'Zigeunertalent' Pia Beek
werd een 'big star'
'Ik ben geboren
een soort neger'
'Lesbisch vind ik
een vreselijk woord'
Altijd
met
allure
Het begon allemaal toen ze vier was en van
Sinterklaas een trekharmonicaatje kreeg.
Niet te geloven dat kind: ze speelde alles
wat ze hoorde zomaar na. Boogie woogies
op de piano tot haar moeder er gek van
werd - Pia Beck had 'zigeunertalent'. Op 18
september, als ze 78 wordt, keert de Flying
Dutchess het grote publiek de rug toe. „Er is
nooit meer een tweede pianiste als ik
geweest in Nederland."
door Marjolijn de Cocq
Ze heeft dit verbrijzeld gehad,
wijst ze op haar pols, haar
handen. Ze heeft dót verbrij
zeld gehad: haar enkels, haar schou
ders. Haar rug is slecht, ze heeft een
versleten heup. Maar zo'n pijn als
nü, van een gekneusde slijmbeurs
na een nare val, heeft ze nooit eerder
gehad. 'Tot in haar teen', voelt ze
die. Maar ze is weer op de been, zij
het met rollator. Op haar verjaardag,
op haar grote feest dat geen afscheid
mag heten ('noem het maar een dis
tantiëring van het grote publiek'), zal
ze 18 september opkomen met al
leen nog een stok. Ze is een doorzet
ter, zegt Pia Beek, ook nu weer. Haar
credo: .^Altijd met allure."
Toen ze in 1952 aankwam in de Ver
enigde Staten, ging haai Nederland
se garderobe 'in de asbak'. Naald
hakken droeg ze, van 18 centimeter.
Avondtoiletten, nertsstola's. „Sho
wen, was dat. Ik was echt eer. vamp,
een 'star'." Autofreak als ze is, heeft
ze 45 sportwagens gehad. Toen ze in
1965 met haar vriendin Marga en
hun drie kinderen naar Torremoli-
nos vertrok om een pianobar te be
ginnen, was dat de móóiste zaak,
voor de 'crème de la crème'. En toen
ze failliet ging en een makelaarskan
toor begon, werd dat chique inge
richt. Beek houdt niet van 'minder'.
„Opkomen is het halve werk. Als ik
in het Circustheater het podium op
liep, kreeg ik al een staande ovatie
voor ik een noot had gespeeld."
Pia Beek
en 'het
vak'. Het
begon toen
ze vier jaar
oud was
en van Sin
terklaas
een trek
harmonicaatje kreeg. Haar vader -
'procuratiehouder maar heel muzi
kaal' - speelde een melodietje voor
op de piano en zij speelde het zo
maar na. Niet te geloven dat kind,
zeiden haar ouders. Later kreeg ze
een grotere harmonica van Hohner,
haar vader nam haar ieder zondag
mee naar zijn Haagse voetbalvereni
ging HBS (Houdt Braef Stant), waar
zij na de wedstrijd op de piano werd
gehesen om het clublied 'Geen
woorden maar daden' ten gehore te
brengen. Alle mannen meezingen.
Als ik maar een portie bitterballen
kreeg, of ijsjes, was ik zoet."
De klassieke stukken die haar zeven
jaar oudere zus op pianoles moest
instuderen, speelde ze feilloos na -
uit haar hoofd. Ging ze naar de bio
scoop, dan kende ze de filmmuziek
meteen van begin tot eind. Ze kroop
achter de piano en was niet meer
weg te sleuren. Etudes die ze had ge
leerd begon ze te 'verjazzen'. „Uren
lang die boogie woogies, mijn moe
der werd er stapelgek van. Ik ben ge
boren als een soort neger. Echt waar.
Er is nooit meer een tweede pianiste
geweest als ik in Nederland. Daar
heb ik wel altijd op zitten wachten,
dat een jong meisje mij zou imite
ren. Ik zou het best leuk vinden. Pas
als je geïmiteerd wordt, heb ik ge
hoord, ben je écht beroemd.'"
Jongenskop
Haar vader zei: 'je moet op les'. Haar
moeder vond van niet. Zoals ze het
ook nooit eens waren als het over
haar haar ging, of over haar kleren.
Had ze de 'jongenskop' die haar va
der leuk vond, dan wilde haar moe
der dat ze het haar liet groeien, met
een permanentje - waarop haar va
der die 'afschuwelijke krullen' weer
liet afknippen. Vond haar vader de
overhemden met een mannenslui-
ting naar rechts die zij prefereerde
geen enkel probleem, haar moeder
trok haar het liefst jurkjes aan. „De
duurste kleertjes had ik, schoentjes
van Manfield. Maar dan zakte ik
daarmee in een put, of zo."
Ze leerde zichzelf gitaar spelen, uke-
lele, bas. Huiswerk maken schoot er
bij in. Met de klarinet die ze van ie
mand cadeau had gekregen ging ze
op de wc zitten studeren. „Mijn
moeder vond dat een verschrikkelijk
geluid." Haar tante was getrouwd
met cellist Max Orobio de Castro. Op
een van zijn feestjes mocht nichtje
Pia achter de vleugel plaatsnemen.
Pianist Cor de Groot was erbij, diri
gent Eduard van Beinum, componist
Willem Andriessen. „Ik weet niet
eens meer hoe ze allemaal heetten.
Ik speelde mijn razendsnelle boogie
woogies. Van de vingerzetting klopte
helemaal niets, maar al die grote
musici stonden met zülke ogen te
kijken. Het ratelde eruit."
Maar haar auditie bij het conserva
torium werd 'een debacle'. Ze moest
een andere houding aanleren, vond
men, een andere techniek. Ineens
kon ze geen noot meer spelen.
„Eduard van Beinum zei daar tegen
me: 'Zie je het gat van de deur? Daar
ga je nu uit en je komt nóóit meer
terug. Jij hebt zigeunertalent'." Ze
werd als pianiste en vocaliste 'gekid
napt' door het Miller Sextet van Ab
de Molenaar. Het was mei 1945, Ne
derland was bevrijd. En al was Beek
pas negentien, ze had 'eigenlijk al
een naam'. Het Sextet had een aan
bieding om voor de Amerikaanse
troepen te spelen. Of Pia 'voor een
paar dagen' mee mocht naai-Arn
hem, had de gentleman-violist die
als afgezant was gestuurd haar ou
ders gevraagd.
Er stond een legertruck te wachten
op de hoek van de straat, en ze ver
trokken naar Charleroi in België,
naar het kasteel van koning Leopold
waar het centrum was voor Ameri
kaanse soldaten op verlof. Ze bleef
zes maanden weg. „Ik hoorde niks
meer van mijn ouders. En ik was sta
pelgek op mijn moeder, dus dat
2003
Pia Beek laat na een rijke en succesvolle loopbaan de grote zalen achter zich. Foto: GPD/Phil Nijhuis
vond ik heel erg. Ik kreeg geen brie
ven, ik was doodongelukkig. Maar ja,
mijn vak. Dat spelen iedere avond
met die Millers, dat was natuurlijk
heerlijk. Ik kwam terug als officier,
als majoor in het Amerikaanse leger.
Ik had mijn hele jeep volgeladen met
etenswaren en met lekkernijen.
Toen is het weer bijgelegd met mijn
ouders."
Grote verrassing
In 1949 besloot ze haar eigen combo
te formeren, ze toerde door Europa
en haar eerste compositie Pia's Boo
gie werd een internationale hit. Je
moet in Amerika iets doen, had een
vriendin, getrouwd met een 'schat
rijke multimiljonair' haar voorge
houden, en in New York een flatje
voor haar geregeld. In 1952 ging ze,
met de Holland-Amerikalijn die ze
achttien keer zou 'kruisen'. Alle zo
mers, liet ze in alle contracten vast
leggen, keerde ze terug naar Scheve-
ningen om op te treden in De Vlie
gende Hollander. The Flying Dut
chess, doopte Time Magazine haar in
1954 - ze heeft het nu nóg op haar
visitekaartje staan. Maar de impresa
rio die ze in New York benaderde,
was eerst niet happig. ,,'Wat moet ik
nóu met dat meissie?', zei hij."
Diezelfde avond toog ze met een
vriend in de muziek naar Birdland,
de beroemde club. Oscar Peterson
trad er op, Erroll Gamer, zeven top-
pianisten. Heerlijk. Verrukkelijk.
Pia Beck in '64, een jaar voordat ze met haar vriendin naar Torremolinos ver
huisde. Archieffoto: United Photos De Boer.
Prachtig aangekleed was ze, en in
eens stapt haar vriend de bühne op:
'Dames en heren, ik heb een grote
verrassing voor u. De grootste jazz
pianiste uit Nederland, Pia Beek!' „Ik
ging daar een half uur tekeer, ik
kreeg een staande ovatie. Doorge
zakt dat we zijn, een champagne dat
we hebben gedronken. Het was een
avond om nooit te vergeten. De vol
gende dag werd ik gebeld, of ik bin
nen twee uur op het kantoor van de
impresario wilde komen om een
contract voor tien jaar te tekenen. Ik
had me toch een kater."
Maar toen ze in 1953 terugkwam in
New York, was haar impresario over
leden. Op het kantoor van zijn op
volger moest ze drie uur wachten.
„Ik dacht: godsallemachtig. Ik voel
de al nattigheid. Ik vroeg wanneer ik
moest beginnen. 'Niet', zei hij. 'Be
gin maar een leuk damestrio.' Hij
had een anonieme brief uit Neder
land gekregen dat ik lesbienne was."
Ze kwam er later achter van wie,
maar dat mag niet in de krant. Kin
nesinne was het, zegt ze. Lesbisch,
ze vindt het ook zó'n vreselijk
woord. „Ik hield helemaal niet van
vrouwen, mijn eerste grote liefde
was een man. Ik was altijd verliefd of
verloofd. En ik heb een ontzettende
hekel aan geëmancipeerde vrouwen
en aan de vrouwelijke mannen, de
nichten enzo. Dat vind ik verschrik
kelijk."
Ze heeft al bijna vijftig jaar een rela
tie met Marga Blanka Samsonowski:
geboren Berlijnse, van Russisch-
Poolse afkomst, op haar achttiende
getrouwd met een vriend van Beek,
diskjockey Pete Felleman. En zwan
ger van de jongste zoon Gino. „Toen
die liefde tussen ons ging ontstaan
was dat echt vreselijk natuurlijk, een
drama. Maar zij houdt van mij en ik
van haar en dat is wel gebleken ook.
Ze heeft vier kinderen op de wereld
gezet - ééntje is er doodgegaan. Ik
heb alle kinderen geadopteerd toen
we samen naar Spanje gingen. 'Mar
ga en Pia' is echt een begrip gewor
den."
Watersnoodramp
Om toch aan de bak te komen in
Amerika, moest Pia Beek zes maan
den uitzitten om lid te mogen wor
den van de vakbond. Ze werkte als
babysitter en als ober in het Waldorf
Astoria. Maar toen in Nederland de
watersnoodramp kwam, kreeg ze
versneld een Union Card om bene
fietconcerten te geven voor de gedu
peerden. Meer dan tien jaar lang
toerde ze minstens zes maanden per
jaar langs alle beroemde clubs in de
VS. Een jaloerse Billie Holiday op
haar retour gooide haar, zo wil de
overlevering, ooit een fles naar het
hoofd. Oscar Peterson noemde haar
de 'beste jazzpianiste ter wereld'.
„Het klinkt een beetje kapsonesach-
tig, maar ik was een 'big star' gewor
den in Amerika."
In 1964 kwam ze terug. Haar nieuwe
impresario, 'de allergrootste van
Hollywood', was ook al overleden,
zijn vervanger pakte de zaken ver
keerd aan „En toen is het mislukt."
Het Beatles-tijdperk brak aan en 'het
was gebeurd met de jazz in Neder
land'. Geen Vliegende Hollander
meer, en toen de oudste dochter van
Marga ('nu 56, kun je nagaan') op
school werd gepest omdat haar
moeder met Pia Beek samenwoon
de, zei ze: 'Mar, we gaan emigreren,
een eigen zaak beginnen'. „Ik heb
alles verkocht, alle schepen achter
me verbrand. Heel dom natuurlijk."
De Costa del Sol was toen helemaal
in, haar vermogen stak ze in de pia
nobar: La Holandesa Volante, de
Flying Dutchess verspaanst. „Maar
na drie jaar was alles weg."
Ze hadden 'geen vijftig gulden
meer', maar ze begon opnieuw en
dook in de makelaardij. Pia Beek
Vertrek voor een tournee door de VS.
Archieffoto: Eurovisie-press
Commercials, Inmobilaria. Zoveel
Nederlands zwart geld was er aan de
Costa, zegt ze - niet dat ze daar iets
mee te maken had. Ze kreeg een ei
gen radioprogramma in Malaga, vier
dagen per week een half uur. De tek
sten moest ze uittypen, het was het
Franco-tijdperk en alles moest door
de censuur. Maar ze bleef artieste in
hart en nieren, en in 1975 liet ze zich
overhalen tot een come-back.in het
Circustheater. Play Beck, Back to
Beck, Happy songs are Beck again,
noemde ze haar cd's. Ze kocht een
appartementje aan zee in het com
plex van Hotel Huis ter Duin in
Noordwijk om de hete Spaanse zo
mers te mijden - niet dat dót gehol
pen heeft dit jaar. Drie stoelen heb
ben ze altijd nodig in het vliegtuig,
één extra voor de lievelingspoes en -
teckel.
Tijdperk
Beek dooft haar zoveelste Marlboro
Light. Ze zou er eigenlijk mee moe
ten stoppen, zucht ze. „Maar ik rook
er niet meer dan tien per dag." Een
krant die komende week een gla-
mourportret uit 1993 van haar had
willen plaatsen, krijgt er van langs.
„Ik ben nog niet dood, zeg." Ze
wordt in de
negentig,
vermoedt ze
- 92, 93 mis
schien.
Toen ze in
2000 haar
75ste ver
jaardag
vierde met
een groot gala, had ze zelfs gedacht:
'Nu gaat het nog een keer beginnen'.
„Ik verwachtte nieuwe aanbiedin
gen, ik was er helemaal klaar voor.
Maar er kwam niks. Heel logisch,
want er is een ander tijdperk ingetre
den. We hebben een Goede Tijden
Slechte Tijden-publiek en dat is niet
zo jazz-minded meer."
Als alles wat ze nu doet alleen maar
minder is, zegt ze, waarom zou ze
dan nog optreden? „Die stem vind ik
óók niks meer. Ik kon al niet zingen,
maar nu is het helemaal kokosnoot
geworden. 'Pia Beek kan eigenlijk
niet goed spelen en niet goed zin
gen', zei Pim Jacobs als hij me aan
kondigde. 'Maar wat klinkt het lek
ker'." Ze laat nu de grote zalen ach
ter zich, al zal ze op feestjes vast nog
wel achter de piano kruipen. „Ik ben
geboren met die muziek. En als je
die muziek weghaalt... Ik heb een
prachtige vriendin. Kinderen, klein
kinderen, achterkleinkinderen. We
wonen al 38 jaar heerlijk in Spanje.
Maar ik heb daar natuurlijk niet de
adoratie die ik krijg van het Neder
landse publiek. Dat zal moeilijk zijn.
Als ik hier 'Pia Beek' zeg, opent dat
nog steeds deuren. En in Spanje
moet ik mijn naam spellen. Pia Beek.
B-E-C-K."
