Madonna heeft een hoop geleerd
Illustreren is als acteren1
Popidool draagt ervaringen over in kinderboeken
ZATERDAG
IB SEPTEMBER
2003
ER
BIJ
!32
Het moet - na Harry Potter 5 - 'hét event' worden op het gebied van
kinderboeken dit jaar: de lancering van Madonna als
kinderboekenschrijfster. Met een groots feest in Parijs, in de rozentuin
van haar Franse uitgever Gallimard, wordt zondag het verschijnen van
'De Engelse Rozen' luister bijgezet. Deel één in een reeks van vijf
prentenboeken 'geïnspireerd op de kabbala' komt uit in honderd
landen en veertig talen - van het Taiwanees tot het Faeroërs. „De
mensen denken dat ik er een dagtaak van heb gemaakt om het
onverwachte te doen, en in zekere zin hebben ze gelijk."
door Marjolijn de Cocq
Bij uitgeverij Vassallucci in
Amsterdam werden ze de af
gelopen weken gek gezeurd.
Media die er, ondanks het zéér te
rughoudende uitnodigingsbeleid,
ook bij wilden zijn in Parijs. Madon-
na-fans, hopend op een gesigneerd
exemplaar van 'dit unieke boek'.
Mailtje uit België: „Het zou absoluut
een droom zijn die waarheid wordt
mochten jullie mij kunnen helpen
aan een gehandtekend exemplaar
van De Engelse Rozen. Ik zal jullie al
leszins eeuwig dankbaar zijn."
Kameleon Madonna slaat weer toe.
Popidool was ze al en, met meer en
minder succes, actrice. Een 'univer
seel icoon', aldus biograaf Andrew
Morton. Met een serie prentenboe
ken waarvan het eerste deel, De En
gelse Rozen, maandag in de winkels
ligt, kan ze nu ook 'kinderboeken
schrijfster' aan haar cv toevoegen.
Verrassing
Haar nieuwe carrière, geeft Madon
na Louise Veronica Ciccone Ritchie
(45) toe, kwam ook voor haar als een
verrassing. „De mensen denken dat
ik er een dagtaak van heb gemaakt
om het onverwachte te doen, en in
zekere zin hebben ze gelijk", zegt ze.
„Ik heb veel dingen voor ogen gehad
die ik in dit leven zou willen doen,
en kinderboeken schrijven was daar
niet bij." Maar als moeder van twee
kinderen, Lourdes ('Lola', bijna 7) en
Rocco (3), is ze 'in ieder geval een
béétje volwassen geworden'. „Door
kinderen op te voeden voelen we
ons veel meer verantwoordelijk en
denken we beter na bij wat we doen
en de gevolgen daarvan voor dege
nen om ons heen. Als ik 's avonds
mijn kinderen voorlas, leek me dat
hét moment om hen het één en an
der te leren over het leven, liefde en
hoe je gelukkig kunt worden."
Met name Lola was inspiratiebron
én proefkonijn voor haar schrijven
de moeder. Zij waarschuwde wan
neer de verhaaltjes saai dreigden te
worden, zij vroeg Madonna de meis
jes in de verhaaltjes bepaalde dingen
- 'haar favoriete dingen' - te laten
doen. De boeken zijn bestemd voor
kinderen van zes jaar en ouder. „Het
stempel van goedkeuring van de hé
le wereld betekent niet zoveel voor
mij als dat van mijn dochter. Als zij
begon te wiebelen of te draaien, in
slaap viel of een ander boek pakte
als ik mijn 'werk in wording' aan
haar voorlas, wist ik dat ik nog lang
niet klaar was."
(hier gebleven)
Madonna schreef uiteindelijk vijf
deeltjes, waarvoor vijf verschillende
illustratoren aan het werk zijn gezet
- volgens haar moeder wederom in
overleg met Lola. Deel twee, De ap
pels van meneer Peabody, volgt op 15
november met minstens zoveel tam
tam.
De Engelse Rozen gaat over vijf
meisjes, maar vooral over afgunst en
jaloezie. „En hoe die in ons leven zo
veel onnodig leed veroorzaken. Ik
wou dat ik over dit soort onderwer
pen had kunnen lezen toen ik twee
turven hoog was."
'Het is niet dat we haar niet aardig
vinden', sluiten de jaloersige 'Engel
se rozen' in het boek een nieuwko-
mertje al bij voorbaat buiten hun
vriendinnenclubje van vier. 'Maar ze
is waarschijnlijk gewoon verwaand.
Dat zijn mooie meisjes meestal'. Als
meisje was Madonna zelf vaak ja
loers op andere meisjes, zegt ze - om
legio redenen. Ze was jaloers op
meisjes die wél een moeder hadden,
terwijl de hare aan borstkanker was
overleden toen Nonni, zoals ze thuis
werd genoemd, net vijf was. „Of ik
was jaloers dat ze mooier waren of
rijker. Pas als je ouder wordt, reali
seer je je wat een tijdverspilling dat
soort gevoelens zijn. Nu maak ik na
tuurlijk het omgekeerde mee: dat
mensen jaloers op me zijn en daar
om onaardig doen. Of kleine meisjes
die jaloers zijn op mijn dochter en
haar daarom niet zien staan." Ze
heeft alle vijf de verhalen op deze
manier een thema meegegeven: 'af
gunst en jaloezie', 'onzekerheid',
'obstakels overwinnen', 'leren nie
mand te veroordelen' en 'de kracht
van onze woorden'. „Hopelijk heeft
elk boek een les in zich cüe kinderen
helpt om van pijnlijke of enge situa
ties een leerervaring te maken."
Delen
Madonna als geestelijk leidsvrouwe.
Ze is bijna drie jaar keurig getrouwd
met Rocco's vader, de Britse regis
seur Guy Ritchie. En al kon ze het
niet laten om bij de uitreiking van de
MTV-awards haar discipelen Britney
Spears en Christina Aguilera uitge
breid te tongzoenen - 'Kijk mama
eens provoceren!' - de tijd van haar
beruchte fotoboek Sex (1992) lijkt
lang vervlogen. „De reis die ik heb
gemaakt tussen Sex en nu is te veel
omvattend en gecompliceerd om in
een paar zinnen samen te vatten. La
ten we zeggen dat ik de wereld en
mijn verantwoordelijkheid daarin
heel anders zie dan toen." Ze volgt,
zegt ze, haar eigen 'spirituele pad' en
heeft een hoop geleerd. „Zoals hoe
Madonna: „Kinderen zijn van nature open en extrovert - dus leek het me een goed idee om alles wat ik heb geleerd
eerst met hén te delen." Foto: AP/Dan Smith, Warner Brothers Records
belangrijk het is om te delen, en de
wens om anderen kennis bij te bren
gen. Kinderen zijn van nature open
en extrovert - dus leek het me een
goed idee om alles wat ik heb ge
leerd eerst met hén te delen."
Met haar eigen kinderen was er de
'kettingreactie' van hun vragen
waarop antwoorden moesten ko
men. Die vond ze in de kabbala, de
oude joodse leer, die ze sinds zeven-
enhalf jaar bestudeert. „Ik realiseer
de me dat al mijn woorden en da
den, goed of slecht, in de wereld een
reactie veroorzaken. Ik werd me be
wust van de gevolgen van persoon
lijk en universeel karma." De be
langrijkste les die kinderen kunnen
leren, zegt Madonna, is dat we alle
maal met onze ziel met elkaar ver
bonden zijn. „En dat we moeten le
ren houden van en zorgen voor onze
medemens, wat er ook gebeurt. Dat
onze gedachten, woorden en daden
de andere mensen om ons heen be-
invloeden. Dat de wereld veranderen
begint met een gedachte. Dat liefde
echt alles overwint."
Waarschijnlijk komt er nu een nieu
we generatie, voorspelt haar Ameri
kaanse uitgever Nicholas Callaway,
die Madonna éérst leert kennen van
haar boeken - onbelast door haar
'verleden' van Like a Virgin tot In
Bed With Madonna tot Sex. En, on
derstreept hij, het is zéker niet zo dat
hij met haar in zee is gegaan omdat
ze ster is. „Beroemd zijn geeft je nog
niet het recht om kinderboeken te
schrijven. Dat is een van de meest
bedrieglijk moeilijke genres. Er is
een duidelijke, bondige boodschap
voor nodig, het talent om die goed
over te brengen in woord en beeld
en het kind in hart en ziel te raken."
Madonna is volgens Callaway wat
dat betreft 'bijzonder gekwalificeerd
en getalenteerd'. „Deels misschien
omdat ze met haar songteksten en
shows heeft laten zien dat ze een van
de grote verhalenvertellers van deze
tijd is. Ze heeft laten zien dat ze ka
rakters kan neerzetten, emoties en
werelden die ons allemaal bijblij
ven."
Prijs
Dat die werelden van Madonna het
nodige moeten opleveren, ervoer
Oscar van Gelderen van Vassallucci -
en met hem de uitgevers uit landen
variërend van Taiwan tot de Deense
Faeroër-eilanden. Van Gelderen
heeft op de Bologna Chrildren's
Book Fair lang onderhandeld met
Callaway's geslepen agent, de 'wel
bekende heer' Andrew Wylie. „Dat
het lang duurde lag aan de prijs",
zegt Van Gelderen. „We waren er als
eersten bij, in februari al. Maar we
hebben net zo lang onderhandeld
tot we de prijs kregen die we wilden
betalen. En die was een vijfde van
het oorspronkelijk gevraagde. Meer
zeg ik niet." Overigens was de Ma-
donna-serie, zo laat hij weten, 'bij
lange na niet' het duurste boek dat
hij ooit voor Nederland aankocht.
Dat Vassallucci-record is voorbe
houden aan Jonathan Strange Mr.
Norrell van Susanna Clarke, een dui
zend pagina's tellend epos over En
gelse magiërs dat wordt aangepre
zen als de 'Harry Potter voor volwas
senen'.
De Engelse Rozen, zegt Callaway, is
een hedendaagse klassieker, ge
schreven door een 'perfectioniste
met een feilloos oog en meedogen
loze aandacht voor detail'. De op
merkzame lezer, aldus de uitgever,
zal er verwijzingen in vinden naar
Madonna's eigen favoriete jeugd
boeken, zoals Winnie de Pooh, Alice
in Wonderland en De Geheime Tuin.
„Ze is ontzettend gedreven en haalt
bij alles wat ze doet het onderste uit
de kan. Bij dit project werd ze gedre
ven door een ruimhartigheid die
voortkwam uit de behoefte om iets
door te geven aan de volgende gene
ratie." Me megadeals over de inter
nationale rechten ten spijt, zegt Ma
donna daar zelf niets van terug te
willen zien. Ze schenkt de opbrengst
aan goede (kinder) doelen. „Ik wist
toen ik begon met schrijven dat ie
dere cent die ik zou verdienen, zou
worden gebruikt om kinderen te hel
pen. Ik voelde me bevrijd, voor de
eerste keer in mijn leven werd mijn
creativiteit niet gestuurd door ego of
hebzucht."
De Engelse Rozen; Madonna; Uit
geverij Vassallucci, vertaling
Mireille Vroege; 15 euro.
Illustratie uit het boek 'De Engelse Rozen'.
Illustratie: Jeffrey Fulvimari/Uitgeverij Callaway en Vassallucci
Hij is een zelfbenoemd buitenbeentje. Il
lustrator Jeffrey Fulvimari, door Madonna
gevraagd voor De Engelse Rozen, werd ge
boren in Akron (Ohio). Hij studeerde on
der meer aan het Cleveland Institute of
Art en tekénde voor bladen van Vogue tot
Harper's Bazaar tot Newsweek. Hij deed
reclamewerk voor Kodak, Chanel, Estee
Lauder en Helmut Lang, om maar enkele
van zijn illustere opdrachtgevers te noe
men, en heeft een eigen lijn in Japan met
accessoires, sjaals en keramiek. Zijn cover
voor de cd-box van Ella Fitzgerald - the
Complete Songbooks, werd in 1994 be
kroond met een Grammy Award. „Ik werk
alleen, in de bossen, en ik stuur alles op
per e-mail. Meestal vanuit Japan. Japan is
'the place to be' voor een illustrator."
Ook met Madonna onderhield hij contact
via internet. „Madonna wist precies wat
ze wilde, en dat verbaasde me niets. Ze
was heel duidelijk over wat ze wilde, ze is
een goede art director." Fulvimari noemt
onder meer Charles Schulz en Andy War
hol als zijn invloeden. Ook Walt Disney
heeft hij altijd bewonderd 'om de warmte
van de producties waar hij de hand in
had'. Dat hij als tekenaar in de mode- en
designwereld terechtkwam, was omdat
daar volgens Fulvimari een 'vacuüm te
vullen was'. „Toen ik begon te tekenen,
was het foto's, foto's en nog eens foto's.
Ik koos voor illustratie juist omdat dat
genre eigenlijk al doodverklaard was, de
'serieuze' kunstwereld er om lachte en
haar neus voor ophaalde."
De Engelse Rozen is zijn eerste kinder
boek. Hij begon met ruwe schetsen van
de vier vriendinnetjes, de 'Engelse Rozen'
van de titel, die een nieuw meisje buiten
de groep willen houden omdat ze mooi is
en dus vast verwaand. „De vier Rozen
kwamen zó uit mijn pen. Het moest alle
maal in het geheim gebeuren, dus het
was me nogal wat om te doen - soms on
der de neuzen van vrienden waar ik in de
stad logeerde." Het herinnerde hem er
aan hoe léuk tekenen kon zijn. Per saldo,
zegt hij, is tekenen gewoon werk. „Soms
heel, heel erg leuk, maar meestal gewoon
een serieuze baan met verantwoordelijk
heden en plichten. Voor De Engelse Ro
zen kon ik heel expressief en vrolijk te
werk gaan en thema's gebruiken die in
werk voor volwassen niet altijd even goed
worden ontvangen."
Zijn ruwe schetsen bewerkte Fulvimari op
de computer tot ze er weer uitzagen als
een 'spontane lijntekening', zijn vaste
werkwijze. Hij kiest zijn kleuren op goed
geluk. „Ik hou van willekeur. Ik ben opge
leid door docenten van het oude
Bauhaus-stempel, die je helemaal dood
gooiden met kleurtheorie." Hij hoopt dat
De Engelse Rozen kinderen iets geeft 'om
over te praten' - en natuurlijk dat ze de
tekeningen leuk vinden. „Illustreren is als
acteren - je kruipt in de huid van de per
sonages die je tekent. Je kleedt ze aan en
je probeert je voor te stellen hoe ze op be
paalde dingen reageren. De vier Rozen
waren de eerste personages die ik hele
maal uitgewerkt had. Ik heb de meisjes
echt leren kennen. Het voelde bijna alsof
het mijn eigen kinderen waren."
Marjolijn de Cocq
Vassallucci
Omslag van Madonna's eerste kinderboek. Illustratie: Jeffrey Fulvimari/Uit
geverij Callaway en Vassallucci
