KUNST CULTUUR
5 Noem het maar een tragikomedie'
'Elk liedje is een stukje geschiedenis'
Sf"
Alphen Opus 2
ambitieus en energiek
Nena in
erelijstje
popmuziek
■V
Erfenis slavernij
Amsterdam
Dance Event
weer groter
win de Vries
iuwe intendant
^erdam - Acteur Edwin de
s wordt de nieuwe inten-
■4 bij het Nederlands Fonds
J de Film. De Vries wordt
[jonmiddellijke ingang ver-
voor het ontwik -
n van commerciële speel-
projecten. Hij begeleidt met
ie producenten en advi-
s. De Vries volgt Jean van
'elde en Burny Bos op. De
ndant is een uitvloeisel van
1 Pfelmstimuleringsbeleid. Dit
januari 2004 aflopen,
)UV de Tweede Kamer heeft
etoten tot verlenging van een
311 Edwin de Vries (1950) is
jive acteur ook scenario-
dinsdag 28 OKTOBER 2003
R5
er en regisseur.
Leidenaar Arjan Verhagen maakt met 'Strak' een verrassend romandebuut
jngrimusprijs
Wispelaere
len - De Isengrimusprijs
het Louis Paul Boon Ge-
Schap gaat dit jaar naar de
jsche literatuurweten-
jpper en essayist Paul de
•ielaere. In 2001 werd de
jaarlijkse prijs voor het
Suitgereikt aan Jeanneke
-DeWolf, de weduwe van
Paul de Wispelaere is de
!teP wetenschapper die ern-
n(yerk heeft gemaakt van het
odien de persoon van Louis
)0nBoon, aldus juryvoorzitter
Dijkstra, burgemeester
ortittard.
oei
"■el bezoekers
I1 or 'De Sultan'
vopRDAM De tentoonstel-
oiPe Sultan, de Ambassa-
ar en de Kunstenaar, Op au-
doiie in Istanbul' heeft ruim
a io bezoekers naar het
defnuseum in Amsterdam
v^dcen. De expositie is zon
;esloten. Schilderijen van
Paptiste Vanmour stonden
je pal op de expositie. De
iman schilderde op ver-
err^an ambassadeur Cornelis
lijkten in 1727 de overhandi-
on/an diens geloofsbrieven
ultan Ahmed III in het
api paleis in Istanbul. Het
van Vanmour geeft een
van het Ottomaanse hof
eerste helft van de acht-
e eeuw.
'tantino Nacht
Euro Cinema
n aan den run - De pre-
van 'Kill Bill', de nieuwe
(U°ian Quentin Tarantino is
S Je Euro Cinema in Alphen
en Rijn aanleiding een Ta-
Nacht te organiseren.
M^iacht van zaterdag 15 op
.|g 16 november worden
p reenvolgens 'Jackie
t', 'Pulp Fiction' en 'Kill
"emaal van de hand van
ur Quentin Tarantino,
ind. De filmnacht begint
1.00 uur en eindigt rond
vf ,ur. Een kaartje kost 20 eu-
voorverkoop is gestart.
'nkélie honderd
lo'jcen in bioscoop
rdam - De Franse film 'Le
,(;ux destin de Amélie Pou-
kaait inmiddels honderd
j onafgebroken in de Ne-
,e idse bioscopen. Bijna
ï.fe mensen zagen de film
e bioscoop. Het is voor
in dertig jaar dat een
j lang onafgebroken in
;re Nederlandse dagvoor-
gen te zien is. Opmerke-
iat de Franse productie
eeds volle zalen trekt,
t de film al ruim een jaar
1 en video te krijgen is. In
ijk trok de film bijna ne-
iljoen bezoekers.
istvlaai terug
msterdam
(dam - Na een afwezig
twee jaar keert de
laai weer terug. Deze al-
re kunstbeurs speelt
op het terrein van de
;asfabriek in Amster-
doen dertig tot veertig
aarsinitiatieven en circa
identen van het Sand-
;tituut aan mee. De eer-
Irstvlaai ontstond in 1997
nigheid met de Kunst-
e vijfde editie heeft plaats
ot en met 16 mei.
stie's ontkent
:huldigingen
i - Veilinghuis Christie's
den is ontzet over de be
igingen van de Britse
"he Guardian dat het ten
ite het 'nazi-verleden'
i schilderij verborgen
ehouden. Het gaat om
rk van de Nederlandse
ïuwse meester Jacob
ïoit in bezit van een
ar dat in Auschwitz om-
Volgens een woordvoer-
i het veilinghuis is het
)lgens de gebruikelijke
ure aan de inbrenger te-
Bven toen bleek dat de
1st niet zuiver was. De
Jir is geadviseerd zich in
Ijing te stellen met het
Register, de organisatie
lieert op drift geraakte
erug te brengen bij de
jbbenden.
door Herman Joustra
leiden - 'Mijn provocaties en schreeuwerig
sarcasme plaatsten me buiten elke groep en
langzamerhand belandde ik in een isole
ment waarin mijn aversie tegen de maat
schappij alleen maar kon groeien. Terwijl
mijn klasgenoten de eerste voorzichtige
stappen op het liefdespad zetten, trok ik me
terug in de wereld van boeken of speelde
strippoker op de computer waarbij ik een
premature vorm van RSI en een verstoorde
testosteronspiegel opdeed. Ik had een onge
remde behoefte aan seksueel contact, maar
vond vrouwen tegelijkertijd benauwend en
onderdrukkend.'
Het fragment is afkomstig uit 'Strak', de de
buutroman van Arjan Verhagen (31) uit Lei
den, verschenen bij uitgeverij Ad Donker.
Strak is zeker ook de omslag van het boek.
Een vissenkom met een roze haai, tegen een
zwarte achtergrond. „Ja, die past precies bij
de inhoud van het boek", zegt Verhagen.
„Een foto van Paul van Raalte. Die foto had
ik zomaar uit een blaadje gescheurd, omdat
ik hem zo mooi vond. De frustratie die de
haai uitademt, de wanhoop die hij uitstraalt.
Omdat hij niet genoeg levensruimte heeft.
Dat past bij de opgefoktheid van de hoofd
persoon in het boek."
Een geestesgesteldheid die bij hem ver is te
zoeken. „Elke schrijver verwerkt veel van
wat hij denkt en ziet in zijn boek. Ik ook. Dit
boek heeft raakvlakken met mijn eigen le
ven. Maar het is niet autobiografisch, ook al
lijkt dat misschien wel zo omdat het in de
ik-vorm is geschreven. Het is niet één-op
één. Het is echt fictie. Ik ben niet zo'n haai.
Wat je als schrijver doet is aspecten van je
zelf vergroten."
Schrijven is in elk geval iets wat Verhagen,
afgestudeerd in commerciële economie, pas
sinds enkele jaren serieus doet. „Ik wist lang
niet wat ik wilde gaan doen. De baantjes die
ik had, vond ik maar niks. Misschien was
schrijven wel leuk, dacht ik op een gegeven
moment, schrijven genereert vrijheid. Dat
dacht ik toen pas. Als kind schreef ik nog
niet, maar ik las wel veel. Ontzettend veel. Ik
denk dat ik voor het eerst korte stukjes be
gon te schrijven toen ik en jaar of 24, 25 was.
Studentikoze onzin, voor mezelf."
„Op een gegeven moment dacht ik: ik ga
een roman schrijven, ik heb ideeën genoeg.
Twintig, dertig bladzijden. Maar toen stopte
ik. Omdat ik een beter idee had. Zo ging dat
door. Ik had allemaal beginnetjes, niks was
af. Voor het afronden van een verhaal is dis
cipline nodig. Uiteindelijk ging het toch
kriebelen. Ik ben met één idee aan de gang
gegaan en heb dat uitgewerkt. Niet vanuit
een thema, dit boek hééft geen thema.
'Strak' is gebaseerd op mijn verbazing over
de dingen die ik om me heen zie. Ik denk
dat alle thema's in de literatuur wel aan bod
zijn gekomen. Daarom vertel ik liever verha
len, die thema's komen dan vanzelf wel aan
bod."
'Strak' is het verhaal over de zoektocht naar
het levensgeluk van de student Abel Verkerk.
Hij leidt een typisch studentikoos leventje,
vol seksavontuurtjes en cynische soms
zwartgallige maatschappijhumor. Zijn vrien
din Kattefijn, een piranha, probeert hem in
haar strakke keurslijf te dwingen, maar Abel
ontworstelt zich op keiharde wijze aan haar
en aan haar bemoeienis die hij niet alleen
als zeer beklemmend, maar ook als zeer
nutteloos ervaart. „Er zit zeker veel humor
in", zegt Verhagen. „Noem het maar een
tragikomedie."
Dat hij in een recensie al is vergeleken met
Joost Zwagerman, Ronald Giphart en Jan
Wolkers streelt hemj, al blijft hij op zijn hoe
de. „Do hoofdpersoon is gek van Wolkers.
Dat is een overeenkomst. Als ik daarmee
vergeleken zou worden is dat fantastisch.
Maar zo'n vergelijking kan je ook afbreken.
Maar ja, de pers en de lezers willen toch een
referentiekader, zeker bij een debutant.
Nou, dan liever Wolkers. Maar ik wil niet
aanmatigend overkomen."
Arjan Verhagen: „Ik ben niet zo'n haai. Watje als
schrijver doet is aspecten van jezelf vergroten."
Foto: Hielco Kuipers
Amsterdam - Nena is terug. In
1983 had de inmiddels 43-jarige
Duitse zangeres een nummer 1-
hit met '99 Luftballons'. Met
mede-oudgediende Kim Wilde
staat ze nu met de single
'Anyplace, anywhere, anytime'
weer op de eerste plaats. Daar
mee eist Suzanne Gabriele Ker-
ner, zoals haar echte haam
luidt, een plekje op in het ere
lijstje van de popmuziek.
Niet veel artiesten presteren het
om na twintig jaar terug te ke
ren in de Top 10. The Beatles
deden het eerder. 'Let it be' was
een Top 10-hit in 1970. In 1995
- 9373 dagen later - stonden ze
opnieuw hoog genoteerd, dit
keer met 'Free as a bird'. De
Righteous Brothers scoorden in
1965 een grote hit met 'Uncha
ined melody' en herhaalden het
kunstje 9156 dagen later met
hetzelfde liedje (1990). Elvis
deed het ook - zij het niet hele
maal zelf. 'Way Down' was zijn
kraker in 1977, 9010 dagen later
gevolgd door Junkie XL's
houseversie van 'Little less con
versation' (2002).
Nena presteerde het kunstje na
7365 dagen en staat ermee op 7
in de erelijst. Cher, The Supre-
mes en Santana gaan haar nog
voor. Nena heeft het succes te
danken aan de viering van haar
20-jarig jubileum. Ter gelegen
heid daarvan zijn haar grootste
hits in een moderner jasje ge
stoken voor de cd 'Nena
featuring Nena'. Sinds 1989
werkt Nena als soloartieste. De
marathons lopende zangeres is
moeder van vier kinderen.
Rotterdam - In het Wereldmuseum in Rotterdam is van 2 tot en met 7 november de expositie 'De Erfenis van de Slavernij' te,zien. De tentoonstelling gaat over de slavernij, de
gevolgen ervan en de invloeden die vandaag de dag nog een rol spelen. Op de foto een skelet dat middenjaren tachtig is opgegraven op een begraafplaats in Suriname. Foto:
ANP/Robin Utrecht
Amsterdam - In de binnenstad
van Amsterdam barst 30 okto
ber voor de achtste maal het
Amsterdam Dance Event los.
Drie dagen verzamelen 1300
professionals uit de wereldwij
de dance-scene zich overdag in
Felix Meritis aan de Keizers
gracht om te netwerken, lezin
gen te bezoeken en te discus
siëren. 's Avonds komt ook het
gewone uitgaanspubliek aan
zijn trekken met een aantrekke
lijk programma dat zich af
speelt in twintig clubs en zalen.
Het door Conamus en Buma
georganiseerde evenement
heeft de afgelopen jaren een in
drukwekkende groei doorge
maakt. Het aantal artiesten dat
's nachts optreedt is ten op
zichte van vorig jaar verdub
beld tot 200. Was het avondpro
gramma twee jaar geleden nog
beperkt tot Escape, Paradiso en
de Melkweg, voor deze editie
zijn vrijwel alle relevante Am
sterdamse clubs bereid gevon
den hun best te doen om iets
bijzonders neer te zetten. De
nadruk ligt als vanouds op
house en techno en varianten
daarop, zoals deephouse, pro^
gressive en electro. Met name
Escape, Panama en Paradiso
zijn er in geslaagd klinkende
namen uit de mondiale dance-
scene naar Amsterdam te ha
len. Voor Nederland wordt tij
dens het evenement de eer
door talloze dj's hooggehou
den, maar ook door relatief
nieuw live-talent als Dive,
Flowriders en Olabola. Het
complete programma is te vim
den op de website:
www.amsterdamdanceevent.nl.
Ierse folkgroep Altan in Stadsgehoorzaal
door Harry de Jong
leiden - De muziek van de folk
groep Altan is gebaseerd op het
culturele erfgoed van de Ierse
streek Donegal, waar de viool de
hoofdrol speelt en waar in de
loop der eeuwen een subtiele sa
mensmelting heeft plaatsgevon
den van Schotse en Ierse tradi
tionele deunen. Dat muzikale
erfgoed is zo groot dat de zes le
ren nog jaren vooruit kunnen
met zoeken van nieuw materiaal
voor een plaat. Ze hoeven hun
oor alleen maarte luisteren leg
gen bij een stokoude violist uit
Donegal en die schudt op ver
zoek zo twintig liedjes uit z'n
mouw, die de leden van Altan
vervolgens dankbaar bewerken.
„We hoeven eigenlijk nooit zelf
nummers te schrijven," aldus
violist Ciaran Tourish. „In Do
negal is zoveel prachtig materi
aal voorhanden dat we er de
rest van ons leven mee bezig
kunnen zijn." Op dit moment is
Tourish druk in de weer om sa
men met de andere leden van
Altan nummers uit te zoeken
voor een nieuw album. Het is
dé bedoeling dat de groep na
de kerstdagen de studio ingaat.
Maar voor die tijd moet er eerst
nog even een serie optredens
worden afgewerkt. Onder ande
re in Nederland, waar de groep
4 november in de Stadsgehoor
zaal in Leiden op de planken
staat. Of zangeres Mairead Ni
Mhaoniagh meekomt is overi
gens de vraag: ze staat op het
punt moeder te worden.
Volgens Tourish zijn er in de
pubs van Donegal nog avond
aan avond bejaarde muzikan
ten te horen die de traditie van
hun streek door en door ken
nen en in ere houden. „In hun
muziek draait alles om de viool
en dat instrument is in geen en
kele andere vorm van Ierse folk
zo dominant aanwezig", weet
hij. „Donegal is van oorsprong
een geïsoleerde streek ten op
zichte van de rest van Ierland.
Toen de grote hongersnood uit
brak als gevolg van de mislukte
aardappeloogsten, namen de
bewoners van Donegal de boot
naar Schotland om daar werk te
zoeken. Daar pikten ze de tradi
tionele vioolmuziek op en die
namen ze mee terug naar Ier
land. Je kunt dus concluderen
dat de volksmuziek van Done
gal een combinatie is van
Schotse en Ierse liedjes." En dat
genre wordt van generatie op
generatie doorgeven, want vol
gens Tourish duiken er in Do
negal steeds weer jonge muzi
kanten op die de lokale 'fiddle-
tunes' onder de knie proberen
te krijgen.
Altan werd midden jaren tach
tig opgericht door het echtpaar
Mairead Ni Mhaoniagh (zang
en viool) en Frankie Kennedy
(fluit). „Ja, we zijn als duo be
gonnen, maar in de loop der ja
ren uitgegroeid tot een zes man
sterke groep", vertelt Mairead.
Frankie is inmiddels overleden,
maar hij en zijn vrouw waren
destijds met fluit en viool voort
durend in de weer om de sfeer
in kroegen en op bruiloften en
partijen te verhogen. Mairead:
„We waren altijd heel onge
dwongen bezig. Helemaal niet
met het idee om ooit nog eens
een professionele groep te wor
den. Dat is spelenderwijs zo ge
groeid."
Ook Mairead werd door de ou
dere muzikanten uit Donegal
op het juiste muzikale spoor ge
zet. „Ik ben er nog altijd trots
De Ierse folkies van Altan beginnen hun toernee door Nederland in de Stadsgehoorzaal. Foto: GPD
op dat ik veel van die mensen
persoonlijk heb gekend. Ze
hebben me niet alleen talloze
liedjes doorgegeven, maar ook
wijsheid. Als je echte volksmu
ziek wilt spelen, dan kun je die
alleen maar leren van de men
sen die de traditie door en door
kennen en zelf altijd hun eigen
liedjes hebben gemaakt. En wie
daar serieus mee bezig is, weet
ook dat hij die nummers van
generatie op generatie moet
doorgeven. Want het gaat niet
alleen om een liedje, het is veel
meer dan dat. Er zit een verhaal
achter. Over de maker en waar
hij z'n ideeën oorspronkelijk
vandaan heeft gehaald. Zo'n
liedje is dus eigenlijk een stukje
geschiedenis en ik ben blij dat
Uc van zoveel oude muzikanten
dat verhaal nog in hun eigen
woorden op heb kunnen teke
nen."
De populariteit van Altan is bij
zonder groot in Amerika en de
groep toert dan ook minstens
tweemaal per jaar door dat
land. „Dat is vanaf het begin zo
geweest", vertelt Ciaran Tou
rish. „We hebben altijd op het
standpunt gestaan dat als we
verder wilden komen met onze
muziek, we ons niet alleen tot
Ierland moesten beperken. We
zijn inmiddels op meer plaat
sen in Amerika geweest dan de
gemiddelde Amerikaan zelf."
Altan - 4 november, Stadsge
hoorzaal Leiden. Daarna o.a in
Vredenburg, Utrecht (5/11) en
Schouwburg De Meerse,
Hoofddorp (9/11)
muziek recensie
Lidy van der Spek
Concert Accordeonensemble Alphen
Opus 2 o.l.v. Sergé Latychev. Gehoord:
26/10, de Burcht, Leiden.
Een concert met twaalf accor
deonisten en een slagwerker,
dat hoor je niet elke dag. Maar
zondagmiddag gaf Alphen
Opus 2 een concert in de turn
zaal van sociëteit De Burcht, en
konden heel veel liefhebbers
(niet één onbezette plaats) hun
hart ophalen.
Alphen Opus 2 heeft niets van
een stelletje straatmuzikanten
die ons aangenaam, vrijblijvend
verpozen. Nee, dit orkest be
steedt serieuze aandacht aan de
promotie van hedendaagse ac-
cordeonwerken van Nederland
se componisten. Zo kon het ge
beuren dat er composities wer
den gespeeld van Alexander
Comitas (pseudoniem van Ed
de Boer), en van Gerie Daanen,
niet alleen componist maar ook
een accordeonist in hart en nie
ren. Van Daanen werd Varia
tions Balkanaise' gespeeld -
speciaal in opdracht van dit or
kest geschreven - waarin hijzelf
superieur en zeer relaxed mee
speelde. Hij verving drie mond
harmonica's, want eigenlijk had
hij dit stuk gecomponeerd voor
accordeon en drie mondhar
monica's. Maar de uitvoeren
den waren helaas wegens ziekte
niet komen opdagen. Zijn Vari
aties liepen synchroon in de
tijd, Charleston (jaren twintig),
Lamentatio (crisisjaren), Mar-
che Funèbre (oorlogsjaren),
Blues (jaren zestig), en ga zo
maar door.
Dit orkest is ambitieus, met een
minstens even ambitieuze, zeer
muzikale dirigent. De Rus Sergé
Latychev is afgestudeerd ba-
janspeler aan de Gnessin Mu
ziek Academie Moskou. En stu
deerde daarnaast ook nog eens
af in orkest- en koordirectie.
Melodieus, met veel gevoel
voor ritme en gedoseerde dyna
miek, reuze goed lettend op de
dirigent, slaagde het orkest erin
om geconcentreerd, schijnbaar
moeiteloos dit stuk van de ené
sfeer in de andere te toveren,
ritmisch fantastisch gesteund
door de slagwerker. Echt prach
tig!
Het stuk van Alexander Comi
tas 'Serenade en Dans' is een
zeer persoonlijk getinte compo
sitie. Het gaat over zijn leven
met vrouw en kinderen. Het is
eveneens aangenaam in het ge
hoor liggend, maar heeft ook
zijn melancholieke momenten.
Het begon met vriendelijk op
gaande lijnen die langzaam ver
anderen in een opbloeiende
dynamiek. Vitaal gespeeld,
maar toch hoorde je steeds
weer die weemoedige onder
toon, mooi aangèzet door zwa
re plofjes en korte melodielij
nen van de basaccordeon, of
door een sereen zwevend slot
akkoord. Waar de thema's door
elkaar gingen lopen bleef er
sprake van een heldere struc
tuur.
Piazzolla's 'Contrabajeando' is
een korte, hevig kolkende melo
die met schokkend ritme en
vlammende dynamiek, intens
en expressief gespeeld door het
Alphense orkest. Ook de Napo-
litaanse dans, de Tarantella uit
het ballet 'Anyuta' van Valerie
Gravilin, wervelde in snel tem
po en vrolijk licht staccato spel,
grappig gelardeerd met rinke
lende klokjes en klepperende
castagnetten.
Zo'n energiek orkest verdient
met recht positieve aandacht.
