De machtige dromen van Arnie
Uitvinder in hart en nieren
Schwarzenegger opgejaagd door ambitie
Willem Kolff: knutselende medicus
'Ik droomde vaak over
zeer machtige mensen,
dictators en zo. Daar was
ik altijd van onder de
indruk. Van mensen die
men zich honderden jaren
later nog zou herinneren.
Of duizenden jaren later,
zoals Jezus'. Was
getekend: Arnold
Schwarzenegger (56), ex-
bodybuilder, ex-filmster
en momenteel koploper
in de verkiezingspolls
voor het
gouverneurschap van
Californië. Weinigen
zullen durven te beweren
dat 'Arme' een groot
denker is. Ambitieus is hij
echter wel.
door Johan van de Beek
De gooi naar het gouver
neurschap van Californië
is, menen mensen die hem
kennen, niet alleen een logische
maar ook een onvermijdelijke stap
in het leven van Arnold Schwarze
negger. Het leven van Arnie, zoals
zijn fans hem liefkozend noemen,
zou je kunnen indelen in drie hoofd
stukken. Die hoofdstukken maken
onderdeel uit van een masterplan
dat niet alleen verbazingwekkend is
door zijn eenvoud, maar ook door
de onstilbare honger naar macht en
aanzien die er vanaf spat.
Hoofdstuk I in de Schwarzenegger-
saga zou je Lichaam kunnen noe
men. Het is de episode waarin een
intellectueel matig begaafde jonge
man uit het Oostenrijkse stadje Thai
bij Graz zich aan het regime van een
tirannieke vader (een ex-politieagent
en voormalig lid van Hitlers NSDAP)
probeert te ontworstelen. Pa slaat
zijn beide zonen regelmatig en
dwingt de jonge Arnold competities
aan te gaan met zijn oudere broer
Menhardt. Of het nu om hardlopen
of om boksen gaat, de frêle Arnold
trekt meestal aan het kortste eind.
Het is, merkt hij later op, een kille
jeugd. De jonge Arnold ontsnapt uit
dit leven door in een sportclub zijn
lijf - via meedogenloze training met
gewichten - te bedekken met een
ontzagwekkend pantser van spieren.
Bodybuilders horen het niet graag,
maar velen onder hen grepen in hun
jeugd in eerste instantie naar de hal
ters om diepgewortelde gevoelens
van inferioriteit of onzekerheid te
overwinnen. In zekere zin zijn body
builders, zoals Sam Fussel schrijft in
zijn exposé Muscle, Confessions of an
unlikely bodybuilder (1991), mensen
die van hun lichaam een bunker ma
ken waar ze in kunnen schuilen en
zich beschermd voelen.
Dat gold zeker voor Schwarzenegger.
In zijn autobiografie Arnold, The
Education of a bodybuilder schrijft
hij: 'Toen ik jong was voelde ik me
net zo onzeker als elke puber. Maar
terwijl ik mezelf transformeerde tot
iets sterks en unieks, waarbij ik ont
dekte dat er iets was dat ik goed kon,
kreeg ik vanzelf vertrouwen'. Ook
onthullend is deze passage: 'Maar
als kind had ik bepaalde dingen ge
mist waardoor ik, denk ik, een hon
ger naar prestaties had opgebouwd,
naar winnen op andere gebieden,
naar erkenning krijgen. Als ik alles
had gekregen en een evenwichtig ty
pe was geworden, zou ik niet zo am
bitieus zijn. Het resultaat van dat ne
gatieve element in mijn jeugd was
een positieve hang naar succes en
erkenning'.
ZATERDAG
IB SEPTEMBER
2003
Schwarzenegger is hier al doelbe
wust bezig met het leggen van een
fundament dat de sprong naar het
gouverneurschap van Californië mo
gelijk moet maken. Want met het
klimmen der jaren heeft Schwarze
negger steeds meer moeite zijn
Olympiakörper in conditie te hou
den. Bovendien maakt hij in Holly
wood een aantal dure flops op rij.
Hij weet, kort voordat de opnames
van Terminator III, Rise of the Ma
chines beginnen, dat dit zijn laatste
film zal zijn en dat nu hoofdstuk III
uit zijn leven, Machthebber, moet
beginnen.
Enthousiasme
Tijdens de tv-show van Jay Leno ver
klaart Schwarzenegger deel te zullen
nemen aan de race om het gouver
neurschap en oogst hysterische toe
juichingen van het studiopubliek.
Schwarzeneggers voorsprong in de
verkiezingspolls is geen gevolg van
een duidelijke politiek visie. Hij heeft
wel opmerkelijk liberale standpun
ten op het gebied van seksualiteit en
samenleving, die hem goed van pas
zullen komen in een staat die in het
meest progressieve deel van de Ver
enigde Staten ligt. Schwarzenegger is
- en dat is geen typisch Republikeins
gedachtengoed - voor legale abortus
en hij steunt ook adoptierechten
voor homoseksuelen. Wat hij denkt
over actuele zaken zoals wapencon
trole, immigratie, de economie en
kwesties als de doodstraf en smog is
nog grotendeels een mysterie.
Het is tekenend voor de manier
waarop in de VS politiek wordt be
dreven, dat Schwarzeneggers vol
maakte maagdelijkheid in deze are
na én de duidelijke moeite die hij
heeft met het formuleren van ge
dachten die iets dieper gaan dan
door scenarioschrijvers aangereikte
oneliners, hem waarschijnlijk niet in
zijn opmars zullen hinderen. Stand
punten kun je, net zoals filmscripts,
inkopen en vervolgens op maat laten
snijden door experts. Op dit mo
ment omringt de kandidaat zich dan
ook met enkele politieke zwaarge
wichten, onder wie ex-minister van
buitenlandse zaken George P.
Shultz, die zijn nieuwe politieke per
sona zullen helpen opbouwen.
Achilleshiel
Schwarzeneggers achilleshiel is
waarschijnlijk zijn verleden. Zijn te
genstanders zullen ongetwijfeld
gaan hameren op zijn steroïdenge-
bruik, het nazi-verleden van zijn va
der, zijn hechte vriendschap met de
van oorlogsmisdaden beschuldigde
Kurt Waldheim, zijn middeleeuwse
visies op vrouwen (die gepaard gaan
met pijnlijk gedateerde macho-hu-
mor), puberale verwijzingen naar de
kennelijk enorme omvang van zijn
geslachtsorgaan, naaktfoto's die al
jaren circuleren en zijn kennelijk on
bedwingbare neiging tot vreemd
gaan.
Het is hier, op het gebied van seks,
dat de Republikein Schwarzenegger
en de Democraat Bill Clinton elkaar
de hand kunnen schudden. Schwar
zenegger zei in 1999 zich te schamen
een Republikein te zijn, toen die par
tij de jacht opende op Clinton van
wege diens buitenechtelijke escapa
des.
Als er al lijken uit de kast vallen, dan
zitten ze - zo voorspellen waarne
mers - in de hoek van ex-vriendinne-
tjes, one night stands en dames die
al eerder lieten weten onzedelijk te
zijn betast door Schwarzie. En dat
zijn, zo zal ook Schwarzenegger we
ten, geen problemen die je met pla
titudes als Hasta La Vista Baby! of
een Uzi 9 millimeter kunt laten ver
dwijnen.
Overleeft hij dat alles, dan is op ter
mijn een race voor het president
schap niet uitgesloten. Misschien in
een rechtstreeks duel met, wie zal
het zeggen, Hillary Clinton? Hinder
paal is wel dat de Amerikaanse
grondwet voorschrijft dat alleen een
geboren Amerikaan president kan
worden. Maar, heeft Schwarzeneg
ger al laten weten aan vrienden, de
grondwet kan veranderd worden....
Arnold Schwarzenegger op verkiezingstoernee. Foto: AP/Ric Francis
een bodybuilding-imperium (tijd
schriften, voedingssupplementen en
apparatuur) hem begin jaren zeven
tig naar Californië haalt. Op de
stranden van Venice Beach (Los An
geles), het Mekka van de bodybuil
ders, begint de Schwarzenegger-le-
gende. Hij wint wedstrijd na wed
strijd en dan, nadat hij zes keer de
Mister Olympia-titel heeft veroverd,
vindt hij het welletjes.
Het wordt tijd voor een nieuwe Gro
te Sprong Voorwaarts en die begint
met het Amerikaans staatsburger
schap. Ik wist dat ik een winnaar
was, dat ik voorbestemd was voor
grote dingen. Mensen zullen zeggen
dat zo'n manier van denken totaal
onbescheiden is. Daar ben ik het
mee eens. Bescheidenheid is geen
term die op mij van toepassing is."
Schwarzenegger hangt een filosofie
aan die lijkt te zijn ontleend aan T-
shirtteksten uit de Gold's gym en
succesagenda's. Luister naar de ver
re echo's van Friedrich Nietzsche en
Jack London als hij schrijft: „Voor
mij is leven: constant hongerig zijn.
De betekenis van het leven is niet
dat je simpelweg bestaat of overleeft,
maar vooruitgang boekt, presteert
en verovert."
Deze jongeman heeft koortsdromen
over dictators, over macht, over Cae
sar, Karei de Grote en Napoleon.
George Butler, die in 1976 de body
building-documentaire Pumping
Iron regisseert met Schwarzenegger
in de hoofdrol, bevestigt dit beeld:
"Hij had een steeds weer terugke
rende droom dat hij ooit Koning van
de Aarde zou worden.
Wat Arnold fascineert is geld en
macht. Dit is een man met bodemlo
ze ambitie. Hij ziet zichzelf, op een
bijna mystieke manier, als iemand
die gezonden is. Alles wat hij doet is
politiek. Hij heeft het ongelooflijke
vermogen om tijdens ontmoetingen
met mensen onmiddellijk hun sterke
en zwakke punten in te schatten. Hij
is een manipulator."
Geld en faam
Het nieuwe terrein dat Schwarze
negger wil veroveren heet Holly
wood, hoofdstuk II uit zijn leven. Hij
denkt - niet gehinderd door het feit
dat hij een bijna volmaakt gebrek
aan acteertalent heeft en er niet in
slaagt zijn vet Duits accent af te le
ren - op hetzelfde niveau van be-
kendheid te kunnen geraken gelijk
actiefilmhelden als Clint Eastwood
en Charles Bronson. Film is geen
kunstvorm voor hem, maar een
transportmiddel richting geld en
faam. Hij maakt een reeks films die
tandenknarsend slecht zijn, maar
wél appelleren aan een publiek dat
houdt van eendimensionale verha
len waarin het hoofdpersonage -
meestal geholpen door wapens in
beide knuisten - de slechteriken op
ruimt en het meisje krijgt. Hij wordt
de held van de Kleine Man, degene
die in het echte leven niets te vertel
len heeft, die niet gehoord wordt, die
nooit promotie maakt, die krom ligt
voor een tophypotheek maar in de
bioscoop anderhalf uur in de droom
van Schwarzenegger kan stappen.
Met Conan the Barbarian (1982)
komt de grote doorbraak. Bijna tien
jaar lang, tot Terminator 2: Judg
ment Day m 1991, is Schwarzeneg
ger de bekendste en best betaalde
filmster van de wereld. Hij verwerft
een vermogen dat geschat wordt op
meer dan 200 miljoen dollar, trouwt
met journaliste Maria Shriver (een
volle nicht van John F. Kennedy) en
bouwt gestaag aan een netwerk van
politieke vrienden, onder wie Ronald
Reagan en George Bush senior. Bin
nen de Republikeinse partij wordt
Schwarzenegger een begrip. Hij is de
volmaakte tegenhanger van acteur
Warren Beatty, die zich in de liberale
vleugel van de Democraten opwerpt
als het links geweten van Amerika.
Doorbraak
Schwarzenegger wordt, dankzij hard
trainen, genetische aanleg en - zo
gaf hij vele jaren later pas toe - ge
bruik van anabole steroïden, de be
kendste bodybuilder ter wereld. Dat
gebeurt nadat Joe Weider, baas van
rige week werd in Santa Monica het vrijwilligerscentrum 'Schwarzenegger for Governor' ge-
Arnie was in z'n element. Foto: AP/Reed Saxon
Kampen is gek met Willem Kolff. Er is een
Kolff-wandelroute uitgestippeld, in de
Kolffkamer van het voormalige
stadsziekenhuis wordt zo nu en dan de
'Kolff-prijs' uitgereikt en in de Overijsselse
stad is de Willem Kolff Stichting gevestigd,
die zorgt dat deze nu 92-jarige voormalige
inwoner er niet vergeten wordt.
door Harm Harkema
Kampen stond deze week in het te
ken van het eerste 'Kolff-festival', dat
op voorhand van het predikaat 'jaar
lijks' is voorzien. Ook wordt ge
streefd naar de oprichting van een
internationaal Kolff-museum. Een
beroemdheid dus, die Kolff. Voor
wie desondanks nog nooit van hem
gehoord heeft: prof. dr. Willem Kolff
is medicus en 'geneeskundig uitvin
der'. Zo vond hij tijdens en vlak na
de Tweede Wereldoorlog in Kam
pen, waar hij destijds internist was,
de kunstnier uit.
Praktisch denkend als Kolff was en
is, schakelde hij het plaatselijke be
drijfsleven in voor het maken van
onderdelen. Zo leverde een garage
houder de waterpomp van een auto
voor het aandrijven van de kunst
nier.
Na zijn emigratie naar de Verenigde
Staten - waar het onderzoeksklimaat
veel beter was - tekende Kolff mid
den jaren vijftig tevens voor de hart-
longmachine, een apparaat dat tij
delijk de werking van hart en longen
over kan nemen en zonder welke
geen hartoperaties mogelijk zijn.
Beide uitvindingen brachten hem
erkenning in de vorm van 120 inter
nationale onderscheidingen, twaalf
eredoctoraten en eeuwige roem als
'vader van de kunstorganen'. Vol
gens de Amerikaanse National Aca-
damy of Engineering hebben de uit
vindingen van Kolff wereldwijd al
zo'n twintig miljoen mensen het le
ven gered.
In 1982 stond Kolff ook aan de basis
van het eerste kunsthart dat in een
mens werd ingeplant en dat de ten
dode opgeschreven patiënt toch nog
112 dagen deed leven. Ethische dis
cussies en strenge regels vertraagden
vervolgens de verdere ontwikkeling
van het kunsthart, maar achter de
schermen bleef Kolff, die in Salt Lake
City een uitgebreid medisch ingeni
eursinstituut bestierde, er druk mee
aan de gang.
Een beetje wrang voor Kolff en de
zijnen was dat twee jaar geleden een
concurrerende instituut door de
Amerikaanse autoriteiten werd uit
gekozen voor de - succesvolle - im-
plantering van het eerste kunsthart
van een nieuwe generatie. Zelfs nu
hij hoogbejaard is, is Kolff in Ameri
ka nog dagelijks aan het werk. Zo
hield hij zich de afgelopen jaren be
zig met de ontwikkeling van een
kunstoog en heeft hij het nu druk
met het maken van een draagbare
kunstlong.
Deze week was de knutselende me
dicus in Kampen aanwezig op het
festival dat naar hem is genoemd en
dat samenvalt met het 35 jarig be
staan van de Nierstichting. Kolff
hield onder andere lezingen en ont
moette patiënten die hun leven te
danken hebben aan zijn kunstnier.
Is Willem Kolff nu in de eerste plaats
medicus of is hij vooral uitvinder?
Het huisartsenvakblad 'Medisch
Contact' dat vorige week ruim
schoots aandacht aan Kolff besteed
de, wist het antwoord. Kolff werd
treffend betiteld als 'Uitvinder in
hart en nieren'.
Willem Kolff, de 'vader van de kunstor
ganen'. Foto: AP/Jessica Griffin
