REGIO
Zwaaien naar papa en mama op de eerste schoolc
'Als iedereen voorzichtig brandgevaar.
is, gebeurt er niets
In Vietnam verjagen ze ook vliegen met zakjes water
Weer 43 miljoen voor Kliq?
Het is bij de wilde spinnen af
In Zwitserland verjagen
ook vliegen met zakjes wafr
d
Labberdepoep
DINSDAG 19 AUGi
NAVRAAG
Het Keukenhofbos in Lisse is in afwachting van een paar fikse regen
buien dicht
de Duin- en
Bollenstreek blijven, ondanks de droogte, gewoon open voor het pu
bliek. „Bosbrand? Ik zie het nog niet gebeuren", zegt beheerder Tim
Fransen van Staatsbosbeheer in Noordwijk.
Hoe is de situatie
in de duinen
momenteel?
„De situatie is
niet nijpend. Het
is natuurlijk wel
veel droger dan
normaal en dus is
er een verhoogd
risico van brand.
Maar daar geven
we het liefst zo
min mogelijk
ruchtbaarheid
aan. Uit ervaring
weten we dat er
mensen zijn die
juist afkomen op
zo'n melding.
Pyromanen?
„Ja, inderdaad."
Is afsluiting een optie voor het duingebied?
„Het kén wel, dat heb je gezien bij de gekke-koeienziekte. In Duits
land doen ze de staatsbossen vrij gemakkelijk op slot, maar dat
komt ook omdat het daar vaak om productiebossen gaat waarmee
geld moet worden verdiend. Bij ons gaat het meer om recreatiebos
en dat maakt de drempel vrij hoog. Zelfs op een bewolkte dag als
vandaag zie je dat de parkeerplaatsen vol staan, al is het nu met
name met Duitse gasten, omdat Nederland zo langzamerhand
weer aan het werk is."
Neemt u extra maatregelen om brand te voorkomen?
„Nee, niet echt. We controleren normaal en daarbij letten we wel
extra op wie er lopen. Maar het is opmerkelijk hoe weinig mensen
er met een sigaret in het duin lopen. Die vragen we wel om extra
voorzichtig te zijn bij het uitdoven. Maar zorgen maak ik me niet
echt. Als iedereen zich gewoon aan de regels houdt en voorzichtig
is, dan kan er niets gebeuren."
tekst: Sjaak Smakman foto: AFP
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1953, Woensdag 19 Augustus
LEIDEN - Op 8 Augustus 1953 stonden bij het Arbeidsbureau Leiden
810 geheel werklozen ingeschreven, daarenboven waren 132 perso
nen tewerkgesteld op D.U.W.-objecten. De daling van de werkloosheid
in de afgelopen periode (-30) is geheel toe te schrijven aan de defini
tieve plaatsing van jeugdigen. Het aanbod in deze categorie is dan ook
zeer miniem. Elke jeugdige, die zich thans aanmeldt, wordt vrijwel ter
stond geplaatst. Dit moge een aansporing zijn voor jeugdigen, die,
hoewel er uitgebreide plaatsingsmogelijkheden bestaan, nog altijd niet
de weg naar het Arbeidsbureau hebben gevonden. Scholieren kunnen
zich verdienstelijk maken door het verrichten van inpakwerk. Voor een
30-tal bestaat momenteel directe plaatsingsmogelijkheid. Wat de vol
wassenen betreft, vertoont de arbeidsmarkt een vrij stabiel karakter.
De vraag naar geschoolde krachten blijft voortduren en is hoofdzakelijk
gericht op de bouwnijverheid en de metaalindustrie.
De vraag naar vrouwelijke krachten bleef constant en is hoofdzakelijk
gericht op kantoor- en huishoudelijk personeel. Doordat de vraag niet
in overeenstemming is met het aanbod, kan in vele gevallen niet aan
de lopende aanvragen worden voldaan. Zo richt voor vrouwelijk huis
personeel de vraag zich vnl. op oudere krachten terwijl overwegend
jongere werkneemsters staan ingeschreven.
ANNO 1978, zaterdag 19 augustus
VOORSCHOTEN - De kindervakantie-activiteiten lopen op hun eind.
Het Voorschotense vakantieland moest gisteren weer het veld rui
men voor andere in en rond De Lindehoeve georganiseerde activitei
ten. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t-n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO dLd(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie: B.M. Essen berg, C.P. Arnold
W.MJ Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-maii: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 5*>7
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv.): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail: abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19,60 (alleen aut ine)
p/fcw €55,00 p/j €210.60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
■4
Dat zakjes water nu bij ons een zomerhype tegen vliegen
zijn, is leuk. Het is in Azië echter al een poosje een be
proefd middel om vliegen en ander ongewenst spul bui
ten de deur te houden. Een aantal jaar geleden kwam ik
het onder andere in Vietnam al tegen.
Allereerst vroeg ik mij natuurlijk af waarom die zakjes
daar hingen. Dat antwoord is inmiddels bekend. Het
antwoord op de vraag hoe dit alles dan werkte, was ei
genlijk heel simpel. Het bolle zakje water vormt in feite
een lens. De vlieg die het zakje nadert schrikt zich een
ongeluk. In de spiegeling van het zakje water herkent hij
niet zichzelf, maar neemt hij een insect waar dat vele
malen groter is dan hem. En wat doe je in zo'n situatie
van overmacht? Juist, omdraaien en op de vlucht slaan.
Na deze uitleg vroeg ik hoe het dan zat als die vlieg van
uit de andere richting kwam, van binnen naar buiten
dus.
Op de een of andere manier moet ik het gewoon altijd
weer moeilijk maken. Dat vonden de Vietnamezen ook.
Ik kreeg niet meer dan een vriendelijke glimlach als ant
woord.
Dick Pol,
Leiderdorp.
'Kliq krijgt 43 miljoen extra om te sa
neren' lees ik in het Leidsch Dag
blad. We hebben het hier over de
voormalige Gewestelijke Arbeidsbu
reaus, een instantie die onder de
naam Kliq, door de rijksoverheid
kunstmatig - als prestigeproject - in
stand wordt gehouden, terwijl haar
prestaties, evenals destijds al, ver
onder de maat zijn.
Sedert de verzelfstandiging van Kliq,
enkele jaren geleden, had de minis
ter van financiën in deze organisatie
al 210 miljoen euro gestoken, en nu
komt daar nog eens 43 miljoen euro
bij.
Hieruit blijkt dat deze minister, die
zo fors moet bezuinigen, met geld
smijt als het in zijn kraam te pas
komt. Het is bij de wilde spinnen af!
(Semi)-ambtenaren kunnen nu een
maal, zelfs met subsidie, niet con
curreren met het bedrijfsleven. Erger
nog: er is hier duidelijk sprake van
concurrentievervalsing. Minister
Zalm rest dus maar één verstandig
ding: subiet opdoeken die club.
D. Schoonderwaldt,
Voorschoten.
In het Leidsch Dagblad van 7 augustus prijkte op de vooi
het artikel 'Zomerhype: vliegen verjagen met zakjes water'
op wil ik reageren.
Vorig jaar hebben mijn oudste zoon en ik begin juli een wa
vakantie in Adelboden (Zwitserland) gehouden. Toen wij o 1
avond een plaatselijk restaurant bezochten om van een goe
stevige maaltijd te genieten, viel het ons op dat bij de deurt
ning en raamopeningen zakjes met water waren opgehangi
Natuurlijk vroegen wij ons af waar dat nu wel voor zou diei e
Allerlei suggesties en gedachten passeerden de revue maar
oplossing konden wij niet bedenken.
Er zat niets anders op dan de ober die ons bediende er naai
vragen. Zijn antwoord was kort en zeer verrassend: om de
buiten te houden. Wij keken elkaar met veelbetekenende bi
aan en konden nog maar net voorkomen dat we de ober in
gezicht uitlachten. Hadden we last van de warmte, waren v
oververmoeid of hadden ze in Zwitserland net zoiets als bij
april' en werden we in het ootje genomen.
Het bleek echter waar te zijn. We hebben van de dis genoti
maar wel steeds met een blik op de zakjes met water. Het w
vallend dat er buiten het restaurant meer vliegen waren dai
Misschien zit er een kem van waarheid in. Wij hebber) niet
nen achterhalen waarom de vliegen niet om de zakjes wate
naar binnen gaan.
C. va e
Noo*«
Wout Bodrij beschrijft in zijn
waardevolle boek 'Een stem
uit de achterbuurt' een ruzie
tussen twee Leidse volksvrou
wen. Wat daar gezegd wordt,
is niet mis. Het ene scheld
woord is nog niet de mond uit
of het andere volgt. En wat
mij in hoge mate bekoort is
dat je dezelfde soort ruzies
kunt aantreffen in 17de-
eeuwse kluchten. Feilloos we
ten de twee hoofdrolspeel
sters elkaar in hun zwakke
plekken te raken: de echtge
noot drinkt, de zus is een slet,
de kinderen hebben schurft
koppen, het huishouden is
met dat van Jan Steen te ver
gelijken en noem verder maar
op. Hier volgt een deel van die
schitterende scheldpartij:
„(Mie) Nou moetje eens hore
mense, wat me zuster doet
kan ik toch niet helpe -alge
mene instemming - maar die
schijtmelochem, die vuile
konkel durft alles maar te zeg
ge. Mot ik is zegge wat jij bent!
Een echte slons.
(Ka) Dan heb ik zeker teveel
naar jou gekeke. Wat jij bent
weet een ieder hier, vieze
schurftkop.
(Mie) Nou, meid, die durft
schurftkop te zegge. Hoor
mijn nou is an. Vier kindere
van jou hebbe een kletskop.
En goeie ook. Tot an d'r kont
toe.
(Ka) Vuile gore pappens, kak
madam, loeder, lendeka, grut-
tebuik. Je kan wel hore dat je
er een bent van de natte flors.
(Mie) Ja, ik ben een wees ge
weest, maar een nette. En wat
je nu allemaal gezeit heb is
labberdepoep -gelach- en
nou ben je me nog te min om
nog meer asem te geve, vieze
gifnagel."
In het Nederlands wordt veel
gescholden met 'poep'. Denk
maar aan stronthommel, stuk
stront, bleekscheet, krenten
kakker, bangschijterd en
schijtlaars. In het Leids is dat
niet veel anders, zoals uit de
tekst blijkt. De ene vrouw
wordt een schijtmelochem ge
noemd. Het woordje melo-
chem is een van de vele Bar
goense, van oorsprong Jiddi
sche woorden die uit het He
breeuws stammen. Het He
breeuwse melochem betekent
'werk'. Dus Ka wordt uitge
maakt voor 'schijtwerk' en dat
zal zoveel beduiden als 'hoop
stront'. Ka laat dat natuurlijk
niet op zich zitten en reageert
even later door tegen Mie te
zeggen dat je wel kunt zien
dat ze er 'een van de natte
flors' is. En een flors is een
'wind', een 'scheet'. Men
denkt dat flors verwant is met
woorden als flodderen en
fladderen. Als dat waar is, dan
is een flors dus zo'n dwar-
relscheetje dat niks voorstelt.
In elk geval niet een krachtige
stevige wind. Bovendien is ie
nog nat ook. Als je tegen ie
mand zegt dat ie er een is die
door een 'natte scheet' is ver
wekt, dan koester je wel erg
veel minachting voor hem, of
in dit geval voor haar. Dan
hebben we verder nog in de
sector faecaliën de kakma
dam, maar die komt over heel
het taalgebied voor als 'vrouw
met pretenties'. En vervolgens
nog labberdepoepie, die te
vergelijken is met de natte
flors. Ook labberen betekent
zoiets als 'fladderen, zwabbe
ren, zachtjes heen en weer
bewegen'. Dus ook deze poep
getuigt niet van grote kracht
dadigheid. Het stelt niets
voor. Labberdepoep is zoveel
als lariekoek. Overigens, als je
in Leiden zegt dat het érgens
labberdepoep is, dan wil dat
zeggen dat er niet veel te bele
ven valt.
Maar er zijn nog andere
scheldwoorden gewisseld tus
sen Ka en Mie. Grruttebuik
bijvoorbeld en dat is een
Leids scheldwoord voor een
'weesjongen'. Grutten is ge
pelde gerst en die was waar
schijnlijk vroeger erg goed
koop. In een 17de-eeuws
boekje van Hofferus staat in
elk geval te lezen dat grutten-
eter het scheldwoord was voor
een matroos omdat die soms
wel 21 keer in de week grutten
moest nuttigen. In de wees
huizen zal het niet veel anders
zijn geweest. Ook daar was
niet veel geld en dus moesten
ook de weeskinderen heel
vaak met een bordje grutten
genoegen nemen.
Met welke scheldwoorden
kun je iemand nog meer bele
digen? Juist, door te vermel
den dat ze lichamelijk of gees
telijk niet helem.
zijn. De kinderen!
kletskop, een schi
is kaalgeschoren
te verdrijven. En
verweten dat ze
is en dus bepaald)
blinkt door slai
moddervet. En ni
van het gangbare i
karaktertrek: Ka L'
nagel, een stuk vi
kikkertje.
En zo hebben wel
scala van mogelijl
iemand tot in hetl
zijn ziel te kwetsi
zien passeren. Oj
na. Maar die kan
verklaren. U hoj
Reacties en tips v
briek kunt u sture
dactie van deze Art
54, 2300 AB Leidef
melding van de n
'Leids dialect'. E-r\
de auteur kan c
mans@inl.nl
Hans Heestermai
„Nee-hee-hee, we willen niet naar huis", gillen
twintig kleuters uit volle borst. Juffrouw Marjan
en juffrouw Paula hebben 'groep geel' van de
Lorentzschool op stang gejaagd. Ze willen net
als de kinderen ook wel eens naar Warner Bros,
Disneyland, Plopsaland en Duinrell. Het liefst
gaan ze vandaag, op de eerste schooldag, nog.
Maar dat houden de kleuters tegen. Ook Mats,
die een half uur daarvoor nog zoveel verdriet
had toen papa en mama weggingen, schreeuwt
om het hardst. „Nee, niet naar huis."
Mats is samen met Maud en Suzanne nieuw in
kleutergroep geel. Suzanne kijkt in het begin
nog een beetje de kat uit de boom. Maud niet.
Nieuwsgierig kijkt ze om zich heen in de kring.
Haar broertjes zitten ook op deze school, ver
telt ze. En ze kent Mats al, ze speelt wel eens
met hem.
Mats is de oudste thuis. Met pijn in het hart
brengt zijn moeder hem naar school, bekent
ze. Terwijl hun jongste blijmoedig door de klas
heen stapt, wil Mats niet binnen blijven. Hij
zet zich schrap tegen de deurpost. Zijn ouders
pakken hem op, geven hem nog een knuffel,
en dragen hem dan over aan juf Paula. Mats
moet huilen en reikt naar zijn ouders. Die
spreken hem moed in. „Kom op Mats, het
wordt hartstikke leuk. Dan lopen ze de school
uit. De juf gaat met de snikkende Mats naar
het raam om te zwaaien.
Onderbouwdirecteur Anda Ciere kijkt het tafe
reeltje aan. Het blijft haar elke keer ontroeren,
vertelt ze. Als Mats ouders het schoolplein af
lopen, is het verdriet snel voorbij. Mats gaat
naast juf Paula in de kring zitten en kijkt eens
goed om zich heen. Als hij aan de beurt is om
over zijn vakantie te vertellen is zijn onwen
nigheid al verdwenen. Enthousiast verhaalt hij
over de film die hij gezien heeft, eentje met
leeuwen en een koning. En dat hij heel lekker
buiten heeft gespeeld deze zomer.
Groep geel is een van de tien kleutergroepen
van de openbare Lorentzschool. In totaal zit
ten er ruim 800 kinderen op de basisschool in
de Burgemeesters- en Professorenwijk. 's Och
tends is het een drukte van belang op het
schoolplein aan de Van Vollenhovenkade. De
ouders brengen hun kinderen naar binnen en
blijven even hangen om zich voor te stellen
aan de nieuwe leerkrachten én, vermoedt Cie
re, om zelf weer even te wennen aan het idee
dat de vakantie voorbij is. Want niet alleen ou
ders wiens kind voor het eerst naar school
gaat, moeten even slikken bij het afscheid. Ook
veel anderen, weet Ciere uit ervaring, vinden
het moeilijk om hun kind na zes weken vakan-
Op de Lorentzschool houden ze het op de eerste schooldag vooral rustig. Zo'n eerste dag is voor de kleuters al enerverend genoeg, meent
onderbouwdirecteur Anda Ciere.Foto: Mark Lamers
tie weer te missen.Als ze het echt te kwaad
hebben, zeg ik altijd dat ze halverwege de dag
maar even door het raam naar binnen moeten
kijken. Tegen die tijd hebben de kinderen het
vaak al naar de zin en zijn de moeders snel ge
rust gesteld."
Tegenwoordig mogen kinderen naar de basis
school zodra ze vier zijn. Ze komen dan te
recht in een bestaande kleuterklas. Een massa
le eerste schooldag voor kleuters bestaat dus
niet meer. Ze druppelen gedurende het hele
jaar binnen, legt Ciere uit Dat gaat bij de Lo
rentzschool ook op voor de nieuwe leerlingen
die in de vakantie vier zijn geworden. „We la
ten ze niet allemaal tegelijk komen, maar twee
aan twee, om de bestaande groep niet teveel
op zijn kop te zetten aan het begin van het
jaar. Op die manier vult zo'n kleutergroep zich
langzaam maar zeker tot 29 kinderen."
De Lorentzschool doet niets speciaals aan de
eerste schooldag vertelt Ciere. „Behalve dan
dat we het heel rustig houden. Het is al ener
verend genoeg voor de meesten." De kleuters
van groep mogen eerst in de kring uitgebreid
verslag mochten doen van hun vakantie in
Kroatië, Turkije, Tsjechië, in de bergen met de
Jeep, thuis in de prinsessenkamer, bij de Tour
de France ('op tv zie je de fietsen veel vaker
voorbij komen'), in de overstroming of in de
hitte ('ik zweette zoveel dat we naar huis gin
gen'). Daama mogen ze
wachten werkjes zodat de
aan het einde van hun eerste
een kunnen verblijden met een
keningen en plakwerkjes.
Als de papa's en mama's zich
de gang verzamelen veren de
Mats zwaait naar zijn moeder en
Maud dat hij wel drie tekeningen
heeft gemaakt. Hij vond het
vertelt hij juf Marjan. Zijn ouders
„Hopen dat hij er morgen ook
denkt."
Marijn Kramp
