X
REGIO
'M'n engelbewaarder heeft me gered'1
'Alleeri basisvorming
is vaak veel te weinig
Missieveiling Zoeterwoude: ruim vijfduizend euro meer
Manusje-van-alles Leen Onderwater over kippen, postkantoren, de voetbal en de kerk
Een kop met de kracht van een bomexplosie
Bert Mulder
HDC 970
ZATERDAG 1 NOVEMBER 2003
NAVRAAG
Onderwijsminister Van der Hoeven (foto) wil af van de basisvorming
in het voortgezet onderwijs. Het idee dat leerlingen van allerlei ni
veaus samen bij elkaar
in de klas zitten vindt
de CDA-bewindsvrou-
we 'onzin'. Scholen
houden zich bovendien
toch niet aan deze theorie. Dat klopt, zegt NOL VAN DER DRIFT, vesti
gingsdirecteur van het Bonaventura College aan de Burggravenlaan
in Leiden.
Gehoord dat de basisvorming
wordt opgedoekt?
.Altijd leuk als de minister weer
eens wat roept in de media."
U moet erom lachen?
„Nou ja, misschien zijn er ook on
derwijsbonden waarmee de mi
nister kan praten? Maar goed, je
moet als minister natuurlijk nu
het nieuws in."
Hoe dan ook, wat vindt u ervan?
„Ze schetst iets dat al praktijk is.
Als ik alleen basisvorming aan
bied, is dat vaak veel te weinig.
Daarmee redden havo- en vwo-
leerlingen het in de bovenbouw
niet. De verschillen tussen de di
verse leerlingen zijn daarvoor ge
woon te groot. Dus wat dat betreft
houden scholen zich niet aan de
basisvorming. En dan denk ik dat
ik spreek namens zo'n beetje alle
scholen."
Maar goed, nou moet het onderwijs wéér veranderen.
„Ik zie het positief. Een aantal dingen uit de basisvorming be
schouw ik trouwens wel als verworvenheden. Zoals de aandacht
voor de beroepsweg in het vmbo-onderwijs. Ofwel: hoe je een be
roep kunt leren. Ik denk niet dat dat weer moet verdwijnen."
Wat moet de basisvorming veri'angen?
„Het moet gaan zoals het nu gaat. Met brugklassen voor verschil
lende stromingen. Wel moet de mogelijkheid blijven bestaan dat
een leerling na een jaar kan switchen. Het is toch vaak lastig om bij
dertienjarigen het niveau in te schatten."
Hoopt u nu stilletjes ook op de afschaffing van het studiehuis?
„O nee. Wel is het goed dat over een paar jaar de versnippering
wordt aangepakt, want nu heb je te veel vakken. Je moet proberen
een balans te vinden tussen strak geleide lessen en zelfstudie. Al is
dat best lastig."
tekst: Erna Straatsma
foto: ANP
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1978, woensdag 1 november
ALPHEN AAN DEN RIJN - ,,Een constructief gesprek". Zo karakteri
seerde burgemeester mr. R.M. Gallas het gesprek over rijksweg 11
(Leiden-Alphen-Bodegraven) dat hij en drie Alphense wethouders eer
der op de dag hadden met minister D.S. Tuijnman van verkeer en wa
terstaat. De burgemeester toonde zich vooral positief over het belang
dat de bewindsman aan de aanleg van de nieuwe weg hecht. In het ge
sprek zijn met name de taken voor Alphen aan de orde gekomen: het
maken van bestemmingsplannen. ,,En als wij zover zijn, dan zijn we
ook vol verwachting dat we wat rijksweg 11 betreft aan een nieuw
hoofdstuk kunnen beginnen", aldus mr. Gallas.
De Alphense bestuurders hebben in het gesprek met de minister nog
eens beklemtoond hoe dringend de aanleg van rijksweg 11 voor Al
phen is. Met name om het doorgaande verkeer uit het centrum te we
ren. De nieuwe weg zou in een boog zuidelijk om Alphen komen te lo
pen. Met een speciaal voor dit doel gemaakt boekwerkje vol met foto-
en cijfermateriaal heeft Alphen de noodzaak van de nieuwe weg nog
eens willen onderstrepen. Uit die cijfers blijkt ondermeer dat de door
gaande route door Alphen het drukst bereden wordt op de rotonde bij
het ijsclubterrein en ter hoogte van het station. Dagelijks passeren
daar respectievelijk 16.000 en 15.000 motorvoertuigen.
ANNO 1978, woensdag 1 november
LEIDEN - De nieuwe Turfmarktbrug is gisteren ook officieel openge
steld voor het autoverkeer. Dat gebeurde nadat de fietsers en voet
gangers er al eerder gebruik van konden maken en wethouder Waal
de officiële opening al aan de vooravond van 3 oktober had verricht.
Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's 111 deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien daeen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 Ln.v. Ds
iduitgeverij I
n Leidsch D;
Damiate b.v. Postbus 507,2003 PA
plaatsing) of door contante betaling aan de Dalie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B_M. Essenberg, G.P. Arnold
E-mail: directiehdcuz@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor. Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-rnail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 356 325
Familieberichten fax 023-515° 5&7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €20.20 (alleen aut. ine)
p/kw €56,70 p/j €216,90
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr-18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
c.q. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Het maken van een
krant is een fascine
rende bezigheid. Jour
nalisten hebben de
dure plicht u iedere
dag nieuws te bezor
gen. Diezelfde journa
listen moeten het
nieuws niet alleen be
grijpelijk, maar ook
nog eens aantrekkelijk
opschrijven.
Het maken van een
krant is tegelijk een
lastige bezigheid. Ieder
bericht is altijd een sa
menvatting van veel
meer dat is gezegd of
gebeurd. En iedere kop
boven een artikel is
een poging de essentie
van het bericht in een
beperkt aantal woor
den helder weer te ge
ven.
Meestal gaat dat goed,
maar soms gaat het
mis. Dan dekt een kop
de lading niet of drukt
een kop niet helder uit
waar het artikel over
gaat. Afgelopen
woensdag bevatte de
krant een artikel onder
de kop: 'Leiderdorpse
raad wil imperium met
smeergeld uitbreiden'.
Het was een kop met
de kracht van een
bomexplosie. Hier leg
de de krant een lelijke
affaire bloot, zo kon de
nietsvermoedende le
zer denken.
Wie het artikel heeft
gemist, hoeft zich geen
zorgen te maken. In de
keurige gemeenschap
Leiderdorp is van alles
aan de hand, maar van
een lelijke affaire of
een stinkend zaakje is
geen sprake. Het
Leidsch Dagblad
bracht geen onthul
ling, maar ging in de
fout.
Wat was het geval? Af
gelopen dinsdag ver
gaderde een gemeen
teraadscommissie over
een grondtransactie
van Leiderdorp met
buurgemeente Al
kemade. Het ging hier
over de koop van en
kele snippers grond
langs de A4, waarover
burgemeester en wet
houders van Leider
dorp al overeenstem
ming hadden bereikt
met hun collega's van
Alkemade.
Bij de afhandeling van
deze transactie spra
ken enkele raadsleden
in retorische termen
hun tevredenheid uit
over de groei van de
'Heerlijkheid Leider
dorp' die zich al voor
de tweede keer in een
jaar 'imperialistisch'
kon opstellen en werd
de transactieprijs van
15.000 euro in een te
ver doorgevoerde
combinatie van jolig
heid en beeldspraak
getypeerd als 'smeer
geld'. De voorzitter van
de commissievergade
ring zag in dat het de
batje een verkeerde
wending nam en riep
de aanwezige pers op
de term 'smeergeld'
hier niet verkeerd op te
vatten.
Raadsverslaggever Jan-
neke Dijke gaf een ge
trouwe weergave van
de discussie, waarbij
zij zich bediende van
de stijlvorm van de iro
nie. Zij trok de beeld
spraak van de raadsle
den door en gaf de le
zer zo als het ware een
knipoog. Een knipoog
die liet zien hoe een
kleine zaak met grote
woorden werd be
slecht en hoe een flau
witeit voor de raads
commissie uiteindelijk
nog een ongemak
werd.
De betrokken verslag
gever maakte van het
onzindebatje een cur
sief verslag, een genre
dat in deze krant regel
matig voorkomt. Bo
ven het bewuste artikel
stond ook een cursieve
kop. Maar de kracht
van de kop - 'Leider-
dorpse raad wil impe
rium met smeergeld
uitbreiden' - ont
krachtte de bedoeling
van de cursivering.
Met het ontbreken van
aanhalingstekens bij
de term smeergeld zet
te de krant de lezer op
het verkeerde been.
Op de redactie van het
Leidsch Dagblad spre
ken we iedere dag kort
over de krant van de
vorige dag. Afgelopen
donderdag gaf ik tij
dens die dagelijkse na
bespreking aan dat het
bewuste artikel uitste
kend was, maar het
niet goed in de krant
was gezet. 'De kop was
toch cursiefen 'de le
zer is toch niet gek',
waren enkele van de
tegenwerpingen uit de
kring van de redactie.
De cursivering van de
kop was echter een te
subtiel signaal en de
lezer moet bij ieder ar
tikel op iedere pagina
direct kunnen zien om
wat voor een verhaal
het gaat, heb ik de re
dactie voorgehouden.
Het gaat hier niet om
de vraag hoe slim de
lezer is, maar hoe hel
der de krant moet zijn.
Kees van der Malen,
hoofdredacteur
SCHRIJVENDE LEZERS
In de krant van 27 oktober
stond een verslag van de Mis
sieveiling in Zoeterwoude.
Enige onjuistheden daarin
wil ik rechtzetten. Zo was de
opbrengst van de veiling niet
vijfhonderd, maar ruim vijf
duizend euro meer dan vorig
jaar. En een excursie door de
HSL-tunnel ging niet per
groep van vijf onder de ha
mer, maar per persoon. Het
hoogste individuele bod was
700 euro; dus niet voor een
groep van vijf maar één heel
enthousiaste koper. De ande
re vier kavels brachten ook
honderden euro's op.
De drankflesjes brachten als
gevolg van een 'combine' in
de zaal weliswaar 1.200 euro
op, maar het Shantikoor was
met zijn opbrengst - én z'n
optreden - toch de absolute
topper van de Missieveiling
2003.
Jack Luiten,
Zoeterwoude.
Echte gelovigen volharden. Ze laten zich niet snel van de
wijs brengen. Bert Mulder is zo'n gelovige.
Hij is de oprichter van de InformatieWerkPlaats, werkte bij
Veronica en in de Tweede Kamer. Hij 'doordenkt wat de
grondpatronen van de informatiesamenleving zijn en wat
dat betekent voor het alledaagse leven, voor organisatie en
hun functies, met name in het sociaal maatschappelijk do
mein'. Laten we 'm voor het gemak een ICT'er noemen.
Tijdens een symposium in Katwijk prijst hij de mogelijkhe
den van internet de hemel in. Weet iedereen wel dat com
puters steeds sneller worden? „Over tien jaar werken ze
duizend keer zo snel. Geen idee wat ik daar mee ga doen,
maar dat is nu even het probleem niet."
Hij moet Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg op nieuwe idee-
en brengen. Dat ze straks, als ze gaan fuseren, een echte 'e-
gemeente' worden. „Over tien jaar wordt de computer ge
bruikt voor slimme dingen tussen mensen." Op een scherm
verschijnen de woorden 'slimme dingen'.
We moeten denken aan 'dingen die de kwaliteit van leven
verbeteren'. Zoals webcams die, vanuit de huiskamer, de
straat in de gaten houden. En internetfilmpjes met liedjes
en beelden van het plaatselijke vrouwenkoor. „Technisch
gezien allemaal heel simpel." En hij somt nog een reeks e-
snufjes op. „Zo ontworpen."
Al die slimme dingen brengen meer cohesie in de samenle
ving, zegt Mulder. „Ze versterken het gevoel van leefbaar
heid. Ze geven een enorme meerwaarde aan de samenle
ving. U moet niet vergeten dat straks iedereen 24 uur per
dag online is." De 'nieuwe samenleving' is dichterbij dan we
denken.
Aan de gemeenten nu de opdracht om met deze wijze woor
den iets te doen. De InformatieWerkPlaats mag dan van al
les verzinnen, het zijn uiteindelijk toch Katwijk, Rijnsburg
en Valkenburg die het moeten doen. „En de vraag is dan:
'Wat gaat u met al die technologie doen? Waar gaat u stimu
leren? En welke rol speelt u, als e-gemeente, daarin? Mis
schien kunnen we het daar, tijdens de borrel, nog even over
hebben."
Wie hoor je nog over Maurice de Hond? Leve Bert Mulder.
Erna Straatsma
Hij staat nog steeds in het telefoonboek als de beheerder van het
postkantoor in Roe lof arendsveen. Al meerdere malen heeft de
79-jarige Leen Onderwater KPN laten weten dat hij inmiddels al
16 jaar met de VUT is. Toch zijn de woorden 'beheerder postkan
toor' nog steeds niet geschrapt. Beheerder en lokettist zijn bij
het Veense postkantoor aan de Sotaweg is overigens slechts een
van de baantjes geweest in zijn bewogen leven. Ook was hij poe
lier en penningmeester van voetbalvereniging DOSR. Kippen en
schapen houden doet hij nog steeds en bovendien werkt hij nog
als koster bij de parochie Maria Presentatie. Als Onderwater zijn
levensloop beschrijft, weet hij een ding zeker: hij heeft een goe
de engelbewaarder die hem regelmatig terzijde heeft gestaan.
DE DINGEN DIE
VOORBIJ GAAN
lig nam ik voor één keer een
andere route, dwars door het
bos. Achteraf bleek dat de
Duitsers uitgerekend die dag
alle mannen hadden opge
pakt die over de Utrechtse
Straatweg kwamen.
Ook ging ik altijd een keer per
maand biechten. Dat deed je
in die tijd en
je had er
nog
vre
de
„In Zoeterwoude ben ik gebo
ren en opgegroeid. Op mijn
veertiende ging ik al aan het
werk bij mijn oom, die poelier
was. Toen ik dertien was
slachtte ik mijn eerste kip. In
die tijd begonnen alle jongens
op die leeftijd met werken,
dat was normaal, hè. In 1942,
toen ik achttien jaar werd,
moest ik eigenlijk naar
Duitsland, maar daar
had ik geen zin in. Ik
was de eerste onder
duiker van Zoeter
woude. Niet veel
later kon ik on
derduiken op
een boerderij in
Gelderland, bij
Rhenen, bij de
familie Milten
burg. Daar heb
ik drie jaar ge
zeten.
Een ding is ze
ker: ik heb een
engelbe
waarder gehad die me min
stens twee keer heeft gered.
Zo bracht ik daar op maan
dag altijd een van de kinde
ren uit het gezin naar school.
Normaal reed ik altijd heen en
terug naar Rhenen over de
Utrechtse Straatweg. Toeval-
mee ook. Maar een keer zei
mevrouw Miltenburg: „Ga
maar een keer niet. Je doet
hier toch nooit iets kwaads?"
Juist die middag pakten de
Duitsers iedereen in de buurt
van de kerk op. Als ik toen
was gaan biechten, was ik
goed de klos geweest. Echt
waar, ik dacht af en toe dat er
nooit een einde zou komen
aan die oorlog.
Na de bevrijding wilde ik
in Zoeterwoude een
kippenfokkerij be
ginnen, maar ik had
geen cent te mak
ken. Toen ben ik
op aandringen
van mijn vader
bij de post gaan
werken. In het
begin ben ik vaak
op mijn knieën
gevallen om mijn
vrije leven weer te
rug te krijgen, maar
ik kreeg het steeds
meer naar mijn zin.
In 1947 werd ik inval-
lokettist in de hele re
gio. Zo had ik altijd wat
te doen. Als er ergens ie
mand ziek werd, ging ik er
op de fiets naar toe om de
zieke te vervangen.
Overal heb ik
gezeten. In
Ter Aar,
Xoord-
wijker-
hout,
Zwammerdam, noem het
maar op. Tussendoor leerde
ik mijn vrouw kennen bij de
Leidse dansschool Castelein
en in 1949 trouwden we.
Uiteindelijk kon ik in 1963 in
vaste dienst aan de slag op
het postkantoor in Roelof-
arendsveen, waar mijn vrouw
en ik ook gingen wonen. Ik
heb er als lokettist jarenlang
een prachtige tijd gehad. In
die tijd hoorde je nog eens
wat, je maakte een praatje
met alle mensen die langs
kwamen. Daar was toen nog
alle tijd voor.
Vanaf 1980 kwamen er steeds
meer mensen bij het kantoor
werken en werd het toch min
der gezellig. Tegenwoordig
gaat het er zo onpersoonlijk
aan toe. Tijd voor een gesprek
aan het loket is er niet meer.
Zoals het nu gaat, zou ik er
niet meer kunnen wer
ken. En dan die compu
ters er nog bij.
Ook al had ik niet veel
met voetbal, in 1966
vroeg voetbalvereniging
DOSR me om penning
meester te worden. Dus
dat ben ik geweest tot
1980. Iedere zondag
stond ik langs de lijn.
Verder wil ik niet op
scheppen, maar ik heb
ook altijd veel voor de
kerk gedaan. Ik ben dra
ger geweest bij drager
vereniging Pro Deo, heb
me beziggehouden met
de Kerkbalans en ik werk
nog steeds als koster. Dat is
eigenlijk niet toevallig. Mijn
vader is in Zoeterwoude 43
jaar lang koster geweest. Mijf
jongere broer doet het ook Fm
nog steeds. [ad
Na de dood van mijn vrouw \j0L
in 1987 vroeg de toenmalige [he
koster van Maria Presentatie
of ik het stokje wilde overne-e8'
men. Nu werk ik om de drie ferl
weken op zondag en ik bereifori
ook alle begrafenissen voor.
vind het nog steeds mooi
werk. Het is heerlijk om in alf f
stilte de kerk klaar te maken ?n'
voor een viering. De kande- en
laars neerzetten, de collecte-jng
bakjes op de plaatsen leggenLe
zorgen dat alles klaarstaat. -1
Er gaat een prettige rust uit est
van het werk. Mijn geloof
heeft me ook zeker geholpen
om over de dood van
mijn vrouw heen tL
komen. Ik heb er r
een hoop steun aaat
gehad. Ik heb heeln
veel gebeden, nra^a,
ook gevloekt als
een ketter, hoor. rf
tijd vliegt op zich^
voorbij, maar d«ja,
jaren dat ik al-
leen zat, leek ie-oe
dere minuut
soms wel een uur
Eigenlijk heb ik |er
I f precies hetzelfde,
leven gehad als
mijn vader. Dat f
toch sterk. Ik hel
HHiipmmni
Leen Onderwater: „Tegenwoordig gaat het er zo onpersoonlijk aan toe op het postkantoor. Tijd voor een gesprek aan het loket is er niet meer. Zoals het nu gaat, zou ik niet meer
kunnen werken. En dan die computers er nog bij." Foto: Henk Bouwman
ook drie vrouwej
gehad, ben al ja
ren koster, ik hel
ook een zoon
verloren en ik
heb net als hij |gI
een lintje gekre-Lj
gen voor mijn r
werk in de ge
meenschap. Ik
heb een prima
leven gehad, ecl
waar. Een paar
jaar na het over
lijden van mijn
vrouw kreeg ik
een nieuwe lief
de. Zij overleed
helaas ook, ma:
inmiddels
heb ik
weer
een
goede 'e
vriendii rj
We woneir
niet samen,
hoor. Als ze
langs wil ko
men, komt ze
langs en dat is
erg gezellig
zo."
Joris Rietbroek
Je
UITGELICHT
KATWIJK, 15.30 UUR
