ANWB blijft maar groeien
Op naar verdubbeling van de omzet
Rijke club
ZATERDAt
2 AUGUST
2003
De Koninklijke Toeristenbond ANWB
is met 3,8 miljoen leden de grootste
vereniging van Nederland. In 2002
werden 76.000 mensen lid en zegden
16.000 leden het lidmaatschap op. De
grootste inkomstenbron voor de
ANWB is de hulpverlening: wegen
wacht langs de weg, traumahelikop
ters in de lucht. Voor de traumaheli
kopters heeft de ANWB contracten
gesloten met ziekenhuizen. Reizigers
met problemen kunnen via de ANWB
Alarmcentrale wereldwijd rekenen op
hulp ter plaatse.
Er is een eigen kledinglijn, een verze
keringsbedrijf met de bekende Inter
nationale Reis- en Kredietbrief, een
reisbureau en rijscholen. De ANWB is
ook uitgever; naast een tiental tijd
schriften over allerlei vormen van toe
risme, geeft de bond ook reisboeken
uit. De ANWB verkoopt ook verkeers
informatie (radio) en verzorgt de be
wegwijzering in Nederland. Ook zijn
er ANWB-keuringsstations voor de
auto en sinds dit jaar is de bond be
gonnen met onbemande pompsta
tions.
De directie wil de komende jaren in
zetten op een nieuw imago: van
'hulpverlener' naar 'ideale gids'. Bij al
les wat een toerist onderneemt en
nodig heeft, moet de ANWB een rol
kunnen spelen. Daarin moet de kracht
van het merk ANWB een centrale rol
spelen.
De vereniging ANWB heeft alle dien
sten en producten ondergebracht in
een aparte BV. Daar stroomt ook de
contributie van de leden naartoe. De
directie van de BV bepaalt de com
merciële koers, maar dat is dezelfde
directie als die van de vereniging. De
directie staat onder toezicht van de
raad van commissarissen die ook
weer de raad van toezicht is van de
vereniging. De leden kiezen de Bonds
raad, die de raad van toezicht, de raad
van advies en de hoofddirectie be
noemt. De raad van advies adviseert
de Bondsraad en de raad van toezicht.
Over 2002 behaalde de BV een omzet
van 636 miljoen euro en bleef er on
deraan de streep een nettowinst over
van een kleine tien miljoen euro. Het
personeel nam toe met ruim 4 pro
cent tot 4.223 volledige banen. De ver
wachting is dat het aantal banen dit
jaar verder groeit met vijf procent.
Eind 2002 had de bond een eigen ver
mogen van 230 miljoen euro. Winst
van de BV stroomt terug naar de ver
eniging.
Het hoofdkantoor in Den Haag kon
voor 20,5 miljoen euro worden uitge
breid met nieuwbouw, wat uit eigen
middelen werd gefinancierd.
Het hoofdkantoor van de ANWB in Den Haag. Foto: Hans van Weel In de ANWB-winkel is ook kleding te koop. Foto: GPD/Roland de Bruin
Dat vooral is voor velen de ANWB: de Wegenwacht. Foto: Archief/ANP
De Wegenwacht, gratis
kaarten, en het blad de
Kampioen, dat is voor
velen de ANWB. Maar de
ANWB is meer dan dat:
een gigantisch,
commercieel bedrijf dat
in vijfjaar tijd zijn omzet
wil verdubbelen tot 1,2
miljard euro.
door Achille Prick
Het begon in 1883 als een
eliteclub voor velocipedis-
teri (fietsers) en het is nu de
grootste vereniging in Nederland: de
Koninklijke Toeristenbond ANWB.
Een commerciële belangenbeharti
ger met 600 miljoen euro omzet en
ruim 4.000 werknemers. Onder de
vlag van een aparte BV runt de
ANWB rijscholen, een eigen kleding
lijn, een verzekeringsbedrijf, een
reisbureau en sinds kort verkoopt de
ANWB ook benzine. Het ijzersterke
merk ANWB moet er voor zorgen dat
de omzet over vijfjaar is verdubbeld
tot 1,2 miljard euro.
Bestaat niet het risico, in de jacht op
omzet, dat de leden vermoeid raken
van al die producten en diensten
waar ze niet om hebben gevraagd?
„Die indruk heb ik wel", zegt advo
caat E. Drok. De Delftenaar moest
voor een zitting toch in Den Haag
zijn en is even doorgereden naar de
ANWB-winkel bij het hoofdkantoor
op de grens van Den Haag en Was
senaar. Hij staat voor het rek met de,
voor leden, gratis routekaarten van
Europa.Als je zo groot wordt, moet
je omzetgroei blijven maken en dan
wordt het een doel op zich. Dat kan
niet de bedoeling zijn van een ver
eniging."
Drok is een kritisch lid en heeft een
eigen term bedacht voor de almaar
uitdijende waaier aan ANWB-activi
teiten. „Ik noem dat het snackbar
principe. In de vitrine komen steeds
meer snacks te liggen, maar de vraag
is of dat goed is voor de klant. Verder
verkopen ze spullen die ik elders ook
krijg, kijk maar om je heen in deze
winkel." Drok wijst op een paar rek
ken kleding, stapels romans en reis
gidsen en kampeerspullen. „Wat mij
betreft zijn ze daar te ver in doorge
schoten. Die routekaarten zijn trou
wens wel verrekte handig."
ANWB-directeur Van Woerkom kent
de kritiek, maar is er niet van onder
de indruk. „Ons uitgangspunt is heel
simpel: het belang van de leden. En
dat willen wij dienen met diensten
en producten."
Maar er is toch geen tekort aan ben
zinestations? Toch wil de ANWB er
binnen afzienbare tijd honderd ge
opend hebben in Nederland. „Hon
derd jaar geleden was er behoefte
aan bewegwijzering. Toen de over
heid geen actie ondernam, hebben
we het zelf gedaan. Nu was er maat
schappelijke onvrede over de hoge
prijzen. We zijn alle oliemaatschap
pijen langsgegaan, maar niemand
wilde iets doen voor onze leden.
Dan doen we het dus zelf."
Dat de omzetgroei niet louter het ge
volg is van een sterke behoefte onder
leden naar nieuwe diensten en pro
ducten, blijkt uit de financiële doel
stellingen. „We streven naar een ver
dubbeling van de omzet in vijf jaar",
zegt Van Woerkom. „Ik zeg altijd:
groei is de adrenaline voor een orga
nisatie. Als de werknemers trots zijn
op onze vereniging, moetje zorgen
dat dat zo blijft. Dus moetje voorko
men dat je te maken krijgt met pijn
lijke saneringen. Dat leidt alleen
maar tot negatieve energie. Dus
moetje groeien."
Bij de afrit van het Brabantse plaats
je Hank, ten noorden van Breda,
staat een van de drie onbemande
ANWB-tankstations in Nederland. In
rode letters prijkt het prijsverschil
met de iets verderop gelegen Shell-
pomp: 6 eurocent.Als ik in de
buurt ben rij ik altijd om voor een
goedkope tank benzine in Hank",
zegt Gerard Leereveld uit het Gelder
se Ochten.Al ben ik benieuwd of
dat prijsverschil blijft. Bij de start
was het voordeel nog tien cent. Als
de ANWB straks min of meer gelijke
prijzen gaat vragen, hebben ze han
dig een nieuwe markt aangeboord.
'Onbemand' tanken is lekker snel."
Bij de pomp in Hank louter tevreden
leden en niet-leden. „Ik heb een
koeriersbedrijfje", zegt J. Joris uit
Oosterhout. „Ik kom hier vrijwel da
gelijks." Hij heeft ook wel eens met
pech gestaan. „De wegenwacht was
perfect, binnen dertig minuten werd
ik weggesleept naar een garage. Dan
haal je de contributie van een aantal
jaren er wel uit en mag de ANWB
verder doen wat ze wil." Dat de con
tributie, ondanks de stevige reserves
van de ANWB nooit wordt verlaagd,
vindt Joris geen enkel probleem. „Ze
kunnen het nu wel verlagen, maar
dan moet ze ook weer omhoog als
het even tegenzit."
Het kritische lid Drok roert een teer
punt aan. „Ik vind dat ze ook te ver
zijn doorgeschoten in hun asfaltlob-
by", zegt hij. „De ANWB pleit voor
meer groen, maar het is eigenlijk een
automobilistenclub." Oud-minister
Netelenbos van verkeer heeft ge
merkt wat dat betekent. 'Tineke Tol
poort' zou het rekeningrijden gaan
invoeren, maar het plan werd getor
pedeerd door de ANWB.
De macht van de ANWB maakt ook
anderen in de markt voorzichtig.
Brancheorganisatie Bovag (ook rij
scholen, fietshandelaren) vraagt zich
af of de ANWB eigenlijk wel rijscho
len zou moeten runnen en waarom
de organisatie zo nodig fietstassen
moet verkopen, maar ze uit geen
harde kritiek op de club. Ook de
Consumentenbond houdt het erbij
dat het een vereniging is waar je niet
lid van hoeft te worden. „Enige te
rughoudendheid in activiteiten en
lobby zou ze sieren", zegt Drok.
Van Woerkom begrijpt die kritiek
niet. Een actueel vraagstuk is het al
dan niet verlengen van de A4 door
groengebied Midden-Delfland, tus
sen Den Haag en Rotterdam. „Het is
een dilemma, maar per saldo zijn we
vóór. Wij zijn geen automobilisten
club en ook geen milieuclub. Wij
zijn een toeristenbond. Toeristen
willen naar mooie recreatiegebieden
en in deze samenleving gebruiken zij
daarvoor vooral de auto. De A13 tus
sen Den Haag en Rotterdam is prop
vol, de mensen die daar wonen zijn
het zat. De nieuwe weg moet zorg
vuldig worden ingepast in de omge
ving, het wordt niet voor niets het
duurste stukje snelweg van Neder
land."
Ondanks zijn kritische houding
denkt advocaat Drok er niet aan zijn
lidmaatschap op te zeggen. „Als die
acceptgiro dan weer binnenkomt,
maak ik het bedrag maar over." Bij
geloof speelt ook mee. „Die Interna
tionale Reis- en Kredietbrief heb ik
nog nooit nodig gehad. Maar je zult
zien dat als je opzegt je een dag later
met panne staat. Moet ik niet aan
denken."
Een van de vele nieuwigheidjes die de ANWB in c
der jaren introduceerde: de praatpaal (1959).
Foto: Archief/ANP
'vitGEHMtHT
Het onbemande ANWB-pompstation (waarvan er in Nederland drie zijn) in het Brabantse Hank. Foto: GPD/Phil Nijhuis
