verhandelen van xtc.
Uitspraak over twee weken.
(«re»""
(advertentie)
m MODELSPOOR
tionale g x p 0 5
GROENOORDHALLEN LEIDEN
Veertig sterrenkundigen bespreken mogelijkheden in Leids Lorentz Center
Het legionellaprobleem
Stedelijk Gymnasium lijkt
ilijk te worden opgelost,
'lijk worden volgend jaar
aterleidingen van de bui-
tol aan de Fruinlaan aan-
ist. Al anderhalf jaar zijn de
[ros van de buitengymzaal
in gebruik. Niet alleen de
agen hebben daar last van,
leden van sportverenigin-
Üe het gebouw huren. Het
leem in de buitenzaal is
'P te lossen door het weke-
spoelen van de leidingen
fokend water, wat wel ge
in de binnengymzaal
ook legionella was gecon-
I *rd.
I je begroting voor volgend
I 5 geld gereserveerd voor de
assing van de waterleidin-
Of dat ook gebeurt, is af-
elijk van de vraag of de
normen voor de legionellabac-
terie in leidingen worden aan
gepast. Volgens een woordvoer
der van het Bureau Openbaar
Onderwijs worden de normen
mogelijk versoepeld, op basis
van ervaringen en wetenschap
pelijk onderzoek. Aanpassing
van de leidingen kost volgens
hem tienduizenden euro's. „De
discussie over het mogelijk aan
passen van de normen maakt
het schoolbestuur niet erg
haastig met het doen van dit
soort uitgaven. Maar in alle re
delijkheid mogen we verwach
ten dat in 2004 de leidingen
vervangen worden of dat de
normen worden opgetrokken."
Hoe het komt dat in het ene ge
val het doorspoelen van de lei
dingen afdoende is en in het
andere geval niet, weet de
woordvoerder niet.
door Bas de Rue
leiden - De eerste sterrenstelsels
in het universum. De eerste acti
viteit van gas na de 'Big Bang'.
Dat hopen sterrenkundigen in
kaart te brengen met de nieuw
ste en grootste radiotelescoop
ooit, de Square Kilometre Array
(SKA). Hij moet nog gebouwd
worden, maar deze week komen
internationale topsterrenkundi-
gen bijeen in het Lorentz Center
van de Leidse universiteit om al
vast over het apparaat na te
denken.
Stond hij in Leiden, dan bedek
te de SKA het hele oude cen
trum, ruwweg van het Museum
voor Volkenkunde tot aan het
Stadsbouwhuis aan de Lange-
gracht, van het Levendaal tot
aan de Oude Sterrenwacht aan
de Witte Singel. Een vierkante
kilometer groot, vandaar de
naam Square Kilometre Array.
Met de nieuwe radiotelescoop
willen de sterrenkundigen sig
nalen opvangen van de eerste
gaswolken en sterren die ont
stonden na de Oerknal. „Na de
Big Bang, ongeveer 15 miljard
jaar geleden, koelde het heelal
af. In het miljard jaar daarna
kwam het een beetje tot rust",
aldus Huub Röttgering, lid van
de wetenschappelijke staf van
de Leidse Sterrenwacht en be
trokken bij het SKA-project.
„Sterren en melkwegstelsels be
stonden nog niet. Astronomen
denken dat er in deze tijd afge
koeld waterstofgas door het
heelal dreef. Onder invloed van
de zwaartekracht klonterde dit
gas op sommige plaatsen sa
men waarna het de eerste ster
ren vormde."
Deze gebieden, met onder
meer sterren en ook de eerste
zwarte gaten, stootten radio
straling uit. Deze straling is on
zichtbaar voor het menselijk
oog en met een optische tele
scoop zijn de eerste objecten in
het heelal niet te zien. Daarvoor
is een radiotelescoop nodig.
Zo'n telescoop is niets meer
dan een antenne die radiogol
ven opvangt en omzet in elek
trische stroom. Daaraan kan
dan gemeten worden.
Een voordeel van radiostralen
boven optisch licht is dat zij
niet door deeltjes in het univer
sum of door de atmosfeer van
de aarde tegengehouden wor
den. Ter vergelijking: wie in de
mist in de file staat, ziet geen
hand voor ogen, maar kan wel
prima naar de fileberichten op
de radio luisteren. Hoe groter
een radiotelescoop is, des te be
ter kan hij zwakke signalen uit
het heelal opvangen. Hij toont
meer details en geeft die boven
dien scherper weer.
Die zwakke signalen, tiaar gaat
het de astronomen om. Wie
naar een ster kijkt, kijkt terug in
het verleden. Licht of andere
Een van de ontwerpen voor de nieuwe radiotelescoop SKA, de Square Kilometre Array. De onderling ver
bonden antennes krijgen een oppervlakte van een vierkante kilometer. Foto: Universiteit Leiden
straling van een willekeurige
ster is miljoenen jaren onder
weg voordat het de aarde be
reikt. Zwakke signalen zijn dus
zwak omdat de bron ver weg Square Kilometre Array (SKA)
staat. Anders gezegd: hoe zwak- kunnen sterrenkundigen zien
ker de bron is, des te verder de- waar in het vroege universum
ze in het verleden ligt. Met de gaswolken dreven, hoe warm ze
waren en uit welke stoffen zij
bestonden. Röttgering: „Dat is
een grote stap in de beantwoor
ding van de hoofdvraag: hoe is
alles ontstaan?"
De Square Kilometre Array
(SKA) bestaat echter alleen
maar in de hoofden van de on
derzoekers. Alles eraan staat in
de kinderschoenen. De kosten
bedragen naar schatting een
miljard euro. Vierendertig on
derzoeksinstituten in vijftien
landen doen mee.
Ook het ontwerp en de plaats
waar hij komt te staan, zijn nog
niet bekend. Landen als Zuid-
Afrika, Australië en China heb
ben interesse getoênd. Afhan
kelijk van wat de sterrenkundi
gen precies willen onderzoe
ken, moeten ze een keuze ma
ken voor een type - een veld
van meer dan duizend kleine,
aan elkaar gekoppelde schotel
antennes op een groot gebied
of een klein aantal grote scho
tels van een paar honderd me
ter in diameter. De grote scho
tels worden als pannenkoeken
in een ronde vallei gelegd. In
China kan dit bijvoorbeeld.
Tijdens de bijeenkomst in Lei
den proberen de sterrenkundi
gen hun ontdekkingen te voor
spellen. „Die moet je met een
flinke korrel zout nemen, maar
je moet natuurlijk nu al naden
ken over wat je wilt ontdekken
en wat de telescoop dus moet
kunnen", aldus de Leidse ster
renkundige. De bouw moet tus
sen 2012 en 2020 beginnen.
