KUNST 8f CULTUUR
r
Kraayenhof en Hart publiekstrekkers
Uitmarkt trekt half miljoen bezoekers
Elfde Lowlands Festival bijna ouderwets geslaagd
Rapenburg Concert komt niet op alle fronten goed uit de verf
Minder belangstelling^
voor klassiek programme1
Actieheld op zn vijftigsi
maandag 1 SEPTEMBER jfc,
Hella Haasse.
Foto: ANP/Paul Vreeker
Zes kanshebbers
voor AKO-prijs
Amsterdam - De zes genomi
neerden voor de AKO-Litera-
tuurprijs 2003 zijn gisteren be
kendgemaakt. Kans maken Hel
la Haasse met de roman 'Sleu
teloog", Marek van der Jagt met
'Gstaad 95-98', Mensje van
Keulen met 'Het andere ge
zicht', Thomas Rosenboom met
'De nieuwe man', Arjan Visser
met zijn werk 'De laatste dagen'
en Dik van der Meulen met
'Multatuli - leven en werk van
Eduard Douwes Dekker'. Op 24
oktober wordt in een recht
streekse tv-uitzending van Ba
rend Van Dorp bekendge
maakt welk boek met de prijs is
bekroond. De jury staat dit jaar
onder voorzitterschap van oud-
premier Kok.
Zweed schrijft
spannend boek
Amsterdam - De Zweed Hen-
ning Mankell schrijft het ge
schenkboekje voor de Maand
van het Spannende boek in juni
2004. Het motto van de lande
lijke campagne is 'In het spoor
van de thriller - Van Amster
dam tot Venetië'. Mankell is be
kend van zijn negen boekjes
over inspecteur Wallander. Tij
dens de Maand van het Span
nende Boek krijgen mensen die
voor minstens 13,45 euro aan
Nederlandstalige boeken beste
den, het geschenkboekje ca
deau.
Architectuurprijs
voor Habraken
Amsterdam - De architectuur-
prijs van de Bond van Neder
landse Architecten, de BNA-ku-
bus 2003, gaat naar prof. ir. N.J.
Habraken. De BNA wil daarmee
waardering tonen voor de wijze
waarop Habraken inhoud geeft
aan het thema 'vitale architec
tuur'. De jury looft hem omdat
hij als een van de eersten indi
vidualisering en herontwikke
ling in de architectuur aan de
orde heeft gesteld. Habraken
was als hoogleraar aan de
Technische Hogeschool Eind
hoven in 1967 medeoprichter
van de faculteit bouwkunde.
'Floris' vertraagd
door droogte
Amsterdam - De buitenopna
men van de film 'Floris' lopen
vertraging op door de aanhou
dende droogte. Het moet mini
maal anderhalve week flink re
genen voordat Staatsbosbeheer
toestemming geeft om in het
bos vuur te stoken en kanon
nen af te vuren, twee dingen die
van substantieel belang zijn in
de film. Door de aanhoudende
droogte is het brandgevaar op
dit moment te groot. Een aan
zienlijk deel van de opnamen
van 'Floris' vindt plaats op de
Utrechtse Heuvelrug.
Van den Ende
helpt 'Stedelijk'
Amsterdam - Theaterproducent
Joop van den Ende wil via zijn
Van den Ende Foundation eni
ge miljoenen euro's schenken
aan het Stedelijk Museum in
Amsterdam. Hij doet het aan
bod op verzoek van wethouder
Hannah Belliot (cultuur), die
nog dertig miljoen euro tekort
komt voor uitbreiding van het
museum. Van den Ende wil ook
helpen met het zoeken naar an
dere sponsors.
Evenement trekt meer jongeren Traditionele publiek niet verwaarloosd
Amsterdam - De Amsterdamse Uitmarkt,
die wordt gezien als de opening van het
nieuwe culturele seizoen, heeft naar schat
ting circa 500.000 bezoekers getrokken. Het
was het afgelopen weekeinde de 26ste keer
dat de Uitmarkt in Amsterdam werd ge
houden.
De organisatie denkt in haar opzet te zijn
geslaagd meer jongeren en mensen met
een andere culturele achtergrond te inte
resseren. In het verleden werd dat ook wel
geprobeerd en werden er voor deze groe
pen aantrekkelijke evenementen gepro
grammeerd. Nu werden met name jonge
ren actiever benaderd.
Volgens directeur M. Buchel was de op
komst van jongeren vooral de eerste avond
(met veel hip hop en r&b) boven verwach
ting. De toenadering van nieuwe belang
stellenden is heel belangrijk. „De samenle
ving verandert en talenten uit nieuwe cul
turen, waaronder de sub urban culture,
moeten podia krijgen."
Het traditionele Uitmarktpubliek voelde
zich volgens de organisatie zeker niet ver
waarloosd. Het manifesteerde zich wat
minder op de vrijdag en wat meer op de za
terdag en vooral de zondag en zou zich ook
bij verschillende rappers hebben geamu
seerd. De Uitmarkt hoopt in de toekomst
ook de andere richting op te werken, zodat
nieuwe groepen zich gaan interesseren
voor het meer traditionele aanbod.
De min of meer gevestigde orde had deze
Uitmarkt weer bepaald geen klagen over
gebrek aan belangstelling: vooral voor mo
derne dans, musical en toneel was grote
belangstelling. De kaartjes van 2 euro voor
voorproefjes van toneelvoorstellingen wa
ren in twee uur praktisch uitverkocht
Een van de hoogtepunten van de Uitmarkt
was het optreden van Paul de Leeuw op
zondag. Het publiek en ook Idols-winnaar
Jamaï mocht bij hem op de koffie. Deze
show wordt gesponsord door Douwe Eg
berts en is tot eind november nog zes keer
in het land te zien ter gelegenheid van het
250-jarig jubileum van de koffiebrander.
Paul de Leeuw past op de Uitmarkt brillen met Jamaï. Foto: ANP/Juan Vrijdag
:r«
door Theo de With
leiden - Carel Kraayenhof en Es
ther Hart zijn zaterdag als pu
bliekstrekkers geprogrammeerd
op de dag dat de populaire mu
ziek centraal staat op het Rapen
burg Concert. Op een paar bui
tjes 's middags na blijft de voor
spelde regen uit Dat het festival
desondanks niet op alle fronten
goed uit de verf komt, heeft een
andere oorzaak.
Met een kinderprogramma
wordt om één uur 's middags
de aftrap gegeven op het Ra
penburg. Erik Beekes zingt lied
jes uit de schatkamer van de
Nederlandse liedschrijfkunst.
Met nummers als 'Bello', 'Dik-
kertje Dap'en 'M'n opa' is voor
al Annie M.G. Schmidt goed
vertegenwoordigd. Opnieuw
wordt het bewijs geleverd dat
haar werk tijdloos is. Minder
gelukkig is de keuze van de
Stichting Tegen Zinloos Geweld
om op dit moment ballonnen
met lieveheersbeestjes uit te
delen. Het toch al beperkte
zicht op Erik Beekes wordt de
aanwezige kinderen daardoor
helemaal ontnomen.
Het overdekte ponton voor toe
schouwers stroomt leeg als de
West Coast Bigband aan haar
optreden begint. Voor de aan
wezige jeugd is dit toch vooral
'oude-mensen-muziek'. Het
publiek dat het traditionele big
bandrepertoire wel weet te
waarderen, heeft het rijk alleen.
Het ziet tijdens het meer dan
een uur durende optreden on
der meer de uit Leiden afkom
stige zanger/gitarist Chris Koe
nen soleren.
In het programma gaapt daarna
een gat van een half uur. On
aangekondigd wordt dit inge
vuld door het duo Riva met
folkachtige liedjes. Het aantal
bootjes tussen het podium en
het ponton voor het publiek
groeit ondertussen. Uit de koel
boxen wordt de tegenwoordig
onvermijdelijke rosé tevoor
schijn gehaald. Tot verontwaar
diging van {ie toeschouwers die
dachten een mooi plekje op het
ponton te hebben bemachtigd,
wordt deze drijvende tribune
schoongeveegd. Het voorste ge
deelte is gereserveerd voor
vip's, sponsors en kaarthou
ders. De 'gewone' Leidenaar
wordt achter een rood touw ge
dirigeerd.
Als het optreden van zangeres
Esther Hart begint, blijkt dat
geen benijdenswaardige plek.
De genodigden blijken niet in
de muziek, maar vooral in el
kaar geïnteresseerd te zijn. De
nootjes knabbelende en vrolijk
keuvelende gasten vormen een
hinderlijke barrière tussen het
publiek en de zangeres die Ne
derland dit jaar vertegenwoor
digde op het Eurovisie Songfes
tival. „Jammer dat jullie alle
maal zo ver weg staan", roept
Esther Hart dan ook. Steeds
meer mensen verkiezen daar
om een plekje op de kades van
het Rapenburg. Hart ontpopt
zich met haar mezzosopraan
tot een verdienstelijk popzan
geres. Met een aantal muzikan
ten speelt ze vooral nummers
van haar nieuwe cd 'Straight
from the Hart'. Ze wordt bijge
staan door de drie achtergrond
zangeressen die ook mee waren
naar het songfestival. In twee
nummers is er een gastrol voor
Tijdens het optreden van Magic Dave The Wheelers wordt op de boten voor het podium volop meege-
swingd. Foto: Dick Hogewoning
de Leidse zanger en saxofonist
Lodewijk van Gorp weggelegd.
Natuurlijk eindigt Esther Hart
met 'One more night', waarmee
ze in Riga een dertiende plaats
behaalde. „Het liedje waar jullie
volgens mij allemaal voor geko
men zijn."
Het avondprogramma begint
met meer dan een half uur ver
traging. Pas als de gasten hun
plek op het vip-podium hebben
ingenomen, mag het Leidse
duo Hoop Stoop met zijn op
treden beginnen. Bij het eerste
liedje is alleen de stem van Jan
ten Hoopen te horen en wordt
de gitaar van Hans Stoop niet
versterkt. Ze mogen drie liedjes
met vaak krankzinnige teksten
ten gehore brengen. Om het
programma niet te ver te laten
uitlopen, moeten ze daarna al
weer plaats maken. Organisator
Jan Kiewiet de Jonge probeert
ze althans de mond te snoeren.
Met behulp van het publiek
weet Ten Hoopen de microfoon
terug te krijgen voor nog één
liedje.
Vanwege stemproblemen heeft
de Maastrichtse a capellagroep
Rock 4 haar concert op het Ra
penburg afgezegd. Daardoor
krijgen Magic Dave The
Wheelers wat extra tijd toebe
deeld. Opnieuw weigert in eer
ste instantie een microfoon
dienst. Als dat euvel verholpen
is, schotelt Magic Dave het pu
bliek een portie onvervalste
rock 'n roll voor. In de stijl van
Jerry Lee Lewis weet hij het wa
ter van het Rapenburg te laten
deinen als in een golfslagbad,
want op de boten wordt flink
meegeswingd.
Carel Kraayenhof, die man die
met zijn bandoneon Maxima
tot tranen wist te roeren, is za
terdag als uitsmijter van het Ra-
Bandoneonspe-
ler Carel Kraay
enhof fungeer
de zaterdag
avond als uit
smijter van het
Rapenburg
Concert.
Foto: Dick
Hogewoning
penburg Concert geprogram
meerd. Qua levende muziek
dan, want twee dj's maken met
ingeblikte muziek het klusje af.
Bij het optreden van Kraayen
hof is het weer de geluidstech
niek die dwars ligt. De bando-
neonist moet wachten tot het
pauzemuziekje gedoofd is,
voordat hij met zijn eigeh in
strument aan de slag mag gaan.
Daama blijkt de afstelling abo
minabel. De toeschouwers ho
ren vooral de viool en de piano,
maar nauwelijks de bandone
on. Als dan ook nog het geluid
begint rond te zingen, is de
conclusie dat hier sprake is van
amateurisme gerechtvaardigd.
Het optreden van Kraayenhof
blijkt een try-out te zijn van zijn
nieuwe show 'Streettango', die
hij later dit jaar ook nog in de
Leidse Schouwburg speelt. Hij
brengt vooral muziek van Astor
Piazzolla en Leonard Bernstein
ten gehore. Het is prachtige in
getogen muziek. Het is echter
de vraag of dit nu een gelukkige
keuze is als uitsmijter van zo'n
festival. Iedereen is door de
rock 'n roll van Magic Dave in
the mood gebracht en dat is dus
niet het moment om naar tan-
gomuziek te luisteren. Wellicht
waren de popliedjes van Esther
Hart op dit ogenblik beter op
hun plaats geweest dan in de
middaguren wanneer het pu
bliek toch wat lauwer en min
der talrijk is.
Organisator Kiewiet de Jonge
staat tijdens het optreden van
Carel Kfaayenhof alvast stoelen
op te ruimen en te stapelen.
Het vip-ponton loopt immers
langzaam leeg. Deze actie ge
tuigt niet van veel respect te
genover de muzikant die zich
op het podium staat uit te slo
ven.
door Richard Stekelenburg
biddinghuizen - „Jij gaat naar Lowlands? Ah -
Johnny Hoes!" Wees er maar blij mee. Heb je als
Lowlands sinds jaren weer eens een programme
ring om trots op te zijn, heeft heel Nederland het
over je ludieke bij-programma. Maar misschien
wordt het ook 'ns een keer tijd dat het driedaagse
festival in de Flevopolder zich minder nadrukke
lijk bezig houdt met flauwekul in de marge.
Mag dat een klein puntje van kritiek zijn? Want
Lowlands was met zijn elfde editie verder name
lijk bijna ouderwets geslaagd. Dreigde het festival
de afgelopen jaren nog gevaarlijk af te glijden
naar het risicoloze niveau van oudere broer Pink
pop, daarvan heeft het dit jaar duidelijk weer wat
afstand genomen. En die dikke 10.000 niet-ver-
kochte toegangskaarten? Een zegen!
Natuurlijk is festivalorganisator Mojo minder blij
met het gegeven dat meer dan een zesde van de
kaarten niet is verkocht. Het is een financiële
aderlating van jewelste. Toch maakt één blik op
het veld duidelijk dat dit terrein nooit de capaci
teit heeft gehad voor 60.000 bezoekers. Dat zou
dan ook wel eens een oorzaak zou kunnen zijn
voor het wegblijven van veel Lowlandsgangers.
Het gedrang en geschuifel, de overvolle podium
tenten - het was ondoenlijk. Nu Lowlands weer
op het bezoekersaantal van een aantal jaar gele
den zit, is er opeens weer lucht en ruimte.
Inhoudelijk zit Lowlands stevig op koers. Het
houdt voor een groot publiek de vinger aan de
pols van de jongste ontwikkelingen en trends in
de rockmuziek en mijdt daarbij - op Live na - de
echte stadionacts. Zo kan het gebeuren dat de
nog slechts bij een klein plukje liefhebbers be
kende groep Kaisers Orchestra vrijdag uitgroeit
tot een van de absolute sensaties van het festival.
Het is het Noorse zigeunerhoempa-orkest van
harte gegund. Zanger Jan Ove Ottesen en gitarist
Geir Zahl zijn potsierlijk charmante publieksbe-
spelers. De bonte mix van walsen, polka's en an
dere bruiloftsmuziek is onweerstaanbaar, maar
wordt er dan ook ingeramd met behulp van het
beukende gedreun van hout op olievaten.
Het zijn toch de kleinere acts die opvallen op
Lowlands. Starsailor laat horen hoe je mooie,
open, liedjes bombastisch kan brengen zonder
daarbij te verzuipen. Electric Six uit Detroit weet
met een absurd soort humor hun INXS-achtige
rock succesvol aan de man te brengen. Turin
Brakes bewijst dat je op een groot festival ook
kan imponeren door breekbaar te zijn. Ogen en
oren kom je tekort bij de poëtische en muzikale
wereldreis van Slovo, het verrassende nieuwe
project van ex-Faithless-gitarist Dave Randell. En
Calexico steekt met zijn Mexicaanse/Califomi-
sche mariachiklanken dezer dagen in absolute
bloedvorm. Van de Nederlandse bijdragen over
tuigen vooral Bettie Serveert en Kopna Kopna.
De meer gevestigde namen zijn hier en daar on
gelukkiger in hun optredens. Wonderkind Beck is
volledig de weg kwijt. Disconummers van het al
bum 'Midnight Vultures' worden afgewisseld met
ingetogen cowboyliedjes en krakende versies van
de spaarzame hits. Drums en toetsen rammelen
als de ziekte en het slechte geluid in de zaal doet
de rest. Ook Eels weet maar half te overtuigen.
Inspiratieloos en rommelig, het is niet anders.
The Mars Volta, de gehypte afsplitsing van At The
Drive-In maakt evenmin de belofte helemaal
waar, al waren de verwachtingen vooraf mis
schien ook wel te hoog opgeschroefd. Wel goed
zijn Suede en The Foo Fighters.
PJ Harvey is groots. Met haar diepe, rauwe poëti
sche rock verleidt ze, confronteert ze, en slaat ze
soms hard om zich heen. Het verblufte publiek
wordt bedankt met een bedeesd 'thank you, you
are too kind'. PJ Harvey is zonder twijfel een
hoogtepunt in de geschiedenis van Lowlands.
muziek recensie
Lidy van der Spek
Rapenburg Concert: Slagwerkers
Koninklijk Conservatorium Den Haag en
Bach/Bukowski door Willem van Ekeren.
Gehoord: 31/8, Rapenburg, Leiden
Aan het weer ligt het niet dat op
zondagmiddag beduidend min
der mensen boten, pontons,
singels en stoepen bevolken.
Maar kennelijk brengen Esther
Hart en Carel Kraayenhof meer
mensen op de been dan Severi-
no's fadomuziek of Huub de
Vriend met zijn kleurrijk ge
toonzette muurgedichten. Toch
is het jammer dat het Rapen
burg niet zwart staat bij het
spectaculaire optreden van de
Slagwerkers van het Koninklijk
Conservatorium, onder wie Léi-
denaar Tom van de Loo. Want
dat is fascinerend, hamerde
jong en oud recht in het hart.
Vanaf de mooiste singel van
Leiden komt het klankvolle bij
na romantische slagwerk de
toelopende luisteraar aange
waaid. Marimba's en vibrafoon
geven een extra dimensie aan
het nauwelijks melodische oer-
slagwerk, door ritme, tempo en
dynamiek melodisch te betove
ren. In de Intro zijn sfeervolle
minimal raus/c-motieven ver
werkt in een langzaam dalende
lijn, omkranst door slagen op
de grote trom en ritmische krie
bels van de verschillende klei
nere slagwerk instrumenten.
In 'Mishka' van Murk Jiskoot
ratelen 'de kleine klokkende
gongen' als een lichte, spranke
lende stroom, zo hier en daar
bestookt door korte felle slag
werkritmen tikkend met de
stokken, ploppend met de vlak
ke hand.
Traditioneel Senegalees slag
werk op een hele familie van
djembé's zorgt voor een span
nend hoogtepunt. Strak j
koker in steeds wisselen^,,
mes, met vaart, en w^e|
mysterieuze dynamische,^
ten hoor je de bela^ A
boodschappen als een jq
door het oerwoud lopen [ee
klemtoonde en zwakke ^ev
Obsederend worden di£a
roepen' versterkt door zfc:r
zich steeds herhalende
die even omhoog gesl
worden in de slotwoorde^
verschuift het accent kr^jc
op het eerste woord, ste^a;
dringerder, en voortduret^
kogeld door die pra
handvaardige discipline
Rapenburg Concert had
ze tweede dag niet overig
der kunnen beginnen. i®
Minder spectaculair,
z'n minst bijzonder en trf
is het optreden van Willek
Ekeren. Sinds 1997 weij0i
aan zijn Bach-Bukowslpd
ject, een bezigheid waarlm
zelf het gevoel heeft gelhtj
worden. Hij improvisee^
preludes en fuga's uit het ijrt
temperierte Klavier van J(yc
Sebastian een eigenzinnig
cale compositie, geënt q',
dichten van Charles Bukya
(1920-1994) uit de bundejijj
last night of the Earth pqu
Aan het begin van zijn co^,
lijkt het moeilijk om na^ei
twee 'stemsoorten' tege%n
luisteren. Wèt zingt hij, m
hij die prelude wel mooi. |g
betrouwbaar? Maar gaan (in
gaan die beide tezamen, |re
je genieten van meegaan |er
genstribbelen op die du
muziek, van de geraffii%«
frasering en inzetten van a t
cale lijnen, van de accentq_
al of niet samenvallen. K<T~
genieten van die dwarse
se: van schurende, scheu
hartbrekende zang, gevat j|
heldere gearticuleerde al c
méérstemmige 'Wohlte
rierte' dat zich laat plooie
gezag. >1
N MEMORIAM
Hij werd pas een
ster op zijn vijf-
'tigste, bouwde
een naam op als
keiharde actie
held, maar de
afgelopen week
einde aan een
longontsteking
overleden Char
les Bronson had
altijd wel een
paar uitspraken
die suggereer
den dat hij an
ders wilde. „Ik
zou wel eens
een rol willen LnSnCS
spelen waarbij ik 1Q22
met mijn elle
boog tegen de
schoorsteen
mantel kon leunen met een
cocktail in m'n hand."
Die rollen waren niet wegge
legd voor Bronson, de man met
de diepliggende ogen, een wat
sinistere uitstraling en een
doorgroefd gezicht als een on
opgemaakt bed. „Ik zie er uit
als een steengroeve waar ze net
wat dynamiet in hebben laten
ontploffen", vond hij zelf.
Hij zou een groot deel van zijn
filmloopbaan dan ook kleine
karakterrollen spelen, van Rus
tot indiaan, van schurk tot ver
beten harde jongen. Net zoals
Clint Eastwood groot groeide
via Italiaanse spaghetti-wes
terns, werd ook Bronsons talent
eerder ontdekt in Europa dan
in Hollywood. In Italië kreeg hij
'II Bruto' (De Lelijke) als bij
naam. Het was Alain Delon die
Bronson in Machine Gun Kelly
bewonderde en hem naar Eu
ropa haalde voor een rol in
Adieu l'Ami (1968). En toen
kwam Sergio Leone's Once
Upon a Time in the West, met
die immens lange close-ups
van de gevaar uitstralende, die-
Bronson
2003
ps
pe blik van
Bronson en t
hij dan tochtt 1
ster. zi
In het laats't
deel van zijr n
rière als hoo|n
rolspeler, stev
producent wL
Bronson be-|3
faamd en betk
rucht om zijjv
Death Wiskjet
films (de eert
stamt uit 19fe
harde films cl
waarin hij stip
in een soort iz
mans burger
wacht het r<
in eigen h;
nam en keihi
wraak nam op de misdaad. I
critici verguisden veelal de |d
nieuwe, rechtse Bronson oi
die films geweld wettigden,)
gecompliceerde zaken versi
pelden. „We maken geen
voor de critici, want die bel
toch niet om ze te zien",
Bronson korte reactie. li]
Bronson had de harde kantit;
van het leven zelf als jongens
leren kennen. Hij werd geb<?
als Charles Buchinsky, het rt»
kind in een rijtje van vijftieiit
een straatarm Litouws immjs
granten gezin in een mijnwél.
kersstadje in Pennsylvania. I
vader stierf toen hij tien was
vier jaar daarvoor werd Chafc
naar school gestuurd in de
gedragen kleren van zijn zujd
Op zijn zestiende werkte hijh
de mijnen. Na zijn diensttijd
was hij metselaar, hulpkok eg'
uienrooier tot hij een groep if
teurs ontmoette en ze ervan*
overtuigde dat hij decors kop
schilderen. p
al
Tekst: Bert Jansma T
Foto: EPA ei
