'VN moeten in Irak
voortouw nemen'
BUITENLAND
Wantoestanden heersen in Franse gevangenissen
'Kruisbeeld is symbool Italiaanse waarden'
Oproep Rode Kruis om te blijven
Zelfverbranding populair onder Tsjechen
Nederlanders willen dat VS wederopbouw betalen
Frankrijk schrapt
pinksterdag
Stel liet vier
pleegkinderen
verhongeren
Steeds vaker eerwraak in Iran
Oskar Schindler geëerd in Polen
Noodtoestand in Californië
tot 20 jaar
jbrenica-beul
haag - Voor het Joegosla-
ibunaal in Den Haag is een
raf van vijftien tot twintig
geëist tegen de Bosnische
iër Momir Nikolic. Hij or-
seerde in Srebrenica de
jen die in de zomer van
de moslimmannen van
vrouwen scheidde en de
nen vermoordden. In ruil
een lagere eis heeft Nicolic
itende verklaringen afge-
tegen generaal Ratko Mla-
met de Bosnisch-Servische
iek leider Radovan Karad-
e belangrijkste nog voort -
ïtige verdachte van het
[ribunaal.
li)
rste doden door
<u in Frankrijk
dis - Nu dit weekeinde twee
s(pen door de kou zijn omge-
en, zijn de Franse hulp
arten in hoge staat van pa-
njeid gebracht. Met de dui-
;l!en hittedoden van afgelo-
in het achterhoofd
(ert de overheid niets. Er is
opvang voor daklozen en
blitie moet speciaal letten
ï^vetsbare personen. De ge-
nte Parijs laat auto's met
njeegkundigen en een soci-
rerkers door de stad rijden
e speuren naar mensen die
behoeven.
ry-leider stelt
{rtij ultimatum
cn - De leider van de Britse
(ervatieven heeft dissidente
{genoten een ultimatum
d: of je dient een motie
Mantrouwen in, of je zwijgt,
Duncan Smith ligt onder
l^omdat hij zijn vrouw op
1 In van de partij in dienst
di genomen als secretaresse,
'^1 ze niets uitvoerde.
e*an Smith zegt dat ze wel
belangrijk werk deed.
parlementari-
gfaden verder dat Smith er
;rfcpositieleider weinig van
dl
rol
hiban-strijders
>r VS gedood
l - Bij bombardementen
het Amerikaanse leger op
igen in het oosten van Af-
_stan zijn zondag 22 Tali-
trijders gedood. Dat heeft
ïverneur van de provincie
1 gisteren gezegd. Vol
te gouverneur riepen
kaanse en Afghaanse sol
luchtsteun in na tijdens
itrouille onder vuur te
ïkomen.
log Tsjetsjenië
acht levens
dinsdag 28 oktober 2003
rome/gpd-ap - Het kruisbeeld heeft niet alleen een reli
gieuze betekenis, maar staat ook symbool voor de Itali
aanse waarden. Met die verklaring stortte de Italiaanse
president Carlo Azeglio Ciampi zich gisteren volop in
de strijd die is ontstaan over de aanwezigheid van de
crucifix in alle Italiaanse klaslokalen.
Vorige week oordeelde een Italiaanse rechter dat een
basisschool in Ofena, een klein stadje ten noordoosten
van Rome, zijn kruisbeeld van de muur moet verwijde
ren. ,,Een belediging voor het Italiaanse volk", noemde
kardinaal Tonini het oordeel van de rechter. Het
nieuws veroorzaakte grote opwinding in Italië: alle tv
journaals en kranten openden er mee. Dat had ook al
les te maken met de 'aanstichter' van deze 'beelden
storm': Adel Smith, leider van een kleine militante
moslimorganisatie.
Smith, dit jaar eerder in het nieuws omdat hij tijdens
een live-tv-show op de vuist ging met opponenten,
pikte het niet dat zijn kinderen op school geconfron
teerd werden met 'een religieus symbool'. De recht
bank stelde hem in het gelijk en gaf een lagere en een
kleuterschool in het dorp Ofena opdracht de kruis
beeldjes te verwijderen.
Tal van politici en kerkbestuurders vielen over de rech
ter heen. Zij vinden dat de crucifixen in scholen thuis
horen. Ook juristen hebben zich in de discussie ge
mengd. Zij zeggen dat de rechter zich heeft vergist,
aangezien een wet uit 1924 alle scholen zou verplich
ten een kruisbeeld op te hangen.
Kardinaal Tonini noemde het schandelijk, rechtse
kranten als II Giornale spraken van 'Taliban-justitie'.
Volgens Tonini moet de uitspraak als strijdig met de
Italiaanse wetgeving vernietigd worden.
Het conflict raakt een twistpunt tussen kerk en staat:
omdat het bijzonder onderwijs nooit gefinancierd
werd door de overheid, bevat het rooster op de open
bare scholen ook godsdienstlessen en zijn Maria-af-
beeldingen en kruisbeeldjes ook in scholen en klaslo
kalen van het openbaar onderwijs heel gewoon. In het
verleden is daar vaker tegen geageerd, maar nog nooit
door een (omstreden) moslim. De rechtbank heeft ove
rigens een Salomons-oordeel geveld. De overweging
was dat het toestaan van kruisbeelden zou kunnen lei
den tot symbolen van andere religies in de openbare
scholen.
President Ciampi verklaarde dat het crucifix niet alleen
kan worden beschouwd als een symbool voor een be
paalde geloofsovertuiging, „maar meer nog als een
symbool van de waarden die ten grondslag liggen aan
de Italiaanse identiteit".
Ook veel moslims zijn tegen het verplichte verwijderen
van de crucifixen. De secretaris van de Unie van Mos
limgemeenschappen in Italië, Hamza Roberto Piccar-
do, zei gisteren dat de kruisbeelden wat hem betreft
mogen blijven hangen.
In Italië wonen op een bevolking van 57 miljoen 1,2
miljoen immigranten, van wie naar schatting ruim
driekwart moslim is.
De school in Ofena heeft een maand de tijd om het
crucifix weg te halen of hoger beroep aan te tekenen.
Ook extreemrechts mengt zich in de discussie: Massimo Perrone van
de Forza Nuova hangt een kruisbeeld aan de deur van de openbare
school in Ofena, waar de kruisbeelden op last van de rechter verwij
derd moeten worden. Foto: AP
brussel/ap-anp - Een meerder
heid van 6o procent van de Ne
derlandse bevolking wil dat de
Verenigde Naties de leiding krij
gen over de wederopbouw van
Irak. De wederopbouw moet be
taald worden door de Verenigde
Staten, vindt 54 procent.
Van de Europeanen vindt een
ruime meerderheid achteraf dat
de aanval op Irak niet gerecht
vaardigd was. Dat blijkt uit opi
nieonderzoek dat de Europese
Unie heeft laten verrichten en
waarvan de uitkomsten gisteren
zijn gepubliceerd.
Slechts 6 procent van de Neder
landers vindt het goed dat de
Verenigde Staten de leiding
over de wederopbouw hebben,
zoals nu het geval is. Over de
vraag of de Amerikaanse aanval
op Irak gerechtvaardigd was, is
Nederland verdeeld: 49 procent
vindt van wel, 49 procent vindt
van niet.
In de hele EU vindt 68 procent
dat de aanval op Irak niet ge
rechtvaardigd was. De aanwe
zigheid van Nederlandse mili
tairen in Irak kan desondanks
op de goedkeuring van 68 pro
cent van de Nederlanders reke
nen.
Zelfs in Groot-Brittannië vindt
de meerderheid (51 procent) de
militaire interventie niet ge
rechtvaardigd. Slechts 44 pro
cent denkt het tegenovergestel
de; de rest weet het niet.
Het enige land in de EU waar
de bevolking nog achter de in
val staat, is Denemarken met 57
procent.
Tussen de EU-landen bestaan
grote verschillen. Van de Belgen
vindt slechts 20 procent de oor
log gerechtvaardigd en in Grie
kenland ziet niet meer dan 4
procent voldoende aanleiding
voor een gewapend ingrijpen.
Opmerkelijk is dat in Spanje,
bondgenoot van de VS, dat per
centage ook heel laag (15) is.
Van de ondervraagde EU-bur-
gers wil 44 procent dat zijn of
haar eigen land op dit moment
troepen moet sturen naar Irak;
54 procent is tegen. Vooral de
Duitsers hebben er weinig fidu
cie in. Tweederde van de Ne
derlanders steunt wel het stu
ren van troepen.
Een meerderheid (55 procent)
van de Europeanen is bang
voor een terroristische aanval,
zo blijkt verder. Vooral de angst
in Groot-Brittannië en Spanje
haalt die score omhoog. In veel
andere landen zoals Nederland
(35 procent) noemt slechts een
minderheid de terreurdreiging
sterk.
parus/gpd - Op tweede pink
sterdag wordt er voortaan
gewerkt in Frankrijk. De re
gering heeft de dag als offici
ële feestdag geschrapt. De
premies die het rijk int op
die extra werkdag, berekend
op 1,9 miljard euro, zullen
worden besteed aan uitbrei
ding van voorzieningen voor
bejaarden.
Het zou volgens Franse
kranten onder andere gaan
om een uitbreiding van
100.000 speciale bedden in
bejaardentehuizen. Aanlei
ding voor de maatregel is de
dood, afgelopen zomer, van
15.000 bejaarden tijdens de
hittegolf. Uit onderzoek
bleek dat veel voorzieningen
voor bejaarden niet of in ge
ringe mate aanwezig waren.
Omdat de staatskas leeg was,
bedacht premier Raffarin de
ze oplossing.
'Vertrek moedigt plegers aanslagen juist aan'
bagdad/anp/ap - De Ameri
kaanse minister van buiten
landse zaken Colin Powell heeft
een beroep gedaan op het In
ternationale Rode Kruis en an
dere hulporganisaties om in
Irak te blijven.
De bewindsman vreest dat ple
gers van aanslagen in Irak an
ders worden aangemoedigd om
door te gaan met hun acties.
Gisteren kwamen bij aanslagen,
ondermeer op het hoofdkwar
tier van het Rode Kruis, veertig
mensen om het leven. Het Rode
Kruis overweegt nu om in elk
geval zijn 35 buitenlandse hulp
verleners uit Irak terug te trek
ken.
Eerder trokken de Verenigde
Naties na een zelfmoordaanslag
op hun hoofdkwartier in Bag
dad een groot deel van het in
ternationale kaderpersoneel te
rug.
De Nederlandse staf van de am
bassade in Bagdad heeft zich al
teruggetrokken in de Jordaanse
hoofdstad Amman. Aanleiding
voor de beslissing, die vorige
week al werd genomen, was de
verslechterde veiligheidssituatie
en de aanslag op de Turkse am
bassade. Volgens Buitenlandse
Zaken gaat het om een tijdelijke
maatregel.
Vandaag vertrekt een delegatie
van twaalf Tweede-Kamerleden
naar Basra, voor een bezoek
aan de Nederlandse militairen
in het gebied. Volgens delega
tieleider De Haan is de onrust
in Bagdad geen reden om thuis
te blijven.
Volgens de Amerikaanse presi
dent Bush komen de aanslagen
voort uit het succes dat de
Amerikanen in Irak boeken.
„Hoe meer vooruitgang wij
boeken, hoe meer vrijheid de
Irakezen hebben, hoe meer
stroom er is, hoe meer werk er
is, hoe meer kinderen naar
school gaan, des te wanhopiger
deze moordenaars worden", zei
Bush gisteren tegen verslagge
vers. Het Iraakse verzet „kan de
gedachte aan een vrije maat
schappij niet verdragen", aldus
de president. „Zij haten vrij
heid. Zij houden van terreur. Zij
houden ervan om angst en cha
os te veroorzaken."
collingswood/anp - De Ameri
kaanse politie heeft een stel ge
arresteerd omdat ze hun vier
pleegzoons lieten verhongeren.
De jongens, tussen de negen en
negentien jaar oud, wogen niet
meer dan 25 kilo.
Volgens onderzoekers werden
de kinderen door hun pleegou
ders uit de keuken weggehou
den, leefden zij op een dieet
van pannenkoekbeslag, pinda
kaas en cornflakes. Ook aten ze
bouwplaten en isolatiemateri
aal. De politie arresteerde de
ouders vorige week, nadat een
buurman de oudste jongen
vuilnisbakken had zien door
zoeken. Hij was slechts 1,12
meter lang en woog 22 kilo. De
jongens zijn ondergebracht in
een weeshuis. Er zal een onder
zoek worden ingesteld naar het
sociaal werk in Collingswood.
Maatschappelijk werkers be
zochten het gezin bijna veertig
keer, maar sloegen nooit alarm.
De bosbranden in Californië razen verwoestend
door de voorsteden van San Diego. De Amerikaan
se president George Bush heeft gisteren vier door
bosbranden geteisterde counties in het zuiden van
Californië tot rampgebied verklaard, zodat federa
le fondsen beschikbaar komen voor gedupeerden.
Gouverneur Gray Davis riep al eerder in San Ber
nardino, Ventura, Los Angeles en San Diego de
noodtoestand uit. De branden, waarvan sommige
zich aaneen hebben gesloten tot kilometers lange
muren van vuur, hebben aan vijftien mensen het
leven gekost en 1500 huizen en 1.600 vierkante ki
lometer bos in de as gelegd. De harde wind die het
vuur aanwakkerde is iets gaan liggen, maar vol
gens de autoriteiten worden nog 30.000 huizen
bedreigd. Duizenden mensen zijn voor de branden
op de vlucht geslagen. In het zuiden van Californië
staan door de droogte en een keverplaag miljoe
nen dode bomen die snel in vlam raken. De wind
die in de streek in september opsteekt en tot fe
bruari duurt, waait meestal het hardst in oktober.
Het regenseizoen kan elk moment aanbreken,
maar echt zware regenbuien doen zich in de regel
pas in januari voor. Foto: AP
teheran/anp-afp - In twee
maanden tijd zijn in de Iraanse
provincie Khusistan 45 meisjes
vermoord uit eerwraak. Dat
meldden de Iraanse media gis
teren. Khusistan wordt voorna
melijk bewoond door Iraniërs
van Arabische herkomst. Geen
van de misdaden, begaan in
april en mei, is voor de rechter
beland, aldus woordvoerster
Pari Mirbeyk van de provincie.
Volgens haar maken ze alle
maal deel uit van éen stam. „De
moorden werden uitgevoerd
door hun vader, oom, broer of
neef', zei Mirbeyk. „Ze ver
moorden het meisje en ver
branden haar identiteitskaart.
Meestal gaan ze vrijuit." Reden
kan zijn dat een meisje niet ak
koord gaat met een gearran
geerd huwelijk, of de strenge
kledingvoorschriften overtreedt
of dat ze contact hebben gehad
met mannen die geen familie
zijn.
praag/ap - Het is een zorgelijke
trend geworden in een land
met een vurig verleden: jonge,
wanhopige Tsjechen die zelf
moord proberen te plegen door
zichzelf in brand te steken.
Dit jaar hebben al zeker zestien
mensen geprobeerd in vlam
men op te gaan, pijnlijk herin
nerend aan twee beroemde
zelfverbrandingen in de jaren
'60 die uitgroeiden tot symbool
van het verzet tegen het com
munistische regime.
Jaroslava Moserova, Tsjechisch
senator en als dokter gespecia
liseerd in brandwonden, was
een van de artsen die Jan Pal
ach behandelden, de student
die zichzelf in 1969 in brand
stak om te protesteren tegen de
apathische houding van zijn
landgenoten jegens de invasie
van sovjettroepen in het toen
malige Tsjechoslowakije, een
jaar eerder. Een maand later
deed een andere student, Jan
Zajic, hetzelfde. „Ze deden het
om het geweten van de natie
wakker te schudden", zegt Mo
serova. „Hun overlijden werd
met groot respect benaderd. Ie
dereen bewonderde hen en be
greep waarom ze het hadden
gedaan." Palachs gruweldood
in het openbaar werd een sym
bool voor het protest tegen het
communistische gezag dat in
1989 ten einde kwam met de
Fluwelen Revolutie.
Sindsdien kwamen zelfverbran
dingen nog maar sporadisch
voor, maar dat veranderde af
gelopen lente. Toen goot Zde-
nek Adamec benzine over zich
heen en stak hij zichzelf met
een lucifer in brand op het
Wenceslasplein in het centrum
van Praag. In een brief die hij
naliet schreef hij dat er weinig
was veranderd sinds de Fluwe
len Revolutie, die volgens hem
democratie had gebracht die
niet meer had opgeleverd dan
„een bewind van ambtenaren,
geld en het vertrappen van
mensen". Hij wilde naar eigen
zeggen niet langer leven in een
wereld vol geweld, vervuiling en
apathie. Hoewel psychologi
sche problemen en wanhoop
door liefdesverdriet in de mees
te gevallen de belangrijkste
aanleidingen blijken te zijn,
verontrust het hoge cijfer de
autoriteiten. President Vaclav
Klaus ging zelfs zover dat hij
zijn landgenoten vroeg om
nieuwe tragedies te voorkomen
en het leven als een geschenk te
respecteren.
De zelfmoorden en de pogin
gen daartoe gebeuren op een
moment dat de Tsjechen de
laatste overblijfselen van het
communistische verleden van
zich afschudden, een futloze
economie op gang trachten te
krijgen en zich klaarmaken voor
toetreding tot de Europese
Unie. Toch kunnen experts
geen precieze verklaring vinden
voor de nieuwe golf van zelfver
brandingen.
'Gevangenen moeten opboksen tegen herrie, smerigheid, stank, haat en geweld'
door onze correspondent
Henk Glimmerveen
parijs - Vier jaar na de schokkende ont
hullingen van de chef-arts van de Parijse
Santé-gevangenis blijkt er in de Franse
gevangenissen nog niks te zijn veran
derd. De sanitaire voorzieningen zijn
nog even dramatisch, de overbevolking
is zelfs toegenomen en het aantal zelf
moorden is dramatisch gestegen. Dat
blijkt uit het jaarverslag van de Observa-
toire International des Prisons (OIP),
een organisatie die zich inzet voor de
rechten van gedetineerden in Frankrijk.
De toenmalige regering-Jospin had snel
le maatregelen beloofd nadat het hoofd
van de geneeskundige dienst van de
Santé-gevangenis in Parijs, Véronique
Vasseur, in een boek de vuile was had
buiten gehangen over de wantoestan-
den-in de gevangenissen. Maar nadat de
opwinding was bedaard bleef alles liij
het oude. Volgens de OIP is er vergele
ken met vier jaar geleden niets verbe
terd; de organisatie beweert zelfs dat de
situatie nog slechter is geworden.
De organisatie concludeert dat er een
negatieve ontwikkeling heeft plaatsge
vonden sinds 2001, toen de stijgende
criminaliteit een van de belangrijkste
onderwerpen werd in de campagne voor
de presidents- en parlementsverkiezin
gen van het jaar daarop. De centrum
rechtse coalitie die in 2002 de verkiezin
gen won nam prompt drastische maat
regelen tegen de criminaliteit, waardoor
de gevangenisbevolking zienderogen
groeide.
Het aantal gedetineerden in Frankrijk is
dit jaar de 60.000 gepasseerd. Sinds het
einde van de Tweede Wereldoorlog heb
ben er niet zoveel mensen gevangen ge
zeten. Het uitgangspunt van één gedeti
neerde per cel wordt al sinds jaar en dag
niet gehaald. De OIP heeft ber'ekend dat
de bezettingsgraad van de cellen gemid
deld 125,4% is. In 53 inrichtingen is de
bezetting tussen de 150 en 200% en in
25 inrichtingen is de gemiddelde bezet
ting zelfs hoger dan 200%. Dat wil zeg
gen dat er in alle cellen twee of meer ge
detineerden zijn opgesloten.
De voorzitter van de Franse afdeling van
de OIP, Thierry Lévy, schrijft in zijn
voorwoord dat onder deze omstandig
heden hek voor gedetineerden letterlijk
en figuurlijk een 'struggle for life' is
„waarbij iedereen moet opboksen tegen
herrie, smerigheid en stank" en dat alles
elke dag in een sfeer van haat en geweld.
Het aantal zelfmoorden heeft een alar
merende hoogte bereikt, schrijft hij. Vo
rig jaar beroofden zich 122 gedetineer
den in een gevangenis van het leven. Dit
jaar dreigt dat aantal te worden overtrof
fen. Op 31 juli bedroeg het aantal zelf
moorden al 73. Volgens Lévy zitten veel
mensen vast omdat zij tot een kansarme
minderheid behoren en niet zozeer om
dat zij misdrijven hebben gepleegd.
De OIP-voorzitter is uiterst pessimis
tisch over de toekomst. Er is in Frankrijk
een klimaat ontstaan waarbij rechters
steeds minder alternatieve straffen uit
spreken. De nieuwe regering treedt vol
gens hem repressiever op en zorgt indi
rect voor steeds meer gevangenen om
dat men wetgeving, met name op het
terrein van de zedelijkheid, verscherpt.
Vasseur heeft het OIP-rapport een „ver
pletterende en wanhopige constatering"
genoemd. Na publicatie van haar boek
had een onderzoekscommissie van het
parlement een dertigtal maatregelen
aanbevolen. „Daar is kennelijk niets
mee gebeurd." En wat een uitbreiding
van het personeel in de inrichtingen be
treft kwam ze tot de bittere conclusie:
„Er zijn geen hulpverleners aangetrok
ken; er zijn alleen maar meer cipiers bij
gekomen."
jeruzalem/ap - Israël gaat acht
illegale joodse nederzettingen
op de Westelijke Jordaanoever
voorzieningen bieden. Feitelijk
komt dat neer op erkenning,
hoewel de regering in het kader
van de 'routekaart' voor vrede
juist heeft beloofd dergelijke
buitenposten te verwijderen.
Het ministerie van defensie be
vestigde gisteren dat de acht
nederzettingen ommuurd wor
den en elektriciteit krijgen. Voor
kinderen wordt vervoer naar
school geregeld. Maar volgens
het ministerie betekent dat niet
dat de nederzettingen worden
gelegaliseerd. 4
Het gaat om acht zogeheten
buitenposten. Die bestaan
meestal uit niet meer dan een
paar caravans en een Israëli
sche vlag. De routekaart ver
plicht Israël de tientallen bui
tenposten te ontmantelen die
kolonisten sinds maart 2001 op
de Westoever hebben geves-
tigd.
krakau/anp - In Polen is giste
ren door de joodse gemeen
schap de Duitse industrieel Os
kar Schindler met een gedenk
plaat geëerd. De gemeenschap
plaatste de herinneringssteen
bij de fabriek in de zuidelijke
stad Krakau waar hij in de
Tweede Wereldoorlog joden te-
werks^elde. Schindler wist de
nazi-autoriteiten ervan te over
tuigen dat de joden nodig wa
ren voor zijn fabriek waar keu
kengerei werd gemaakt voor het
leger.
De Duitser voorkwam zo dat
1200 joden werden afgevoerd
naar concentratiekampen. De
Amerikaanse regisseur Steven
Spielberg maakte van zijn ver
zetsdaad later de succe.'volle
'film Schindler's List.
Iy - Aanvallen en aansla-
kn rebellen in Tsjetsjenië
}n zes Russische militai-
;n rebel en een politie-
(et leven gekost. Dat heeft
ir Moskou gesteunde re
in Tsjetsjenië gisteren
d. Het Russische leger
sinds zondag ten minste
Knsen gearresteerd.die
1 verdacht van het on-
uden van banden met de
sn. Mensenrechtenorga-
;s zeggen dat het leger
aarbij schuldig maakt aan
ijven als moord, marte-
1 verkrachting.
tie drogeerde
Izoekers
Ki - Finse politieagenten
1 een asielzoekersgezin
[eerd om het te kunnen
en. Volgens een rapport
Raad van Europa heb-
enten zonder medische
iding een echtpaar met
nderen verdoofd. Vol-
e Finse regering gebeur -
in aanwezigheid van
ch personeel', en was het
>mdat de vader bij eer-
jgingen tot uitzetting
e stampei maakte. Fin-
?eft met 2 procent het
aantal allochtonen in
Lu. Foto: AFP
lanning Sojoez
ir veilig thuis
- De ruimtecapsule So-
l/anmorgen veilig geland
Ichstan. De Sojoez
leen Amerikaan, een Rus
BSpanjaard terug naar de
T)e Amerikaan Ed Lu en
jjoeri Malentsjenko ver-
bijna zes maanden in
ntestation ISS. De Span-
Jsdro Duque arriveerde
jgen geleden met een
emanning in een andere
bij het ISS. Malentsjen-
Ivandaag zijn kersverse
]i de armen sluiten. De
1 tijdens zijn verblijf in
1 het huwelijk, de eer-
htebruiloft in de ge-
!nis.
