Een weekendje
Tegen Ebola nog geen kruid gewassen
Markt van voetbalreizen floreert als nooit tevoren
Nieuw vaccin biedt apen binnen een maand bescherming
X 236
De Nederlandse
voetbalcompetitie is weer
begonnen. Maar wie eens
wat anders wil dan NAC, NEC
of ian Vennegoor of
Hesselink snuift passie op in
buitenlandse competities.
Echte voetbalfans reizen
supersterren als Ronaldo of
Ruud van Nistelrooy
achterna en hebben stapels
euro's over voor een
weekendje Madrid of een
Braziliaans avontuur.
door Wessel Penning
Gek zijn echte voetballiefhebbers
altijd geweest. In 1963 en 1970
trokken duizenden Rotterdam
mers per boot, auto of trein Feyenoord
achterna voor cupkrakers in Lissabon en
Milaan. In 1974 en 1988 reden tiendui
zenden supporters de Duitse grens over
voor de zegetochten van Oranje. In de
vroege jaren negentig werden stukjes
Italië en Amerika oranjegekleurd door
Hollanders tijdens het WK.
Maar de meest dwaze voetbaljaren
moesten nog komen. In de loop van de
jaren negentig werd voetbal business:
een marketingproduct van jewelste. Een
hype. Televisieminuten namen toe en
sponsors kwamen aangestormd. Onder
tussen stroomden de stadions vol. De
clubs uit de grote voetballanden Enge
land, Duitsland, Italië en Spanje werden
door de vele televisiegelden nog rijker.
Betaalden exorbitante salarissen, waar
door sterren toestroomden, waardoor
voetbal nog meer televisieminuten
kreeg, waardoor nog grotere sponsors
zich meldden, waardoor clubs nog meer
televisiegelden kregen, waardoor nog
hogere salarissen werden betaald, waar
door....
Het is niet gek dat er een crisis kwam in
het voetbal.
Dwars tegen die crisis in is de voetbal-
reis in zwang geraakt. Tienduizenden
Nederlandse voetballiefhebbers trekken
jaarlijks de grens over om topwedstrij
den te bezoeken en het worden er steeds
meer. Madrid, Barcelona, Manchester,
London of Milaan voor een weekendje
Real, Barca, United, Arsenal of Inter. Eén
topwedstrijd in voetbaltempels als Ber-
nabeu, Camp Nou, Old Trafford, High
bury of San Siro. Dat de voetbalreiziger
terloops ook nog een Europese stad ziet,
is meegenomen, maar de wedstrijd is
het reisdoel.
Alles kan. Een zitplaats achter het doel,
een vipbehandeling, een ontmoeting
met een sterspeler - het kan geregeld
worden. Het kost wat, zeker een 'hon
derdje of drie'. Maar dan heb je ook wat:
goed zicht op de beste voetballers van
onze aardbol. Beckham, Ronaldo, Van
Nistelrooy, Henry. Da's andere allure
dan Jan Vennegoor of Hesselink. Boven
dien lijkt elders het gras groener, het
spel gepassioneerder en het publiek vu
riger.
Vraag maar aan Heino Braspenning, een
ondernemer uit Amsterdam. Hij gaat al
een jaar of tien op voetbalreis. Is fan van
Manchester United dus als werk en privé
het toelaten, vertoeft hij een keer of vijf
VW
Excursie in Nou Camp, de thuisbasis van Barcelona.
Archieffoto: GPD/Henk van den Boom
per jaar een zaterdag of zondag in Man
chester. Soms gaat hij met vrienden,
soms met 'Engelse klanten', maar steeds
volgt hij datzelfde ritme: De pub, de
wedstrijd, de pub. Ooit was het feestge
druis temidden van Engelsen en immer
aanwezige Ieren en Scandinaviërs zo za
lig dat ie de volgende ochtend het vlieg
tuig miste...
Maar zo leuk is de stad Manchester toch
ook weer niet? „Bij het stadion wel", zegt
Braspenning. „Daar heb je allerlei nieu
we cafés. Het Trafford Café, het Reds Ca
fé. Daar zingen de supportersgroepen
van de East Side en de West Side tegen
elkaar in."
Huiskamerbedrijf
Veel bedrijven spelen al in op de behoef
ten van het groeiende leger voetbalreizi
gers. De clubs zelf, grote internationale
partijen, Nederlandse reisbureaus, een
mansbedrijven. Niet altijd wordt de
klant goed bediend. Soms worden meer
kaarten beloofd dan beschikbaar zijn.
Het ene bedrijf weet via internationale
agenten voor de immer uitverkochte
arena van Real Madrid nog honderd
kaarten te bemachtigen. Het andere tien,
weer een ander nul. Bedrijfjes komen,
bedrijfjes gaan.
Verhalen zijn bekend van mensen die op
kaartenjacht eens zo'n 'huiskamerbe-
drijfje' benaderden en opeens de hakke
lende peuter des huizes aan de lijn kre
gen. Een ander had via zo'n eenmans
zaak een kaart en vlucht geboekt voor de
wedstrijd Inter Milaan-AC Milan, maar
kwam er ter plekke achter dat de wed
strijd van zaterdagavond naar zondag
avond was verschoven. Vervelend, want
de terugvlucht stond reeds voor zondag
middag gepland.
Een bekende aanbieder van voetbalrei
zen is RTL voetbalreizen, een samenwer
kingsverband tussen RTL5 en het tou-
ringcarbedrijf GEBO uit Nieuwleusen.
RTL brengt vrijwel wekelijks hordes lief
hebbers per bus naar Duitse en Engelse
wedstrijden. Vooral rond de kerst, wan
neer in Engeland vele wedstrijden wor
den gespeeld, loopt het storm. Arsenal is
een trelqrleister. „Wat wil je ook", zegt
directeur Bert de Roo. „Een gigantisch
goed team, Een mooi stadion. En Lon
den is goed te doen met de bus."
Volgens De Roo is de omzet van RTL
Voetbalreizen in de afgelopen drie jaar
verdubbeld. Als hij eens terugrekent, is
de loop er vooral in gekomen sinds Ajax-
spelers naar het buitenland vertrokken.
„Zij kregen tijdens hun buitenlandse
avonturen veel aandacht van de media
en dan zie je dat mensen daar zelf ach
teraan reizen", analyseert De Roo. „Of
wij altijd kaarten hebben? Vaak."
Nachtmerrie
Een van de grootste spelers op de voet-
balreismarkt is M en M Euro Events uit
Zwijndrecht. Het bureau wordt geleid
door de prille dertigers Marco Plomp en
Wim Jansen, zoon van de Feyenoord-
grootheid. Jansen en Plomp hebben 19
mensen in dienst en hun partnerschap
met Voetbal International heet VI Travel.
De twee begonnen hun zaken in 1995, in
de bijkeuken van een flatje. De markt
was in die dagen nog stil en onontgon
nen, hoewel een al langer bestaand reis
bureau als Roever zich reeds voor alle
Ajax-reizen een monopoliepostitie had
toegeëigend. Internet bestond nog nau
welijks en alles ging per telefoon en fax,
maar M en M raakte bij Feyenoord bin
De voetbalgekte bij wedstrijden van Manchester United trekt ook veel Nederlandse supporters. Foto: Reuters
nen en zou later een flink deel van de
markt veroveren. Voor die tijd moest het
rampjaarl998 worden overwonnen, de
nachtmerrie van voetbalkaarten verko
pend Nederland.
Het was het jaar van de WK Voetbal in
Frankrijk. Miljoenen mensen wilden er
heen, waardoor reeds maanden tevoren
een levendige kaartenhandel ontstond.
Problematisch was dat het voor de
kaartverkoop verantwoordelijke marke
tingbureau van de FIFA te veel kaarten
toezegde aan te veel partijen. Veel kaart
verkopers en reisorganisaties konden
uiteindelijk niet doen wat ze hun gretige
klanten hadden beloofd. Een kaarten-
nood volgde. Daarna kwamen de rechts
zaken. En faillissementen.
M en M overleefde. Vraag niet hoe.
Plomp: „We hebben op die WK veel geld
toe moeten leggen, maar iedereen die bij
ons arrangementen heeft besteld, heeft
die ook gekregen. Dat heeft ons krediet
opgeleverd, de beste reclame die we
konden wensen. Maar eh...ik sliep in die
dagen niet lekker.
Inmiddels is het flatje verlaten en is M
en M gevestigd in een bedrijfsgebouw
aan de A16 in Zwijndrecht. Plomp en
Jansen hebben hun bedrijfstak relatie
markering gedoopt. Het gaat hen goed.
Plomp: „Mensen vinden het leuk om op
reis te gaan. Even stoom afblazen in de
ze snelle samenleving. Zo'n weekendje
Londen was vroeger een hele belevenis,
het is nu allemaal laagdrempeliger ge
worden. Een weekendje Madrid, een
weekendje Barcelona. Vluchten zijn
goedkoper geworden, hotels beter."
Ondernemers die met klanten op stap
willen, vriendengroepen die een top
wedstrijd willen bijwonen - Plomp en
Jansen hebben vluchten en kaarten
voorhanden.
Altijd kaarten?
„Kaarten zijn er altijd."
Barcelona-Real Madrid?
„Ja."
Manchester United-Arsenal?
Een geroutineerd knikje.
Oké. De Zweedse competitie: Djurgar-
dens-Malmö?
„Ja."
Een topper in de competitie van de Fae-
roër-eilanden?
„Haha. Kan hoor. Maar boek bij ons een
vlucht.en koop daar een kaartje."
Plomp wil het geheim van de smid niet
prijsgeven. Verklapt alleen dat hij zaken
doet met internationale agenten die van
de kaartenhandel hun beroep hebben
gemaakt. „Veel oud-spelers", zegt hij.
Jesper Olsen, Roberto di Matteo, Willy
van de Kerkhof. Iedere agent heeft zo
zijn methoden, waardoor voor iedere, al
lang uitverkochte wedstrijd toch weer
kaarten te koop zijn.
Stadsderby's
De meest gewilde wedstrijden zijn de
stadsderby's. De echte gek zoekt ze ver.
In Buenos Aires. Boca Juniors tegen Ri
ver Plate. Of in Rio. Fla-Flu. Flamengo
tegen Fluminense, zoveel gekte zag de
gemiddelde Europese voetbalreiziger
nog nooit. Maar wie wil, kan ook in Eu
ropa zijn lol op. Plomp verwacht dat
door de transfers van Frank de Boer en
Pierre van Hooijdonk dit jaar de Istan-
bulse kraker tussen Galatasaray en Fe-
nerbahce niet alleen Nederlandse Tur
ken zal trekken. En veel Feyenoordsup-
porters zullen Paul Bosvelt gaan zien tij
dens de wedstrijd tussen Manchester Ci
ty en Manchester United. Andere topat
tracties: Real tegen Atletico in Madrid.
Inter tegen AC Milan in Milaan. AS Ro
ma tegen Lazio in Rome. Celtic tegen
Rangers in Glasgow. Wedstrijden vol pu
re voetbalpassie in steden die naar voet
bal ruiken.
Talrijk zijn de anekdotes. De argeloze
voetbalreiziger die bij Manchester Uni
ted de loterij wint, op de middenstip
mag komen en zo even tweeduizend eu
ro in zijn zak steekt. Die geluksvogels die
in het hotel de Realspelers tegen het lijf
lopen en zodoende op een zaterdag met
Figo en de zijnen op de foto mogen.
En dan is er nog het verhaal van de man
met die adellijke naam. Acht boekingen
deed hij. Voor twee personen. In een
paar maanden tijd reisde hij van de ene
topwedstrijd naar de andere. Madrid,
Londen, Barcelona, Glasgow, Rome.
Korte tijd later zat er een rouwkaart tus
sen de post van M en M. Weer die lange,
adellijke naam. 'Hij heeft de strijd verlo
ren', stond er op de rouwkaart. Maar zijn
laatste wens was uitgekomen.
Amerikaanse onderzoekers
hebben een vaccin tegen het
Ebola-virus ontwikkeld, dat
apen al na een maand
bescherming biedt. Indien
werkzaam bij de mens, zouden
uitbraken van deze dodelijke
virusziekte snel kunnen worden
ingedamd. „Absoluut een
interessant resultaat", aldus
prof. Ab Osterhaus, hoogleraar
virologie aan het Erasmus
Medisch Centrum in Rotterdam.
Dergelijke snelle vaccins zouden
ook tegen de verspreiding van
andere virusziekten, zoals SARS,
kunnen worden ingezet.
door Henk Hellema
Het kwam voor de onderzoekers als een verrassing.
Eén injectie met hun nieuwe vaccin tegen het Ebola
- virus bleek apen al binnen een maand tegen het
virus te beschermen. Dat was zes maal sneller dan
het oude vaccin. Nu wordt gezocht naar een me
thode het nieuwe vaccin ook voor de mens geschikt
te maken.
De onderzoekers van het Amerikaanse Rijksinsti
tuut voor Volksgezondheid zijn, onder leiding van
dr. Gary Nabel, al jaren bezig met het ontwikkelen
van een vaccin tegen het virus. Vorig jaar nog be
proefden ze een entstof, die Java-apen na het toe
dienen van meerdere injecties na zes maanden be
scherming tegen het virus bood. Die bescherming
komt echter te laat in het geval zich een plotselinge
uitbraak van de dodelijke ziekte voordoet.
Tegen Ebola is nog geen kruid gewassen. De virus
ziekte dook voor het eerst op in 1976 in Congo en
Sudan. In latere jaren kwamen in verschillende
Afrikaanse landen met een zekere regelmaat uitbra
ken van de virusziekte voor. De laatste dateert van
begin dit jaar en besmette in Congo 143 personen,
van wie er 128 overleden.
Mensen die met het virus zijn besmet, krijgen na
een incubatieperiode van 2 tot 21 dagen plotseling
koorts, spier- en hoofdpijn, gaan braken en krijgen
diarree. Bloedingen op en in het lichaam maken
vervolgens een einde aan hun leven. Naar schatting
50 tot 90 procent van de patiënten komt te overlij
den. Besmetting vindt plaats via bloed of andere li
chaamsvloeistoffen, niet via de lucht. Er bestaat
geen medicijn tegen. Het afzonderen van de patiën
ten is tot nog toe het enige wat men kan doen om
verspreiding van de ziekte tegen te gaan. Eén injec
tie met het nieuwe vaccin bleek echter voldoende
om Java-apen na 28 dagen bescherming te bieden,
schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijk
tijdschrift Nature. Het nieuwe vaccin bestaat uit
een verzwakt griepvirus waaraan verschillende ei
witten van het Ebola - virus zijn vastgeplakt. Dit vi
rus- eiwitcomplex bleek ook tot verrassing van de
onderzoekers al zeer snel voldoende antistoffen en
Het Ebola-virus in beeld. Foto: AP
gen het virus opwekt."
Mocht deze vaccinatie ook bij mensen effectief zijn,
dan zou deze ook bij andere virusziekten geken
merkt door plotselinge uitbraken, kunnen worden
toegepast. Gedacht kan worden aan een vergelijk
bare virusziekte veroorzaakt door het Marburgvi
rus, maar ook aan de ernstige longziekte SARS.
Osterhaus durft over het succes van een soortgelijk
vaccin bij andere virusziekten geen uitspraak te
doen. „Een bepaalde vaccinatie-strategie kan bij de
ene virusziekte wel, maar bij een andere niet aan
slaan. Dat is moeilijk van te voren te voorspellen.
Maar het is zeker het proberen waard. Met de ont
wikkeling van een snel vaccin tegen SARS is Nabel
overigens al bezig.
In bepaalde Afrikaanse staten als Gabon en Congo
vormt het Ebola-virus ook een bedreiging van de
daar levende chimpansees en gorilla's. Volgens de
Amerikanen zouden ook deze mensapen gebaat
zijn bij een vaccin dat na één injectie al bescher
ming biedt, maar Osterhaus denkt dat hieraan de
nodige haken en ogen zitten.
„Bij het inenten van dieren in het wild moet je er
zeker van zijn dat het middel niet erger is dan de
kwaal. Hoeveel verstoring brengt een dergelijk vac
cinatie-programma teweeg? Of het zinvol is of niet
moet voor elke groep apen zorgvuldig worden afge
wogen."
De Nederlandse viroloog Ab Osterhaus noemt de Amerikaanse resultaten met het nieuwe vaccin hoopge
vend. Foto: AP
immuuncellen op te kunnen trommelen om bin
nendringende virussen met succes te lijf te gaan.
'Met een dergelijk vaccin zouden we, wanneer het
ook bij de mens werkzaam blijkt te zijn, ringvacci-
natie kunnen toepassen', aldus Nabel in Nature.
Die methode is vroeger ook gebruikt bij de bestrij
ding van pokken. Het komt erop rieer dat bij een
uitbraak van het virus alle personen die met patiën
ten in aanraking kunnen komen, zoals artsen, ver
pleegkundigen en familieleden, ingeënt worden om
verspreiding van de ziekte in te dammen.
Een dergelijke strategie is alleen zinvol, wanneer
een vaccin snel werkzaam is. De Nederlandse viro
loog Ab Osterhaus noemt de Amerikaanse resulta
ten hoopgevend, temeer daar het afweersysteem
van Java-apen sterk op dat van de mens lijkt. „Het
is daardoor waarschijnlijk dat ook bij mensen het
vaccin snel een voldoende sterke afweerreactie te-
