BUITENLAND
Kabinet wil
bijdrage EU
verkleinen
Bulgarije geen haar beter af met koning Simeon II
Saddam
gezien in
Kirkuk
Blair lijdt nederlaag met ziekenhuisplan
Colombia laat verschoppelingen vallen
vcierlander met
Vipillen gepakt
Doodstraf vo<
r moordenaar
Elite Brazilië
tilt staat voor
300 miljoen
VN-macht Liberia operationeel
R 2(
IS dodelijker
uiden China
- Volgens onderzoekers
wan maakt een gen dat
h is voor mensen in zui-
1 /China hen bevattelijker
et SARS-virus en ze lopen
oor een grotere kans aan
rflgziekte te sterven. Naar
^"•ordeel lopen mensen uit
oore, Hong Kong, het
.ul en van Vietnam en Tai-
'leer risico. Het was de
zoekers opgevallen dat de
rv0f zich leek te beperken tot
ij^delijke en zuidoostelijke
lleksche landen. Bij bloed-
.™°bn bij 38 SARS-patiënten
Ism driehonderd gezonde
'?,zenezen, ontdekten ze dat
leste patiënten het gen
in. China werd het ergst
Èjfen door SARS met ruim
reSesmettingen en 349 do-
in8 n Hong Kong kregen bijna
e pensen de ziekte en stier-
,0^jna 300. Canada was het
er(rniet-Aziatische land waar
were Acute Respiratory
.,^ome dodelijke slachtof-
l ^te. Wereldwijd overleden
'°er mensen aan (je ziekte.
lident wint
wanda
Het Rwandees Patriot-
ront (RPF) van president
iiagame heeft de parle-
.U.verkiezingen in Rwanda
inen. De coalitie van de
j v;eeg driekwart van de
)r ^ïen. De belangrijkste te-
Jen^nder van de coalitie, de
^-Democratische Partij,
Inruim 12 procent van de
s ïen. De Liberale Partij
m ^erde met 11 procent. Het
de eerste vrije verkiezin-
g°0aaraan meerdere partijen
enimen sinds de Rwandese
dinptkeüjkheid van België in
volgens de voorzitter van
scommissie kwam ruim
ya]cent van de kiezers opda-
t sen sturen
Zdk naar pool
|°$u - De Russisch-ortho-
i ei^erk heeft een kerkge
baar Antartica gestuurd,
bi jbedshuis is bedoeld voor
Idugëhe gelovigen die op de
-jeu30' werken. De kerk zorgt
)°r een priester. Het kerk-
Jje,w is in Rusland gemaakt
^en uit elkaar gehaald. Het
rakket wordt in Kalinin-
p een boot geladen die
erwachting ruim twee
__Jen onderweg zal zijn.
lion - De Griekse politie
en Sp Kreta een Nederlander
^^steerd die 10.000 xtc-pil-
zijn auto vervoerde. „Dit
™£van de grootste hoeveel-
xtc die ooit in Grieken-
kenijn gevonden", zei poli-
v^f Konstan tinos Mavridis.
ner.emen aan dat de drugs
^annd waren voor de toeris-
,"den op het eiland."
bed
het»ryo's van ex
"''ipe in Londen
- Twee Britse vrouwen
ïimt njet tegen de zin van
ltenc ingevroren embryo's ge-
s?n n om zwanger te worden.
,.e jarige Natallie Evans en
"jY^arige Lorraine Hadley
IS ^n de regel aan dat man
h\iw samen moeten beslis-
Jl°^it er gebeurt met ingevro-
mBn ivf bevruchte eicellen.
'.vans is het haar laatste
,.YYp een 'eigen' kind: haar
f kken zijn verwijderd. Dat
cort(ijnend, erkende de rech-
rzoeiar wet is wet. Als de
en de zaak in hoger be-
ok verliezen, moeten de
o's vernietigd worden.
Vtierlandse F-i6's
a?' uit Kirgizië
- c - Zo'n 400 Nederlandse,
nfe en Nieuw-Zeelandse
ren hebben gisteren hun
in Kirgizië beëindigd.
;derlj0 gevechtsvliegtuigen
ker fcteunden de Nederlandse.
113 vsnse militairen Ameri-
gen; gevechtsoperaties in het
jaaind Afghanistan. De
lanz-Zeei^dse troepen vlo-
en 2et C-130 vrachtvliegtui-
nerae Nederlandse en Deense
fraten verbleven ongeveer
i3161^ op de luchtmachtbasis
net buiten de hoofdstad
'ricet Het F-16 squadron
ren niet vervangen
:ns
ude8'an wil
speler regime
beciuL - De gevangen Koerdi-
Fhï^ider Abdullah öcalan
ibe^t recht om zijn advocaten
ttoflte zien en onderzocht te
s gfii door onafhankelijke
deré öcalan zit gevangen op
aatsand Imrali bij Istanbul
a8ei\ij de enige gedetineerde
ïd^Uan wordt volgens zijn
fra%at, Dogan Erbas, ex-
voorgeïsoieetd gehouden. De
"e fivan de Koerdische Arbei-
orlrtij PKK, die inmiddels
ier'K is gedoopt, is veroor-
erel((vegens landverraad. Hij
:vpe<n 1999 de doodstraf op-
ding, maar die is omgezet in
lang.
donderdag 2 OKTOBER 2003
sofia/ap - Na 800 dagen, had de ko
ning gezegd, zou het beter gaan met
de Bulgaren. Die zijn voorbij, maar het
gaat niet beter. De koning heeft een
imagoprobleem en het volk begint te
morren.
Op zijn zesde werd Simeon van Sak-
sen-Coburg-Gotha in 1943 tot koning
gekroond, om drie jaar later door de
communisten terzijde te worden ge
schoven. Pas na de val van het com
munisme keerde hij terug naar zijn
land. In 2001 won hij de parlements
verkiezingen met zijn Nationale Bewe
ging Simeon II. Hij deed afstand van
zijn titel, veranderde zijn achternaam
in Saxcoburggotski en werd premier
en beloofde alles beter te maken voor
de Bulgaren met zijn kabinet van jon
ge, in het buitenland opgeleide tech
nocraten. Tot nu toe is hem dat niet
gelukt.
„Hij sprak als een priester", zegt Ivan
Krastev van de denktank Center for Li
beral Strategies. „Hij zei tegen de
mensen: ik voel jullie pijn. Hij beloof
de een wonder, maar waar blijft dat
wonder? In feite heeft iedereen het ge
voel dat er de laatste twee jaar niets is
gebeurd."
Bij zijn aantreden had 'de koning', zo
als hij in Bulgarije nog steeds wordt
genoemd, 70 procent van de bevolking
achter zich. Inmiddels is dat nog maar
30 procent. „800 leugens. 800 dagen.
Genoeg!" staat te lezen op posters die
overal zijn aangebracht. De koning
wordt erop afgebeeld met duivels-
hoorns en een staart.
De koning doet niet aan interviews en
laat het aan onderminister van finan
ciën Krassimir Katev over om uit te
leggen dat de Bulgaren vooral geduld
moeten hebben. Katev doet zijn best
om duidelijk te maken dat de regering
de afgelopen 800 dagen veel voor el
kaar heeft gekregen: het toerisme is in
opkomst, de export stijgt, de inflatie is
laag, de productiviteit stijgt en de cor
ruptie neemt langzaam af. „Er gebeurt
heel veel", zegt Katev. „De mensen
doen alsof ze het niet zien. Ze klagen
te veel en lezen te veel goedkope kran-
ten."
Nadat de koning op 24 juli 2001 aan
trad als premier begonnen diverse
kranten op te voorpagina af te tellen,
van 800 naar nul, om de koning en zijn
kabinet aan hun beloftes te herinne
ren. Ondanks de mooie woorden van
Katev ligt de werkloosheid ligt nog al
tijd tegen de 20 procent (al is 13 pro
cent het officiële cijfer) en komt het
gemiddelde maandloon niet boven de
280 leva (140 euro).
De fractieleider van de partij van de
koning, Stanimir Ilchev, geeft toe dat
de regering meer had moeten doen
om de overspannen verwachtingen
van de bevolking te temperen. Veel
mensen dachten echt „dat wij na 800
dagen allemaal een heel ander leven
zouden hebben", zegt Ilchev. „De
mensen droomden van verlossing. Ze
verwachtten veranderingen en we
hebben ze veranderingen bezorgd,
maar het is niet genoeg."
Dat de koning onlangs samen met een
zus voor een slordige 150 miljoen euro
aan door de communisten genationa
liseerd onroerend goed terugkreeg van
de Bulgaarse staat, heeft zijn imago
geen goed gedaan. Doordat de koning
zelden in het openbaar verschijnt en
hij alle kritiek afdoet met een aanspo
ring om 'positief te denken', zien
steeds meer Bulgaren hem als afstan
delijk en hautain. Zijn archaïsche Bul
gaars is een bron van spot.
„De mensen dachten dat hij de oplos
sing zou zijn", zegt Ivan Krastev.
„Maar hij is een tragische figuur. Als
hij een gewone premier was geweest
had niemand die 800 dagen serieus
genomen. Maar hij was de koning."
„8oo leugens. 8oo dagen. Ge
noeg!" De Bulgaren zijn ex-ko-
ning Simeon beu. Foto: AFP
bagdad/anp-rtr-afp - De VOOr-
malige Iraakse president Sad
dam Hussein bevindt zich nog
altijd in Irak en is vijf dagen ge
leden gezien in de noordelijke
stad Kirkuk. Dat zegt Jalal Tala-
bani, een lid van de Iraakse re
geringsraad, vandaag in de Brit
se krant The Guardian. Saddam
zou zich in steeds kleinere kring
bewegen in een poging om te
voorkomen dat hij wordt gear
resteerd.
Talabani is leider van de Pa
triottische Unie Koerdistan, die
een belangrijk deel van het
Koerdische noorden van Irak
onder controle heeft. Volgens
hem heeft de verdreven presi
dent afgelopen weekeinde on
derdak gehad bij de soenniti
sche Arabische gemeenschap
aan de rand van Kirkuk. „Sad
dam heeft goede relaties met de
Arabieren die hij naar Kirkuk
heeft gestuurd om de stad et
nisch te zuiveren van Koerden
en Turkmenen", aldus Tala
bani.
De laatste keer dat Saddam in
het openbaar is gezien, was in
het noordoosten van Bagdad,
terwijl de Amerikanen Bagdad
aanvielen. De Amerikaanse re
gering heeft een beloning van
25 miljoen dollar (bijna 22 mil
joen euro) uitgeloofd voor in
formatie die leidt tot de aan
houding van de voormalige
president.
Een woordvoerder van de Ame
rikaanse strijdkrachten zei op
de hoogte te zijn van de berich
ten over Saddams verblijfplaats
den haag/anp - Het kabinet wil
dat de Nederlandse bijdrage aan
de Europese Unie wordt beperkt
tot een maximum percentage
van het bruto nationaal product.
Als Europa daarmee instemt, is
het kabinet bereid het vetorecht
over de meerjarenbegroting van
de EU op te geven.
Nederland betaalt nu procentu
eel het meest van alle lidstaten
aan Brussel. Vorig jaar droeg
ons land 2,9 miljard euro af aan
de unie. Dat is 0,66 procent van
het bruto nationaal product.
Staatssecretaris Nicolaï van Eu
ropese zaken zei vanmorgen in
De Telegraaf, dat het 'niet meer
aanvaardbaar' is dat Nederland
al jaren de grootste nettobetaler
is. „Ik kan dat niet meer uitleg
gen", aldus Nicolaï (WD). De
Tweede Kamer debatteert van
daag over de EU.
Het pleidooi van Nicolaï voor
een maximum, een zogeheten
'nettobegrenzer' is opmerkelijk,
omdat het kabinet er in de re
cente brieven aan de Tweede
Kamer nog niet over sprak. Ook
de bereidheid om het vetorecht
op te geven is nieuw. Twee we
ken geleden noemde het kabi
net handhaving van vetorecht
op de meerjarenbegroting nog
als een van de vier topprioritei
ten. Volgens de woordvoerder
van Nicolaï is het vetorecht niet
meer nodig als de bijdrage aan
een maximum wordt gebon
den.
Gemor over Euro-grondwet
Het gemor van de kleine lid
staten van de EU over de ont-
werpgrondwet neemt toe.
Vooral het plan om het anatal
euro-commissarissen te be
perken oogst kritiek. Komend
weekeinde bespreekt de EU
de ontwerpgrondwet.
De premiers van Tsjechië, Po
len, Hongarije en Slowakije ei
sen een eigen commissarisze
tel in de Europese Commissie.
Ook willen zij vasthouden aan
een roulerend EU-voorzitter
schap. In de ontwerpgrond
wet wordt voorgesteld het
aantal leden van de Commis
sie in de EU, die volgend jaar
25 lidstaten telt, te beperken
tot 15.
De Midden-Europese landen
zien wel wat in een EU-minis-
ter van buitenlandse zaken.
Zij maakten echter duidelijk
dat zij vasthouden aan het
huidige voorzittersysteem,
waarbij het voorzitterschap
rouleert onder de lidstaten.
in Kirkuk. „Er komen veel mel
dingen binnen over Saddam in
centraal-Irak. Sommige zijn ge
loofwaardig, andere duidelijk
niet. We blijven voortdurend
zoeken naar iedereen, onder
wie de voormalige leider, die
een gevaar vertegenwoordigt
voor de stabiliteit in het land."
De Verenigde Staten hebben de
tekst voor een nieuwe VN-ont-
werpresolutie inzake Irak ge-
Amerika komt
met nieuwe
Irak-resolutie
reed. In de nieuwe tekst is een
grotere rol voor de Verenigde
Naties in Irak weggelegd. Ver
der staat erin dat een multina
tionale strijdkracht gebonden is
aan het doel de macht over te
dragen aan de Irakezen. Minis
ter Powell van buitenlandse za
ken heeft inmiddels met zijn
collega's uit Groot-Brittannië,
Spanje en Duitsland gesproken.
Franiaijk had de grootste be
zwaren tegen het eerste resolu-
tievoorstel. Het vond de rol van
de Verenigde Naties niet groot
genoeg en de overdracht van de
macht aan de Iraki's niet snel
genoeg. Volgens de woordvoer
der van Powell bevat de nieuwe
resolutie geen tijdschema voor
de machtsoverdracht of een
deadline voor ratificatie van
een nieuwe grondwet of voor
verkiezingen. „We willen de
vastlegging van een schema
overlaten aan de Iraki's, want
het is hun proces, hun schema,
hun toekomst", legde hij uit.
De Amerikaanse legersergeant Pierre Cline verbijt de pijn, nadat hij gewond raakte bij Tikrit, een bolwerk van Saddam-getrouwen ten noor
den van Bagdad. Bij de aanval kwam een vrouwelijke soldaat om het leven en raakten twee andere militairen zwaar gewond. Gisteravond
werd in Bagdad een soldaat doodgeschoten toen hij patrouilleerde in de westelijke wijk al-Mansour. Een derde slachtoffer viel bij een aanval
met een raketgranaat op een Amerikaans militair konvooi bij Samara, honderd kilometer ten noorden van Bagdad. Het aantal Amerikanen
dat is gesneuveld sinds president Bush de oorlog op i mei gewonnen verklaarde, is hiermee op 90 gekomen. Foto: EPA
Congres Labour koestert gratis gezondheidszorg in Groot-Brittannië
door Esther Gotink
Bournemouth - De Britse pre
mier Tony Blair heeft zijn eerste
nederlaag op het congres van
zijn Labourpartij te pakken. Een
meerderheid stemde tegen zijn
plan om goed presterende zie
kenhuizen meer zeggenschap
te geven. De stemming bete
kent niet dat het omstreden
wetsvoorstel van tafel is, want
daar beslist het parlement over.
Wel toont de stemming de ver
deeldheid binnen de partij aan,
die Blair ondanks zijn overtui
gende rede van dinsdag niet
heeft kunnen herstellen.
De uitslag betekent een deuk in
Blairs leiderschap en nu al rijst
de vraag wat hij daarmee zal
doen. In zijn toespraak van
dinsdag onderstreepte hij vanaf
nu beter te luisteren naar ach
terban en naar het volk. Het is
een poging het wantrouwen in
het kabinet na alle Irak-kritiek
te herstellen. Daags voor de
partijconferentie heeft Blair ge
zegd dat hij het controversiële
ziekenhuisplan hoe dan ook zal
doorzetten.
De Britten hebben sinds 1948
een gratis gezondheidszorg. De
bogota/AP - Duizenden verla
ten en misbruikte jongeren in
de straten van de Colombiaan
se hoofdstad Bogota dreigen
van iedere hulp verstoken te ra
ken doordat de regering het
mes heeft gezet in het straat
werk, een specifieke tak van de
jeugdzorg. Veel van de jongeren
zijn werkzaam in de prostitutie.
Volgens de regering voldoet de
stichting Renacer, die het
straatwerk coördineert, niet
langer aan de subsidie-eisen.
premier wil de kwaliteit van de
ze zorg verbeteren door zieken
huizen die goed presteren meer
zeggenschap te geven over hun
financiën en behandelingen.
Die onafhankelijke ziekenhui
zen, 'foundation hospitals'
moeten de zorg beter afstem
men op plaatselijke behoeften
en patiënten meer invloed ge
ven. Tegenstanders van het
plan zijn bezorgd dat die foun
dation hospitals een eerste stap
zijn op weg naar privatisering
van de gezondheidszorg. „De
kwaliteit moet overal gelijk zijn
en voor iedereen verkrijgbaar,
niet alleen voor de mensen die
toevallig in de buurt van een
'foundation hospital' wonen",
sprak Lagerhuislid Maurice
Prideaux.
De voorstanders zien in het
plan juist een ultieme vorm van
democratie. „Elk ziekenhuis
heeft de kans de 'foundation'
status te krijgen, simpelweg
door goed te presteren", zegt
een congresganger. „Daarnaast
krijgen patiënten de vrijheid
om te kiezen voor een ander
ziekenhuis, er is geen enkele
sprake van ongelijkheid. Van
oudsher wordt de nationale ge-
De bezuiniging betekent voor
Renacer een jaarlijkse inkom
stenderving van ruim 50.000
euro en is praktisch de dood
steek voor het straatwerk van
de particuliere stichting. Vrij
williger en straatwerker Timo
thy Ross vreest dat naar schat
ting 5000 jongeren in Bogota
'volledig in de handen van
pooiers' zullen belanden. De
overheid blijft andere program
ma's van Renacer steunen,
mVjr zonder straatwerk dreigt
Tony Blair. Foto: AP
zondheidszorg(NHS) van bo
venaf gedirigeerd, 'foundation
hospitals' richten zich op de lo
kale behoeften en geven macht
aan het volk."
Volgens minister John Reid
(volksgezondheid) is in Londen
onderzocht hoeveel patiënten
die hulpverlening zinloos te
worden. „Wat zij hebben ge
daan is de ruggengraat van het
hele programma uitsnijden",
zegt Ross, die al tien jaar voor
Renacer werkt. „De harde kern
van de straatjongeren zal er het
meest onder te lijden hebben."
De meeste jongeren over wie
Renacer zich ontfermt worden
benaderd door straatwerkers
die daarvoor bordelen, bars en
strmteasetenten aflopen. De
sti-fatwerkers doen er vaak
bereid zijn verder van huis op
genomen te worden als ze daar
mee sneller en beter behandeld
worden. „Ruim 70 procent gaf
aan dat ze die keuze graag wil
len hebben. Die keuze willen
wij nu bieden." Reid benadruk
te dat het plan niet betekent dat
de zorg te zijner tijd wordt ge
privatiseerd. „Zolang ik minis
ter ben, blijft het een basisprin
cipe van Labour dat alle bur
gers gratis toegang krijgen tot
de zorg die ze nodig hebben.
We hebben alle reden om trots
te zijn op dat principe. De ont
werpers van de gratis staatszorg
waren pioniers, zij kwamen met
een zeer controversieel beleid.
En het werkte. Nu moeten ook
wij het lef hebben om pioniers
te zijn."
Aan de NHS werd 20 jaar lang
te weinig geld besteed tot La
bour in 1997 aan de macht
kwam. Sindsdien zijn er 55.000
verpleegsters en ruim 10.000
artsen bijgekomen, zijn er meer
nieuwe ziekenhuizen en is een
einde gemaakt aan de lange
wachtlijsten. Dat laatste resul
teerde onder meer in 19 pro
cent minder sterfgevallen door
hartkwalen.
maanden over hun vertrouwen
te winnen. Het contact wordt
niet zelden bemoeilijkt doordat
gezinsleden het prostitueren
aanmoedigen vanwege het geld
dat het opbrengt.
Renacer, 'wedergeboorte' in het
Spaans, verstrekt ook medicij
nen aan de jongeren, van wie
veel lijden aan syfilis, HIV en
andere seksueel overdraagbare
ziekten. Ook worden depressi
viteit en drugsmisbruik behan
delt.
denpasar - Het brein achter de
bomaanslagen op Bali, Ali Ghu-
fron, ook wel Mukhlas genoemd,
is vanmorgen ter dood veroor
deeld. Eerder al kregen zijn broer
Amrozi en een vriend van hem,
Samudra, de doodstraf. Een der-
monrovia/ap - De 3.500 solda
ten van de West-Afrikaanse
troepenmacht in Liberia dragen
sinds gisteren blauwe VN-hel-
men. De machtsoverdracht viel
samen met nieuwe schermut
selingen in de hoofdstad Mon
rovia. De ontmoeting van rebel
lenleider Sekou Conneh met in
terimpresident Moses Blah liep
uit f'b een schietpartij. Er vielen
de broer, Ali Imron, is tot levens
lang veroordeeld. Bij de aansla
gen op Bali in oktober vorig jaar
kwamen 202 mensen, onder wie
vier Nederlanders, om het leven
en raakten er honderden ge
wond. Foto: Reuters
drie doden. De afgelopen
maanden was het dankzij de
West-Afrikaanse soldaten rustig
in Monrovia, waar afgelopen
zomer meer dan duizend bur
gers om het leven kwamen na
dat de rebellen een offensief te
gen de stad waren begonnen.
Volgend voorjaar moet de VN-
vredesmacht met 15.000 man
op lle sterkte zijn.
door onze correspondent
Frans Lindenkamp
sao paulo - De Braziliaanse po
litie heeft bij invallen in Rio de
Janeiro een bende oplichters
gearresteerd bestaande uit be
lastinginspecteurs, advocaten
en zakenlui, die de staat de af
gelopen paar jaar voor zeker
300 miljoen euro hebben getild.
Tien verdachten onder wie de
oud-voorzitter van voetbalclub
Flamengo - Edmundo Santos
Silva - zitten achter tralies. Ze
ventien anderen zijn voort
vluchtig.
De fraude kon een mega-om
vang aannemen dankzij actieve
deelname van elf hooggeplaats
te belastingambtenaren. Bedrij
ven met schulden bij de fiscus
en sociale dienst kregen het
aanbod hun openstaande
schuld met flinke korting af te
kopen. Dikwijls werd genoegen
genomen met betaling van tien
tot twintig procent. In ruil hier
voor schrapten de ambtenaren
de namen van de schuldenaars
uit het computerbestand. De
'buit' werd vervolgens verdeeld
tussen de betrokken ambtena
ren en hun handlangers.
Tot dusver is vast komen staan
dat ruim dertig grote onderne
mingen met geld over de brug
zijn gekomen. Daaronder zijn
gerenommeerde bedrijven in
de voedingsmiddelen-, olie- en
drankensector. Hun namen zijn
niet vrijgegeven.
Justitie kwam de oplichters op
het spoor bij een onderzoek
naar steunfraude binnen de so
ciale dienst in Rio de Janeiro.
Van daaruit leidde een spoor
naar de fiscus. Volgens de fede
rale belastingdienst overstijgt
de zaak de stoutste verwachtin
gen. Een woordvoerder ver
moedt dat elders in het land
nog meer bendes de staat op
dezelfde manier tillen. De ge
vangen ex-voorzitter van Fla
mengo is geen onbekende in
Brazilië. De club loosde hem in
2002 wegens allerlei duistere fi
nanciële praktijken.
Vooral jonge prostituees slachtoffer bezuinigingen
