PRINSJESDAG 6
i
'Daar ligt de patiënt, hier is het slachtoffer'
het
ziekenfondspakket'
'Er kan echt niets meer uit
■L
p
1
j
V
Xfc
1
Geen maximum aan medicijnknaa
Extra geld voor jeugd en
maatschappelijke opvang
VWS hanteert kaasschaaf
niet bij snoeien subsidies
HOC 345
dinsdag l6 SEPTEMBER 2001
door Robert Verkerk/ANP
den haag - Verplegers, verzor
genden en huishoudelijke hul
pen; dagelijks zwermen er dui
zenden in alle vroegte door Ne
derland om de meest hulpbe
hoevenden van de samenleving
op te knappen. Al is het maar
voor even. Het kabinet grijpt nu
in door op deze thuiszorg 100
miljoen euro te bezuinigen. Bo
vendien gaat de eigen bijdrage
omhoog. Verpleegkundige Mar-
greet Woudenberg fietst onder
tussen door de stromende re
gen in Den Haag naar haar vol
gende patiënt: Vijf in drie uur.
„Als het je tijd is, ga je. Eerder
ga je toch niet.'' Kaal, klein van
stuk en met een forse borstkas
gaat de Haagse Flip door het le
ven. Iedere dag heeft hij nu ver
zorgers en verplegers over de
vloer. Zelf kan hij niet meer
weg. Niet omdat hij ziek is. Ze
zijn er voor zijn vrouw. Dood
ziek ligt ze in bed met een ern
stig beschadigde longfunctie.
Alles kost te veel energie. Flip
zorgde jarenlang voor haar, tot
dat ook hij uitviel. „Een dubbe
le hernia van het vele tillen."
Hij is inmiddels weer opge
knapt, maar de zorg voor zijn
vrouw kan hij niet meer volle
dig op zich nemen. „Vroeger
had ik tijden dat ik een paard
kon optillen. Nu ben ik soms te
slap om te koken", vertelt hij
aan tafel in de woonkamer. Ver
pleegster Woudenberg zet de
pas erin, verpleegt de bejaarde
dame. „Ik heb het ook nog aan
me hart", vertelt Flip. „Opeens
kwam alles tegelijk. Was twee
maanden gestopt met roken,
maar ben opeens weer begon
nen. Dan ben je natuurlijk hart
stikke gek. Maar ja, daar zitten
natuurlijk ook een hoop zenu
wen bij. Heb altijd zo'n goed
wijfie gehad en dan zie je ze zo
wegglijden."
De familie in de Haagse Schil
derswijk bezoekt Woudenberg
twee keer per week. Op andere
dagen komen er collega's op
bezoek. Zonder dat de vijf pa
tiënten het zelf zeggen, is dui
delijk dat de thuiszorg net zo
onmisbaar is als de centrale
verwarming in hun huis. Toch
wordt het Imijpen de komende
jaren, zo is op te maken uit de
hard berekende cijfers van de
overheid. De thermostaat zal
een graadje lager moeten. Wat
er precies gaat wegvallen voor
de hulpbehoevenden, moet de
komende tijd duidelijk worden.
Voor familie De Niet uit het
Haagse Transvaal is de thuis
zorg meer dan deskundigheid.
„Ik zeg wel eens: Daar ligt de
patiënt en hier is het slachtof
fer." De 55-jarige mevrouw De
Niet is de patiënt. Ze heeft MS
en kanker in terminale fase. Zij
wordt ook 's nachts wakker ge
maakt door de thuiszorg. „Voor
een glaasje water, controle van
het infuus en de morfinepomp.
Dan kan haar man blijven lig
gen", zegt Woudenberg. Ook
het slachtoffer is op. „Heb het
aan me rikketik. De dokter zei
me gisteren dat we een hart-
filmpje moeten maken." De
Niet zit in het vloeronderhoud
en is gedeeltelijk afgekeurd.
Als een stadskoerier, met rugtas
en sleutelhanger om haar nek,
trapt ze zich door de Haagse
volkswijken. Haar kracht ligt in
de combinatie van menselijke
warmte en kordaatheid. „Denk
dat ik toch weer eens met de
bustaxi mee moet gaan. Moet je
die nu van tevoren bellen. Ge
loof het wel", klinkt de patiënt
verward.
Woudenberg pakt het foldertje
tussen de papieren in de kast
en zoekt op. „Ja, hier staat het.
Minimaal een uur van tevoren
bellen." Het nummer schrijft ze
op de kaft van het foldertje.
Dan trekt ze bij de patiënte
haar speciale kousen aan. Zelf
kan ze dat niet meer. De thuis
zorg is haar enige, dagelijkse
contact met de buitenwereld.
Voor veel patiënten is dat het
geval, bevestigt Woudenberg.
Soms staat de deur al op een
kier als ze weten dat de 'zuster
of hulp' komt. Ondertussen
staan tientallen anderen op een
wachtlijst of zitten in de molen
van de zogeheten indicatie
commissie. „Pas had ik even de
tijd om bij een man langs te
gaan die al weken wacht op
thuiszorg. Ik bel op, krijg zijn
moeder aan de lijn. In tranen
vertelt ze dat haar zoon kort ge
leden is overleden." Het is de
harde confrontatie met de zorg
achter de voordeuren.
Het kabinet gaat op de thuiszorg 100 miljoen bezuinigen. Foto: ANP/Rick Nederstigt
De medicijnknaak moet het gebruik van pillen en dergelijke afremmen. Foto: ANP/Cor Mulder
den haag/gpd - De 'medi-
cijnknaak' wordt op 1 januari
weer ingevoerd. Doel is de con
sumptie van medicijnen af te
remmen. Mensen moeten per
doktersrecept 1,50 euro gaan
betalen. Er komt vrijwel zeker
geen maximum aan de eigen
bijdrage, zoals in de jaren tach
tig-
Indertijd was er wel een pla
fond, maar daaruit vloeiden zo
veel administratiekosten voort,
dat de maatregel snel werd af
geschaft. Ook om andere rede
nen werd het een fiasco: huis
artsen schreven per recept
meerdere middeltjes uit en pa
tiënten lieten recepten onge
bruikt liggen.
Minister Hoogervorst (volksge
zondheid) wil de betaling van
de medicijnknaak nu zo een
voudig mogelijk houden. Pa
tiënten moeten bij de ap<
straks 1,50 euro per dok
cept afrekenen. Cash of 1
pinpas. De administratie
ten blijven zodoende bi
Zorgverzekeraars zoekei
naar een goedkope mani
toch een maximum in t
ren. „Maar men heeft n
niet kunnen overtuigen"
Hoogervorst.
den haag/anp - De jeugdzorg
en de opvang van daldozen,
zwerfjongeren en mishandelde
vrouwen krijgen extra geld.
Staatssecretaris Ross van volks
gezondheid maakte dit bekend
bij de presentatie van de begro
ting van volgend jaar. De rege
ring trekt voor 2004 in totaal 30
miljoen euro extra uit voor
jeugdzorg. De maatschappelij
ke opvang krijgt er 2,4 miljoen
bij en de vrouwenhulp 1,2 mil
joen.
Het geld voor de jeugdzorg gaat
vooral naar projecten die moe
ten voorkomen dat jongeren
ontsporen. Ouders krijgen meer
hulp bij het opvoeden van hun
kinderen. Voor gezinnen waar
al grote problemen zijn, wordt
een coach aangesteld. Hij of zij
moet erop toezien dat de hulp
aan het gezin effectief is. Gezin
nen mogen volgens het kabinet
niet langer tussen wal en schip
vallen.
Ross lanceerde het idee voor de
gezinscoach nadat in de zomer
van 2002 in Venlo zes kinderen
omkwamen bij een brand in
hun huis. Hun vader had het
vuur aangestoken. Het gezin
werd al jaren door diverse
hulpverlenende organisaties
bijgestaan. Ze bleken erg langs
elkaar heen te werken.
den haag/anp - Het ministerie
van VWS gaat hard snoeien in
de subsidies aan meer dan drie
honderd clubs en organisaties.
Volgens staatssecretaris Ross
wordt geen kaasschaafmethode
toegepast, waarbij iedereen een
beetje moet inleveren. Ze gaf
tijdens de presentatie van de
begroting-van VWS voor 2004
aan dat er hard zal worden in
gegrepen.
Sommige organisaties krijgen
helemaal geen subsidie meer.
Andere clubs krijgen een kor
ting opgelegd van 10 tot 30 pro
cent. Welke organisaties uit de
boot vallen, en welke gedeelte
lijk worden aangepakt, is nog
niet bekend.
De staatssecretaris gaf enkele
selectiecriteria aan: alleen orga
nisaties die bijdragen aan ver
betering van de positie van pa
tiënten, in het bijzonder die van
gehandicapten en chronisch
zieken, kunnen op de steun van
het ministerie blijven rekenen.
Datzelfde geldt voor instellin
gen die de positie van vrijwilli
gers versterken, en die belang
rijke kennis over gezondheid en
gezondheidszorg verspreiden
onder een breed publielc
Volgens Ross vallen de klappen
in ieder geval bij de sportbon
den. Ze wil voortaan vooral
sportprojecten subsidiëren.
„We zijn er niet om sportbon
den mede te financieren."
Hoofdpunten VWS
In de zorg gaat in 200441,2 miljard euro om. Dit bedrag brengen
de burgers op via premies voor het ziekenfonds, de algemene
wet bijzondere ziektekosten, de particuliere verzekering en
eigen betalingen.
•De ziekenfondspremie daalt van 845 procent naar 8 procent. De
premie voor de AWBZ gaat omhoog van 12,55 procent naar 13,25
procent.
•Er wordt in 2004 voor 2,3 miljard euro bezuinigd. Hiervan komt
een miljard voor rekening van de sector. Burgers brengen de rest
op doordat het ziekenfondspakket wordt verkleind en er meer
eigen bijdragen komen.
•Uit het ziekenfondspakket verdwijnen: fysiotherapie en tandarts
voor volwassenen, eerste behandeling reageerbuisbevruchting,
de pil vanaf 21 jaar'zittend' ziekenvervoer (taxi). Psychotherapie
wordt beperkt en er wordt bezuinigd op vrij verkrijgbare
geneesmiddelen
•Er komt een eigen bijdrage van 1,50 euro per recept voor
geneesmiddelen. Ook komen er meer eigen bijdragen in de
ouderen- en gehandicaptenzorg.
•In 2005 komt er een eigen risico van 200 euro per volwassen
ziekenfondsverzekerde per jaar.
•De zorgsector moet een miljard aan bezuinigingen opbrengen.
Daarvan komt 432 miljoen voor rekening van de apothekers. In
de thuiszorg wordt 100 miljoen bezuinigd.
•VWS trekt in 2004 67 miljoen euro uit voor sport Dit is minder
dan de 76 miljoen in 2003. In 2005 gaan de uitgaven voor sport
terug naar 60 miljoen.
•De Jeugdzorg krijgt er volgend jaar 30 miljoen euro bij. De
jeugdzorg moet aan meer preventie doen: Voorkomen dat
jongeren ontsporen.
Illustratie: Ronald Blommestijn
0
maand netto gestegen. Dat is
zeer veel. Dat kan zo niet door
blijven gaan."
Maar Hoogervorst houdt vol
dat niet alleen de burger moet
bloeden. Bij zijn ministerie ver
dwijnen 250 van de 1200 ba
nen. Bijna de helft van de 2,3
miljard euro aan bezuinigingen
wordt opgebracht door de zor
gaanbieders zelf. Apothekers
moeten hun bonus afromen,
de lonen in de sector wor
den gematigd en zorgin
stellingen (ziekenhuizen,
verpleeghuizen en der
gelijke) worden ge
kort. „Als je ziet wat
groei die
hebben gehad de
afgelopen twee
jaar, dan
dat
ook echt
kunnen.
Ik laat
het
door Ap van den Berg
en Frouke Houtman
den haag - De bezuinigingen in
de gezondheidszorg zullen de
komende vier jaar pijnlijk voel
baar zijn. Minister Hans Hooger
vorst moet 2,3 miljard euro inte
ren op zijn begroting. Maar de
maatregelen blijven sociaal, ver
dedigt de minister zich. „Ik vind
dit geen hard beleid."
Geërgerd heeft minister Hoo
gervorst zich vorige week. Ge
handicaptenorganisaties lieten
weten dat hun leden 'onevenre
dig hard' worden getroffen
door de bezuinigingen bij
Volksgezondheid. Ze hebben
hun mond te snel opengedaan,
vindt de minister van volksge
zondheid, welzijn en sport.
„Die organisaties zijn al gaan
schreeuwen voordat ze zagen
wat we werkelijk doen. Heel be
treurenswaardig, dat ze hun
achterban paniek aanjagen.
Terwijl gehandicapten en chro
nisch zieken van de meeste
maatregelen geen last hebben."
Hoogervorst moest de afgelo
pen weken steeds het verwijt
aanhoren dat het hem aan visie
ontbreekt. Criticasters vinden
dat hij blind het mes in het zie
kenfondspakket heeft gezet en
lukraak is gaan schrappen.
Hoogervorst hield zich in en
reageerde niet op deze kritiek.
De regel is immers dat een mi
nister vóór prinsjesdag niets
naar buiten brengt. Nu is hij
opgelucht zijn 'masterplan' uit
de doeken te kunnen doen.
Want achter de op het eerste
gezicht ad hoc-maatregelen
schuilt een visie, beweert hij.
Hoogervorst en zijn ambtena
ren hebben bij de snoeioperatie
in het ziekenfondspakket steeds
de afweging gemaakt: wat kan
eruit zonder dat de mensen die
echt ziek zijn gedupeerd wor
den? Vanuit deze redenering
heeft hij de vergoeding voor pil
en spiraaltje voor vrouwen bo
ven de 21 geschrapt. „Daar is
de meeste ophef over geweest,
terwijl ik dit zelf een van de
minst pijnlijke ingrepen vind.
Het gaat niet over zieke men
sen."
Om dezelfde reden verdwijnt
de eerste van drie IVF-behan-
delingen (reageerbuisbevruch
ting) uit het pakket. Hooger
vorst ziet hier een eigen verant
woordelijkheid. „Niet dat het
een frivole wens is om kinderen
te krijgen", haast hij zich te zeg
gen. „Maar vrouwen beginnen
steeds later na te denken over
zwanger worden en dat brengt
het risico van moeilijke vrucht
baarheid met zich mee. Daar
moeten ze dan zelf maar aan
mee betalen."
Eigen schuld
Bij zijn aantreden besloot de
minister de vergoeding voor
maagzuurremmers en choleste
rolverlagers juist overeind te
houden. „Het voorstel om die
te schrappen heb ik eigenhan
dig uit het regeerakkoord ver
wijderd. Je kunt tegen mensen
die een cholesterol verlagend
middel gebruiken, zeggen: 'ei
gen schuld dikke bult, je eet te
aan hun eigen fantasie o\
ze dat oplossen."
Niet fraai
Veel Nederlanders brekei e
het hoofd over de vraag 1
om pijnlijke maatregelen D'
nu worden genomen en e|
tijden van economische n
spoed. In de kabinetsper g
dat Els Borst bij Volksgez a
heid de scepter zwaaide, k<
het ministerie in het geldei
wist het roer echter niet i1
gooien. ri
„In de tijd dat de miljard d
om de oren vlogen, was 10
heel moeilijk om hervon
door te voeren. In een g^'
deld huishouden gaat he?3
anders. Wanneer ga je je !b
schriftenbestand opschq I
ontdek je dat je twee van I
tien bladen nooit leest? I of
je als je moet beknibbelt
huishoudgeld. Het is nid®'
maar ik kan nu dingen dPi
de afgelopen jaren onac 7:
bel waren."
Maar aan de snoeimoge v
den komt een eind, wee
gervorst. „Wat betreft h< k
ket zit ik nu redelijk dicl!r
grenzen van wat je kuntle
Ik zie niet zo snel wat er d
makkelijk uit kanei
De huidige bezuiniging!
men de opmaat voor hepc
we vraag gestuurde zorj 1
dat vanaf 1 januari 2006
trede doet. Iedere Nede 1
krijgt dan een basisverz ff
het verschil tussen Ziek Ai
fondswet en particulier
tekostenverzekering vei
Volgens Hoogervorst is
nig verschil meer tussei
sisverzekering en het hi
afgeslankte ziekenfond:
„Die twee zullen veel 0]
lijken." I
Het toekomstige zorgst
stuürt aan op betere m<
king. De patiënt kan zij al,
baseren op een goede Ija
ding tussen prijs en kw
„Vanaf volgend jaar ga: ie
prestaties van ziekenhi ijg
met elkaar vergelijken, ui
een al prikkels te introc
De resultaten worden
het internet gepublicef Ij
Qua koopkracht wordt jc
'hartstikke moeilijk jaa
Hoogervorst „Maar de iiv
gingen van mijn minisl üc
gen daar niet sterk aan ;c
geld gaat terug naar de
het blijft niet in de sch: In
hangen. Ik vind dit zek g
hard beleid." k
veel'. Maar dit soort medicijnen
is voor een grote groep een bit
tere medische noodzaak. En
daar houdt het voor mij op."
Hoogervorst zegt wel te voelen
voor een methode waarbij de
verzekeraar de premiehoogte
laat afhangen van bijvoorbeeld
het feit of iemand rookt.
Het ministerie blijft hoog inzet
ten op het terugdringen van de
wachtlijsten. „Het bedrag dat
we daarvoor uittrekken blijft
groeien: 500 miljoen euro, al
leen al voor volgend jaar." Vol
gens Hoogervorst gaat het met
de wachttijden de goede kant
op. „Lange tijd was dit een al
gemeen probleem. Nu doen
zich alleen nog problemen voor
bij specifieke ziekenhuizen of
bepaalde ingrepen als staarope
raties. Gemiddeld genomen be
draagt de wachttijd voor niet
acute operaties vijf weken, ter
wijl zeven weken als acceptabel
wordt ervaren. We zijn dus al
een heel eind. Ik geloof dat de
mensen dit ook zo ervaren."
Gehandicapten en chronisch
zieken gingen vorige week de
barricaden op vanwege het
schrappen van de vergoedingen
voor fysiotherapie en zieken
vervoer. Terwijl het ministerie
juist maatregelen heeft bedacht
om deze groep zieken te ont
zien. „We willen voorkomen
dat de bezuinigingen bij hen te
hard neervallen. Fysiotherapie
blijft voor chronisch zieken na
negen behandelingen vergoed
en voor zittend ziekenvervoer
(taxi's bijvoorbeeld, red.) heb
ben we een potje van 70 mil
joen euro, als achtervang."
Sleutelen
In 2010 telt Nederland naar ver
wachting 1,1 miljoen 75-plus-
sers. Deze forse groei van het
aantal ouderen doet de zorg-
kosten evenredig stijgen. „Een
heel fors probleem. Het stelsel
komt onder zware druk te
staan", voorspelt de minister.
Een ingrijpende modernisering
van het zorgstelsel is volgens
hem noodzakelijk om de kos-
tenexplosie te beteugelen. Ne
derlanders moeten af van het
idee dat altijd maar alles collec
tief verzekerd is.
„We moeten sleutelen aan het
systeem. De patiënt betaalt via
zijn ziektekostenpremies uit
eindelijk altijd de rekening.
Maar in vergelijking met andere
landen wordt in Nederland heel
weinig direct betaald, in de
vorm van eigen bijdragen. De
patiënt krijgt weinig directe
prikkels om voorzichtig met
zorg om te gaan. Dat moet an-
Een van de maatregelen om de
burger meer eigen verantwoor
delijkheid te geven is het beta
len van 1,50 euro per doktersre
cept. „Ik vind dat nog aan de la
ge kant voor een prijsprikkel.
Maar de patiënt kan zichzelf
straks ten minste de vraag stel
len: heb ik dat medicijn wel
nodig? Moet ik nu echt
naar de huisarts of niet?"
Het moet allemaal wel
betaalbaar blij
ven. „De afge
lopen vijf jaar
is de gemid
delde wette
lijke pre
mie van
een mo
dale
werkne
mer
met
200
euro
