Leith, het andere Edinburgh
TOERISME
Vakantie zoeken en boeken via internet
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 2003
De vissershaven van Leith met de gerenoveerde pakhuizen met Hollandse trapgevels. Foto: VisitScotland
door Erik Meuleman
Eens was het een verpauperd
stadsdeel van Edinburgh waar
grauwe pakhuizen en stinkende
industrie de boventoon voerden,
maar waar nog betaalbare kleine
huizen voor zeelieden en arbei
ders te vinden waren. Anno 2003
heeft de nouveau riche van Edin
burgh haar oog op de zeer aan
trekkelijk aan het water gelegen
voormalige havenplaats Leith la
ten vallen. Pakhuizen zijn veran
derd in hypermoderne woon-
units, oude woonblokken maken
plaats voor trendy nieuwbouw
projecten. Wat er aan cultureel
erfgoed over is, wordt in het ver
nieuwde straat- en havenbeeld
ingepast. De oorspronkelijke be
woners van het stadsdeel moe
ten noodgedwongen verkassen;
het nieuwe Leith, op tien minu
ten van het bruisende centrum
van Edinburgh, is voor hen niet
te betalen.
Leith komt op de kaart. Met de
komst van het nieuwe Schotse
parlement naar Edinburgh is er
behoefte aan woonruimte en
voorzieningen op niveau voor
de duizenden ambtenaren die
met het parlement meekomen.
Aan geld geen gebrek, dat blijkt.
Het stokoude Leith staat te
boek als het grootste nieuw
bouwproject aan de waterkant
in Europa.
De metamorfose die het eer
tijds wat grijsbruine gebied
rond de oude haven ondergaat,
is ronduit indrukwekkend. Je
ontkomt echter niet aan de in
druk dat het oorspronkelijke
Leith met zijn eigen, maritiem
getinte historie onder het nieu
we architectonische geweld ge
bukt gaat.
Wat te denken van de oor
spronkelijke oude vissershaven
van Leith, daar waar ooit ko
ning James de zesde en Anne
van Denemarken aanmeerden
en sliepen in het mooie Kings
Wark. Het doet schilderachtig
aan: enkele bruggetjes, veel res
taurantjes met terrassen en de
stuk voor stuk gerenoveerde
pakhuizen (met aardige Hol
landse trapgevels) en een paar
historische pandjes. Er liggen
welgeteld twee boten in het wa
ter, een woonboot en een schip
dat dienst moet doen als res
taurant, maar 'nu even failliet
is', meldt een gids ons.
Maar verder is er geen leven op
het water, want de haven is af
gesloten. Niet te bereiken voor
welk pleziervaartuig dan ook
omdat nota bene een oude
brug de doorvaart blokkeert
Voor Nederlandse begrippen
een doodzonde, voor de Schot
ten een compromis tussen jong
en oud. De oude Victoriabridge
moest en zou behouden blijven
om de authenticiteit van de ha
ven te waarborgen.
De brug kreeg een plek inge
klemd tussen het monumentale
Malmaison hotel en de trendy
kade die toegang verschaft tot
het fonkelnieuwe 'waterfront-
project'. De brug ligt als gezegd
muurvast en is te huur voor
feestjes.
Van het 'waterfrontproject'
springt het enorme Ocean Ter
minal Centre direct in het oog.
Het overdekte giga winkelcen
trum met bioscopen, restau
rants, warenhuizen en wat dies
meer zij, onttrekt de belangrijk
ste toeristische trekpleister van
Leith aan het oog: The Royal
Brittannia.
Het jacht van het Britse ko
ningshuis ligt achter het Ocean
Terminal Centre voorgoed voor
anker. Wie de Engelse royalty
op haar vakantiebest wil zien,
moet vooral het buitenpropor
tionele pleziervaartuig gaan be
kijken. De slaapvertrekken van
'the queen' -strikt gescheiden
en luxueuzer dan die van haar
man-, het bed waar eens lady
Di geslapen heeft, de speelver-
trekken van Charles en de an
dere prinsen en prinsessen, het
is er allemaal. Net als de on
voorstelbaar krappe cabines
van het personeel dat dag en
nacht 'at her service' was, de
glimmende machinekamer, de
wasserette en de candystore
waar koninklijke snoepjes ver
kocht worden.
„Maar meneer, er is veel ver
dwenen hoor", vertelt Vivian
Rowe, visitor-assistant van de
Brittania. „Geen liefde voor de
dingen die de scheepvaart en
de Brittania bijzonder maakte,
hè. Geen oog voor de schoon
heid der dingen. Toen het schip
in 1998 uit de vaart werd ge
haald en naar Edinburgh werd
verscheept, is het hier op een
werf klaargemaakt voor de hui
dige functie als toeristische at
tractie. Daarbij zijn tal van de
tails die het schip bijzonder
maakten verdwenen. De fraai
versierde railing bijvoorbeeld.
Die zat in de weg. Het is ge
woon gesloopt. Doodzonde,
maar het publiek komt niet
voor die details. Dat wil zien
hoe de koninklijke familie hier
geleefd heeft. Vergane glorie,
dat verkoopt."
Het publiek vergaapt zich er
met horden tegelijk aan. Zoveel
zelfs dat de roerloze Brittania
nog steeds dagelijks werk biedt
aan vijftig mensen.
De glamour van de Brittania
moet overslaan'op het prestigi
euze winkelcentrum en de rest
Het monumentale hotel Malmaison (het vroegere 'sailors social
house'). Foto: Carla Jansen
van Leith. Daar doet de stad
Edinburgh veel voor. In novem
ber moet een belangrijke slag
geslagen worden: het tv-spekta-
kel MTV Music Awards wordt
uitgezonden vanuit het Ocean
Terminal Centre.
Leith, dat de concurrentie van
Kopenhagen en Belfast won,
verwacht dat door het media
spektakel miljoenen kijkers zich
een beeld zullen vormen van
Leith, als het stukje Edinburgh
nieuwe stijl. De organisatie gaat
uit van een flinke economische
impuls voor de stad en rekent
erop dat zevenduizend bedden
in en rond Leith gedurende de
uitreiking bezet zullen zijn.
Voor liefhebbers van uitsteken-
FEITEN&CIJFERS
Prijsvechter easyjet vliegt tweemaal
daags vanaf Schiphol naar Edinburgh.
De tarieven voor een enkele reis Amster
dam Edinburgh liggen tussen de 120 en
150 euro. De enkele reis terug is iets
goedkoper.
De KLM verzorgt ook dagelijks een
vlucht en vier keer in het weekeinde.
Voor een retourvlucht met de Cityhop
per betaalt u rond de 300 euro. Edin
burgh is ook te bereiken met British Air
ways en British Midland, maar dan moet
er in Engeland worden overgestapt.
Een bijzonder comfortabele manier van
reizen blijft de overtocht met een van de
ferries. De overtocht kost een nacht sla
pen aan boord waardoor je 's ochtends
vroeg aan de beoogde trip in Engeland
kunt beginnen.
P&O Ferries verzorgt diverse oversteken
vanuit Rotterdam en Zeebrugge naar Huil.
De aansluitende autorit Hull-Edinburgh
(450 kilometer) kost een kleine zes uur. De
route langs de kust is bijzonder aantrekke
lijk.
Er is ook een directe verbinding tussen het
Europese vasteland en Edinburgh: vanuit
het Belgische Zeebrugge vaart dagelijks een
autoveer van Superfast Ferries naar Rosyth.
Een alternatief is het veer van DFDS Sea
ways dat vanuit IJmuiden op Newcastle
vaart.
De prijzen van de diverse overtochten vari
eren sterk. De plaats van waaruit men ver
trekt, de keuze voor het type cabine en de
mate van verzorging (maaltijden) bepaalt
de prijs. Een indicatie: voor een bedrag tus
sen 300 en 400 euro per persoon (met auto)
boek je een overtocht met avondmaaltijd
en ontbijt en een goed ingerichte cabine
aan de buitenzijde van het schip.
Alle informatie over een bezoek naar
welke plek dan ook in Engeland is te ver
krijgen bij het Verkeersbureau Groot-
Brittannië dat tegenwoordig als VisitBri-
tain te boek staat. Komend najaar start
VisitBritain een grote campagne om kor
te najaarstrips naar steden in Engeland,
de zogeheten citybreaks, extra onder de
aandacht te brengen. Edinburgh is uiter
aard een van de aanbevolen citybreaks.
Voor meer informatie: Verkeersbureau
Groot-Brittannië, Auroragebouw, 5e etage
Stadhouderskade 2 1054 ES Amsterdam.
Telefoon: 020-6890002 Fax: 020-6890003.
Internet: www.visitbritain.com.
door Como van den Berg
Ruim de helft van de Nederlan
ders gebruikt internet voor het
zoeken naar vakantie-informa
tie. Ook het boeken via het net
neemt snel toe. Daarbij gaat het
vooralsnog niet om de 'grote'
vakanties maar juist om de tus
sendoorbes, zoals een steden
trip, een weekendhuisje of een
los ticket.
Het net biedt informatie over
de honderden bestemmingen
waaruit we kunnen kiezen.
Wordt het een bekende toeris
tenplaats of juist niet? Apparte
ment of all-inclusive? Camping
of vijfsterrenhotel? Welke at
tracties de omgeving biedt is
eenvoudig in kaart te brengen,
waardoor vaak al een soort van
planning wordt gemaakt.
We kunnen virtueel de tempe
ratuur van het zwemwater voe
len, via webcams de sfeer op
dat rustieke plein ervaren, alle
voorzieningen voor de kinderen
op de camping op een rijtje zet
ten of het aantal centimeters
van het hotelbed nameten.
De snelle ontwikkelingen in de
afgelopen vijfjaar hebben di
verse oorzaken, meent vakan
tiepsycholoog Ton van Eg-
mond. „De toeristenbureaus,
VW-organisaties en aanbieders
van bijvoorbeeld hotels en an
dere accommodaties zagen vrij-
Ruim de helft van de Nederlanders gebruikt internet voor het zoeken
naar vakantie-informatie. Foto: Ron Pichel
wel direct de mogelijkheden
van het nieuwe afzetkanaal. En
zetten allerhande informatie
online."
„Maar ook de middenstand, zo
als organisatoren van wandel
tochten, rondvaarten en derge
lijke, deed dit. Hierdoor ont
stond niet alleen een verdie
ping van de informatie, maar
ook een verbreding. En daar
mee is het folders verzamelen
op de Vakantiebeurs voor velen
voorbij."
Hoger opgeleiden waren het
eerst actief op internet. „Zij zijn
gewend zelf onderdelen van
hun vakantie te regelen en krij
gen via e-mail direct contact
met het vakantiegebied. Dit le
vert vertrouwen op, waardoor
de stap naar het online boeken
kleiner is geworden."
De laatste maanden is nog een
andere trend waarneembaar.
„De keiharde concurrentiestrijd
met vliegtickets zorgt voor ex
treem lage prijzen. Via mond-
tot-mond-reclame ontstaat
langzaam een beeld waarbij ge
mak en goedkoop de sleutel
woorden zijn voor internet", al
dus Van Egmond.
Het moment voor de grote
doorbraak is volgens de psy
choloog aangebroken. „Meer
dan zestig procent van de Ne
derlanders beschikt -thuis of op
het werk- over internet. Lang
zaam vinden ze surfend hun
weg. Het begint veelal met een
wilde zoektocht. Dan merken
ze dat internet voorpret in de
meest pure vorm is. Het is leuk
om met vakantie bezig te zijn.
Je kunt uren langs landen, ste
den en dorpen zwerven."
Touroperators en direct-sellers
vechten met tientallen nieuwe
partijen op het net om de gunst
van de vakantieganger. Door de
jaren heen zijn ook talloze fail
lissementen uitgesproken,
maar nog is het aanbod duize
lingwekkend groot.
Van Egmond: „De mens wil van
nature 'in control' zijn: we be
palen zelf wat we wel of niet
doen. Het net geeft veel men
sen een bepaald gevoel van vrij
heid. Stress ontstaat als mensen
dit niet hebben. Bij het reisbu
reau mis je het gevoel zelf te be
palen. Verder is de drempel
zeer laag en is het internet ano
niem. Het op je gemak kunnen
vergelijken van bijvoorbeeld de
diverse prijzen is essentieel.'.'
Kees van der Most van Continu
Vakantie Onderzoek: „Inmid
dels regelt één op de vijf perso
nen zelf zijn huisje,-hotelkamer
of appartement via het internet
Het vervoer er naar toe is ook
gemakkelijk via het net te rege
len. Met name het boeken van
losse vliegtickets neemt een
enorme vlucht. Daarentegen
koopt nog geen tien procent
online een complete reis, dus
vlucht en accommodatie. Door
de economische recessie gaan
we nog meer op de prijs letten
en gaan we het internet meer
gebruiken."
Volgens Van Egmond worden
er ook meer risico's genomen.
„Als een korte vakantie tegen
valt is het te overzien, omdat
die meestal niet al te veel geld
heeft gekost. Bij de grote vakan
tie moet alles tot in de puntjes
geregeld zijn. Wat echt verbaast
is dat betrouwbaarheid niet of
nauwelijks meespeelt En als we
dan lekker goedkoop weg zijn
geweest, kunnen we nog een
keer."
De prijs is vaak belangrijker dan
de zekerheden eromheen. Dus
verzekeringen bij faillissement
van de aanbieder of het niet
doorgaan van de reis bijvoor
beeld zijn van ondergeschikt
belang. Wel telt of de organisa
tie bij ANVR en SGR is aange
sloten. Door de goedkope tic
kets is het voor vele mensen
plotseling interessant 'even tus
sendoor' een vakantiehuisje
aan de Zwarte Zee in Bulgarije
of in het uiterste puntje van
Sardinië te huren.
Daarnaast is het aanbod in ste
dentrips niet alleen in aantal
toegenomen, maar het aantal
steden is tevens fors uitgebreid.
De afstand is immers geen pro
bleem meer. Was het vroeger
Brussel of Londen, tegenwoor
dig doen we Barcelona, New
York of Istanbul even tussen
door. Of zelfs de hoofdsteden
van bijvoorbeeld de Baltische
staten.
Zoektips
Gebruik algemene start
punten als vakantie, pagi-
na.nl en vakantie.startka-
bel.nl.
Gebruik zoekmachines als
www.googIe.com en ww-
w. altavista.com.
Zoek allereerst zo concreet
mogelijk. Als dit te weinig
resultaten oplevert: veral
gemeen uw zoekvraag door
telkens een woord weg te
halen. Omgekeerd werkt
het ook bij te veel resulta
ten.
Wees creatief in de zoek
vraag; bv. 'vakantie kasteel
ardennen middeleeuwen'.
Zet namen en termen die
bij elkaar horen tussen
aanhalingstekens, bijvoor
beeld 'costa brava'.
REISBERICHTEN
KLM vliegt weer op China
Er zullen weinig landen zijn, die zo'n enorme klap van SARS
ben gekregen, als China. Er wordt geschat dat alleen het toe
tisch bedrijfsleven al 35 miljard euro in heeft moeten leveren,
de epidemie voorbij lijkt, wordt er van alles aan gedaan om
toerisme naar China weer op gang te brengen. Het zwaar geti
fen Hongkong steekt bijvoorbeeld 47 miljoen euro in een pror
tiecampagne. En KLM en China Southern Airlines gaan met
gang van 1 augustus weer volop op Beijing en Sjanghai vlieg
Eina oktober komen daar voor de KLM nieuwe bestemmingen
Guangzhou (bij ons vooral bekend als Kanton), Shenzhen, Wuh
Changsha en Guilin bij. Meer info: www.klm.com en, voor Ch
Southern Airlines, www.cs-air.com
gtil
li<
de visrestaurants is Leith een
must. Vermaard in het hele ver
enigd koninkrijk is Fishers. Een
klein restaurant aan de voet van
een van de drie molens die
Leith ooit rijk was. Eigenlijk ziet
Fishers er niet erg aantrekkelijk
uit met afvalcontainers aan de
zijkant en plastic terrasstoelen
aan de voorkant. Wie eenmaal
binnen is geweest, begrijpt
waarom Tony Blair enkele jaren
geleden met zijn vrouw bij een
bezoekje aan de festivalspelen
in Edinburgh graag even een
vorkje wilde prikken in Fishers.
Maar Engels en Schots, het bijt
elkaar nog steeds. Mister Blair
had niet gereserveerd en werd,
tot groot genoegen van de
Schotse pers, door de kok de
deur gewezen, het restaurant
was fully booked.
Veel jongeren hebben de weg
naar de eetgelegenheden en
kleine pubs met muziekbandjes
aan de haven ontdekt. In de
weekends is het er vol. Met de
bus terug naar het centrum
duurt nog geen tien minuten.
Ook voor de toeristen is de
combinatie Leith en het brui
sende centrum van Edinburgh
uitstekend te doen. De busver
bindingen zijn ouderwets goed
(en betaalbaar), taxi's rijden af
en aan.
Leith is dan ook een prima op
stap naar 'heerlijk Edinburgh'.
Want hoe hard Leith ook aan de
weg timmert, het echte Edin
burgh moet je gewoon in de
stad zelf zoeken. Bruisend van
top tot teen. Letterlijk. Op het
hoogste punt van de stad het
Edinburgh Castle en onder de
grond mystieke kelders met elk
zijn eigen, al dan niet luguber^,
verhaal. Het ongerepte cultuur
historische Edinburgh is in alle
toonaarden bezongen, maar
het blijft telkens Weer een onge
kend fascinerende en dynami
sche stad.
Wie even wat anders wil dan
historie en drukke winkelstra
ten, moet eens rondkijken in
het theaterkwartier van Edin
burgh. Vijf theaters op een
steenworp afstand van elkaar,
elk met een geheel eigen karak
ter en programma. En theater
in de culturele hoofdstad van
Schotland, in zo'n markant the
ater als bijvoorbeeld het Ly
ceum theatre, is een waar feest.
Alsof het Edinburgh Festival
nooit tot een eind komt.
Ship Ahoy in Arhus
De tweede stad van Denemarken, Arhus, wacht van 27 tot 31
gustus een groots internationaal maritiem evenement, Ship Ah
Een armada van oude houten schepen uit een groot aantal lane
is dan aan de kaden van de stad aan de oostkust van Jutland
zien. Het gaat om schepen in alle klassen en soorten, waaron^Q
grote zeilschepen en marinevaartuigen. Voor zowel de bemj -
ningsleden als voor de honderdduizenden bezoekers die.worcj®'
verwacht zijn er allerlei activiteiten in het havengebied en op a i<
Liefhebbers kunnen de schepen bezoeken en in sommige geval:
ook mee op vaartochtjes. Ship Ahoy vormt de aanloop naar I
jaarlijkse culturele festival, Arhus Festuge, dat 29 augustus begDf
Meer informatie: Arhus Turistbureau, Park Alée 1, 8000 Arhui_j
Denemarken, tel. 0045-89 40 67 00, www.visitaarhus.com
n
Q Q
Madrid bij nacht
Spanjaarden brengen de zomeravonden en nachten graag buit
door. Voor toeristen is het soms moeilijk te bepalen wat de be:
locaties zijn om het nachtleven te beleven. Night Travel Service
heeft zich gespecialiseerd in nachtelijk toeristisch vermaak in Ie
drid. Meer informatie: tel. 0034-91 535 28
www.nighttravelservice.com Wie overdag nog puf heeft, kan III
voorbeeld naar het Pradomuseum, waar tot 7 september een zi
grote overzichtstentoonstelling van Titiaan is te zien.
Philadelphia in lift
Het Amerikaanse Philadelphia en de staat Pennsylvania zijn al
kele jaren zeer actief op jacht naar buitenlandse toeristen. En rfjc
succes, want de stad boekt stijgende cijfers. Onlangs werd beke>a
dat Philadelphia in 2001 van de 21ste naar de veertiende plaat^0
gestegen op de nationale ranglijst wat betreft het aantal buit6e
landse bezoekers. Het Philadelphia Convention Visitors BureL
startte tussen 1998 en 2001 campagnes in Frankrijk, Engelar
Duitsland en Italië. Nu is de tweede fase ingegaan, waarbij Ned>
land, Ierland en enkele steden in Zuid-Afrika aan bod komen. C
derdeel van de campagne is onder meer een nieuwe, ook Nedi
landstalige website: www.pcvb.org
Alleen op reis
Het Friese SPS-reizen heeft een gids uitgebracht met reizen vi
alleenstaanden en éénoudergezinnen. Leona Beeldstro uit
warden ergerde zich er jaren aan dat alleenstaanden op vakanj
altijd duurder uit zijn en vaak ook nog met de slechtste accomnf
daties worden opgescheept. Met SPS (single, parent, solo) biedt
een aantal financieel gunstiger reizen van erkende touroperatt
aan. Het aanbod is gevarieerd, onder meer kamperen, zeilen, ws
delen, rondreizen en een pretparksafari. De enige verre bestei
ming is Suriname. Informatie: tel. 058 2663337 en binnenkort
internet www.sps-reizen.nl
REISBOEKEN&MAGAZINE!
1
Speciaal voor gezinnen met
kinderen worden in het gidsje
Wandelen met kinderen in de
Ardennen (uitgever Lannoo,
192 blz., 15,95 euro, ISBN 90-
209-5044-4) vijftien wandelin
gen in de Ardennen beschre
ven die zijn uitgezet in onder
meer Spa, Eupen, Baraque Mi
chel, Redu en Laiche. Meestal
kortere dagtripjes, in Smuid
moet voor de tocht twee dagen
worden uitgetrokken. Alle rou
tes kunnen worden ingekort en
verlengd, de basislengte is
meestal zo'n 7 km. Per route
staat ook de vermeld voor wel
ke leeftijd (4-7 of 8-12) de tocht
geschikt is en worden hersenen
en handjes van de kids aan het
werk gezet: elk hoofdstuk
wordt afgesloten met een aan
tal opdrachten. In het boekje
verder tips, veel algemene en
praktische informatie en zestig
educatieve verhaaltjes opdat de
jeugd er ook nog wat van op
steekt. 'n Alleraardigst concept.
Free Bird Focus uit Gemert
maakt gefilmde reisgidsen, de
reisvideo. Er is inmiddels een
omvangrijke collectie, varië
rend van dichtbij tot ver weg.
Nieuw is de reisvideo Zuid- en
midden Noorwegen (15,86 eu
ro) een 48 minuten durend ver
slag waarbij plaatsen als Oslo,
Trondheim en Bergen worden
aangedaan. En uiteraard de
(soms onherbergzame) streken
daartussen in.
De video geeft een goede im
pressie van het (ruige) land,
maar de makers blijven hoofd
zakelijk op de gebaande, en
dus bekende paden. Ook bij
eerdere banden viel op dat het
soms wat langdradig wordt en
dat praktische informatie ge
heel ontbreekt.
Uitgeverij Van Reemst/Unie-
boek brengt in ons land precies
tien jaar lang de Marco Polo
reisgidsjes op de markt. Com
pacte boekjes, passend in bin
nen- en jaszak, met in een
soort van alfabetische snel
treinvaart hoofdzakelijk toeris
tische tips. Soms zijn het ver
taalde uitgaven, soms door ei
gen redacteuren geschreven.
Met altijd een apart kader met
'tips van kenners' - aanraders,
noemt de uitgever die - en met
kaartjes/plattegronden op de
achterflap. Voor meer dan 120
bestemmingen zijn inmiddels
deeltjes uit.
Uit het Duits vertaald is het
gidsje Kroatische Kust (96 blz.,
5,95 euro, ISBN 90-410-1674-0)
dat ons een beeld schetst van
vier regio's: Zadar, Sibenik,
Split en Dubrovnik. Met uitei
aard extra aandacht voor K01
cula dat, volgens de Kroaten,
de geboorteplaats is van Mar
Polo en niet Venetië.
In dezelfde reeks verschenenv
volgens hetzelfde concept oo_
twee Nederlandse boekjes: ei'
deel over Friesland en een
boekje over Den Haag Schf
veningen. Friesland (96 blz.,5
5,95 euro, ISBN 90-410-1672-,
is opgedeeld in Leeuwarden
het noorden, het merengebi^
de IJsselmeerkust en de Fries*
wouden ('het andere Fries-
land'). Den Haag Scheven/
gen (96 blz, 5,95 euro, ISBN
410-1671-6bestaat uit hoofS
stukjes over onder meer uit- J
gaan, winkelen, musea en et^
drinken. En over de Haags/
Markt 'het Chinatown van dé
hofstad'.
Weer zijn er twee nieuwe dee
tjes uit in de Wandelgidsen F
derland-reeks van Stap voói
Stap. Liefst 32 titels telt de se
inmiddels.
Deel zes ('Wandelgids Noordj
Veluwe', 80 blz., 8,95 euro,
ISBN 90-75362-15-3) beschrij
25 dagwandeltochten en één
tweedaagse trektocht (Veluwi
pad-1) op de Noord Veluwe
(vierhoek Zwolle, Apeldoorn,
Harderwijk, Barneveld), deel
negentien ('Wandelgids IJsse
vallei Zuid', 72 blz., 8,95 euro
ISBN 90-75362-45-5)speelt zi
met 17 dagtochten en een
tweedaagse wandeling (IJssel
pad) af in de zuidelijke IJssel
vallei (Deventer/Zutphen). D
gemiddelde lengte van elke
wandeling ligt zo rond de 10
lometer en de meeste tochtei
zijn rondwandelingen: je kor
dus weer uit waar je bent be
gonnen. Sommige routes zijr
gemarkeerd - dat wordt in de
tekst vermeld - en enkele toe
ten zijn te combineren met a
dere routes.
In de gidsjes is onder meer e
landschapswijzer opgenome
waarbij in één oogopslag de
menstelling van het landsch<
te zien is waar de tocht door
heen voert. Elke tocht is geïl
lustreerd met een topografisi
kaartje en kaders vertellen ie
over historie, achtergrond of
bijzonderheden.
Handig is ook dat bij elke roi
vooraf vermeld wordt of hon
den zijn verboden - als het e:
niet staat zijn de viervoeters
welkom.
Gerard Chel
El-marReizen.nl
