SARS blijft
groot risico
bij griepgolf
BUITENLAND
IE
Vechten om plaats voor God in Eurogrondwet
Verscheurde Tories nog altijd grote verliezers
'Nederlanders zijn onrechtvaardig, ik haat ze'
Balkenende weet zich gesteund door krachtige lobby van het Vaticaan
Wereldwijde waarschuwing WHO
Kinderspel in Irak
Beschietingen
in grensgebied
Israël-Libanon
Ruud Lubbers blijft nog
twee jaar leider Unhcr
Indonesische minister wil afrekenen met Nederlandse koloniale erfenis
dinsdag 7 OKTOBER 2003
^alery Amos Foto: AFP
rhuis krijgt
te voorzitster
)e eerste zwarte
het Britse Hogerhuis,
dos, is benoemd tot
r van de 700 jaar oude
Barones Amos trad in
tot het House of Lords,
itter van het Hoger-
jjiomenteel een mo-
ng doormaakt, wordt
egering aangesteld en
voor het op-
de agenda voor on-
[jjde debatten,
inj
telingen in
liner zee over
In de haven van Lis
gisteren in een
pntainer vijftien illega-
jtroffen die zich naar
vilden laten versche-
waalf mannen en drie
zaten al sinds donder-
container. De verste-
voornamelijk Roeme-
legin 20, hadden een
ende 500 euro per
>etaald om zich naar
laten vervoeren.
illen doden
igo-Kinshasa
- Bij een massaslach-
Democratische Repu-
go (RDC) zijn gisteren
55 mensen vermoord,
van MONUC, de VN-
cht in Congo, troffen
tan in een dorp in het
^5ten van het land.
e vrouwen en kinderen
et kapmessen ver-
n de regio woedt al ja-
Q|loedige strijd tussen
:n Lendu's. Die burger-
°Wft al tienduizenden
z®vens geëist.
luisteren?
aam uit!
door onze correspondent
Hetty van Rooij
brussel - Het Vaticaan mag dan geen
EU-lidstaat zijn, het ministaatje weet
zijn belangen in de Unie doorgaans uit
stekend te verdedigen. Mede dankzij een
krachtige lobby van Vaticaanse diplo
maten is de strijd om de vermelding van
God in de Europese grondwet dan ook
weer opgelaaid. Negen landen, inclusief
Nederland, willen dat de 'joods-christe
lijke traditie' in de inleiding van de
grondwet uitdrukkelijk vermeld wordt.
Tijdens de Europese top in Rome bleek
het afgelopen weekeinde dat het de ko
mende maanden vechten wordt.
,,Ik dacht dat de race al gelopen was,
maar dat blijkt ineens niet meer zo te
zijn", zegt CDA- Europarlementariër
Maria Martens. In de ontwerp-grondwet
staat een compromis: in de inleiding
word verwezen naar de 'culturele, religi
euze en humanistische tradities van Eu
ropa'.
De Franse president Jacques Chirac wil
het liefst geen enkele verwijzing naar
kerk of geloof. „God in de grondwet tast
de principes van de Franse revolutie van
1789 aan", is ook de opvatting van de
Belgische minister van buitenlandse za
ken Louis Michel. „We moeten goed
voor ogen houden dat Europa geen
christelijke club is", waarschuwt de
Spaanse minister van buitenlandse za
ken Ana de Palacio.
Premier Jan Peter Balkenende hoort bij
de Europese leiders voor wie het com
promis niet ver genoeg gaat. Hij wil het
Christendom uitdrukkelijk vermeld zien.
Maar als de joods-christelijke traditie
wordt genoemd als fundament van het
verenigd Europa, zo redeneren de te
genstanders, waarom dan niet de Islam?
Was de Arabische cultuur niet tot ver in
de middeleeuwen bepalend in Spanje
en stonden de Turken in 1683 niet voor
Wenen? Heeft Europa aan de Arabieren
niet de algebra en het cijfer nul te dan
ken, om maar eens wat te noemen?
De vermelding van de joods-christelijke
traditie in de Europese grondwet heeft
geen praktische, maar wel grote politie
ke en symbolische betekenis. Toen WD-
staatssecretaris van Europese zaken Atze
Nicolai er onlangs naar gevraagd werd,
antwoordde hij achteloos dat 'die zaak
bij CDA-premier Balkenende in prima
handen is"- hém maakte het met andere
woorden niet zoveel uit.
Balkenende heeft de steun van collega's
van christen-democratische en/of con
servatieve huize uit Italië, Oostenrijk,
Portugal, Polen, Spanje, Tsjechië, Slowa
kije en Luxemburg. Maar de grootste en
meest effectieve pleitbezorger is de
paus. „Het Vaticaan kan overal en op al
le niveaus rechtstreeks politici aanspre
ken die affiniteit hebben met de katho
lieke traditie, en dat gebeurt ook", zegt
Maria Martens.
De naderende dood van Johannes Pau-
lus II legt nog een extra druk op de dis
cussie. Als de paus in de komende
maanden sterft, zouden sommige rege
ringsleiders zich wel eens verplicht kun
nen voelen om als een soort postuum
eerbetoon extra hun best te doen, sug
gereerden diplomaten in Rome.
Intussen zijn de belangen van de chris
telijke kerken al lang en vrijwel geruis
loos veilig gesteld, met dank aan de ac
tieve lobbyisten van het Vaticaan. In ar
tikel 51 van de ontwerp-grondwet, die is
opgesteld door de Franse oud-president
Valérie Gisard d'Estaing, staat letterlijk:
„De Unie eerbiedigt de status die kerken
en religieuze verenigingen en gemeen
schappen volgens het nationale recht in
de lidstaten hebben, en doet daaraan
geen afbreuk."
Hetzelfde geldt volgens lid 2 van het ar
tikel voor 'levensbeschouwelijke en niet
confessionele organisaties'. En verder
belooft artikel 51 een 'open en regelma
tige dialoog', met erkenning van 'de
identiteit en de specifieke bijdrage van
kerken en organisaties'.
Een aantal doorgewinterde godsdienst
haters in het Europees Parlement zien in
die bepaling een open achterdeurtje
voor teveel invloed van de kerk. „Zij zien
elk contact als het negeren van de
scheidslijn tussen kerk en staat", vindt
CDA'er Maria Martens. Maar hun vrees
zal aan de inhoud van artikel 51 weinig
meer veranderen.
blootloper
vastgezet
De 44-jarige Britse
idelaar Steve Gough,
}ert om slechts 'ge-
een paar laarzen van
'eland naar Noord-
p te lopen, is opnieuw
■I Ditmaal gebeurde dat
^otse Hooglanden, in
rie Dingwall, ongeveer
\eter van Goughs doel
roats, het noordelijk-
Schodand. De
j||epaalde dat Gough,
lopen als een verwaar -
insenrecht ziet, vast
ven zitten tot aan zijn
ïlgende maand in In-
door onze correspondent
Bob Kroon
genève - De Wereldgezondheids
organisatie WHO heeft alle ge
zondheidsdiensten ter wereld
gewaarschuwd op hun hoede te
zijn voor een nieuwe uitbraak
van SARS in het komende win
terseizoen.
In juni verklaarde de WHO nog
dat de SARS-epidemie onder
controle was, maar dat wil niet
zeggen dat dit uit de dierenwe
reld stammende 'coronavirus'
is uitgeroeid.
„Omdat het virus verwant is
aan het influenzavirus zal het in
de komende griepperiode
moeilijk worden het kaf van het
koren te scheiden", zei SARS-
specialist dr. John MacKenzie
van de WHO gisteren in Genè
ve. „Daarom alleen al is het
zaak bij de huisarts zo spoedig
mogelijk een anti-griepprik te
halen. Ook moeten de door de
WHO aangewezen laboratoria
die het SARS-virus voor me
disch onderzoek in voorraad
hebben, uiterste zorgvuldigheid
in acht nemen tegen besmet
ting van laboranten, zoals vori
ge maand in Singapore."
Het bij het internationale net
werk aangesloten laboratorium
van de Erasmusuniversiteit in
Rotterdam behoort volgens de
WHO tot de best beveiligde ter
wereld. Minder zeker is men
van de laboratoria in China, de
oorspronkelijke haard van de
uitbraak, maar volgens MacK
enzie wordt daaraan gewerkt.
Nog voor het eind van de
maand organiseert 's werelds
hoogste gezondheidscollege
een 'toetsingsconferentie' voor
alle deelnemende laboratoria.
:.,v 1
n Marokko zijn giste-
leerlingen gewondge-
Elat hun lerares hen uit
(t een raam op de eer
eping van een school
[olgens een functiona-
et ministerie van on-
jon zij niet meer tegen
ets. Een van de leerlin-
|9-jarig jongetje, be
let een schouderfrac-
imstige wonden aan
ht in het ziekenhuis,
r, tien jaar oud, had al-
te verwondingen. Vol-
tegsman had de lera-
tan een depressie lijdt,
ns vantevoren gewaar -
„Ze luisterden niet, dat
te wel moeten doen."
i niet zeggen of de lera-
t bestraft.
leest mis
mpeï
Ondanks zijn steeds
wordende gezondheid
Johannes Paulus II
de mis lezen bij de ru-
Romeinse stad Pompei'
oet van de Vesuvius,
inderdeel van de vie-
zijn 25-jarig ponificaat.
en ongeveer 30.000 pel-
t binnen- en buiten
wacht. Terwijl steeds
er wordt gesproken
slechte gezondheid van
stelt het Vaticaan dat
'orst, die lijdt aan de
in Parkinson en nog
uwelijks kan lopen en
mentaal nog steeds bij
Hij probeert zijn func-
(lwaardig mogelijk uit te
en maakt ook nog
i voor de toekomst, al-
Vaticaan.
doden na
n in Haïti
-prince - Zware regen-
t op Haïti aardverschui-
feroorzaakt die zeker
mensenlevens hebben
:ker negen mensen
log vermist. Door de
je regenval zijn ook
ingestort in de Caraïbi-
andstaat. Mensen raak-
er de puinhopen begra-
bagdad - Een jongetje speelt in een afgedankt stuk militair tuig op een legerbasis bij Bagdad. Het Al-Rashid legerkamp was onder Saddam Hussein de grootste miltaire basis in
het land, maar is nu verlaten. Dakloze inwoners van Bagadad hebben hun toevlucht gezocht in de verlaten legerbarakken. De Turkse regering heeft besloten troepen naar Irak te
sturen om te helpen bij het herstel van de orde en het handhaven van de vrede. Het parlement moet nog instemmen met het voornemen. De Amerikaanse regering had de Tur
ken gevraagd om een bijdrage. Foto: AFP
Biolab via internet
Het Amerikaanse ministerie
van Defensie heeft via het in
ternet materiaal verkocht dat
voor de productie van biolo
gische wapens kan worden
gebruikt. Dat berichtte de
Amerikaanse nieuwszender
CNN vandaag. Het ging on
der meer om centrifiiges,
een broedstoof, een verdam
pingstoestel en bescher-
mingspakken. Het 'overbo
dige' materiaal kwam uit de
voorraden van het Pentagon.
door onze correspondent
Esther Gotink
Blackpool - De Tories in Groot-
Brittannië zakken verder terug
in populariteit. Leider van de
conservatieven Iain Duncan
Smith moet vechten voor zijn
plaats in de politiek. Opiniepei
lingen laten zien dat de Britten
niet langer de conservatieven,
maar de liberaal-democraten
als oppositiepartij beschouwen.
De Tories staan op de derde
plaats.
De helft van de kiezers weet bo
vendien niet wie Duncan Smith
is, al is hij al twee jaar partijlei
der. En de grootste klap kwam
vanuit zijn eigen achterban: 28
procent van de Britten die zeg
gen de conservatieven te steu
nen, herkende de naam van de
partijleider niet.
Het zijn tenenkrommende sig
nalen voor de Conservatieve
Partij, die deze week haar par
tijcongres viert in Blackpool
aan de westkust van Engeland.
Duncan Smith moet er juist
voor zorgen dat de Tories in de
ogen van het publiek een ge
loofwaardig alternatief kunnen
vormen voor de huidige Labour
regering. Labour ligt weliswaar
onder vuur vanwege het Irak-
beleid van premier Blair, maar
ondanks de zware beschadiging
van het vertrouwen in Labour,
maken de conservatieven nog
steeds geen schijn van kans.
Zoals Labour verdeeld is over
Tony Blair, zo vechten de To
ries over het vertrouwen in Iain
Duncan Smith. Aan de voor
avond van de partijconferentie
verschenen berichten in de
Britse pers dat de Tory-leider
zijn vrouw Betsy een salaris zou
hebben betaald voor werk
zaamheden als zijn persoonlij
ke Lagerhuis-secretaresse. Een
woedende Duncan Smith
noemde deze aantijging een
leugen, een vooropgezet plan
dat is bekokstoofd tussen de
BBC en 'moderniseerders' bin
nen zijn partij. Het blijkt dat ac
tualiteitenprogramma
Newsnight van de BBC inder
daad het voornemen had om
een uitzending aan dit schan
daal te wijden, maar dat lei
dinggevenden binnen de om
roep dat plan uiteindelijk heb
ben geblokkeerd.
Voor Duncan Smith volgt een
moeilijke week, waarin hij moet
bewijzen dat hij wel degelijk
een goede indruk kan maken
als aanvoerder. Donderdag
houdt hij zijn toespraak voor
het congres. In de wandelgan
gen wordt echter gefluisterd dat
Michael Howard, de conserva
tieve schaduwminister van fi
nanciën, gesprekken heeft ge
voerd met ex-minister van bui
tenlandse zaken Douglas Hurd,
over een plan om 'grote bees
ten' als Kenneth Clarke en Mi
chael Portillo terug te brengen
op het toneel.
Clarke en Portillo waren
Duncan Smiths voornaamste
rivalen in de race om het leider
schap in 2001. Bovendien re
belleerden zij vorig jaar geza
menlijk tegen Iain Duncan
Smith, door in het Lagerhuis te
stemmen vóór adoptierecht
voor ongehuwde en homosek
suele stellen. Zij vormen wel
licht de grootste bedreiging
voor de huidige partijleider.
Clarke is pro-euro en sociaal
progressiever dan Duncan
Smith, Portillo gelooft dat de
partij gered kan worden door
zich meer te richten op het cen
trum van het politieke spec
trum. Duncan Smith hoopt alle
boze geesten deze week te kun
nen uitdrijven, door in zijn
speech donderdag de grootste
aanval ooit op Tony Blair te
openen.
De recente SARS-epidemie on
stond vorig jaar november in de
Chinese provincie Guangdong,
het vroegere Kanton. Omdat al
le door coronavirussen veroor
zaakte ziekten vaak 'seizoens-
gevoelig' zijn, is ook dat volgens
MacKenzie een reden te meer
voor uiterste waakzaamheid,
vooral in die regio. SARS-speci-
alisten hebben intussen niet
stilgezeten. Hoewel een water
dichte standaarddiagnose nog
steeds niet beschikbaar is, is het
nu mogelijk een betrouwbare
diagnose te stellen binnen twee
tot drie dagen, inplaats van
ruim een week zoals begin dit
jaar. „Daardoor is de kans op
niet ontdekte en oncontroleer
bare verbreiding drastisch ver
minderd", zei MacKenzie. Met
dat al blijft het vaststellen van
een SARS-geval een moeilijke
zaak, omdat acute symptomen
pas na een week optreden, in
tegenstelling tot bijvoorbeeld
influenza, die vrijwel onmiddel
lijk een immuniteitsreactie ver
oorzaakt.
Hoewel de SARS-epidemie in
juni werd bedwongen, is dat
niet het geval voor de dierlijke
variant van het virus. Dat wil
niet zeggen dat de dier-mens-
barrière opnieuw zal worden
doorbroken, maar de WHO
durft dit niet uit te sluiten.
Daarom heeft de organisatie via
de FAO, de voedsel- en land
bouworganisatie van de VN,
een waarschuwing laten uit
gaan tegen de internationale
handel in wild en wilde dieren.
MacKenzie: „We zetten alles op
alles om SARS te beheersen, al
was het alleen maar vanwege
de miljarden aan economische
schade die de recente epidemie
heeft teweeggebracht."
ieruzalem/ap - Een 4-jarig Li
banees jongetje is vanochtend
omgekomen en zijn tweeling
broertje gewond geraakt toen in
een dorpje nabij de Israëlische
grens een mortiergranaat in
sloeg. Volgens de Israëlische ra
dio was de granaat afgevuurd
op de joodse staat, maar per
ongeluk in het grensdorpje
Houla neergekomen. Er zouden
zeker drie mortiergranaten op
Israël zijn afgevuurd.
Gisteren kwam een Israëlische
soldaat in het grensgebied om
het leven. Volgens het Israëli
sche leger waren guerrillastrij
ders van de sjiitische terreurbe
weging Hezbollah bij de schiet
partij betrokken, maar dat werd
door de Hezbollah ontkend.
In het grensgebied was het rus
tig sinds Israëlische troepen er
zich in 2000 na achttien jaar be
zetting uit terugtrokken. De
Veiligheidsraad van de VN is
gisteravond uit elkaar gegaan
zonder een resolutie aan te ne
men over de Israëlische aanval
op Syrië, afgelopen zondag. Sy
rië wil een harde veroordeling
van Israël, maar de VS willen
dat ook het Arabische terroris
me wordt veroordeeld.
geneve/anp - Ruud Lubbers
blijft nog twee jaar aan als lei
der van de Unhcr, de vluchte
lingenorganisatie van de Ver
enigde Naties (VN). De Algeme
ne Vergadering van de VN heeft
dat gisteren op voordracht van
secretaris-generaal Annan be
sloten.
De 64-jarige Lubbers begon in
2001 met zijn werk als Hoge
Commissaris voor de vluchte
lingen en maakt met de verlen
ging van twee jaar het mandaat
van vijf jaar vol. Lubbers was
eerder twaalf jaar premier van
Nederland.
In een verklaring zei Lubbers
blij te zijn met de steun en het
vertrouwen van Annan en de
internationale gemeenschap.
„Ons gezamenlijk doel is om
oplossingen te vinden voor de
vluchtelingen en ontheemden",
zei hij. „We zijn nu in een pro
ces om een heel aantal verschil
lende in- en externe initiatieven
uit te voeren, die de Unhcr zul-
Ruud Lubbers Foto:Reuters
len helpen om de nieuwe uitda
gingen die voor ons liggen aan
te kunnen."
Lubbers leidt een organisatie
met 6000 medewerkers in 115
landen. De grootste operatie
onder zijn leiding werd uitge
voerd in Afghanistan.
door Step Vaessen
Jakarta - De Indonesische minister van
justitie en mensenrechten, Yusril Ihza
Mahendra, vindt Nederlanders onrecht
vaardig en daarom 'haat' hij ze. „Neder
land bekritiseert ons bijna elke dag over
mensenrechtenschendingen, maar ik
kan precies hetzelfde vragen. Wat heb
ben jullie gedaan toen Nederland dit
land kolonialiseerde? Hoeveel mensen
zijn er niet door jullie vermoord?", zegt
hij in een interview met deze krant. „Het
is niet dat ik Nederlanders niet mag
maar ik heb een hekel aan onrechtvaar
digheid, daarom haat ik ze."
Deze kritiek van de minister is ongebrui
kelijk in Indonesië. Zeker op regerings
niveau wordt het koloniale verleden zel
den in het openbaar aangehaald. Ma
hendra zegt dat hij het liefst Nederland
alsnog voor het Internationaal gerechts
hof zou willen slepen maar dat hij daar
voor niet genoeg steun heeft. „Neder
landers moeten zich schamen. Door de
hand van kapitein Westerling kwamen
meer dan 40.000 mensen om in Sulawe
si. Nooit heeft Nederland een onderzoek
gedaan. Terwijl ik een mensenrechten-
tribunaal heb helpen opzetten om leger
commandanten te berechten voor wat
ze gedaan hebben in Oost Timor, al
vond ik ook de straffen die daar uitkwa
men te laag."
Als minister van justitie is Mahendra on
der andere verantwoordelijk voor het
nieuwe visumbeleid. Dit houdt in dat
vanaf 1 december Nederlandse toeristen
voor Indonesië een visum moeten aan
vragen in Den Haag. Nu krijgen ze dat
nog kosteloos bij aankomst. De minister
zegt dat Indonesië als soevereine staat
het recht heeft om het visumbeleid naar
eigen wens aan te passen. „Ik vraag toch
ook niet aan jullie minister van justitie
waarom Antillianen geen visum voor
Nederland nodig hebben en Indonesiërs
wel, terwijl we toch allebei voormalige
koloniën zijn", zegt hij fel. Later erkent
hij dat het beleid ook te maken heeft
met de staatsveiligheid. Op de vraag of
Indonesië misschien lastige Nederland
se onderzoekers wil weren uit Papua of
andere gebieden zegt Mahendra dat dit
er misschien wel iets mee te maken
heeft.
De minister schokte vorige week vriend
en vijand toen bleek dat hij onder ande
re seks voor of buiten het huwelijk en
samenwonen strafbaar wil stellen met
een maximum celstraf van twee jaar.
Ook mogen mensen onder de achttien
jaar geen homoseksuele relatie hebben
als het aan Mahendra ligt. Dit staat in de
herziening van het wetboek van straf
recht die door zijn ambtenaren is voor
bereid. „Sinds de onafhankelijkheid
neemt het islamitische bewustzijn toe.
Mensen zeggen dat ze dit soort gedra
gingen niet meer kunnen tolereren",
verklaart Mahendra. „In jullie land is het
misschien normaal dat mensen samen
wonen of seks hebben voor het huwelijk
of vreemdgaan. Hier kan dat sociale on
rust veroorzaken. Alleen als er bij de po
litie een melding binnenkomt, wordt er
ingegrepen."
Mahendra is behalve minister ook de
leider van een moslimpartij die in Indo
nesië de sharia wil invoeren, de islamiti
sche wetgeving. Critici menen dat hij de
nieuwe strafwet gebruikt als verkiezings
propaganda. Maar Mahendra ontkent
dat. Het wordt volgens hem tijd dat de
oude strafwet die nog stamt uit de kolo
niale tijd, wordt herzien. Mahtndra
geeft toe dat de nieuwe wet onder ande
re gebaseerd is op de sharia. „Maar ook
op de adat-wet, de traditionele gebrui
ken, en nog steeds op de oude Neder
landse wet."
De minister snapt niet waarom iedereen
zo bang is voor het gebruik van islamiti
sche wetgeving. In Indonesië zijn de vijf
officiële religies volgens de wet nog
steeds gelijk. „De sharia is toch normaal,
de meerderheid is moslim. Het is toch
logisch dat de grootste godsdienst re
flecteert in het rechtssysteem. In Neder
land mag een man maar met een vrouw
trouwen. Dat is toch ook afkomstig van
het katholieke geloof. Dat wij nog geen
sharia hebben op nationaal niveau is
jullie schuld. Jullie hebben hier eeuwen
lang moslims onderdrukt en het chris
tendom verbreid omdat jullie dachten
dat het koloniale rijk dan voor eeuwig
zou zijn."
