PRINSJESDAG 5
Hogere eisen voor studiefinanciering
'Niet het braafste maar
het beste jongetje van de klas'
Onderhoud wegen krijgt voorrang
kwartje van Karla
1 - y
vt|Sl
Kosteloos afhaken
na het eerste jaar
is er niet meer bij
Meer ruimte en minder
regels voor kunstensector
dinsdag l6 september 2003
oofdpunten Verkeer
Waterstaat
p de begroting staat 6,35 miljard euro. Voor infrastructuur Is
larnaast nog eens 5,85 miljard te besteden.
irtraging weg-, water- en spoorprojecten levert 2,3 miljard
jro op.
innen van aanpak moeten achterstallig onderhoud
igwerken. Hiervoor is tot 2010 600 miljoen euro voor
igen (1300 kilometer nieuw asfaltdek), 853 miljoen voor
loor en 700 miljoen voor vaarwegen beschikbaar.
ivolledige uitkering prijscompensatie 2003 kost 752 miljoen
jro tot 2010
vartje van Kok (verhoging benzineaccijns uit 1991) wordt
•ruggegeven' door dit geld in vooral wegenprojecten te
eken. Dit gebeurt met enige vertraging vanwege de
ïanciële krapte.
n tweede spoedwet wegverbreding maakt de aanleg van
itsstroken na 2006 mogelijk op de Ai, Ai2, A20, A27 en A28.
t aantal verkeersdoden moet van 1000 naar 900 in 2010.
ize doelstelling was onder Paars-2 750 en onder
lkenende-1 950.
ar bezuinigingen uitgestelde verkeersprojecten
l
i*
Alkmaar
'Vf JfLelystadJ?
Haarlem!'S]aAmsterdam
7<-
Den Haag#.-:
8a
.«Rotterdam
u\recht CApelSoorn
:'*'^2p2@^erïgelo
^rq.
9FDWEGEN
Tangenten - Eindhoven
)5 Benelux-Vaanplein
7 zuidelijke ringweg Groningen
VA9 knooppunt Badhoevedorp
gevolgen uitstel
Oplevering 1 jaar later (2011)
Start aanleg 2 jaar later (2008)
Oplevering 2 jaar later (2009)
Start aanleg 2 jaar later (2006)
jeuten-Geldermalsen
.endaal-Antwerpen
Vertraging bouwtempo
Start aanleg 4 jaar later (2009)
derenroute Elst-Deventer-Twente Start aanleg na 2010
(incl. tunnel Delft) Start uitbreiding na 2010
iERBEHEREN EN VAARWEGEN
;xi rde Kolk Beatrixsluis
ni venloop IJssel
-
(entekanaal
:ri lam-Rijnkanaal (keersluis Zeeburg)
jarroute Ketelmeer
:ei
la< uicapaciteit Afsluitdijk
1(j tregelen vanaf Miljoenennota 2003
Oplevering 1 jaar later (2012)
Vertraagd tot na 2010
Vertraagd tot na 2010
Vertraagd tot na 2010
Vertraagd tot na 2010
Vertraagd tot na 2010
Vertraagd met 3 jaar
ni
d(
Graphic ANP Bron Ministerie van Verkeer en Waterstaat
ee
i/gpd - „Het 'kwartje
lok' moet voortaan
je van Karla' heten. Kok
;r weinig meer mee te
Dat vindt staatsse-
vari verkeer en water-
ihultz van Haegen. Niet
taar Karla (Peijs, minis-
in verkeer) gaat het
de komende vier jaar
s inzetten voor onder-
an wegen.
vartje van Kok, dat ei-
maar 21 cent (9,44 eu-
bedraagt, stamt uit
De verhoging van de
a eaccijns was bedoeld
Üeumaatregel: autoge-
ou erdoor ontmoedigd
Het kwartje heeft er
echter nooit toe geleid dat au
tomobilisten hun wagen wat
vaker lieten staan.
Vorig jaar waren er concrete
plannen om het kwartje aan
de pomp terug te geven. Maar
het eerste kabinet-Balkenende
I besloot op de valreep het
geld in onderhoud van wegen
en spoor te steken. Peijs mag
het 'kwartje' daar deze kabi
netsperiode dan ook voor in
zetten. Daarnaast wordt het
gebruikt voor de aanleg van
spitsstroken, die ervoor zor
gen dat het verkeer vlotter
doorstroomt. Er komen vanaf
2006 extra spitsstroken op de
snelwegen Al, A12, A20, A27
en A28.
ofdpunten Kunst,
tuur en Media
r kunst en cultuur is in 2004 666 miljoen euro
:hikbaar, Jos van de media, waarvoor 844 miljoen is
eserveerd.
ira Hordt 22 miljoen meer uitgetrokken voor cultuur en
igtool. Voor bibliotheekvernieuwing is 20 miljoen extra
chikbaar en voor de digitalisering van het erfgoed
iiljoen.
nedia-ontvangsten (STER-gelden) worden voor 2004
lamd op 257 miljoen euro.
jni ;end jaar moeten de omroepen 40 miljoen euro
iinigen. In 2007 zal dat bedrag zijn opgelopen naar 80
oen euro op jaarbasis.
ole
ird Bedrijfsfonds voor de Pers, dat kranten, tijdschriften en
s financieel ondersteunt, moet het volgend jaar met
bestaande budget doen. In 2004 krijgt het fonds geen
'or I van de overheid.
den haag/gpd - Onderhoud
aan wegen, spoor en waterwe
gen krijgt de komende zeven
jaar voorrang bij het ministerie
van verkeer en waterstaat. Om
aan de hiervoor benodigde 2,1
miljard euro te komen gaan
meer dan twintig al geplande
infrastructuurprojecten de ijs
kast in.
De begroting van minister Karla
Peijs staat in het teken van
'Houden voor bouwen'. Peijs is
'geschrokken' van de kwaliteit
van de Nederlandse wegen.
„We hebben te weinig geïnves
teerd in beheer en onderhoud.
Nu krijgen we de rekening ge
presenteerd."
Het meeste geld gaat naar het
oppoetsen van het spoor (853
miljoen euro tot 2010). Doel is
om over vier jaar 35 tot 40 pro
cent minder treinstoringen te
hebben dan in 2000. In 2007
moet 87 tot 89 procent van de
treinen op tijd rijden. Vorig jaar
was het streven nog 81 procent.
Voor onderhoud aan wegen en
vaarwegen trekt het ministerie
tot 2010 respectievelijk 600 mil
joen en 700 miljoen uit. De
rijkswegen krijgen 1300 kilome
ter nieuw asfalt. Om files te be
strijden wordt daarnaast ruim
700 miljoen uitgetrokken en ko
men er vanaf 2006 extra spits
stroken op de Al, A12, A20, A27
en A28.
Ook het 'kwartje van Kok', een
verhoging van de benzineac
cijns uit 1991, gaat naar wegen-
onderhoud en de aanpak van
files. Het wordt dus niet direct
aan de burger teruggegeven.
Voor aanleg van nieuwe wegen
is weinig geld. Het ministerie
investeert alleen in verkeers
aders die economisch van be
lang zijn, zoals de A4 in Mid
den-Delfland.
De maatregelen moeten ertoe
leiden dat de doorstroming op
de weg over vier jaar met 30
procent is verbeterd. Peijs zal
de weggebruiker elk halfjaar
vragen of zijn ergernissen voor
zijn gevoel afnemen en of hij
vlotter kan doorrijden.
Het uitstellen van nieuwe infra
structuurprojecten levert een
besparing van 2,3 miljard euro
op. Tot de 23 projecten die de
ijskast in gaan behoren de snel-
Voor onderhoud aan wegen trekt het kabinet honderden miljoenen euro's uit. Foto: ANP/Koen Suyk
weg Al 5 Benelux-Vaanplein, de
ringwegen rond Groningen en
Eindhoven, het spoortraject
tussen Roosendaal en Antwer
pen, de eerste fase van Rand-
stadspoor en de bovenloop van
de IJssel. Grote projecten als
Betuweroute en de hogesnel
heidslijn-zuid gaan onvertraagd
door.
Minister Peijs en staatssecreta
ris Schultz van Haegen willen
daarnaast de veiligheid op we
gen en in het openbaar vervoer
verbeteren. Verscherpte ver
keerscontroles en voorlichting
moeten ertoe leiden dat er in
2010 honderd minder dodelijke
verkeersslachtoffers per jaar
vallen dan nu (1000 doden).
In het openbaar vervoer gaan
den haag/anp - Studenten op universitei
ten en hogescholen zullen langer moeten
doorleren voor hun studiefinanciering. Wie
na een jaar afhaakt, hoeft nu zijn studie
beurs niet terug te betalen als er voldoende
studiepunten zijn behaald. Vanaf 2004 is
kosteloos afhaken na het eerste jaar er niet
meer bij, stelt het kabinet.
Wie geen diploma haalt, moet de beurs
straks alsnog met rente terugbetalen;
mooie propedeusecijfers of niet. Met deze
maatregel hoopt het kabinet Balkenende-2
vanaf 2006 150 miljoen euro te besparen,
om te voorkomen dat het begrotingstekort
teveel oploopt.
De studenten komen in het voorstel net als
nu in aanmerking voor vier jaar studiefi
nanciering en ze mogen er nog steeds tien
jaar over doen om het diploma te halen.
Ruim de helft van de studenten in het mid
delbaar beroepsonderwijs krijgt ook te ma
ken met een prestatiebeurs. Het gaat om
studenten van 18 jaar en ouder van de twee
hoogste niveaus van de beroepsopleidende
leerweg. Deze maatregel gaat in 2005 in en
den haag/gpd - „Nederland
moet niet langer het braafste,
maar het beste jongetje van de
Europese Unie zijn", vindt
staatssecretaris Annette Nijs
van onderwijs. Het kabinet
trekt op papier de komende
vier jaar 800 miljoen euro uit
om de achterstanden in het on
derwijs ten opzichte van andere
Europese landen in te lopen.
In werkelijkheid heeft het mi
nisterie minder geld. De finan
ciële injectie wordt namelijk
grotendeels teniet gedaan door
bezuinigingen. Zo snijdt het
ministerie tot 2007 voor 650
miljoen euro in de arbeidsvoor
waarden en arbeidsplaatsen.
Het onderwijspersoneel levert
volgend jaar al 158 miljoen euro
in. Ook wordt 50 miljoen bezui
nigd op het achterstandenbe
leid. Het onderwijs in allochto
ne levende talen verdwijnt.
Het beleid van OCW zal vooral
smoel moeten krijgen door be
stuurlijke hervormingen. De
scholen en instellingen krijgen
meer ruimte en zeggenschap
over hun budgetten. Op die
manier hoopt het ministerie de
regelgeving te verminderen. In
ruil daarvoor moeten de oplei
dingen meer verantwoording
afleggen.
Aankloppen bij het ministerie
voor extra geld voor bijvoor
beeld het schoonmaken van
scholen is zinloos, laat minister
Maria van der Hoeven weten.
„De verantwoordelijkheid voor
schone scholen ligt bij de scho
len zelf. Niet bij OCW. De pro
blemen liggen bij de afspraken
die de scholen maken, niet het
aan geld dat ze krijgen."
OCW ziet het wegwerken van
het lerarentekort als een be
langrijk 'speerpunt'. Hiervoor
trekt Van der Hoeven 71 mil
joen euro uit. In 2007 mag het
Zwoegen voor het eindexamen in een praktijklokaal van een vmbo-school in Rotterdam.
Foto: ANP/Jasper Juinen
lerarentekort nog maar een
kwart bedragen van het huidig
aantal (10.400 vacatures). Daar
naast verhoogt OCW de vergoe
ding per zij-instromer tot
15.000 euro.
Eveneens hoog op de prioritei
tenlijst staat bevordering van
onderzoek en wetenschap.
Maar ook op deze posten wordt
bezuinigd. Een aantal organisa
ties, zoals TNO, de KNAW en
het proefdierencentrum in
Rijkswijk/Stichting Aap, mag
rekenen op een hogere toelage.
Pas in 2007 komt er meer geld
beschikbaar voor onderzoek.
Om de uitgaven te drukken
wordt het hele systeem van stu
diefinanciering op de helling
gezet. Zo wordt de prestatie
beurs ingevoerd voor de hoog
ste twee groepen van het mid
delbaar beroepsonderwijs. Stu
denten die niet binnen de ge
stelde tijd hun diploma hebben
gehaald, moeten hun beurs met
rente terugbetalen. Dat geldt
ook voor afhakers in het hoger
onderwijs. Het kabinet hoopt
zo 150 miljoen euro te bespa
ren.
Onderzocht wordt of een soci
aal leenstelsel kan worden inge
voerd. Afgestudeerden met een
laag inkomen hoeven niets of
minder terug te betalen. De stu
denten betalen daarvoor zelf
via een risico-opslag. Het hoger
onderwijs mag voor topmasters
een hoger collegegeld vragen.
Voor de invoering van de maat
schappelijke stage, is voor 2004
een bedrag van 4 miljoen uitge
trokken. Daarna loopt het be
drag voor de stages op tot 34
miljoen vanaf 2007.
drie nieuwe 'vliegende briga
des' van elk zeventien spoor
wegagenten snel ingrijpen als
zich incidenten voordoen. In
2007 moet de chipkaart, een
middel tegen zwartrijden, zijn
intrede doen.
Het ministerie trekt 330 miljoen
extra uit voor de bestrijding van
geluidsoverlast en luchtveront
reiniging. Tot 2010 moet een
extra investering van 60 miljoen
het gebruik van de fiets stimu
leren.
moet het kabinet vanaf dat jaar 28 miljoen
euro oplopend tot 305 miljoen in 2007 op
leveren.
Overigens wil het kabinet het stelsel voor
studiefinanciering veranderen. Het Cen
traal Planbureau (CPB) pleit voor een soci
aal leenstelsel. Daarbij lenen studenten
voor de kosten van de studie en het levens
onderhoud van de overheid, tegen een
marktconforme rente.
Afgestudeerden met een laag inkomen
hoeven niets of minder terug te betalen. De
student betaalt zelf mee aan deze verzeke
ring, via een risico-opslag bovenop de ren
te. Maar de overheid kan ook meebetalen,
aldus het CPB.
Hoofdpunten Onderwijs
•Het budget voor OCW bedraagt in 2004 25,7 miljard euro. Dat is
942 miljoen meer dan in 2003,
Ruim 70 miljoen euro gaat naar het terugdringen van het
lerarentekort.
Voor nieuwe zorgopleidingen is in 200417 miljoen euro
uitgetrokken, het verhogen van het aantal studenten
geneeskunde kost 12 miljoen.
Scholen in het beroepsonderwijs, basis- en middelbare scholen
krijgen volgend jaar in totaal 70 miljoen euro voor
internetaansluitingen. Voor diverse andere ICT-projecten trekt
het kabinet 15 miljoen euro extra uit.
•De belangrijkste bezuiniging betreft de lonen voor
onderwijspersoneel, in totaal voor een bedrag van 158,4 miljoen
in 2004
Verder wordt 50 miljoen euro afgetrokken van de post voor het
wegwerken van leerachterstanden.
den haag/gpd - Staatssecretaris
Medy van der Laan (cultuur en
media) komt er in deze tijden
van economische tegenwind
genadig van af. Slechts 19 mil
joen euro hoeft zij de komende
jaren op haar begroting voor
cultuur te bezuinigingen. De
bulk van de bezuinigingen zal
Van der Laan pas volgend jaar
invullen.
De bezuinigingen op de publie
ke omroep liggen aanzienlijk
hoger. In 2004 wordt 40 miljoen
gesneden, oplopend tot 80 mil
joen in 2007. Van der Laan wil
vooral geld besparen door de
omroepen efficiënter te laten
werken en meer te laten sa
menwerken. In november
maakt de staatssecretaris de
eerste concrete maatregelen
bekend.
Het kabinet verwacht dit jaar
een eenmalige bezuiniging van
70 miljoen te kunnen inboeken
door de privatisering van het
Nederlands Omroepproductie-
bedijf NOB. De regionale om
roepen zijn niet in de bezuini
gingen opgenomen.
De Tweede Kamer heeft de
staatssecretaris al 'geprezen'
om haar gebrek aan visie. Van
haar geen weidse vergezichten
op het cultuurlandschap. In
plaats daarvan wil zij de kun
stensector meer ruimte en min
der regels bieden.
Dat wil niet zeggen dat Van der
Laan geen ambities heeft. Voor
al het Nederlands cultureel erf
goed zal aandacht krijgen. Veel
archieven moeten beter worden
geconserveerd en digitaal wor
den opgeslagen. Daaronder be
vindt zich ook het complete ar- -
chief van de Verenigde Oost-In
dische Compagnie dat sinds
kort behoort tot het Unesco-
werelderfgoed. Het ministerie
trekt voor archiveringsmaatre-
gelen 9 miljoen euro uiL
Om het erfgoed toegankelijker
te maken krijgt de Stichting Ac-
tueel Verleden volgend jaar 2
miljoen euro. De Stichting, een
samenwerkingsverband van
onder meer het Nationaal Ar
chief, de Koninklijke Biblio
theek en het Letterkundig Mu
seum, moet het historisch besef
verhogen.
Kabinet buigt zich over
schadelijke tv-beelden
Het kabinet komt dit jaar
nog met een standpunt over
de bescherming van jeugdi
gen tegen schadelijke beel
den op televisie. De regering
legt daarbij een relatie met
het kabinetsbeleid ten aan
zien van nonnen en waar
den. Dat blijkt uit de media
begroting 2004 van staatsse-
cretaris Van der Laan (me
dia).
