LEIDE
Mooi, slim, rijk, hard
REGIO
'Afvallige' speelt orgel tijdens
historische kerkvergadering
'We zijn een bedrijf en geen sociale instelling'
Leiden ruimt op:
duik er eens in!
R1
Geen water
uit IJsselmeer
meer naar
Rijnland
Bericht aan onze abonnees
zaterdag 13 september 2003
Burenruzie kost
Kortekaas
'bijna alles'
3 Spreiding in
Leiden een eng
onderwerp
lidse bouwt
hooi in Malawi
den - De Leidse Sandra Ver
in vertrekt de komende week
ir Malawi om een school af
jouwen en te voorzien van
rmiddelen. Ook wil ze een
amkliniek bevoorraden met
Idengoed en medicijnen,
t is voor de 28-jarige Leidse
tweede keer dat ze hulp
dt in de noordelijke plaats
hata Bay. Ze steunt de twee
tellingen die door de inwo-
s zelf beetje bij beetje wor-
opgebouwd. Hiervoor heeft
de stichting Healthy Malawi
;ericht. Meer informatie is te
den op de website
iw.healthymalawi.nl.
ilkan in
aart
ien - In de universiteitsbi-
itheek is tot 16 oktober de
tis tentoonstelling 'Balkan in
rt' te zien. Aan de hand van
rten wordt het geopolitieke
eden van de Balkanlanden
t )eeld gebracht, waardoor
oekers de recente crises in
lalkan beter kunnen begrij-
Te zien van ma-vr 8.30-
10 uur; za 9.30-17.00 uur; zo
10-17.00 uur. Zie ook:
Éi://ub.leidenuniv.nl/bc/ en
op 'tentoonstellingen'.
(advertentie)
>ESTELLING)
ïen miljoen euro
is niks te veel
om AH uit
met slop te halen.
I www.leidschdagblad.nl
Leidse dubbelspionne Helena had charmes en gebruikte die ook
Uitgerekend Maarten 't Hart, hartgrondig criticus van de Heilige Schrift en het gereformeerde levensge
voel, valt de eer toe orgel te spelen tijdens de opening van de laatste gereformeerde synode aller tijden.
Foto: Henk Bouwman
door Silvan Schoonhoven
leiden - 'Ontzettend grappig'
vindt hij het zelf. Uitgerekend
Maarten 't Hart, hartgrondig
criticus van de Heilige Schrift
en het gereformeerde levensge
voel, valt de eer toe orgel te
spelen tijdens de opening van
de laatste gereformeerde syno
de aller tijden.
De Warmondse schrijver be
schreef de bijbel als een 'gru
welijk, duister en boosaardig
boek'; het christelijk geloof als
'spinrag van ziekelijke overtui
gingen' en 'de fanatiekste en
meest onverdraagzame van alle
godsdiensten'.
Maar na het wegsterven van de
laatste orgelklanken, in het
Groot Auditorium van het Aca
demiegebouw, toont hij zich
opvallend mild over het gere
formeerde geloof dat hij zelf
verwierp. „Ach, de gerefor
meerden zijn een beschermde
diersoort geworden. Daar moet
je een beetje zuinig op zijn."
De synode (kerkvergadering)
van Leiden is de laatste gerefor
meerde kerkvergadering uit de
geschiedenis. Op de volgende
synode in december zitten de
hervormde, lutherse en gerefor
meerde kerken bij elkaar en valt
het definitieve besluit tot sa
mengaan. Het logo van de sy
node van Leiden bestaat dan
ook uit een stoet mannetjes die
aan kabels een kerkje voortzeu
len in de richting van een groter
kerkgebouw. Dat draagt in glas-
in-lood de naam PKN (Protes
tantse Kerk in Nederland).
De vorige synode van de Gere
formeerde Kerken werd afgelo
pen januari in Emden (Duits
land) geopend. Gewoonlijk is
de zittingsduur van een synode
twee jaar, maar in verband met
het definitieve besluit over de
fusie van de drie Samen-op-
Wegkerken werd de synode
voortijdig besloten. Volgens de
kerkorde mag alleen een nieu
we synode het definitieve ver-
enigingsbesluit nemen.
Het mag dan een historisch
moment zijn, de 77 afgevaar
digden en andere bezoekers lij
ken er weinig van onder de in
druk. Weemoed is niet te be
speuren over deze mijlpaal in
de kerkgeschiedenis. „Waarom
heimwee hebben naar het ver
leden?" zegt Frans Vink van de
classis Gouda. „We kijken al zo
lang uit naar deze nieuwe start.
Het is interessant om te weten
dat het de laatste synode is,
maar het doet me weinig."
Ook na de fusie zal de samen
werking niet van een leien dak
je gaan, verwacht 't Hart. „Ik
heb wat aangepaste orgelstuk
ken uitgekozen. Les barricades
mystérieuses van Couperin, bij
voorbeeld. De geheimzinnige
obstakels, dus. Een vooruitwij
zing naar de drie kerken, die ze
bij elkaar gaan doen. Ik denk
dat het nog heel lang zal duren
voor de verschillende stromin
gen in elkaar zijn opgelost. Je
had vroeger in de gereformeer
de kerk ook nog heel lang de a-
kerk en de b-kerk, van de afge
scheidenen en de dolerenden.
Kan je nagaan hoe dat nu gaat."
door Silvan Schoonhoven
vervolg van voorpagina
leiden - Grote gaten gapen nog
in het levensverhaal van Helena
Ten Cate Brouwer, de Leidse
dubbelspionne. Een deel van
wat onderzoeker Arjan Hon-
koop weet, berust op vermoe
dens, giswerk of flarden van
herinneringen van een buur
jongen, een vage kennis of een
politieman.
„Een ding is zeker: ze zat in een
verzetsgroep onder leiding van
wiskundeleraar Derk van Lin-
gen uit Oegstgeest. Ook haar
broer zat in het verzet. De
groep bespioneerde vliegvel
den, havens en munitiedepots.
Ze hielpen bij droppings, ver
borgen neergestorte Engelse pi
loten en spoorden wapende
pots op. Het verzetswerk was
tamelijk amateuristisch en ver
splinterd."
Een onbekende verraadde de
groep en de verzetsmensen be
landden een voor een in han
den van de Duitsers. Hellen
komt in de gevangenis van
Scheveningen terecht, waar ze
het doodvonnis over zich hoort
uitspreken. Het blijft bij uit
spreken: in mei 1942 gaat ze op
transport naar een fabriek in
Duitsland. Dan gebeurt er iets
onverwachts: voor het jaar om
is, is ze terug in Leiden. Hon-
koop vermoedt sterk dat een Al-
phenaar de hand heeft gehad in
de wending: de Gestapo-spion-
nenronselaar Kurt Lahr, alias
Bernard van Lichten. Die zou
haar zover hebben gekregen dat
ze in dienst treedt van de Si-
cherheitsdienst. Ze krijgt sabo-
tagetrainingen op het Haagse
landgoed Park Zorgvlied.
Daarna begint het pas echt Ze
belandt in het door de gealli
eerden veroverde Rome. Haar
opdracht achterhalen waar de
geallieerden hun West-Europe-
se invasie gaan beginnen. Hon-
koop: „Dat is tenminste mijn
gissing. Ik kan me goed voor
stellen dat ze probeerden een
Nederlandse ver in geallieerde
kringen te laten doordringen
met dat doel."
Uiteindelijk gaf ze zich over aan
de geallieerden. „Ook dat is
tafel in het kantoor van Joyce Verwoerd ligt een videoband. '9 september', staat erop.
jelopen dinsdag dus. Die ochtend kreeg het V D-personeel per videoboodschap het
echte nieuws te horen: 1800 arbeidsplaatsen verdwijnen bij de warenhuisketen, vijf
ilen moeten sluiten. Ook in Leiden keken de ongeveer tweehonderd werknemers om
negen 's ochtends naar de televisieschermen. „Na afloop was het wel even stil", zegt
bedrijfsleider Verwoerd, die het filiaal door deze moeilijke tijden moet loodsen.
was de stemming deze week in de
ise vestiging?
ïotioneel. V D is een bedrijf met een
k familiale sfeer. Er is veel contact tus-
de verschillende vestigingen. Werkne-
s komen elkaar tegen bij allerlei gele-
leden. Zelf heb ik bij V D in Middel-
fgewerkt, een van de vestigingen die
oten wordt. Toen ik dat hoorde, kreeg
el een brok in mijn keel. Maar, houd ik
telf voor en heb ik ook tegen het perso-
gezegd: natuurlijk mag er getreurd
den, natuiirlijk is het erg, maar we
sten ook met zijn allen door. Het is
is verbazingwekkend hoe goed zo'n
dan opgevangen wordt. V D-perso-
is wat dat betreft erg loyaal. Daar krijg
>ms echt kippenvel van."
D schrapt 1800 banen. Wat betekent
voor de Leidse vestiging?
t is nog niet helemaal duidelijk. Leiden
het minder slecht dan veel andere
igingen, maar ook wij maken verlies,
hier moet gesaneerd worden. Tussen
her dit jaar en juli volgend jaar ver-
nen er waarschijnlijk tussen de twintig
ertig banen. Dat is heel vervelend,
ir er is niets aan te doen."
ben warenhuizen sowieso niet hun bes-
\d gehad? Geven mensen tegenwoordig
de voorkeur aan kleine, specialistische
ketjes?
e. Warenhuizen en kleine winkels gaan
d in hand. Ze vullen elkaar aan. Als ik
mezelf kijk: ik mag graag in kleine
tiekjes rondsnuffelen, maar ik stap ook
d de grote warenhuizen binnen. Bo-
dien: we leven nog steeds in een snelle
eld waarin iedereen haast heeft. Het is
deel handig dat er winkels zijn waar je
boodschappen en inkopen in één keer
doen. Daarnaast moet ook niet verge-
aj worden dat bijvoorbeeld de koopzon-
1 :n door de warenhuizen getrokken
len. Veel kleine winkeltjes zijn dan niet
1. Je merkt daarom ook dat mensen op
dag niet voor een dorp kiezen, maar
Ivoor een stad met een warenhuis."
is er dan mis met V D?
sdi ivan onze grootste problemen is dat
|een duidelijk profiel hebben. Daar-
t tweet de klant niet precies wat hij aan
ons heeft. Nu kun je soms op de ene afde
ling iets heel hips vinden, maar ontbreken
op een andere afdeling de trendy produc
ten compleet. Waar we nu dan ook voor
gaan zorgen, is dat we voor iedere product
groep dezelfde verhouding aan stijlen in
huis hebben. Stel dat je op modegebied
een beetje klassiek in huis hebt en de rest
is modem, dan moetje die verhouding ook
op de meubel- en de huishoudafdeling te
rugzien. Zodat je bij je nieuwe garderobe
een bijpassend dekbed kunt vinden."
Is het nog wel leuk om bedrijfsleider te zijn
bij een bedrijf waar zulke zware klappen
vallen?
„Het is een ontzettende uitdaging. Ook in
een tijd waarin het minder gaat. Je moet
het zo zien: enerzijds zit ik hier als Joyce,
als iemand die betrokken is bij haar werk
nemers, die het leuk vindt om met mensen
om te gaan, die geëmotioneerd is omdat er
mensen moeten verdwijnen. Maar ander
zijds ben ik ook door V D ingehuurd om
deze vestiging rendabel te laten draaien.
Die twee taken moet je kunnen scheiden.
We zijn een bedrijf en geen sociale instel
ling. Óver een jaar moet het concern quitte
draaien. Over twee jaar moet er weer winst
gemaakt worden, anders is het straks afge
lopen."
Terwijl V&D met verliezen te kampen
heeft, zit Leiden volgens centrummanager
Robert Strijk als winkelstad in de lift. Hoe
ervaart u dat?
„Dat ben ik met hem eens. Leiden gaat
vooruit. De kwaliteit van het winkelaanbod
is toegenomen. In de Haarlemmerstraat
zitten bijvoorbeeld hartstikke leuke win
kels. Maar we zijn er nog lang niet. Er moet
nog hard aan getrokken worden. Een van
de problemen is het slechte parkeerimago
dat Leiden heeft Daardoor zijn we onze re
giofunctie kwijtgeraakt. Ik zeg met nadruk
'imago', want we hebben geen parkeerpro
bleem. Het parkeerterrein op de Haagweg
is een prima oplossing. Maar ook in de
binnenstad kun je op zaterdag echt wel je
auto kwijt. Alleen moet je dan wel de loop
route een beetje interessant maken. Die is
nu soms erg saai. Zoiets kun je niet in je
eentje oplossen. Daarom ben ook ik erg blij
met het centrummanagement."
tekst: Rody van der Pols
foto: Hielco Kuipers
Een van de weinige tastbare sporen van de Leidse Mata Hari: het
huis aan de Wassenaarseweg waar ze ooit woonde.
Foto: Henk Bouwman
vreemd. Ze had zich ook ge
deisd kunnen houden. Tegelij
kertijd is het heel slim. Zo kon
ze laten zien: kijk, ik ben braaf.
Als je het slim speelde, en je
kwam door die zeef heen, dan
kon je na de oorlog tenminste
nog een toekomst opbouwen."
Na de bevrijding boog de Leid
se Politieke Recherche Afdeling
(PRA) zich over Hellen's handel
en wandel. „Ze zou even gear
resteerd zijn geweest, maar trok
zodanig aan de touwtjes dat ze
vrijkwam. Uiteindelijk is ze in
derdaad vrijgesproken van alle
verdachtmakingen. In 1947
werd ze weer gearresteerd, on
der andere door mijn kroonge
tuige, de politieman die net is
overleden. Ook na die arrestatie
kwam ze weer op vrije voeten.
Mijn kroongetuige werd van de
zaak afgehaald en heeft nooit te
horen gekregen waarom. Ik
denk dat hogere contacten daar
de hand in hebben gehad. Ze
had een relatie met iemand van
de veiligheidsdienst, ze heeft
een relatie gehad met een Duit
ser, ze heeft een relatie gehad
met een verzetsman. Nee, ze
had er geen moeite mee. Inder
daad, het schijnt dat ze erg
mooi was. Ik heb een foto van
haar waarop ze bijna zeventig
is. Je ziet een harde vrouw,
maar tegelijkertijd zie je dat er
een dame in zit. Ze zat ook in
de hogere kringen, ze zat bij de
vrouwelijke studentenvereni
ging van Minerva. Haar vader,
directeur van het Tegelhuis in
Alphen, was industrieel en
voorzitter van de Kamer van
Koophandel. Het was 'ons kent
ons'. Slim was ze ook. Ze stu
deerde wis- en natuurkunde in
Leiden. Een buurjongen om
schreef haar als: 'donkerblond,
smal gezicht, een gereserveerd
type. Een echte Mata Hari'. Ze
vond het blijkbaar leuk om zich
in dit soort avonturen te gooi
en."
Hoe groot de schade is die Hel
len daadwerkelijk heeft aange
richt met haar dubbelspel, daar
durft Honkoop 'geen zinnig
woord' over te zeggen. „Wat
heeft ze daadwerkelijk gedaan?
Misschien heeft zij haar eigen
verzetsgroep wel verraden. Vra
gen, vragen. Persoonlijk ben ik
ervan overtuigd dat zij een kwa
de genius was. Die overleden
kroongetuige vermoedde zelfs
dat ze haar eigen vriend en de
verzetsgroep waar ze in zat ver
raden had. Mijn gevoel zegt: ze
heeft steeds haar kansen waar
genomen en haar charmes in
de strijd geworpen."
(advertenties)
Nieuwe vakantiebrochures 20Q3/2004?
Kijk vandaag in deze krant op de
KIJK THUIS, KIES THUIS pagina!
leiden - Het gebied van het
Hoogheemraadschap van
Rijnland krijgt vanaf gisteren
geen IJsselmeerwater meer.
Om 12.00 uur stipt is de toe
voer van het zoete water ge
stopt. Het Hoogheemraad
schap sloot op dat tijdstip de
Tolhuissluis bij Nieuwveen,
na overleg met het ministe
rie van verkeer en waterstaat
en het noordelijker gelegen
hoogheemraadschap Amstel,
Gooi en Vecht.
De maatregel was nodig om
dat het Hoogheemraadschap
Amstel, Gooi en Vecht in
problemen dreigde te komen
door steigende waterpeilen.
Door de aanvoer van IJssel
meerwater naar Rijnland
steeg de druk op de veendij-
ken in het gebied van Am
stel, Gooi en Vecht. Eind au
gustus brak daar bij Wilnis
een dijk door, overigens al
voordat Rijnland het extra
water vanuit het IJsselmeer
Nadat om twaalf uur de Tol
huissluis bij Nieuwveen
dicht was gegaan, gingen om
zes uur de sluizen in Amster
dam en bij Driemond weer
open. Ook het gemaal Zee
burg is rond die tijd stilgezet.
De stremmingen zijn daar
mee opgeheven en in Am
sterdam kiest de Amstel weer
zijn oude weg. Via het Aarka
naal komt er geen druppeltje
IJsselmeerwater meer het ge
bied van Rijnland in.
Rijnland heeft overigens nog
steeds zoet water nodig. Dat
komt nu via het Amsterdam-
Rijnkanaal, de Kromme Rijn
en de Lopikerwaard. Was dat
niet het geval dan zou na
tuurlijke kwel leiden tot te
erge verzilting van de pol
ders. Het water van de Hol-
landsche IJssel is vanwege
het zoutgehalte nog evenmin
geschikt om in te laten in het
gebied van Rijnland.
Wanneer de toevoer van zoet
water naar Rijnland hele
maal stopt, hangt af van de
hoeveelheid regen die de ko
mende weken valt.
Kostenstijgingen maken voor de Nederlandse Dagbladen een
aanpassing van de abonnementstarieven noodzakelijk. In ver
band hiermee zijn de abonnementsprijzen vanaf 1 oktober 2003
voor het Leidsch Dagblad als volgt vastgesteld:
Acceptgiro per: Zaterdagabonnement:
Maandag 20,20* per kwartaal: 23,70
Kwartaal 56,70 per halfjaar: 46,40
Halfjaar 111,80 per jaar: 90,70
Jaar 216,90
Bij betaling via automatische incasso geldt een korting van
0,50 per betaalperiode.
We vertrouwen erop dat abonnees die een machtiging tot auto
matische incasso hebben verstrekt, ermee akkoord gaan dat bij
de eerstvolgende afschrijving de nieuwe abonnementsprijs wordt
aangehouden.
maandabonnement alleen mogelijk per automatische incasso
Directie Hollandse Dagbladcombinatie
Uitgeverij Zuid
Komt u ook naar de Open Dag op 20 september?
Leuke weetjes, prettig vermaak,
gekke spelletjes en mooie prijzeni
Met o.a. - Kijkje in de vuilniswagen
- Boeken kopen per kilo
- Knutselen met oud papier
- De afvalrace, ECO-glazen stapelen, puzzeltocht
En wie weet...
een dagje gratis naar de Efteling!
Van 10.00 tot 15.00 uur
Vanuit de binnenstad gratis vervoer naar Ind.terrein de Waard.
- Opstapplaats pendelboot Stille Rijn tegenover nr. 13
- Opstapplaatsen shuttlebusje: Breestraat Korevaarstraat tot Levendaal
(alléén shuttlebus met bord 'Open Dag Leiden ruimt op!';
hand opsteken om busje aan te houden)
J.C. de Rijpstraat 11, Adm. Banckertweg 15 en W. Barentszstraat 12
(Ind.terrein De Waard)
