V-Raad vindt
ïrak-resolutie
veel te vaag
Nederland valt met neus in de boter
BUITENLAND
Blair en Hoon moeten nog tien dagen peentjes zweten
Duizenden Palestijnen mogen weer in Israël werken
Rode gloed Mars
door roesten stof
Antwerpse raffinaderij in brand
Moordenaar
abortusarts
geëxecuteerd
itser strooit
Id op snelweg
um - Een ware geldregen,
:en op een autosnelweg bij
im, in Duitsland. .Een za-
had - afgeleid door
ilefoongesprek - vergeten
ij op het dak van zijn auto
is had staan met daarin
100 euro in contanten, het
I is van de 35 werknemers
(ijn bedrijf. Toen hij weg
viel de tas op de snelweg
|gende het euro's. Automo-
en stopten om zoveel mo-
i (van de tienduizenden
eijiwarrelende bankbiljetten
>(jpnen bemachtigen,
lts 3000 euro werd terugge-
ën.
itie jaagt
^Karadzic
i iuka - De Bosnische po-
leeft gisteren in het noor-
•an Servië een inval gedaan
cHn bisschop in de hoop Ra
ra Karadzic te arresteren,
erd niet aangetroffen. Tot
e weigerden de autoritei-
-n het Servische deel van
mee te werken aan de
Dring van de voormalige
Isch-Servische regerings-
Karadzic wordt gezocht
is genocide tijdens de
in Bosnië (1992-1995).
|nesty: Servië
telt volop
iDO - De bijna 2.000 men
ie in Servië zijn gearres-
1a de moord op premier
I Djindjic op 12 maart
en op grote schaal gefol-
Dat zegt Amnesty Interna-
I in een vandaag versche-
apport. Vooral de minder
^nente verdachten zijn
^is Amnesty het slachtof-
jj kregen plastic zakken
■iet hoofd getrokken, wer-
Bslagen en kregen elektri-
jchokken toegediend. Ook
de politie herhaaldelijk
arrestanten ging dood-
m. De daders pikten het
ilk onder de verdachten
imdat die weinig kans
:en aandacht voor hun
te krijgen, zegt Amnes-
onesië: alleen
icatieve porno
jta - Indonesië krijgt een
te, zeer strenge pomogra-
A. Op distributie van porno
Heen straf van maximaal
jaar cel staan. Porno mag
i nog voor educatief, me-
lal en wetenschappelijk
ik, meldde The Jakarta
andaag. Ook het optreden
)del of als pornografisch
t wordt strafbaar gesteld.
ither Wallraff
fi Stasi-spion
N - De schrijver en jour-
Günther Wallraff was
'erbonden aan de voor-
B Oost-Duitse inlichtin-
enst Stasi als 'inofficiële
n werker'. Hij was bij de
ïekend onder de naam
ter'. Dat meldde de Duitse
ider ARD gisteren. Uit de
onenten blijkt dat hij van
IJDot 1971 voor de Stasi
H?. Hij berichtte onder
over het chemische be-
^ayer en onderzoek van
Duitse wetenschappers,
iff werd bekend als on-
eksjournalist. Zijn boek
over de periode dat hij
oordeed als Turkse gast-
ler, is verfilmd.
In overleeft
ir door hoofd
kt - Een Amerikaanse
vakker heeft een uitzon-
ongeval op wonderbaar-
rijze overleefd. De 41-jari-
/ji Hunt viel van een ladder
=r~ijn hoofd op een boor van
VHtimeter. Hij verloor zijn
pilaar liep geen hersenlet-
„Ik voelde met mijn
:n aan het boorstuk, dat
n mijn oog ging. Met mijn
hand voelde ik achterop
"*toofd, waar ik de boor
leen voelde komen. Dat
iigeveer het moment
■p ik in shock raakte", al-
junt. Volgens de artsen
'Üe boor zijn hersenen op
rukt. De boor is door de
uit Hunts hoofd ge-
:fd.
sen sneuvelen
in vredestijd
om1»u - Alleen al dit jaar zijn
5 m Russische leger meer dan
Militairen om het leven
e [ten bij incidenten buiten
'ttshandelingen. Voor het
lebben de Russische au-
:en toegegeven dat het
uiten oorlogsgebieden ge-
ik is in het leger. Volgens
imité van moeders van
5che militairen komen per
eker tweeduizend militai-
In. Vaak is dat het gevolg
ngelukken, slechte behan-
I en zelfmoord. Velen ple-
ïlfmoord wegens pesterij-
i ef8eweiddadige ontgroe-
}4 praktijken. Het comité
jet' dat in Tsjetsjenië meer
2.000 doden zijn gevallen.
donderdag 4 september 2003
Commissie-Hutton rondt eerste deel Kelly-onderzoek af
door onze correspondent
Esther Cotink
London - De eerste fase van het onderzoek
naar de dood van wapenspecialist David Kelly
zit er bijna erop. Lord Hutton, die de onaf
hankelijke schouwing leidt, hoort vandaag
nog twee defensiecollega's, een buurvrouw
en een journalist die bevriend was met Kelly.
Daarna wordt het onderzoek voor een week
opgeschort. Politieke kopstukken houden
hun hart vast; wie roept Hutton op 15 sep
tember terug voor een tweede kruisverhoor?
Het wordt tien dagen peentjes zweten voor
premier Blair, minister Hoon (defensie), per-
soneelsbazen, het hoofd van de geheime
diensten Scarlett, regeringswoordvoerder
Campbell, en BBC-joumalist Gilligan. Allen
moesten in de afgelopen weken getuigen in
het Royal Court of Justice. Allen kwamen met
onthullingen die de gang van zaken achter de
schermen van de Britse regering als nooit te
voren blootlegden. Duizenden documenten,
van persoonlijke e-mails tot geheime rappor
ten, werden geopenbaard.
Na de zakelijke verhoren werd de schouwing
deze week besloten met het ware gezicht ach
ter de tragiek: de getuigenis van Kelly's fami
lie, die moest aanzien hoe het hart brak van
een voormalig VN-inspecteur die zijn vak zo
liefhad. Dagenlang was hij gekweld door mi
nisters en topambtenaren, die niet konden
verkroppen dat hij had gepraat met BBC-
journalist Gilligan. Die maakte een radiover
slag waarin de regering werd beschuldigd het
Iraakse wapenbezit te hebben overdreven.
Kelly's naam lekte uit, wat een klap was voor
de wapenkenner omdat Defensie hem had
beloofd de zaak geheim te houden. Betutte
lend werd hij een 'tweederangs ambtenaar'
genoemd en zijn publieke getuigenis voor een
parlementscommissie bleek het laatste duw
tje. Pers en publiek hielden de ogen nauwe
lijks droog toen Kelly's weduwe in alle kalmte
en waardigheid het menselijke verhaal achter
de politieke bombarie ontvouwde. Kelly gaf
de strijd tegen zijn gezichtsverlies op, en
pleegde op 17 juli zelfmoord.
Getuigen in het onderzoek, dat direct na zijn
dood werd gelast, wachten nu af of Hutton
hen opnieuw uitnodigt. Het kan zijn dat hij
meer wil weten over tegenstrijdige verklarin
gen, of over nieuwe bewijzen die pas na de
eerste verhoren aan het licht kwamen. In elk
geval is al duidelijk dat niemand zijn handen
wil vuilmaken aan de affaire. Na enkele moei
zame hoorzittingen, waarin kopstukken
steeds de schuld van zich af probeerden te
schuiven, verklaarde premier Blair uiteinde
lijk 'volledig verantwoordelijk' te zijn voor be
slissingen die hebben geleid tot het lekken
van Kelly's identiteit.
Volgens Blair dacht Kelly zelf dat zijn naam
toch wel bekend zou worden. Kelly's weduwe
beweert stellig het tegendeel. Dat kan een re
den zijn Blair opnieuw te horen. Groter is de
kans dat minister Hoon wordt teruggeroepen.
Zijn bewering dat Kelly goed is behandeld
door zijn departement werd verworpen in de
getuigenis van de weduwe. Ook zei Hoon dat
hij geen bemoeienis had met het lekken van
Kelly's naam, terwijl adviseur Richard Taylor
een ander verhaal vertelde.
Verder kan journalist Gilligan zijn borst nat
maken: na zijn getuigenis werd duidelijk dat
hij twee leden van de parlementscommissie
waarvoor Kelly moest verschijnen had getipt
bepaalde vragen te stellen. Kelly voelde zich
door de commissie zwaar gemangeld.
Ook Alastair Campbell, de regeringswoord
voerder die vorige week zijn ontslag aankon
digde, kan een nieuwe uitnodiging tegemoet
zien. Hij zou hardop hebben overwogen Kel
ly's naam te laten uitlekken naar een krant.
Bij de nieuwe zittingen stelt niet alleen open
baar aanklager Dingemans vragen. Hij wordt
bijgestaan door advocaten van de BBC, de re
gering en Kelly's familie. De tweede fase van
het onderzoek wordt 25 september afgeslo
ten, waarna Hutton zijn eindrapport schrijft.
londen/anp - De rode gloed
van Mars is mogelijk niet ver
oorzaakt door water, zoals tot
nu toe algemeen werd aange
nomen. Dat betoogt een NASA-
wetenschapper in het Britse
wetenschappelijk tijdschrift
The New Scientist dat zaterdag
uitkomt. De kleur is volgens de
onderzoeker afkomstig van
kleine metaalrijke meteoren die
op het Marsoppervlak neerre
genen en daar onder invloed
van het klimaat verroesten.
Uit onderzoek dat de Ameri
kaanse Pathfinder-missie in
1997 op Mars deed, bleek dat in
de stoflaag op Mars veel ijzer en
magnesium voorkomt. Volgens
NASA-medewerker Albert Yen
zou dat afkomstig zijn van de
kleine metaalrijke meteoren die
constant op Mars neerregenen.
Die zouden elk miljard jaar vijf
centimeter stof veroorzaken.
Met onderzoek toonde Yen aan
dat deze deeltjes geen water
nodig hebben om de typische
roestrode kleur aan te nemen.
De wetenschapper bootste in
een kamer het klimaat en de at
mosfeer van Mars na. Onder
deze extreme omstandigheden
vormde zich op de ijzerdeeltjes
binnen een week roest.
Yen wil met zijn onderzoek niet
aantonen dat er nooit water op
Mars heeft gestroomd, maar
volgens de wetenschapper
speelde water bij de verwering
van het Marsoppervlak een veel
minder grote rol dan tot nog
toe werd aangenomen.
antwerpen/gpd - Vlammen van wel zestig meter hoog sloegen gis
teravond uit de installaties van de Total raffinaderij in het havenge
bied aan de noordkant van Antwerpen. Iets voor half negen brak
daar een zware brand uit. De rookpluim was te zien tot in Sint-
Niklaas en Terneuzen. Dankzij de massaal uitgerukte hulpdiensten
was de brand tegen tien uur al geblust en het gevaar voor ontplof
fingen geweken. Er zijn geen schadelijke gassen vrijgekomen. Twee
brandweerlieden raakten licht gewond. Foto: Jan van der Perre/GPD
jeruzalem/afp - Achttienduizend Pales-
fijnen hebben van de Israëlische autori
teiten toestemming gekregen om naar
hun werkplekken in Israel terug te ke
ren. Het gaat om 10.000 arbeiders en
8000 kooplieden die hun waar in Israël
mogen verkopen.
Het Israëlische leger liet gisteren weten
dat de maatregel bedoeld is om „ver
trouwen te wekken". Er zijn verscheide
ne grensovergangen tussen Israël en de
Palestijnse gebieden opengesteld om de
Palestijnen doorgang te bieden.
Voor het begin van de intifada in sep
tember 2000 werkten er ongeveer 30.000
Palestijnen legaal in Israël. Nog eens
tienduizenden hadden daar zwart werk.
Na de escalatie van de opstand sloot Is
raël de grenzen voor een zeer groot deel
van de Palestijnse werknemers.
Deze zomer gaf Israël al toestemming
voor de terugkeer van de Palestijnse ar
beiders, maar de grenzen werden weer
gesloten na de zelfmoordaanslag op 19
augustus in Jeruzalem, waarbij 22 men
sen om het leven kwamen.
Volgens Palestijnse bronnen heeft Israël
niet 18.000 maar slechts een kleine 4000
Palestijnen weer toegang verleend.
Kooplieden zouden zijn uitgesloten van
de maatregel.
De Palestijnse premier Abbas vraagt het
Palestijnse parlement eind volgende
week het vertrouwen in hem uit te spre
ken, nu hij in een machtsstrijd met lei
der Arafat is verwikkeld.
new york/reuters/anp - De
ontwerpresolutie van de Ver
enigde Staten over de multina
tionale troepenmacht in Irak en
de wederopbouw van het land is
veel te vaag, vinden leden van
de Veiligheidsraad. Zij willen
antwoord op de vraag wat voor
rol de VS in petto heeft voor de
volkerenorganisatie als Was
hington zelf het militaire com
mando en een dominante poli
tieke rol wil houden.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Colin Po
well is 'redelijk optimistisch'
dat de Veiligheidsraad een
nieuwe resolutie inzake Irak zal
aannemen. Dat zei minister
Jaap de Hoop Scheffer gisteren
na afloop van een lang gesprek
met Powell op het Amerikaanse
ministerie van buitenlandse za
ken. Powell heeft De Hoop
Scheffer gevraagd van de Irak-
resolutie een belangrijk agen
dapunt te maken op de bijeen
komst van de EU-ministers van
buitenlandse zaken in Italië,
komend weekeinde. Powell
pleegde gisteren al druk telefo
nisch overleg met een groot
aantal van zijn Europese en an
dere collega's.
Hoe lang de onderhandelingen
over een resolutie zullen duren,
valt nog niet te voorspellen.
Maar De Hoop Scheffer denkt
dat de toespraak van president
George Bush voor de Algemene
Vergadering van de VN over
drie weken een belangrijk mo
ment zal zijn. Diplomaten bij
de Verenigde Naties verwach
ten harde onderhandelingen
voordat de resolutie in stem-
Voltallig Amerikaans oorlogskabinet tikt een eitje met Balkenende
door Jaap van Wesel
Washington - Premier Balke
nende en minister van buiten
landse zaken De Hoop Scheffer
vielen gisteren in de Amerikaan
se hoofdstad met hun neus in de
boter. Hun bezoek aan het Witte
Huis stond aanvankelijk op de
agenda als een kennismakings
gesprek aan het ontbijt met pre
sident George Bush en diens vei
ligheidsadviseur Condoleezza Ri
ce. Maar dat gezelschap werd op
het allerlaatste moment uitge
breid met vice-president Dick
Cheney en minister van buiten
landse zaken Colin Powell.
Dat betekent dat de hele Ameri
kaanse buitenlandtop aanwezig
was. Een wel heel zware delega
tie voor een voor de Amerika
nen toch niet zo vreselijk be
langrijk land als het om de we
reldpolitiek gaat. Maar de reden
was snel duidelijk. Bush heeft
net een belangrijke politieke
ommezwaai aangekondigd: de
VS willen nu toch de Verenigde
Naties een mandaat geven voor
Irak. En laat dat nu net iets zijn
wat de Nederlandse regering al
geruime tijd heeft bepleit.
Dat op zichzelf rechtvaardigt
natuurlijk niet de Amerikaanse
belangstelling voor Balkenende
en De Hoop Scheffer. Maar zo
als de premier zowel vóór als na
het gesprek zei: Nederland kan
een brugfunctie vervullen, om
dat het een pro-Amerikaanse
koers vaart inzake Irak en tege
lijkertijd ook goede betrekkin
gen heeft met Frankrijk en
Duitsland, de grote tegenpolen
Schoothondje van Bush
hilversum/anp - Volgens
oud-premier Kok gedraagt
premier Balkenende zich als
het schoothondje van presi
dent Bush. Hij zei dat gisteren
in het Radio I Journaal. Kok
vindt dat Nederland zich kriti
scher had moeten opstellen
tegenover de VS inzake de
oorlog in Irak. De oud premier
noemde het „ontzettend
slecht" dat de V3 geen kans
zien vrede en stabiliteit in Irak
te brengen. Over de toenade
ring tot de VN zei hij: „De VS
zijn zelf niet op het idee geko
men. Omdat ze het niet alleen
redden, worden ze gedwon
gen naar de VN te gaan", al
dus Kok. Hij zei te hopen dat
minister-president Balkenen
de dit in zijn ontbijtgesprek
met de Amerikaanse president
Bush aan de orde heeft ge
steld en zich niet heeft gedra
gen als „het schoothondje"
van de Amerikanen.
Premier Balkenende vindt dat
de kritiek van Kok „geen pas
geeft". Hij noemde hij de aan
tijgingen „buitengewoon
merkwaardig" en zei dat de
oud-premier Nederland geen
dienst bewijst. „We moeten
dit maar snel vergeten", aldus
Balkenende.
van de VS als het om Irak gaat.
Voor de ingang van het Witte
Huis zei Balkenende na het ge
sprek in het Oval Office dan
ook, dat Nederland het op zich
neemt die brugfunctie te ver
vullen. De eerste gelegenheid is
komend weekeinde, als de Eu
ropese ministers van buiten
landse zaken elkaar in Italië
ontmoeten.
Had de hoge belangstelling
voor Balkenende en de Hoop
Scheffer wellicht ook te maken
met het feit dat de laatste ge
noemd wordt als mogelijke
nieuwe secretaris-generaal van
de Navo? Was het dus mis
schien een soort sollicitatiege
sprek, en verklaart dat mede de
aanwezigheid van Cheney en
Powell? Het antwoord was
'nee'. Die kandidatuur is in het
geheel niet ter sprake gebracht,
verzekerden zowel Balkenende
als De Hoop Scheffer met klem.
Op de vraag of De Hoop Schef
fer het Navo-ambt ambieert,
kwam van beiden het bekende
antwoord: dat is niet aan de or
de. Geen ontkenning dus, maar
zo gaat dat bij internationale
sollicitaties.
Bush is in zijn gesprek met de
Nederlanders overigens niet in
gegaan op details van een mo
gelijk VN-mandaat voor Irak.
Balkenende en De Hoop Schef
fer zeiden dat zij nog geen tekst
hebben gezien van de ontwerp
resolutie die Amerika bij de VN-
Veiligheidsraad wil indienen
voor een internationale strijd
kracht onder Amerikaans bevel.
Balkenende: „Er is in het alge
meen gesproken over de Navo,
maar niet over de vraag of de
Navo een rol moet gaan spelen
in Irak." Ook is niet aan de orde
geweest of de in Irak aanwezige
A
Premier Balkenende en George Bush in Oval Office. De Nederlandse premier werd tot zijn verrassing ont
vangen door het voltallige Amerikaanse oorlogskabinet Foto: EPA
Nederlandse troepenmacht van
1100 mariniers zal worden uit
gebreid of gecontinueerd als de
afgesproken zes maanden voor
bij zijn.
Dat Nederland plotseling zo
veel aandacht krijgt van Bush
'V
en diens naaste medewerkers
onderstreept hoe wanhopig de
situatie in Irak en hoe groot de
paniek in Washington is. Ame
rika moet alle zeilen bijzetten
om te voorkomen dat het nog
erger mis gaat in Irak. De situa
tie is zo dramatisch, dat zelfs
een klein land als Nederland
wordt ingeschakeld. Het is een
diplomatieke rol die Nederland
graag wil vervullen, zo bleek uit
de woorden van Balkenende en
De Hoop Scheffer.
ming kan worden gebracht. De
hoofdvraag daarbij is hoeveel
macht de VS uit handen willen
geven. Het zal met name lastig
worden om Frankrijk en Rus
land te overtuigen van de nood
zaak van een internationale
troepenmacht. De Franse mi
nister van buitenlandse zaken,
Dominique de Villepin, die be
gin dit jaar de oppositie tegen
oorlog in Irak leidde, accepteert
geen ondergeschikte rol van de
VN. „Er moet een echte inter
nationale troepenmacht komen
met een mandaat van de Veilig
heidsraad", aldus De Villepin.
Turkije, India, Pakistan en Ban
gladesh zijn momenteel poten
tieel leverancier van substantië
le aantallen vredessoldaten,
maar hebben laten weten dit
pas te overwegen als er een VN-
resolutie op tafel ligt.
Een nieuw rapport van het
Amerikaanse Congres meldt dat
de huidige Amerikaanse inzet
in Irak niet langer dan tot maart
2004 is vol te houden. Dan zou
het huidige aantal van 180.000
troepen in en rond Irak, moe
ten worden ingekrompen tot
rond de 50.000. Bush is er dus
bij gebaat dat er zo snel moge
lijk buitenlandse militaire steun
komt. De Britse minister van
buitenlandse zaken Jack Straw
heeft er intussen bij premier
Tony Blair op aangedrongen
5000 extra militairen naar Irak
te sturen. De Britten hebben
11.000 manschappen in Irak.
De extra troepenzending is no
dig omdat de veiligheidssituatie
in Irak is verslechterd. Dat heeft
de Britse krant Daily Telegraph
vanmorgen gemeld.
starke, florida/ap - De voor
malige presbyteriaanse domi
nee Paul Hill is gisteravond in
Florida ter dood gebracht we
gens de moord op een abortus
arts. Hij kreeg een dodelijke in
jectie.
Hill (49) schoot in 1994 de
abortusarts John Britton en
diens lijfwacht James Barrett
dood voor de kliniek in Pensa-
cola in Florida waar Britton
werkte. Tegenstanders van de
doodstraf én voorstanders van
het recht op abortus hadden
gouverneur Jeb Bush opgeroe
pen de executie tegen te hou
den, om van Britton geen mar
telaar van de radicale antiabor
tusbeweging te maken. Bush
weigerde dat.
Hill, vader van drie kinderen,
was bereid te sterven en heeft
geen stappen ondernomen om
uitstel van executie te krijgen.
„Ik reken op een grootse belo
ning in de hemel", zei een op
gewekte Hill de dag voor zijn
executie in een interview. In de
executieruimte riep hij: „Moge
God u helpen de ongeborenen
te beschermen zoals u zelf be
schermd zou willen worden."
Abortusklinieken en de politie
in Florida houden er rekening
mee dat Hills terechtstelling
nieuw geweld uitlokt. Voor een
beperkte, maar trouwe schare
bewonderaars is Hill een lich
tend voorbeeld wiens misdaad
gebillijkt wordt door de bijbel.
Na zijn arrestatie zei Hill: „Nu
weet ik zeker dat er daar van
daag geen onschuldige baby's
worden vermoord." Hill is de
eerste Amerikaan die ter dood
werd veroordeeld voor geweld
tegen abortus. De grotere anti-
abortusorganisaties hebben af
stand van hem genomen.
