KUNST CULTUUR
Phileine leidt dans rond Gouden
Halve eeuw aan het toneel 'als levensopdracht'
'Doop!': Omstreden
musical met een
kleffe boodschap
Annet Nieuwenhuijzen en Hans Croiset met 'Het licht in de ogen' samen op bühne van Le(dse Schouwburg
Giesen maal 1°
van niets ietfnï
bijzonders
Zanger Dinand Woesthoff van
Kane. Foto: United Photos De
Boer
Nominatie Kane
voor MTV Award
Edinburgh - De Haagse rock
band Kane is voor de vierde
keer op rij genomineerd voor
een MTV Award. Voor de prijs
voor beste Nederlandse groep
of artiest komen verder Beef.
Blof, Junkie XL en dj Tiësto in
aanmerking. Kane bezit al twee
MTV Awards. Vorig jaar was het
rapper Brainpower die er met
de prijs voor beste Nederlandse
act vandoor ging. Het Neder
landse publiek kan via internet
zijn voorkeur uitspreken. De
MTV Europe Music Awards
worden op 6 november in het
Schotse Edinburgh uitgereikt.
Zangeres Christina Aguilera zal
het sterrengala presenteren. Zij
maakt zelf kans op vier Awards.
Met nominaties in vijf catego-
riën maakt popzanger Justin
Timberlake de meeste kans op
een groot aantal prijzen. Verder
is het duo The White Stripes
vier keer genomineerd.
Ozzy Osbourne
schrijft musical
ios angeles - De Amerikaanse
rocklegende Ozzy Osbourne
werkt volgens de Amerikaanse
muziekzender MTV aan een
Broadway-musical. Het stuk is
gebaseerd op het verhaal van
de Russische monnik Raspoe-
tin. De 'Prince of Darkness' Os
bourne heeft al een aantal
nummers klaar. Hij wil de mu
ziek opnemen in een studio die
momenteel in zijn huis wordt
gebouwd.
Bollenpanorama
op wereldlijst
voorhout - Het Panorama van
de Bollenstreek is opgenomen
in de officiële lijst van wereld
panorama's. Hoewel het doek,
waaraan landschapsschilder
Leo van den Ende in Voorhout
sinds 1997 elk vooijaar werkt
nog niet is voltooid, heeft de
Luzem gevestigde overkoepe
lende organisatie van panora
mahouders toch besloten de at
tractie toe te voegen. De we
reldlijst telt bijna 40 panora
ma's, waaronder het beroemde
Panorama Mesdag in Den
Haag. Het Panarama van de
Bollenstreek is naar verwach
ting pas in 2010 voltooid.
Huppert niet naar
Holland Festival
Amsterdam - De Franse actrice
Isabelle Huppert komt niet
naar het Holland Festival van
volgend jaar. Ze heeft de we
reldtournee van de monoloog
'4.48 Psychose' afgezegd, die
haar ook naar Amsterdam zou
voeren. De Franse producent
Théatre de la Madeleine slaag
de er niet in de rechten voor
New York te verwerven, waarop
Huppert weigerde om in de an
dere steden wel te spelen, aldus
het Holland Festival. In '4.48
Psychose' legde toneelschrijf
ster Sarah Kane haar laatste ge
dachten vast voordat ze zelf
moord pleegde in 1999,28 jaar
oud.
Van Kapel
geridderd
oegstgeest - De Oegstgeestse
dirigent A. van Kapel is be
noemd tot Ridder in de Orde
van Oranje Nassau. Burge
meester Timmers reikte hem
eind vorige week de onder
scheiding uit tijdens de viering
van het vijftigjarig jubileum van
kamerkoor Vocalis, dat door
Van Kapel is opgericht. Van Ka
pel is al die tijd artistiek leider
en dirigent geweest van het
koor. Vocalis verzorgt al jaren
het ceremoniële gedeelte van
de jaarlijkse ridderdag van de
Johannieter Orde. Daarvoor
kreeg Van Kapel onlangs de leg
penning van de orde. Naast zijn
werk als koorleider is Van Kapel
jarenlang muziekdocent ge
weest. Ook bekleedde hij de rol
van ouderling in een van de
Oegstgeestse protestantse ker
ken. Vanaf 1995 maakt hij deel
uit van de commissie Kerkmu
ziek van de Samen op Weg ker
ken in Oegstgeest. Van Kapel
stond in 1987 aan de wieg van
de oprichting van de Willem
Mengelberg Vereniging, waar
van hij sinds 1998 vice-voorzit-
ter is.
theater recensie
Hans Kottmann
Voorstelling: 'Doop!' door ZEP en het
Volksoperahuis. Script Jef Hofmeister en
Peter Pluymaeckers Spel: Kees Scholten.
Ernst Löw, Annick Boer. Gezien: 27/9,
theater Bellevue, Amsterdam.
Het gezelschap ZEP richt zich
op een (jong van geest) publiek,
kiest stukken met een actueel
thema (zoals eerder bijvoor
beeld voetbalvandalisme en tv-
geweld) en gaat de discussie
niet uit de weg. Het Volksope
rahuis beweegt zich op het snij
vlak van musical en opera. Bij
hun vorige productie. 'De
Tweede Stem', werd voor de ze
kerheid toch maar een sticker
over de posters geplakt: 'moge
lijke overeenkomsten met het
leven van Gert en Hermien be
rusten op louter toeval'. Beide
gezelschappen hebben nu de
handen ineen geslagen, aange
vuld met twee ex-muzikanten
van Herman Broods 'Wild Ro
mance', en brengen de musical
'Doop!' Het stuk vermengt de
opkomst en ondergang van een
rockster met het idealisme ach
ter een activist in muziekthea
ter-stijl.
Op voorhand was al enige com
motie ontstaan. Marten For-
tuyn had de theaters opgeroe
pen de voorstelling te schrap
pen vanwege vermeende ver
heerlijking van een personage
dat op Volkert van der G., de
moordenaar van broer Pim, ge
baseerd zou zijn. Daar is geen
sprake van. Ook wie er 's lekker
voor gaat zitten - de flyer ver
meldt immers dat 'de shock en
chaos van de afgelopen periode
in het Hollandse polderleven
met kritische noten wordt ge
kraakt' - kan daarna rustig gaan
slapen. De boodschap van de
avond komt kleffer over dan
ongetwijfeld bedoeld: „Puur
heid is het nieuwe idealisme."
'Doop!' wil het verhaal vertellen
van de verloren generatie. De
generatie die voorgoed dacht af
te rekenen met het gordijn, de
muur, het huis, de boom en het
beest. We bevinden ons in 'De
Nirwana', een kraakpand aan
de vooravond van de sloop.
Hier is een clubje vrienden bij
een: Dokter Sax, pleitbezorger
van de vrije seks, Speedy de
louche manager, de bontdie
renactivist Wally van der Vee en
z'n vrijgevochten vriendin Jojo.
Ze houden zich groot, ze zullen
zich alleen dood laten verjagen,
maar je voelt al op je klompen
aan dat het uitzichtloos is. Hier
moet dus een daad gesteld wor
den om tenminste het gevoel
van leven gehad te hebben.
We horen twee schoten, de hui
zenspeculant en mooiprater
Koos Lotsvoort blijkt vermoord
en Wally draait de gevangenis
in, ook al lijkt Speedy op z'n
minst de aanstichter en moge
lijk zelfs de dader. De persona
ges zijn bijna karikaturen, de
dialogen schuren tegen het ste
reotiepe aan. Echt spannend of
venijnig wil het nog niet wor
den, de afwisselend hard-zach-
te belichting en het geschuif
met stalen panelen ten spijt
Acteur-zanger Kees Scholten
blijft goed overeind in z'n dub
belrol als Speedy en weet als
Wally ook een greintje mededo
gen op te wekken. Annick Boer
probeert het manmoedig maar
komt als Jojo eerder kinderlijk-
timide over. Acteur Ernst Löw
kan als Doctor Sax al even
proeven aan de rol van Herman
Brood die hij volgend jaar in de
film 'Kijken kreng' gaat vertol
ken. In z'n spel is hij ongrijp
baar, in de zang trefzeker. De
echte oplevingen en de meer
waarde van deze productie zit
ten letterlijk en figuurlijk in de
muziek: vooral de flitsende gi
taarsolo's van David Hollestelle,
die met Jef Hofmeister ook voor
de composities tekende.
De hardbeat-songs en ballades
haken soms aan bij een bekend
stramien, zoals Herman Broods
'Saturday night' en Ramses
Shaffy's 'Zing, vecht, huil, bidt,
lach, werk en bewonder'. Ook
'Dit is een strijdlied voor jou' en
"Vecht voor jezelf, niemand
vecht voor jou' mogen er wezen
en het metaforen-lied 'De kok,
de kreeft en de kraker' is een ju
weeltje.
Een scène uit 'Phileine Zegt Sorry' met Michiel Huisman en Kim van Kooten. Foto: GPD/PR
theater recensie
Maarten Baanders
ISti
Voorstelling: 'Mondo Leone' doorl i i
aan de Werf Gezien: 27/9 Leidi i I
Schouwburg.
Maak een voorstelling ova ht
hoogtepunten in je leven en ej(
paal zelf welke middelen Vi
daarbij gebruikt. Een eenvo p:
ger formule voor een the: h
maker is niet denkbaar. Wal e
betreft lijkt het of Leon Gif V(
het zich in 'Mondo Leone' nf
makkelijk heeft gemaakt. M sb
gemak is nu juist wat d m
voorstelling zoveel chï
geeft. Giesen en zijn muzji lie
ten zitten relaxed en onoj C1
smukt op het toneel en ma üci
muziek bij een reeks korte! C1
pjes die de top elf van Gie d,
leven tonen. Giesen doet i esc
om zijn onderwerpen inli n:
santer te maken dan ze rij) en
je begrijpt onmiddellijk
om hij ze gekozen heeft. g
Zijn zoon leert duiken. Dej
beelden tonen niet mee4üg
het zwembad, een jongd P
waar een kalm doorzettin? ion
mogen van afstraalt en c die
pels op zijn huid. Hij is eeo em
tederende held. We staf es
over op straatbeelden in: I
maribo: lopende mensen, i ld.
lende kinderen, een gam: nr
auto, een hond. Het is niet; ar
zienbarends, maar het is rc
film gemaakt door iemand an
van cfit gewone leven houdt ;rs
Slijtplekken op Giesens bi
taar vertellen op een bijna c el\
bare manier over het bijm m
jaar oude leven van dit ins it
ment. De zeer close up g< ol
men beelden brengen iets c
van hoe een musicus zijn
strument kent: elk kn
schroefje, ribbeltje op de sn
is hem vertrouwd.
Tegenover dit verhaal van
kleine staat een film overl
Lizzy met beelden, niet ai
van grootse optredens, n
ook van een moeder die na
bewogen leven trots op de p
taties van haar zoon terug*
Favoriete popsterren, sch
feestjes waar je seks ontdek
de klanken van 'Je t'aime.i
non plus', het zijn morne
die iedereen herkent en I
kijk je er met spanning a
omdat het zo persoonlijk
dus uniek gebracht wordt, m
door Pieter van Lierop
utrecht/gpd - De speelfilm
'Phileine Zegt Sorry' heeft acht
nominaties gehaald voor de ko
mende vrijdag uit te reiken
Gouden Kalveren, de officiële
prijzen van het 23ste Nederlands
Film Festival.
De film die Robert Jan Westdijk
maakte naar de gelijknamige
roman van Ronald Giphart ligt
daarmee een neuslengte voor
op "Van God Los', de debuut
film van Pieter Kuijpers die
evenwel - anders dan 'Phileine'
- tevens werd genomineerd
voor De Prijs van de Neder
landse Filmcritici.
De belangrijkste prijzen zou
den evenwel ook terecht kun
nen komen bij 'De Tweeling'
(geregisseerd door Ben Som-
bogaart) die weliswaar slechts
vier nominaties ontving maar
wel in de 'zwaarste' categorie-
en: beste scenario, beste came
rawerk, beste regie en beste
speelfilm.
Opmerkelijk aan de gister
avond in Utrecht bekend ge
maakte lijst van Kalveren-no
minaties is dat geen enkele van
de internationale coproducties
('Meisje', "The Emperor's Wife',
'Verder Dan De Maan', 'The
Tulse Luper Suitcases') goed
genoeg werd gevonden voor de
laatste ronde. De kassuccessen
'Pietje Bell' en 'Liever Verliefd'
komen er bekaaid af met elk
een nominatie. Voor "Volle
Maan' was er niets.
De belangrijkste nominaties
zijn: Beste Lange Speelfilm: De
producenten Jeroen Beker,
Frans van Gestel en San Fu
Maltha voor 'Phileine Zegt Sor
ry'. Hanneke Niens en Anton
Smit voor 'De Tweeling'. Rei-
nier Selen, Hanneke Niens en
Anton Smit voor "Van God
Los'. Beste speelfilm-regie: Ro
bert Jan Westdijk voor 'Phileine
Zegt Sorry'. Ben Sombogaart
voor 'De Tweeling'. Pieter Kuij
pers voor "Van God Los'.
Beste acteur: Michiel Huisman
voor 'Phileine Zegt Sorry'. Tygo
Gemandt voor "Van God Los'.
Egbert-Jan Weeber voor "Van
God Los'. Beste actrice: Katja
Schuurman voor 'Interview'.
Miryanna van Reeden voor
'Liever Verliefd'. Kim van Koo
ten voor 'Phileine Zegt Sorry'.
Beste scenario: Robert Jan
Westdijk voor 'Phileine Zegt
Sorry'. Marieke van der Pol
voor 'De Tweeling'. Pieter Kuij
pers en Paul Jan Nelissen voor
door Max Smith
den haag/leiden - Roemruchte
tijden hebben ze gekend. Hij was
een geadoreerde toneelmaker.
Zij, een gewezen schoonheidsko
ningin op de Antillen, werd
dankzij hem een gevierd actrice.
Nu zijn ze oud en uitgerangeerd.
Het heimwee naar dit triomfan
telijk verleden vergalt hun sa
menzijn. Tegen alle verwachting
in krijgt hun sleurbestaan alsnog
een radicale wending.
In kort bestek gaat de komedie
'Het licht in de ogen' hierover.
Ger Thijs schreef deze liefdes
geschiedenis die zich in de to
neelwereld afspeelt op verzoek
van Het Toneel Speelt. Dit bij
wijze van eerbetoon aan Annet
Nieuwenhuijzen (72) en Hans
Croiset (67). Alletwee zijn ze dit
jaar een halve eeuw aan het to
neel verbonden. Zij vertolken
dit stuk in een regie van Gijs de
Lange op 21 en 22 oktober in de
Leidse Schouwburg.
Pensoengerechtigd zijn ze bei
den, maar het toneel definitief
vaarwel zeggen, daar zijn ze
nog lang niet aan toe. Annet
Nieuwenhuijzen stopt pas met
toneelspelen, wanneer 'de lus
ten niet langer op wegen tegen
de lasten'. De balans slaat wat
haar betreft nog steeds gunstig
door. Het acteren en vooral het
repeteren en het zich inhoude
lijk voorbereiden op de beteke
nis van het stuk en haar rol
kwalificeert ze onverminderd
als 'verrukkelijk!' Fysiek vindt ze
het langzamerhand wel zwaar
worden. Het volgend speeljaar
vervult ze nog een veeleisende
rol. Daama is ze voornemens
zich wat rustiger met toneel in
te laten.
De vijf jaar jongere Hans Cro
iset voelt zich onverdroten als
een vitale vis in het onstuimige
water van de immer roerige to
neelvijver. „Voor mij is leeftijd
op het moment geen obstakel.
Zolang ik het leuk vind, ga ik
door. Ik blijf ook regisseren. Af
gelopen jaren heb ik met ple
zier meer gespeeld dan geregis
seerd, omdat het bij Het Toneel
Speelt zo uitkwam." Bovenal
beschouwt Hans Croiset 'het
toneel als een levensopdracht',
die hij zo mogelijk tot aan zijn
Annet Nieuwenhuijzen en Hans Croiset in de komedie 'Het licht in de ogen'. Heimwee naar hun triomfantelijk verleden vergalt hun samen
zijn. Foto: GPD/Deen van Meer
laatste adem wil volbrengen.
Opmerkelijk is dat hun passie
voor het theater niet werd inge
geven door liefde op het eerste
gezicht Annet Nieuwenhuijzen,
dochter van een arts, bracht
haar jeugd in Utrecht door. Na
de middelbare school wist ze
niet welk beroep ze moest kie
zen. Op de universiteit in Am
sterdam zigzagde ze van de ene
studie naar de andere. Gedu
rende haar studiejaren speelde
ze mee in het studententoneel.
Op een gegeven moment werd
ze gevraagd om audities te
doen voor een volontairschap
bij de Haagsche Comedie. In
1953 debuteerde ze op haar
22ste als mejuffrouw Brompton
in 'Het uur der verrukking' van
Bonacci. „Het was zo'n bevrij
dende ervaring toen ik bij het
beroepstoneel kwam. Voordien
kon ik als jong meisje absoluut
geen richting geven aan mijn
leven. Ik werd er wanhopig van.
Ik kwam ook in een totaal an
dere leefwereld, dan die ik thuis
in Utrecht gewend was."
Bij Hans Croiset is het haast te
gengesteld gegaan. Hij komt uit
een generatie op generatie ver
maarde acteursfamilie. Zijn ou
ders zijn de toneelspelers Jean
ne Verstraete en Max Croiset.
Jules is zijn broer. Hij maakte
zijn toneeldebuut eveneens in
1953 op 17-jarige leeftijd bij het
Rotterdams Toneel. Na een
kleine vier jaar kreeg hij schoon
genoeg van het acteren. ,,Aan
regisseren dacht ik indertijd he
lemaal niet. Ik ging schilderen,
stukken vertalen, ik ben heel
serieus gaan fotograferen en fil
men. Pas nadat ik met een paar
jonge leeftijdgenoten de Werk
groep Rotterdams Toneel had
opgericht kreeg ik weer zin in
het spelen."
Zonder toneelschool is hun
veelzijdige toneelloopbaan op
gesierd met tal van lauwerin
gen. Annet Nieuwenhuijzen
verwierf onder meer tot twee
maal toe de Theo d'Or. Hans
Croiset werd onder meer ge-
eerd met de Louis d'Or. On
danks dat voelt Annet Nieu
wenhuijzen het ontbreken van
die opleiding als een blijvend
gemis. Ze is niet naar de toneel
school gegaan, omdat ze na
haar verscheidene, allemaal ge
strande universitaire studies
niet nogmaals om studiegeld
bij haar ouders wilde aanklop
pen.
Hans Croiset: „De lessen die ik
van mijn vader gehad heb, wa
ren niet meer dan een voorbe
reiding op mijn auditie bij het
Rotterdams Toneel. Aan mijn
broer Jules heeft hij vaker les
gegeven. Al kom ik uit een to
neelfamilie, ik heb geen ouders
gekend die thuis met rollen be
zig waren. Mijn vader en moe
der gingen scheiden en de oor
log dreef ons nog meer uit el
kaar. Wel ben ik heel jong, van
af mijn dertiende, naar de
schouwburg gegaan. Daarnaast
heb ik zoveel andere dingen
van mijn vader moeten leren,
dat ik net zo goed een totaal an
dere kant kon op gaan. Ik heb
dus ook veel uit de praktijk
moeten leren. De eerste erva
ringen in het regisseren deed ik
op bij het studententoneel. Dat
was toen de enige mogelijkheid
voor jonge acteurs om ook te
regisseren. Ik heb vijf grote stu
dentenregies gedaan."
Annet Nieuwenhuijzen heeft
nagenoeg alle genres beoefend:
toneel, cabaret, musical, film
(die haar een Gouden Kalf ople
verde), tv-drama (waaronder
'Oud Geld'). Regisseren, daar
waagt ze zich niet aan. „Ik ben
er zeker van dat ik het niet goed
zal doen."
Aan het door Hans Croiset op
gerichte Het Publiekstheater,
dat vanaf begin jaren zeventig
veertien jaar heeft bestaan, be
waren ze alletwee goede herin
neringen. Hans Croiset: „We
waren een relatief klein gezel
schap met in totaal niet meer
dan veertig tot vijftig mensen.
Allemaal waren we min of meer
leeftijdgenoten, in de bloei van
ons leven. We hadden de wil
om alles op een andere manier
aan te pakken."
Op zijn verzoek heeft Annet
Nieuwenhuijzen zich een jaar
later bij dit gezelschap, dat de
Amsterdamse Stadsschouw
burg als thuishaven had, aange
sloten. „Na onder meer bij ge
zelschappen in den Haag, Am-
hem en Rotterdam gespeeld te
hebben, wilde ik wel eens in
Amsterdam spelen", vertelt ze.
Daarbij spraken de repertoire
keuze van het Het Publieksthe
ater, en de enorme gedreven
heid en eruditie van Hans Cro
iset haar aan. „Hij weet zo gi
gantisch veel. Bij zijn regies
kom je altijd heel wat te weten
van de culturele en dramaturgi
sche achtergronden van het
stuk."
In 'Het licht in je ogen' gaat het
ook over ouder worden,
schoonheid en het verlies er
van. Hoe staan zij in de werke
lijkheid tegenover deze begrip
pen? Annet Nieuwenhuijzen:
„Ik vind het jammer en heel
vervelend, dat je lijf in verval
raakt als je ouder wordt. Aan
een facelift zal ik nu niet meer
beginnen. Ouderdom maskeren
met heel veel make-up doe ik
nu ook niet meer. Het vervelen
de van ouder worden is, dat je
dingen niet meer zo goed kunt
als vroeger. Maar ik lijd er niet
onder hoor."
Hans Croiset maakt er evenmin
een punt van. „Ik had er al op
mijn 25ste de pest in, dat ik niet
meer zo hard kon lopen als
toen ik op mijn 17de op de atle
tiekvereniging zat. Mijn hele le
ven was ik me ervan bewust,
dat met het ouder worden din
gen minder gaan. Daar staat te
genover dat je zoveel meer uit
opgedane ervaringen kunt put
ten. Om schoonheid ten aan
zien van mezelf heb ik me nooit
druk gemaakt. Ik ben op andere
punten al ijdel genoeg." Pla
gend: Al zeg ik niet welke."
Vervolgens met welgemeende
bewondering in zijn stem: „An
net heeft het unieke wat een ac
trice kan hebben: zodra zij in
een stuk op het toneel staat,
straalt er een schoonheid van
haar af die niet aan leeftijd is
gebonden. Dat vind ik een van
de wonderlijke dingen van het
theater."
Een tikkeltje verlegen klopt zij
hem vergenoegd op de schou
der.
'Het licht in de ogen' door Het
Toneel Speelt, 21 en 22 okto
ber in de Leidse Schouwburg.
'Van God Los'. Beste muz jh-
Fons Merkies voor 'Boy Eer
Paul M. van Brugge voor
West, Young Man'. Paleis
Boem voor "Van God Los'.
Beste korte film: Jos Sti
voor The Gallery'. Ellen Bi
voor 'De Grotten Van Han
Vloten'. Karin Junger en Bi ,t(
Hillenius voor 'Vet!' Nomi
ties voor de Prijs van de Na
landse Filmkritiek: 'De
Van Jezus', van André van
Hout. "Van God Los', van
Kuijpers. Cameraman
van Gennep voor zijn
fie van 'Cloaca'.
