Harnas wil
overleg over
een bestand
BUITENLAND
Twee uur om de schappen te plunderen
Sergej Tkatsj bleef doorwerken voor zijn pensioen
l
Israël wil niet praten
Dag Mohammed, dag Ahmed
Miljoenen miljoenpoten
Eén dag proeven van
de vrijheid in Zimbabwe
Baby's al aan junkfood
iden bij politiek
weld op Bali
irta - Op het Indonesische
ij, nd Bali zijn gisteren bij bot-
f)i jen tussen aanhangers van
ichillende politieke partijen
I s doden en vier gewonden
allen. Aanhangers van de In-
i0 iesische Democratische Par-
n Strijd (PDI-P) van presi-
t Megawati vielen aanhan-
i van de voormalige rege-
ppartij Golkar aan toen die
- r een partijbijeenkomst Bali
;en. Het was volgens de po-
mogelijk een wraakactie
r eerdere gewelddaden met
politieke achtergrond in het
l rden van Bali.
milie vindt dode
by's op zolder
wnwood - Een familie op
platteland van Texas is bij
verbouwing aan het huis
r zij al drie jaar woont op
er gestuit op drie gemum-
ceerde babylijkjes. Een was
ikkeld in een handdoek,
in een deken en een in een
d in een papieren zak. De
ie is op zoek naar de vorige
oners.
4er 14 doden
bosbranden
Diego - Bij bosbranden in
uiden van de Amerikaanse
t Califomië zijn zeker veer-
- doden gevallen. Gouver-
Davis heeft de noodtoe-
j j d afgekondigd in vier dis-
en. Tienduizenden mensen
v< »eëvacueerd. Het zijn de
e branden in de Ameri-
JI se staat in tien jaar tijd. In
tl zijn er zo'n tien branden
ïid-Califomië, die tot dus-
bijna 107.000 hectare
ten zwartgeblakerd. Het
grijpt snel om zich heen,
ïdraagt zich onvoorspel-
De harde wind wakkert de
mi den aan, en er wordt door
torologen niet echt op be-
'eer gerekend.
maandag 27 oktober 20o3
verliest
randenburg
Even met de boot naar Denemarken om 96 blikken bier en 74 flessen wijn te kopen
door onze correspondent
Windy Kester
frederikshavn - Drank was duur in De
nemarken. Dus kochten de Denen in
Duitsland. Maar om dit lek van jaarlijks
850 miljoen euro te dichten, zijn de ac
cijnzen op alcohol in Denemarken sinds
1 oktober drastisch verlaagd. En dat be
tekent feest voor de Noorse en Zweedse
alcoholtoeristen. Want even naar 'de
overkant' op en neer loont.
Half acht 's ochtends. Rollators, bood
schappentassen op wielen en koffers
rollen door Damgaards supermarkt in
het Noord-Deense havenstadje Frede
rikshavn. De voetgangerstunnel leidt de
2000 passagiers van Color Line en Stena
Line vrijwel direct van de boot de super
markt in. De alcoholtoeristen hebben
precies twee uur om de schappen te
plunderen voordat hun boot weer huis
waarts, naar Noorwegen vaart.
„Nee, wij komen echt niet op de drank
af', zegt een ouder echtpaar dat voor de
supermarkt een sigaretje rookt. De
vrouw leunt op een rollator met in het
mandje plastic tassen met twee drie-li-
terpakken wijn en drie flessen whisky.
„Wij gaan eens in de twee maanden
naar Frederikshavn om biefstuk in te ko
pen." Vlees is in Denemarken inderdaad
ook veel goedkoper dan in Noorwegen.
„En ja, als ze dan de prijzen van alcohol
verlagen, kun je net zo goed ook een
paar flessen inkopen", geeft ze tenslotte
toe.
Denemarken was het zat om jaarlijks
zo'n 6,2 miljard kronen (850 miljoen eu
ro) aan misgelopen drankinkopen naar
Duitsland te zien verdwijnen. In de
hoop dat de Denen hun boodschappen
voortaan in eigen land doen en de
staatskas speken, besloot de regering
de hoge belastingen op alcohol te verla
gen. Een fles Famous Grouse whisky is
sindsdien twaalf euro goedkoper en kost
nu nog maar 20 euro. In Zweden en
Noorwegen, landen met traditioneel
strenge alcoholwetten en hoge belastin
gen, betaal je voor diezelfde whisky 50
euro. Dat verklaart de stroom dagjes
mensen die graag een bootreis van een
etmaal onderneemt om goedkoop
boodschappen te doen.
„Ik ben natuurlijk heel tevreden met de
toeristen", grijnst Karsten Andersen,
chef van Damgaards supermarkt in Fre
derikshavn. Hij schat dat zijn omzet met
zo'n 25 procent is gestegen. „De sterke
drank, en met name de bestseller Fa
mous Grouse, is de grote trekker. Maar
als mensen hier toch zijn, slaan ze ook
meteen vlees, sigaretten en chocolade
in."
Maar niet iedereen is vol lof over het
prijzencircus. De Denen drinken nu al
jaarlijks zo'n tien liter pure alcohol, ge
lijk aan ongeveer 6700 flesjes bier. Ter
vergelijking: Nederlanders drinken acht
liter pure alcohol per hoofd van de be
volking. Sommige deskundigen vrezen
dat de lagere prijzen leiden tot meer al
coholisme. Anderen zeggen nuchter dat
het drinkgedrag van de Denen al dertig
jaar vrij stabiel is, terwijl de accijnzen al
eerder zijn verlaagd. Anti-alcoholorgani-
saties zijn vooral bezorgd over de in
vloed die de maatregel heeft op jonge
ren. Nu al staan Deense jongeren aan de
top van drinkers als je ze vergelijkt met
leeftijdgenoten in Europa. Bijna de helft
van de Denen maakt al op zijn dertiende
voor het eerst kennis met alcohol.
Ondertussen zijn de dranktoeristen de
echte goudmijn voor de supermarkten
in Frederikshavn. Zij mogen, als lid van
de Europese Unie, 96 blikken bier, 74
flessen wijn en 4 liter sterke drank mee
naar huis nemen. „Ja, er zijn mensen die
dat ook doen", verzekert de caissière. Zij
en het andere personeel hebben als de
Noren zo meteen vertrokken zijn, pre
cies een kwartier om uit te hijgen en
zich voor te bereiden op de komst van
de boot uit het Zweedse Goteborg.
dam - Bij verkiezingen in
deelstaat Branden-
[heeft de sociaal-democra-
je SPD van bondskanselier
pder een gevoelig verlies
flen. De christen-democra-
je CDU en de ex-commu-
PDS wisten hun posi-
Tist te verbeteren. Branden-
fwas traditioneel altijd een
^bolwerk. Bij de vorige kies-
Jvijf jaar geleden, waren de
Jlisten met 39 procent van
temmen nog de sterkste
J in de deelstaat.
den door
ji in Hongarije
Ipest - Door hevige kou zijn
zeker zes men-
n Hongarije om het leven
jnen. De Hongaren werden
6t door een plotselinge da-
ran de temperatuur van
ddeld 5 graden Celsius bo-
a tul tot gemiddeld 5 graden
r nul. In het noorden van
ind viel tussen de 5 en 20
tneter sneeuw. Vorig jaar
de kou in Hongarije zeker
jg levens.
icuties en
itraffen in Iran
iAN - In Iran is een 29-jari-
tn in het openbaar opge-
ll en in Zahedan, in het
©sten. Een ander werd in
jd Shiraz opgehangen we-
mmoord op een politieman
vb gewapende overal, aldus
Javan. Bij een derde
werden - eveneens in het
Daar - vier vingers geam-
>n fd wegens diefstal. Sinds
oktober zijn in Iran zeker
t mensen geëxecuteerd,
hl wie een vrouw.
Is-epidemie
i. >r onwil'
kLA - De Ugandese presi-
TLföweri Museveni heeft
en bij de opening van een
ationale aids-conferentie
laald naar Afrikaanse re
ien. Hij zei dat een gebrek
laïtrokkenheid bij de politi-
ft bijgedragen aan de ver-
ïg van de ziekte onder
caanse bevolking. Muse-
ïroordeelde het stigmati-
met aids of HlVbe-
personen. Museveni
(js;en van de meest succes-
iestrijdingscampagnes te-
ds. In Afrika zijn zo'n 29
n mensen besmet met
et virus dat aids veroor-
-is wint
ogota
t- Een nieuwe linkse co-
olo Democratico Inde-
ite, heeft gisteren de
ongen in de Colombi-
rï hoofdstad Bogota ge-
In. Daarmee wordt de 52-
luis Garzón burgemees-
i de hoofdstad van het
e rechtse president Alva-
ie geregeerde land. De
neester van Bogota is een
invloedrijkste politici in
velddadige land.
jeruzalem/ap-gpd - De radicale
Palestijnse organisatie Harnas
gaat in op een uitnodiging van
de Palestijnse premier Ahmed
Kurei om te praten over een
nieuwe wapenstilstand. Dat
heeft premier Kurei gisteravond
bekendgemaakt.
Kurei wil ook praten met de
kleinere Islamitische Jihad. Bei
de groepen worden verant
woordelijk gehouden voor de
Palestijnse zelfmoordaanslagen
op Israëlische doelen. „Wij ver
welkomen iedere dialoog met
de Palestijnse groepen om
tot een nationale positiebepa
ling te komen om de nationale
belangen van het Palestijnse
volk te verwezenlijken", zei Ku
rei. De positie van Kurei zelf
blijft overigens wankel omdat
Yasser Arafat de controle over
de politie- en veiligheidsdien
sten niet wil opgeven.
Israël wil pas over een bestand
praten als alle Palestijnse veilig
heidsdiensten onder één bevel
zijn geplaatst en de radicale
groepen aanpakken, een stap
die Kurei weigert te zetten. Een
eerder bestand dat op 29 juni
inging, verbrokkelde enkele we
ken later na nieuwe Palestijnse
zelfmoordaanslagen en Israëli
sche vergeldingsacties.
Vrijdag nog pleegde Harnas sa
men met de Islamitische Jihad
een aanslag op de nederzetting
Netzarim, waarbij drie Israëli
sche soldaten, twee van hen
vrouwen, werden gedood. Als
antwoord blies het Israëlische
leger gistermorgen drie lege
flatgebouwen nabij Netzarim
op die door de aanvallers als
uitkijkpost zouden zijn ge
bruikt. Ongeveer 2000 Palestij-
nen die in de buurt van de flats
wonen, waren tevoren gesom
meerd enige tijd hun huizen te
verlaten. Veel huizen liepen
schade op toen het complex de
lucht in vloog.
De Israëlische regering heeft de
aanval ingezet op het informeel
vredesvoorstel dat linkse Israë
lische politici onlangs sloten
met gematigde Palestijnen. Vol
gens de Israëlische minister van
buitenlandse zaken Silvan
Shalom hebben België en
Frankrijk de opstellers van het
'Akkoord van Geneve' zeven
miljoen euro toegezegd om
propaganda te maken voor hun
initiatief. Oud-minister van jus
titie Yossi Beilin, de belangrijk
ste Israëlische initiatiefnemer
van het akkoord, noemt de be
schuldiging van Shalom 'een
sprookje'.
De rechtse Israëlische regering
is fel gekant tegen het akkoord.
Het Akkoord van Genève is het
resultaat van jarenlange onder
handelingen tussen Beilin en
Yasser Abed-Rabbo, voormalig
minister van informatie van het
Palestijnse Bestuur. Later heb
ben andere Israëlische en Pa
lestijnse politici, kunstenaars
en academici er hun steun aan
gegeven. De gesprekken zijn ge
voerd in Zwitserland en later in
Jordanië. In de Israëlische mi
nisterraad is het akkoord van
Beilin en Abed-Rabbo fel ver
oordeeld.
dallas - Voor het eerst kijken Mohammed en Ahmed elkaar in de ogen. De Siamese
tweeling - de jongetjes zaten met het hoofd aan elkaar vast - werd twee weken gele
den van elkaar gescheiden in een ziekenhuis in Dallas in Amerika. De twee Egyptische
broertjes leken elkaar te herkennen. Volgens de artsen gaat het goed met de tweeling.
Mohammed krijgt zijn medicijnen al niet meer intraveneus toegediend, bij Ahmed
wordt dat waarschijnlijk vandaag stopgezet, meldde het ziekenhuis. Chef-arts James
Thomas zei dat Mohammed bij de speltherapie die de kinderen dagelijks krijgen in
staat was speeltjes naar stafleden te gooien en daar dikke pret om had. Ook zijn broer
tje reageert goed op de therapie.
Foto:AFP
skopje/ap - Een buitenwijk van de Macedonische hoofdstad Skop
je wordt sinds kort geplaagd door miljoenen miljoenpoten. Sinds
een week of drie komen de wriemelende insecten bij een verlaten
slachthuis uit de grond gekropen. De huizen en tuinen van zo'n
dertig gezinnen in de buurt zijn inmiddels vergeven van de dieren.
De vruchtbare grond rond het slachthuis, de warme zomer en een
milde, vochtige herfst vormden de ideale omstandigheden voor de
insecten. Volgens de omwonenden begroeven de voormalige eige
naars van het slachthuis op de plek honderden karkassen van vee.
„Ze kruipen door onze keuken, tussen onze lakens, de stank is niet
te harden", zegt Saso Caulevski, die de dieren tevergeefs met keer-
borstel en stoëuiger te lijf gaat. Hij klaagde dat de ongediertebe-
strijding de omwonenden in de steek laat. Volgens biologen zijn de
miljoenpoten, die tot 7 centimeter lang kunnen worden, onscha
delijk. Ze zijn niet giftig maar stoten wel een scherpe geur uit. Ze
houden van vet voedsel en fruit maar ook van rottend vlees. Kolo
nies van miljoenpoten komen wel vaker ondergronds voor bij
slachthuizen, rioolbuizen en begraafplaatsen.
harare/gpd - Even was er weer
lucht, heel even. Het lukte de
enige oppositiekrant in Zim
babwe, The Daily News, zater
dag om met een acht pagina's
tellende editie te verschijnen.
De krant veroorzaakte daarmee
grote opwinding in de hoofd
stad Harare. Maar het was van
korte duur, want de politie
sloot dezelfde dag nog kantoor
en pers, en arresteerde achttien
journalisten. 'God zij dank, we
zijn terug' sierde de voorpagi
na. Niet God, maar een rechter
die nog niet door president
Mugabe was weggesaneerd,
oordeelde vrijdag dat de rege
ring de krant begin september
ten onrechte had gesloten. De
rechter noemde de media-com
missie van de regering, die
moet beslissen over wie wel en
wie niet verschijnt of uitzendt,
in strijd met de grondwet.
Maar opnieuw liet het regime
zijn ware gezicht zien. Net als
een paar dagen eerder, toen 300
vreedzame demonstranten
werden gearresteerd. Volgens
de regering heeft de krant geen
vergunning, maar hoofdredac
teur Sam Sipepa Nkomo noemt
dat niet nodig omdat de media-
commissie illegaal is verklaard.
De politie zei dat eigenaar van
de krant, de oud-rechter Was
hington Sansole, pas vrijkomt
als alle zes directieleden van
het bedrijf zich bij de politie
hebben aangegeven.
De Daily News, die sinds 1999
bestaat, volgt de regering van
president Mugabe zeer kritisch.
De enige twee andere Zimbab
waanse dagbladen zijn in han
den van de regering, evenals de
enige radio- en televisiezender.
Sinds de invoering van de me
diawet is tegen rond de veertig
journalisten juridische actie on
dernomen en zijn vier buiten
landse correspondenten het
land uitgezet.
Het blijven zwijgen van de Dai
ly News betekent een domper
voor de oppositionele Bewe
ging voor Democratische Ver
andering (MDC). Die probeert
nu ruim drie jaar vergeefs een
vuist te maken tegen de 81-jari-
ge Mugabe.
De Zapadnaja is de gevaarlijkse mijn van allemaal en iedereen wist ervan
san antonio/anp-rtr - Franse
friet is het meest gegeten
plantaardige voedsel van
Amerikaanse kinderen tussen
anderhalf en twee jaar oud.
Dat is één van de conclusies
uit een onderzoek naar de eet
gewoonten van 3000 kinderen
van 4 tot 24 maanden. De stu
die laat zien dat het dieet van
de kleintjes verrassend veel
lijkt op dat van grotere kinde
ren en volwassenen; veel fris
drank, snoep en junkfood en
weinig groenten en fruit.
„Twintig tot vijfentwintig pro
cent van de kinderen tussen
19 en 24 maanden at op de
dag van het onderzoek hele
maal geen groente en dertig
tot vijfendertig procent hele
maal geen fruit", zegt onder
zoekster Kathleen Reidy.
Hummels van zeven maanden
krijgen al frisdrank in hun
zuigfles. De meeste kinderen
tussen de 19 en 24 maanden
krijgen „ten minste een keer
per dag" snoep.
„Ouders eten onderweg, ze
hebben haast en zoeken iets
gemakkelijks. Ze hebben het
te druk, dus geven ze hun jon
ge kinderen hetzelfde voedsel
als wat ze zelf eten. Het beste
kunnen ze hun eigen dieet
veranderen, zodat ze hun kin
deren het goede voorbeeld
kunnen geven van gezonder
eten", aldus Reidy.
door onze correspondent
Frank Hendrickx
novosjachtinsk - In het Zuid-
Russische mijnwerkersstadje
Novosjachtinsk wist iedereen
dat de mijn 'Zapadnaja' levens
gevaarlijk was. Donderdag wer
den de bange vermoedens wer
kelijkheid: water uit een onder
gronds meer stroomde met een
enorme kracht de mijn binnen.
Dertien mijnwerkers zijn nog
steeds spoorloos. Het water
blijft naar binnen komen en de
tijd dringt. „Mijn man moest
nog één jaar tot zijn pensioen.
En nu dit."
In Novosjachtinsk is alles oud.
Gebouwen zijn vervallen, ra
men zitten vol barsten, boven
grondse kabels hangen als los
sen slierten boven de grond. Al
les rond de vervloekte steen
koolmijn 'Zapadnaja Kapitalna-
ja' lijkt ouder dan het is. Ook de
mensen. Kijk naar Anatoli
Goesjev, naar zijn boksersneus,
naar de gaten in zijn gebit, naar
de grijzende haren. Luister naar
zijn gehoest en naar de bitter
heid in zijn stem als hij zegt:
„Iedereen wist dat dit kon ge
beuren."
De gepensioneerde mijnwerker
tuurt net als iedereen naar de
ingang van de mijn, een zwart
gat tussen twee verroeste
schuifdeuren. Verderop, ergens
in het zwarte gat, ligt de lift die
het leven van zijn schoonzoon
moet redden. De 29-jarige Ro
man Antonov raakte donderdag
met 45 andere mijnwerkers
vast, ergens op 700 meter diep
te.
Water uit een ondergronds
meer heeft de mijn lam gelegd.
Het komt de omstaanders be
kend voor: in februari liep de
'Zapadnaja' ook al onder. „Ze
hebben er niets tegen onderno
men", gromt Anatoli Goesjev.
„Alles bleef bij het oude."
De mijnwerkers gingen na de
Even zakte het water in de mijn, zodat zaterdag een aantal mijnwerkers eruit wist te komen. Maar voor
het leven van dertien kompels wordt gevreesd. Foto: AFP
bijna-ramp van februari ge
woon verder. Iedere dag zes uur
onder de grond, hoewel ze hun
loon van de laatste zes maan
den nooit hebben gezien. De
ene keer kregen ze 30 procent
van hun salaris, de volgende
maand 20 procent, dan weer 30
procent. „Genoeg om niet te
sterven, te weinig om te leven",
zegt de jonge mijnwerker Oleg
Chomjak.
Er komen betere tijden, beloof
de de directie steeds, maar de
mijnwerkers geloven daar niet
meer in. Sinds de privatisering
is alles slechter geworden. Voor
niets is er geld, ook niet voor
onderhoud en veiligheid. De
ene na de andere mijn is geslo
ten. Drie zijn er overgebleven,
waaronder de gevaarlijkste van
allemaal: de 'Zapadnaja'. De
mijn is uitzonderlijk diep en
centraal gelegen en dus gevoe
lig voor overstromingen. „Die
jongens zijn de dood in ge
stuurd", zegt Anatoli Goesjev.
Toch lijkt de ramp in No
vosjachtinsk goed af te lopen.
Een groep van 33 mijnwerkers,
waaronder de schoonzoon van
Anatoli Goesjev, wordt zater
dagochtend gevonden. Het wa
ter in de mijn is gezakt. De
mannen kunnen kruipend naar
de kleine inspectielift, de enige
die na de overstroming nog
werkt. Om de veertig minuten
komt een groepje van drie, vier
mijnwerkers naar boven.
Steeds is er een uitbarsting van
geluk, zoals bij de jonge vrouw
die eindelijk haar man ziet.
„Kolja", roept ze met brekende
stem. „Kolja." Het zwarte ge
zicht lacht. Kolja probeert zich
groot te houden. De reddings
werkers mogen hem niet on
dersteunen. Dan willen zijn be
nen niet meer. Hij valt tegen de
deur van de ambulance. Zijn
vrouw wringt zich door de me
nigte. „Je moet naar ziekenhuis
nummer 1", zeggen de red
dingswerkers. De vrouw rent.
En ze huilt.
Ljoebov Tkatsj huilt om andere
redenen. Haar man Sergej
hoort bij de dertien mijnwer
kers die nog spoorloos zijn. De
speurtocht wordt gestaakt. Er is
een giftig gas in de mijn aange
troffen. Twee reddingswerkers
worden met vergiftigingsver
schijnselen afgevoerd. Het wa
ter stroomt weer krachtiger,
met 25.000 kubieke meter per
uur, naar binnen.
Gisteren wachtten alleen de fa
milieleden van de dertien onge-
lukkigen nog bij de mijn. Ze zijn
op van de zenuwen. Ieder uur
wordt het erger. „Mijn man wil
de helemaal niet meer naar be
neden", jammert Ljoebov
Tkatsj. „Hij vond het verschrik
kelijk, maar hij bleef doorwer
ken voor zijn pensioen. Nog
een jaar had hij te gaan. En nu
dit. Vroeger kreeg hij tenminste
nog salaris en zes ton steenkool
per jaar. Nu hebben we niet
eens genoeg steenkool om het
eigen huis te verwarmen. Hoe
kunnen ze een mijn open hou
den als ze niet eens de mensen
kunnen betalen?"
De gezichten staan steeds som
berder. Vrachtwagens kiepen
de hele dag enorme rotsblok
ken in een nabij gelegen
schacht, maar het water blijft
binnen stromen. De tunnel, die
vanuit een naburige mijn wordt
gegraven, vordert niet. 's
Avonds is pas de helft van de
benodigde vijftig meter afge
legd. En niemand weet waar de
tunnel precies naar toe moet;
de verblijfplaats van de mijn
werkers is onbekend.
God is de laatste hoop van de
familieleden. Drie orthodoxe
priesters leiden een mis bij de
mijn. Ljoebov Tkatsj kijkt naar
de hemel en zingt: „Heer redt
ons, Heer redt ons." Gouver
neur Vladimir Tsjoeb komt
eveneens in gezelschap van een
orthodoxe priester naar een
spoedoverleg bij de mijn. Het
nieuws wordt er niet beter op.
Als het zo doorgaat, is dinsdag
de hele mijn ondergelopen.
Ljoebov Tkatsj heeft geen woor
den meer. Ze schudt het hoofd
en huilt.
