'I
Jonge hoog opgeleide
vrouwen drinken
steeds meer alcohol
tij
weekendbijlage
van
Leidsch
Dagblad
Interview
Achtergrond
ZATERDAG
23 AUGUSTUS
2003
Zuipen is normaal en over
wildplassen doen ze ook niet
moeilijk. Jonge hoog
opgeleide vrouwen zijn de
nieuwe risicogroep voor
alcoholisme. „Ik kan heel
slecht tegen drank," zegt de
negentienjarige
psychologiestudent AAarloes.
„Na vijftien bier lig ik al
onder de tafel."
door Mayke Calis en
Marloes de Koning
k moet piesen," zegt Anne. Het is
twee uur 's nachts en ze staat op
I straat bij de buitenbar van de Gro
ningse studentenvereniging Dizkartes. Het
halflege plastic bierglas krijgt een plaatsje in
de vensterbank. In een donker steegje ach
ter het verenigingsgebouw hurkt ze voor de
deur van een van de woonhuizen en doet
een lange plas. Het is niet de eerste op die
plek. .Allemaal van mij. Anders moet ik een
kwartier in de rij staan voor het toilet."
Broek weer omhoog en terug naar de bar
voor biertje nummer veertien.
Vrouwen gaan in hun drankgebruik steeds
meer op mannen lijken, constateerde het
Trimbos-instituut voor verslavingszorg on
langs. Naar schatting heeft acht procent van
de Nederlandse bevolking in de leeftijd van
18 tot 65 jaar alcoholproblemen. Mannen
lopen nog altijd het hoogste risico, maar
vooral jonge, hoger opgeleide vrouwen ko
men steeds dichter bij de gevarenzone. Le
den van studentenverenigingen drinken
veruit het meest, ongeacht waar.
„Vijftien, twintig bier per avond", schatten
de vijf barvrouwen van studentenvereniging
Vindicat in Groningen hun gemiddelde
drankgebruik. „En daarna aan de sterk." Ze
zitten aan het begin van de avond onderuit
gezakt om een houten tafel te klaverjassen.
Een kartonnen dienblad met lege bierglazen
staat op het uiteinde van de houten tafel,
een leeg pakje sigaretten ernaast. Ze
gaan vier tot vijf keer per
week naar de kroeg. „Maar
niet tijdens tentamens."
De meeste drank gaat er
doorheen tijdens drank
spelletjes. 'Mexen' met
dobbelstenen of 'Drie
Lui' met kaarten. „Bij
drie Heren moet je
drinken", legt een van
de vrouwen uit. Wat
een biertje bij de ver-
HI eniging precies kost,
weten ze niet. De
'Beer'(rekening) wordt
aan het einde van de
maand automatisch afge
schreven.
Taphangen
„Ik kan heel slecht tegen
drank", zegt de negentienjari
ge psychologiestudent Mar
loes. „Na vijftien bier lig ik al
onder de tafel." Het is maan
dagavond en het introductie-
feest van de studentenvereni
ging NoNoMes in Amsterdam
is in volle gang. Overal hangen
oranje ballonnen, want van
avond is het de Hollandse
avond. Op de dansvloer lallen
studenten mee met André Ha-
zes. Marloes staat met een be
zweet gezicht en een biertje in
haar hand te praten met een
jongen die, naar eigen zeggen
drinken aanzienlijk minder alcohol
inen. Ze kunnen ook minder hebben,
hebben minder lichaamsvocht, dus
ilfde drinkpatroon krijgt een vrouw
hol in haar bloed. Ook hebben
in tegenstelling tot vrouwen, een
H alcohol in de maag afbreekt. Een
l'reen 'geregelde drinker' als hij gemid-
^jer dan 21 glazen alcohol per week drinkt, y
"iwen ligt die grens op 14. 'Zware drinkers'
pnen die meer dan 50 en vrouwen die
an 35 glazen per week drinken.
Og^)nderzoek onder Nederlanders van 18 tot
ftbleek 14,3 procent van de mannen een gere-
inker tegen zes procent van de vrouwen.
',er de opleiding hoe groter de kans dat een
drinkt; bij mannen is dat juist andersom,
van 25 tot 35 zijn minder vaak geregelde
dan hun jongere en oudere seksegenoten,
isbruik komt het meest voor onder jongeren
l#ar, studenten spannen daarbij de kroon. Bij
7,p 's dat beeld duidelijker dan bij mannen: het
•ral voor onder hoogopgeleide vrouwen in
Studenten bij studentenverenigingen drinken
ild het meest: 23 glazen per week tegen der-
niet-leden.
dronken, tegen de muur hangt.
Twee keer per week borrelen de studenten
eerst in hun stamcafé en daama tot vier uur
op de sociëteit, De Heilige Zeug. Daar kost
een biertje 95 cent. „De rest van de week
moeten we dus naar andere kroegen", zegt
Marloes.
„Vorig jaar waren er weken bij dat ik vijf da
gen per week in de kroeg zat. Overdag sliep
ik uit. Ik heb de helft van mijn studiepunten
gehaald, zodat ik in ieder geval mijn beurs
behoud." Marloes zit daar niet mee. „Ik wil
de lekker feesten." Dit jaar gaat ze het rustig
aan doen, heeft ze zichzelf beloofd. „Maar ik
kan niet zo goed 'nee' zeggen."
Haar vriendin Nora Schenk studeert tand
heelkunde. Die studie is zo zwaar dat zij
geen tijd heeft voor een studentenvereni
ging. „Ik dacht dat ik veel kon drinken, maar
wat ik hier zie.." Ze wijst op de vol met bier
gestouwde dienbladen die af en aan worden
gehaald door jongens én meisjes. „In Lloret
de Mar waren de jongens deze zomer nogal
onder de indruk van de hoeveelheid drank
die wij in één keer op konden. Ze waren niet
gewend dat meisjes ook konden 'ad-ten' (ad
fundum, tot op de bodem, red.). Maar ja,
dat deden wij al op de middelbare school."
Nora heeft wel eens een studiegenootje 'er
uitgedronken'. Maar die had 'bizar weinig'
op. „Na zeven bier ging hij al over zijn nek."
Een 22-jarige student financieel manage
ment weet te vertellen dat een bierwedstrijd
(prijs: een kroon met de letters 'bierkoning'
erop) vorig jaar is gewonnen door een meis
je. Voor het eerst. NoNoMes heeft geen bier
koning, zegt voorzitter Sandra, maar wel een
jaarlijkse wedstrijd taphangen: hoe lang kan
iemand onafgebroken bier drinken? Nee, die
eer ging naar een man.
Emancipatie
„Het toegenomen drankgebruik is een vorm
van emancipatie", vermoedt onderzoeker
Karin Monshouwer van het Trimbos insti
tuut. „De studerende vrouwen vormen de
voorhoede. In de grote steden wordt ook
meer gedronken dan op het platteland." De
trend dat hoger opgeleide vrouwen steeds
meer drinken heeft te maken met een ver
anderend rolpatroon, denken ook gezond
heidsinstituut NIGZ en de Stichting Alcohol
Preventie (Stap). Het leven van vrouwen is
steeds meer op dat van mannen gaan lijken.
Zowel in het studentenleven als daarna.
„Vrouwen hebben zich aangepast aan de
mannelijke waarden en normen en daar
hoort het drinken van alcohol bij", zegt
Martijn Planken, coördinator jongerencam
pagnes van het NIGZ. „Vrouwen leven in
middels net zo gejaagd als mannen."
Ook onderzoek van de Amsterdamse versla
vingskliniek Jellinek laat zien dat vrouwen
meer zijn gaan drinken. In 1984 zei tien pro
cent van de jongens en drie procent van de
meisjes dat ze acht glazen of meer dronken.
In 2003 is dat respectievelijk 35 en dertien
procent. „De meisjes van nu drinken dus
meer dan de jongens van toen", concludeert
preventiemedewerker Roel Kersemakers.
Drinkende vrouwen zijn normaal geworden.
„Niemand kijkt meer raar op als vrouwen
meedrinken met mannen", zegt Wim van
Dalen, directeur van Stap. Dat was twintig
jaar geleden anders. „Toen dronk de man
bier en de vrouw frisdrank." Omdat het in
middels zo gewoon is dét ze drinken, drin
ken vrouwen ook meer. De opkomst van
zoete drankjes zoals breezers en rosé is daar
volgens beiden debet aan. „Een vrouw zal
niet zo snel een bierflesje aan haar mond
zetten, maar wel een breezer", denkt Plan
ken.
Rond tien uur 's avonds verplaatst het feest
van de Rotterdamsche Vrouwelijke Studen
ten Vereeniging (RVSV) zich naar binnen.
De vrouwen vouwen de lange houten tafels
waaraan ze zaten te borrelen op en stapelen
ze in een container. Voor vanavond staat
een optreden van ex-Idol Joël gepland. De
introductiecommissie heeft voor feestelijke
Het milieu Is
uit, maar
Lucas Reijnders
blijft doorstrijden
Anderhalve eeuw
historie uit de
kelders van
Leidse scholen
Markt van
voetbalreizen
floreert als
nooit tevoren
aankleding gezorgd: glimmende gespierde
mannen in kort afgeknipte spijkerbroek
rommelen wat met de bierfusten achter de
bar.
Twee meiden in strakke gele shirtjes staan
verlekkerd te kijken en vragen of ze 'even
mogen voelen'. Barman Conrad, zijn naam
staat in stift op zijn blote borst geschreven,
spant zijn biceps en laat ze erin knijpen.
„Vrouwen drinken ongeveer hetzelfde als
mannen", zegt hij. „Vooral 'ready to drinks'
zijn populair, zoals Smirnoff Ice en Barcardi
Breezer."
De bar staat vol verschillende soorten wod
ka. Ze worden gemixt met Ice Tea, Spa of
energiedrankje Red Buil. De laatste combi
natie dient om wakker te blijven. Volgens
voorzitter Annemarie van Hoogstraten is de
populariteit van de mixen goed te zien aan
de omzet. De hoeveelheid bier die er bij de
vereniging maandelijks doorheen gaat ver
toont een licht dalende lijn. De wodka's en
breezers doen het steeds beter.
Zevendejaars geneeskunde Sarah heeft een
theorie over het effect van het grote aanbod
aan zoete mixdranken: „Een aantal vrien
dinnen houdt niet van bier, maar dan drin
ken ze van die luxe drankjes. Als die er niet
waren, zouden ze misschien niet drinken."
Dorine heeft een andere verklaring: „Van
bier word je dik. In Leiden drinken de vrou
wen daarom bijna alleen mixjes met spa
rood."
De ouderejaars bij RVSV zien veel drinken
als een fase. „Dat verandert als de studie se
rieus wordt en je bijvoorbeeld stage moet
lopen." Hoeveel ze drinken hangt af van de
avond én van het gezelschap. „Wie het
snelst drinkt, bepaalt het tempo van de
groep", zegt Merle. „Als er mannen bij zijn
gaat het wel harder", denkt Dorine. „Op
avonden met het vrouwendispuut zet je een
glas eerder opzij als er de hele tijd bier
wordt aangedragen."
Sociale druk
Bij drinken speelt sociale druk een belang
rijke rol, menen de deskundigen. Van Dalen
van Stap: „De groep drinkt, dus je drinkt
mee. Jp wilt je aanpassen. Dat is bij vrouwen
niet anders dan bij mannen." Toch verto
nen vrouwen volgens Van Dalen niet het
zelfde 'dronken' gedrag als mannen. Vrou
wen willen wel opvallen met drank, maar
gaan zich er minder ongéremd aan te bui
ten. Vrouwen schamen zich over het alge
meen net iets meer dan mannen. Van Da
len: „Een kotsende vrouw voelt zich beroer
der dan een kotsende man." Ook de omge
ving vindt brakende vrouwen niet echt
stoer. Vrouwen zijn natuurlijk ook fysiek
kwetsbaarder, dus daarom zullen ze zich
ook minder snel helemaal laten gaan, ver
moedt Van Dalen.
Op de Grote Markt in Groningen hangt om
één uur 's nachts een vriendinnengroep om
een wachtende student heen. Maartje doet
het in sterke verhalen niet onder voor de ge
middelde mannelijke kroegtijger. „Ik werk
bij het academisch ziekenhuis, ik ken dile
gekken van de stad. Lig ik laatst topless bij
het Paterswoldsemeer, komt één van mijn
patiënten langs", vertelt ze lallend. Ze leunt
wat wankel op haar paraplu. „Maartje is
dronken", concludeert haar vriendin Yvon
ne droog. „Heb je een vriendin?" informeert
Maartje intussen onverstoorbaar bij het
mannelijke slachtoffer. En zonder het ant
woord af te wachten: „Ik ga je nü versieren.
Wil je kinderen?" Gevolgd door een veelbe
tekenend: „Ik wel. Yvonne: „Maartje, hij
heeft een relatie." Maartje schat dat ze in
middels twaalf bier en drie wodka gedron
ken heeft, maar ze wil meer. Ze gaat bier ha
len en wankelt met Rolf, een jongen die toe
vallig aan komt lopen, naar de dichtstbij
zijnde kroeg. „Ben je homo?" vraagt ze hem
ter kennismaking.
Bij de Utrechtse vrouwen studentenvereni
ging UVSV lopen Daan en Marchien gearmd
door de versierde feestzaal. Het tweetal
heeft rond middernacht samen een fles wijn
op, tien biertjes en vier cocktails. In him
hand hebben ze hun tweede breezer Safari
Luna, die zijn vanavond in de aanbieding.
Aan mij merk je niet dat ik veel heb ge
dronken", lacht Daan. ,Alle studenten zijn
alcoholist", zegt ze stellig. „Drinken hoort
gewoon bij het studentenleven." Daan is ze
vendejaars (inclusief een tweede studie) en
Marchien werkt als lerares wiskunde op een
middelbare school. Of vrouwen net zo veel
drinken als mannen? „Nou wij wel", gieren
ze.
Bij de studentenverenigingen doen de vrouwen qua drankgebruik nauwelijks nog onder voor de man
nen. Foto's: GPD/Harmen de Jong
éjw drinkt
"der dan man
