BUITENLAND
Sancties dreigen
voor regime Iran
ATAG
In christelijk Waai wordt zorgvuldig gezwegen
Biatisnale Verwarmingsweke"1
Harnas zet strijd onverminderd voort ondanks Israëlisch offensief
Tsjetsjenen kiezen Kadyrov of Kadyrov
IAEA geeft Teheran nog anderhalve maand
Lindh kreeg dreigbrieven en hate-mail
Brit rolt noot
met zijn neus
door Londen
Dorpje op Ambon ligt angstig ingeklemd tussen twee moslimburen
1
Wateroverlast bij
Zwanenmeer
'sint Petersburg - Een defecte
Sprinklerinstallaties heeft giste-
Iren in Sint Petersburg de pre-
lière van het Zwanenmeer-
foallet onder water gezet. Vol
gens de Russische televisie
idacht het publiek aanvankelijk
!dat het water bij de voorstelling
hoorde. Toen een deel van het
llecor instortte en de dansers
een veilig heenkomen zochten
Lloeg de stemming in het dol-
nthousiaste publiek om.
jigeland volgt
Ifeira de Mello op
BENÈVE - Secretaris-generaal
Kofi Annan van de VN heeft de
Noor Jan Egeland benoemd tot
bpvolger van Sergio Viera de
Mello als speciale VN-gezant
[oor Irak. De Braziliaan De
Mello kwam in augustus om
loor een bomaanslag op het
/N-hoofdkwartier in Bagdad,
beland is al 25 jaar actief op
iet vlak van mensenrechten en
redesmissies voor de Noorse
igering, de Verenigde Naties,
|et Internationale Rode Kruis
n de Rode Halve Maan.
fegypte bestudeert
ïoek van Farao's
Juiro - Egypte gaat onderzoe
ken wat er waar is van de be-
ichte Vloek van de Farao's.
boor metingen te doen in on-
;eopende tombes moet blijken
lf er gevaarlijke gassen of bac-
eriën aanwezig zijn. Die verkla-
en mogelijk de dood van vroe-
ere grafopeners. In de jaren
!0 overleed de Britse aristo-
raat Lord Carnarvon nadat hij
e tombe van Toetanchamon
ras ingegaan. Volgens Zahi Ha-
rass van de Egyptische Hoge
aad voor Oudheden is het
oed mogelijk dat de lucht in
en duizenden jaren afgesloten
Dmbe is vervuild.
Miepijpleiding in
emen opgeblazen
iNA - In het noordoosten van
•men is een door een Ameri-
lans bedrijf gebruikte oliepijp-
iding opgeblazen en in brand
evlogen De autoriteiten zoe-
ka en de saboteurs onder stamle-
en die voor hun leefgebied
loncessies willen afdwingen
•an de centrale regering. De
ijgdijpleiding loopt van het olie-
^en.(eld Safer in de provincie Marib
'03 laar de 400 kilometer verder
plegen Rode Zee.
ferdachte aanslag
Bombay gedood
ew delhi - Een belangrijke
;rdachte van de aanslagen van
ïrige maand in Bombay is om
et leven gekomen bij een
:hietpartij met de politie. Het
>u gaan om de man die de
inslagen heeft voorbereid. Hij
erd doodgeschoten nadat
;enten hem hadden aange-
)uden in een auto vol explo-
even. Met een tweede inzit -
!nde probeerde hij te vluch-
m. Een vuurgevecht kostte
eide mannen het leven. Bij de
vee aanslagen met autobom-
len in Bombay vielen meer
m vijftig doden.
ijntje nieuw
ezicht New York
ashington - Nijntje het Ko-
jntje - in Amerika bekend als
iffy - wordt het nieuwe ge-
:ht van New York. Morgen
ordt het geesteskind, in aan-
ezigheid van tekenaar Dick
una, beëdigd als de eerste
fezinsambassadeur' van New
brk. Het stadsbestuur heeft
Ijntje gekozen als symbool om
ew York na de terreur van 11
Jtember een niet beladen,
endelijk gezicht te geven.
'uits meisje stikt
nder dode vader
raa
•SEN - Een Duitser met hart-
oblemen heeft toen hij over-
ed zijn 1-Jarige dochter met
n lichaam verstikt. Dat maak-
i ide politie gisteren bekend na
ctie op beide lichamen. Een
lurman vond de 50-jarige
an voorovergevallen op de
:erï ond en belde de politie. Toen
enten hem omdraaiden, ont-
kten ze zijn dochtertje onder
m. Pogingen het meisje te re-
imeren hadden geen resul-
at. De politie verklaarde dat
man een hartstilstand had
kregen en was omgevallen.
S'er Bikker
n ziekenhuis
Igen - De Nederlandse oud
er Herbertus Bikker is tijdens
n psychologisch onderzoek
jestort en ligt in het zieken-
is. Desondanks gaat zijn pro-
"i woensdag van start, besloot
rechtbank in het Duitse Ha
ll gisteren. Psychologen stel-
ti donderdag vast dat de 88-
ige Bikker toerekeningsvat-
ar is. Bikkers advocaat Bernd
ienhuth bestrijdt dat oordeel,
'e heer Bikker weet niet meer
goed wat er om hem heen
leurt."
vluchtelingenkamp bureij/ap -
Abdullah Taha's familie heeft
een hoge prijs betaald voor haar
steun aan de radicale Palestijnse
Hamas-beweglng. Zijn vader en
twee broers zitten In Israëlische
gevangenissen en een andere
broer Is omgekomen bij een
luchtaanval van het Israëlische
leger. Zoals veel anderen blijft hij
strijdlustig.
.,Ik verwacht ieder moment
een bom op ons huis. Maar we
moeten doorgaan met de
strijd", zegt hij een dag nadat
het Israëlische leger het huis
van een andere Hamas-leider
in Gaza-stad met de grond ge
lijk heeft gemaakt. Het is de ge
bruikelijke oorlogsretoriek van
een doorgewinterd Hamas-lid.
Maar zijn strijdlust illustreert
ook, dat het Israëlische offen
sief tegen de Harnas weinig
uithaalt om de trouwe aanhan
gers van de beweging van
overtuiging te doen verande
ren.
Duizenden Palestijnen in Ga
za-stad zijn de straat opgegaan
om hun steun te betuigen aan
Yasser Arafat nadat Israël had
aangekondigd de Palestijnse
leider te willen verwijderen uit
de Palestijnse gebieden. Er
worden pamfletten uitgedeeld
waarin leden van de Harnas en
andere militante groeperingen
worden opgeroepen 'zich te
verenigen, de strijd aan te gaan
tegen de bezetting, en ons land
en onze leider te beschermen'.
Israël en de Palestijnen zijn na
een periode van betrekkelijke
rust, waarin gewerkt werd aan
het internationale vredesplan
'de routekaart', opnieuw in een
cirkel van geweld terechtgeko
men na de zelfmoordaanslag
van de Harnas vorige maand in
Jeruzalem, waarbij 22 mensen
werden gedood. Israël reageer
de met een krachtig offensief
tegen de Harnas door de afge
lopen drie weken dertien lei
ders van de beweging te liqui
deren. Volgens Israël is dat de
enige manier om te voorko
men dat nog meer daders van
zelfmoordaanslagen naar Isra
el worden gestuurd.
Taha en anderen benadrukken
dat door het Israëlische offen
sief geen eind zal komen aan
de Harnas-aanvallen. „Zij do
den mijn broer en sluiten mijn
vader en broers op. Dat maakt
mij alleen maar nog vastbe
slotener om wraak te nemen",
aldus Taha. „Zo ervaart iedere
Palestijn dat."
De familie Taha is bekend bij
het Israëlische leger als de 'fa
milie Harnas'. Taha's vader
Mohammed was een van de
oprichters van de beweging en
de 27-jarige Abdullah wordt
door veel Palestijnen gezien als
een nieuwe Hamas-leider.
De Harnas werd opgericht in
1987, enkele dagen na het uit
breken van de eerste Palestijn
se opstand tegen de Israëlische
bezetting. De beweging is te
gen een joodse staat in het
Midden-Oosten, dat volgens
haar moslimgebied is. Zij heeft
de verantwoordelijkheid opge
ëist voor het merendeel van de
102 zelfmoordaanslagen die de
afgelopen drie jaar in Israël
zijn gepleegd, en aan 411 men
sen het leven hebben gekost.
Abdullah Taha kan zich als een
van de weinigen van de familie
nog vrij op straat begeven. In
maart Dlies Israël het huis van
de Taha's in Bureij op. De
broers en hun vader werden
gearresteerd. Abdullah mocht
in juli naar huis, maar de an
deren zitten nog vast. Een an
dere broer werd in juni gedood
bij een Israëlische luchtaanval,
en nog een andere broer is on
dergedoken, omdat hij wordt
gezocht wegens aanslagen op
het Israëlische leger. „Ik ben
heel trots op mijn broers. De
Israëliërs doden iedere dag Pa
lestijnen. Er moet wraak wor
den genomen", zegt Taha, die
nu in een vervallen apparte
ment woont aan de overkant
van zijn vroegere, nu opgebla
zen huis.
Een paar kilometer verderop,
in Gaza-stad, bidden een paar
jongeren in een moskee bij de
restanten van het huis van Ha
mas-leider Mahmoud Zahar.
Zij zeggen dat zij door de Israë
lische aanvallen hebben beslo
ten zich bij de Harnas aan te
sluiten. „Ik ben me spiritueel
aan het voorbereiden", zegt de
20-jarige Abdel El Nadeem.
„Het is de enige weg die we
kunnen gaan."
(advertentie)
Een Tsjetsjeense politieman staat in de hoofdstad Grozny bij een verkiezingsposter van de enige presidentskandidaat, Akhmad Kadyrov.
Foto: AP/Musa Sadulayev
door onze correspondent
Frank Hendrickx
moskou - De naderende verkiezingen in
Tsjetsjenië lijken al op voorhand beslist.
Twee favorieten voor het presidentschap
van de opstandige republiek trokken zich
deze week om onduidelijke redenen terug.
Twee weken geleden besloot een andere
kandidaat ook al af te zien van deelname
aan de verkiezingen op 5 oktober. Nu is er
nog maar één serieuze kandidaat over:
Achmed Kadyrov, de favoriet van het
Kremlin.
De verkiezingen zijn een formaliteit, con
cludeerden de meeste Russische kranten
gisteren cynisch. Kandidaat Aslanbek As-
lanchanov besloot donderdag plotseling
een post als adviseur van president Poetin
te accepteren. Anders was hij waarschijn
lijk net als de populaire zakenman Malik
Saidoellajev door het gerechtshof in Groz
ny van het stembiljet verwijderd. Asian-
chanov was vergeten zijn nationaliteit in te
vullen op het aanmeldingsformulier voor
de verkiezingen. Genoeg reden voor dis
kwalificatie.
Zakenman Saidoellajev had alles correct
ingevuld, maar het hof in Grozny conclu
deerde donderdag dat enkele handteke
ningen ter ondersteuning van zijn kandi
datuur vervalst moesten zijn. Saidoellajev
wil in beroep gaan tegen de beslissing,
maar waarnemers achten de kans op suc
ces nihil. Zijn voormalige concurrent As-
lanchanov toonde zich realistisch: „Er is
een grote kans dat de verkiezingen een
theater worden met maar één acteur."
Aslanchanov zei vorige week dat hij zich
slechts om drie redenen zou terugtrekken
uit de race: gedwongen door de rechter,
door een kogel of als de verkiezingen een
totale farce zouden worden. De druk van
president Poetin bleek voldoende.
Kadyrov kan het presidentschap waar
schijnlijk niet meer ontgaan, hoewel opi
niepeilingen aangeven dat hij bij slechts 3
procent van de bevolking populair is. Uit
angst voor represailles zullen de meeste
Tsjetsjenen toch op Kadyrov stemmen,
menen waarnemers. „In Tsjetsjenië geldt
alleen het argument van de Kalasjnikov",
aldus Lev Ponomarjov van de organisatie
'Voor de rechten van de mens'. Troepen
onder leiding van Kadyrovs zoon Ramzan
drukken tegenstand met grof geweld de
kop in. Op de Tsjetsjeense televisie noem
de Ramzan de concurrenten van zijn vader
al 'klootzakken, waar we na 5 oktober mee
zullen afrekenen'. Mensenrechtenactivis
ten hebben de internationale gemeen
schap opgeroepen de verkiezingen in Tsje
tsjenië niet te erkennen.
wenen/anp/afp/dpa - Het Inter
nationaal Atoomenergie Agent
schap IAEA geeft Iran tot 31 okto
ber de tijd om tot in detail aan te
tonen, dat het niet in het ge
heim kernwapens ontwikkelt.
Een ontwerpresolutie met die
strekking is gisteren door de be
stuursraad van de 'atoomwaak
hond' van de VN aangenomen.
Iran moet bovendien IAEA-in-
specteurs onbelemmerd toe
gang geven tot alle nucleaire in
stallaties, ook als het gaat om
niet aangekondigde controles,
zo staat in de resolutietekst.
De Iraanse vertegenwoordiger
bij de IAEA verliet de vergade
ring in Wenen uit protest. Hij
zei dat Teheran zijn positie bin
nen het IAEA zal heroverwegen.
Het land, volgens president
Bush lid van de 'as van het
kwaad', heeft zich steeds tegen
een ultimatum verzet.
Teheran beschouwt dat als een
niet gewenste inmenging in na
tionale aangelegenheden. Iran
sloot eerder niet uit afstand te
nemen van het verdrag dat de
verspreiding van kernwapens
verbiedt. Het land tekende dit
non-proliferatieverdrag in 1970.
Over de ontwerpresolutie werd
niet eens formeel gestemd, de
uitspraak werd bij hamerslag
aangenomen. Dat is binnen de
IAEA ongebruikelijk, zo gaf een
woordvoerster van het agent
schap toe. Teheran heeft Ame
rikaanse beschuldigingen dat
het in het geheim atoomwa
pens maakt, steeds tegenge
sproken. Het Arabische land
zegt alleen vreedzame doelen
na te streven met zijn nucleaire
programma. De IAEA stelde
eerder aanwijzingen te hebben
dat Iran heeft gewinkeld op de
zwarte markt voor nucleaire ap
paratuur. Er zijn ook sporen
aangetroffen van verrijkt urani
um, mogelijk bedoeld voor
kernwapens.
Als Iran niet aan de verplichtin
gen van de IAEA voldoet dan
kan het agentschap dat melden
aan de VN-Veiligheidsraad. Die
kan dan overgaan tot sancties.
stockholm/ap - De Zweedse minister van bui
tenlandse zaken Anna Lindh heeft kort voor haar
dood bedreigende brieven en e-mails ontvangen.
De hate-mail werd niet als serieuze bedreiging
gezien en daarom niet doorgegeven aan de poli
tie, zei het ministerie van buitenlandse zaken gis
teren.
In een van de brieven werd Lindh een 'machts
wellusteling' en een 'marionet van het zakenle
ven' genoemd. Aanleiding was een pleidooi vóór
de euro dat Lindh schreef met de topman van
Ericsson. Donderdag overleed Lindh na een dag
eerder te zijn neergestoken. De politie onder
zoekt nu alle correspondentie die lindh de afge
lopen weken heeft ontvangen.
De politie is op zoek naar een ongeveer 30-jarige,
wat gezette man met een slechte huid en halflang
donkerblond haar, die de populaire minister
woensdag met een mes aanviel toen zij winkelde
in een warenhuis in Stockholm. De dader werd
voor het laatst gezien toen hij de winkel verliet
nadat hij het mes had weggegooid. De politie
heeft beelden van de veiligheidscamera's van het
warenhuis waarop de dader mogelijk te zien is.
Ook zijn er vingerafdrukken gevonden op een
trapleuning. Technisch onderzoek van het
moordwapen heeft nog niets opgeleverd.
De politie heeft in de nacht van donderdag op
vrijdag logementen en pensions in Stockholm
doorzocht. Ook wordt een aantal bekende crimi
nelen aan de tand gevoeld. Drie mannen zijn ver
hoord en weer vrijgelaten. De politie denkt dat de
moordenaar in een opwelling heeft gehandeld en
weet niet of hij politieke motieven had.
Volgens de leidster van het politieonderzoek, Ag-
neta Blidberg, wordt 'ieder hulpmiddel' gebruikt
om de verdachte op te sporen. De autoriteiten
worden nog altijd achtervolgd door het spook
beeld van de onopgeloste moord op premier Olof
Palme in 1986.
De moord werd gepleegd enkele dagen voor een
referendum over de invoering van de euro, waar
van Lindh een krachtig pleitbezorgster was. De
Zweedse politieke partijen hebben besloten dat
de volksraadpleging zondag doorgaat, maar dat
er geen campagne meer voor wordt gevoerd.
Twee verdachten van de moord op de minister
zijn gisteren op vrije voeten gesteld. De mannen
bleken na verhoor niets met de moord op de po
litica te maken te hebben. De autoriteiten blijven
het publiek oproepen om met tips te komen over
de moord.
londen/ap - Als ludiek protest
tegen de hoge studielasten in
Groot-Brittannië heeft Mark
McGowan gisteren met zijn
neus een noot naar de voordeur
van Downing Street 10, de
ambtswoning van premier
Blair, gerold. Het protest voor
de woning van de premier was
de laatste etappe van een elf
dagen en ruim elf kilometer
lange kruiptocht van McGo
wan. De 37-jarige Brit wilde
met de noot zijn studieschuld
van 15.000 pond (21.500 euro)
afbetalen.
Daarom bewoog hij zich vanaf
1 september acht uur per dag
op handen en voeten van
Goldsmiths College in Zuid-
Londen, waar hij ^pdeert, naar
Downing Street iiwiet centrum.
Daar gaf hij de noot af aan een
medewerker van Blair.
„Ik denk dat ik mijn probleem
duidelijk heb gemaakt", zei Mc
Gowan, met een verband op
zijn neus. „Ik heb pijn aan mijn
neus, maar hopelijk heb ik de
schuld nu betaald." McGowan
is een veteraan op het gebied
van ludieke protesten. Ooit rol
de hij luidkeels zingend door
Londen om aandacht te vragen
voor het werk van schoonma
kers. Ook liep hij eens elf kilo
meter met een kalkoen op zijn
hoofd om de Londenaren over
te halen minder te eten.
door onze correspondent
Step Vaessen
waai, ambon - 'God help ons
bij onze terugkeer'. Dominee
Johannes Jambomias spreidt
plechtig zijn armen voor zich
uit.
Een vrouw laat door haar geslo
ten oogleden een traan sijpelen.
De bewoners van Waai staan in
het geraamte van hun nieuwe
kerk. Tijdens het emotionele
gebed van de dominee lijkt God
bijna aanwezig. Al zijn er uit
naam van het geloof veel
slachtoffers gevallen, in Waai
wordt alleen maar nog harder
gebeden. De kerk moet eerder
klaar zijn dan de huizen.
Het christelijke dorpje ligt inge
klemd tussen Liang en Tulehu,
moslimdorpen aan de noord
oostkant van het eiland Ambon.
Het plaatsje stond bekend om
zijn grote alen, die voor nie
mand bang waren. De toeristi
sche attractie is door de aanval
lers vernield. Net als de rest van
het dorp waar letterlijk geen
huis meer overeind stond.
In juli 2000 zetten de moslims
uit de naburige dorpen een
paar keer een grote aanval in.
Ze kregen hulp van de Laskar
Jihad, de extremistische groep
uit Java die een heilige oorlog
kwam voeren op Ambon. De
laatste aanval konden de bewo
ners van Waai niet meer afwen
den. Ze vluchtten de bergen in,
23 mensen werden vermoord.
Anderen stierven tijdens hun
dagenlange tocht aan onder
koeling.
Drie jaar woonden ze op elkaar
gepakt in een vluchtelingen
kamp in Passo. Nu zijn ze terug.
Ze bivakkeren in snel in elkaar
getimmerde hutjes en bouwen
vlijtig aan hun nieuwe huis. De
autoriteiten hebben hun terug
keer gelast nadat ze een ak
koord bereikten met de betrok
ken raja's (dorpshoofden). De
raja's van Tulehu en Liang lie
ten weten dat ze graag hun
voormalige vijanden weer wil
den ontvangen. Daarom zaagt
de 37-jarige Yunus Kayadu nu
alsof zijn leven er van afhangt.
Na jaren van doelloosheid en
verveling kan hij zich eindelijk
weer nuttig maken. Zijn nieuwe
huis komt precies op de plek
waar zijn oudere broer Jopie in
stukken is gesneden. Hij had
geweigerd te vluchten.
Yunus is er niet helemaal gerust
op.Als ik moslims zie, ben ik
nog op mijn hoede. Er is sim
pelweg te veel gebeurd." Yunus
hoopt dat de veiligheidstroepen
hen zullen beschermen. Maar
er is geen politieman of militair
te bexennen. Waai is op zich-
In Waai herneemt tussen de puinhopen het gewone leven langzaam weer zijn gang.
Foto: GPD/Michel Maas
zelf aangewezen. Mohammad
Latukau is uit Morela gekomen
om zijn 'christenbroeders' te
helpen. Samen zijn ze druk in
de weer met cement. Op de
vraag of alles nu vergeten en
vergeven is, lacht Mohammad
veelbetekenend. „We praten
over alles, maar niet over het
verleden. Dat onderwerp ver
mijden we."
Maar volgens de dominee moet
worden onderzocht wat er nu
precies gebeurd is op Ambon.
„We moeten weten wie het
brein is achter het geweld, wie
ons zo tegen elkaar heeft opge
zet. Anders heeft het hele ver
zoeningsproces geen zin."
„Ik begrijp het zelf ook nog
steeds niet", zegt Yunus Kaya
du. „Zijn we zelf schuldig of
zijn we gebruikt?" Het is ver
moedelijk allebei waar. De dor
pen Waai en Liang hebben al
een eeuw ruzie over grondrech
ten. Waai is de afgelopen eeu
wen wel drie keer van religieuze
kleur veranderd. Van christelijk
naar islamitisch, weer naar
christelijk.
Dat Ambon het toonbeeld was
van harmonie is een mythe.
Onderhuids woekerden onvre
de en frustraties over ongelijk
heid en achterstand. De vech
tersbazen waren in ieder geval
gemakkelijk uit de tent te lok
ken.
„Wij waren het zat dat er steeds
op onze boten werd geschoten.
Daardoor liepen de emoties zo
hoog op dat we uiteindelijk
Waai binnenvielen", verklaart
Mohammed Umarela de aanval
van juli 2000. „De Laskar Jihad
was erbij, maar we liepen zelf
voorop." Nu is de notabele uit
het naastliggende Tulehu blij
dat de bewoners van Waai weer
terug zijn. „We zijn toch familie
van elkaar. Een goede vriendin
van mij uit Waai is toen gestor
ven. Waarvoor, vraag ik me nu
af?"
Pas als de kerk helemaal af is
gaan alle bewoners van Waai
terug naar huis. Lopend in een
grote processie. Want als niet
de juiste rituelen in acht wor
den genomen gaat het volgens
de dominee zo weer mis.
Profiteer nu van de aanbiedingen én informeer naar
de garantiemogelijkheden van 5,10 of 15 jaar bij de ATAG SelectDealer.
Kijk op www.nationaleverwarmingsweken.nl of bel gratis 0800-1670. Verwarming
