Met de bus naar zone 5446
REGIO
Hulde voor
Van Straaten
Raad aan Jaap Blokker
Rendement windmolens gering
Hanewaken
VRIJDAG 1 AUGUS
NAVRAAG
In de strijd tegen 'eetpiraten' gaan restaurants uiterlijke kenmerken
van wanbetalers aan elkaar doorgeven en bijhouden op een zwarte
lijst. Via deze ken
merken kan een
restaurant een
klant weigeren. De
gegevens zijn voor
restaurateurs te
raadplegen via de
website van Koninklijke Horeca Nederland. Jaarlijks lopen 117.000
klanten weg zonder te betalen. Navraag bij ERIK VAN ROON, van res
taurant Villa de Duinen in Noordwijk.
Met z'n tweeën naar
de wc en dan weglopen'
Had je al eens van
die website
gehoord?
„Nee, dat nog niet.
Maar in het vakblad
voor de horeca staan
wel signalementen
van mensen die in
hotels niet hebben
betaald. Of een valse
naam hadden opge
geven."
Heb je zelf wel eens
mensen gehad die
wegliepen zonder
betalen?
„Dat ook nog niet. In die bijna twintig jaar dat de horeca mijn le
ven is. Wat wel voorkomt, en dat is de grote plaag voor restaurants
tegenwoordig, is mensen die reserveren en niet komen. Vooral in
Amsterdam is dat erg. Dan komen er gasten uit Uruguay en reser
veren ze alvast bij een Chinees, een Japanner en een Italiaan, 's
Avonds gaan ze ergens zitten en vergeten de andere twee af te bel
len. Als je een restaurant hebt voor een man of vijftig, dan is een
groep van vijf die niet komen al meteen tien procent. Ik vind dat
ordinair, echt schandalig."
Is er tegen eetpiraten iets te doen?
„Ik denk dat, als je erop uit bent, het altijd wel lukt. Met zijn twee-
en naar de wc en dan snel weglopen. Je kunt alleen maar goed op
letten. Maar ik weet ook niet of ik er zo hard achteraan zou hollen,
je weet maar nooit of mensen die erop uit zijn niet ook nog iets an
ders bij zich hebben... Gelukkig krijgen we hier alleen maar nor
male mensen in huis. Zelfs de Duitsers zijn normaal."
tekst: Anton Diedrich
Archieffoto: Henk Bouwman
UIT DE ARCHIEVEN
ANNO 1978, dinsdag 1 augustus
LEIDEN - Het Zweilandbad (omgeving Leidse Hout) zal definitief wor
den gesloten. B en W hebben daartoe besloten nadat was vastgesteld
dat zich in het bad de geiuidswerende materialen eterniet en asbest
bevinden, die gevaar kunnen opleveren voor de gezondheid.
Om verenigingen en instellingen - tien in totaal - toch in de gelegen
heid te stellen het leszwemmen voort te zetten, zal op maandag 21 au
gustus De Overdekte tijdelijk worden heropend. B en W verwachten
dat het zwembad aan de Haarlemmerstraat, dat al lang gesloten was,
tot februari-maart volgend jaar in gebruik zal blijven. Tegen die tijd zal
namelijk het nieuwe zwembad Zuid-West (naast de 5-Meihal) gereed
komen, zodat De Overdekte dan weer gesloten kan worden. Volgens
wethouder Tesselaar (sportzaken) zijn er zeker twee weken nodig om
het zwembad in oude staat te herstellen. Morgen zou er - met behulp
van de brandweer - begonnen kunnen worden met het leegpompen
van het bad. Vervolgens wordt het zwembad schoongemaakt en van
vers water voorzien. Met name het laatste gaat lang duren, omdat het
water per dag met slechts één graad kan worden verwarmd.
De eterniet-platen aan het plafond van het Zweilandbad en het asbest-
materiaal werden kort geleden ontdekt door een bezoeker, die onmid
dellijk het ministerie van volksgezondheid daarvan in kennis stelde.
BC
pid
Hn
Ene
de
|en
tvl
het
Holland Rijnland Toeristenpas biedt weinig voordelen
Lekker toeren met een goedkope dag
pas voor het busvervoer in Leiden en
de Bollenstreek? Onderzoek leert dat
de toerist weinig heeft aan de nieuwe
VW Holland Rijnland Toeristenpas.
Een verslag van een dagtocht.
Leiden, 9.15 uur:
Veel eerder heeft de verslaggeefster
het al geprobeerd, ergens in juni.
Volgens een persbericht van de VW
Hofland Rijnland is de pas dan al
verkrijgbaar. Maar de baliemede
werkster in het Leidse kantoor in de
Stationsweg weet op dat moment
nog van niks: „Ik denk dat u zich
vergist. Misschien dat Connexxion
zo'n pas heeft?" Een collega fluistert
haar in dat de uitgifte van de pas is
uitgesteld. „Oh, ik hoor dat die pas
er in juli is."
Enkele weken later lukt het wel. Te
gen betaling van vijf euro levert een
VW-medewerkster een klein kaartje
waarop 'toeristenpas' staat. „Alstu
blieft." En waar blijven de beloofde
'kortingsbonnen voor verschillende
attracties, musea en horecagelegen
heden'? Plus de 'overzichtelijke kaart
van buslijnen en attracties in het
kustgebied'. „Nee, meer heb ik niet.
Sorry."
Even bij Connexxion proberen dan
maar. Het is per slot van rekening
een 'buspas'. Maar de man achter
het loket, die net de werking van een
strippenenrd aan een Brits gezin
heeft uitgelegd, kan niet veel met de
nieuwe toeristenpas. Al heeft hij ook
gehoord van bijgeleverde kortings
bonnen en routekaart. „Maar die
heb ik niet gekregen. Wij hebben al
leen die kaartjes, meer niet."
Naast het loket hangt een grote pos
ter die reclame maakt voor de 'zo-
merzwerfkaart' van Connexxion: de
voordelige dagkaart voor zomerse
uitstapjes.
'Met deze kaart reist u een hele dag
onbeperkt met alle stads- en streek
bussen, trams en metro's in heel Ne
derland'. Kosten 8,20 euro (kinderen
5,40 euro).
Leiden, 9.45 uur:
Gezien het mooie weer lijkt een ritje
naar het strand van Katwijk geen on
verstandige keuze. Bus 31 staat klaar
voor vertrek.
Onderweg toch eens gekeken naar
de informatie die achter op de toe
ristenpas staat. Daar staat te lezen
dat het vervoerskaartje geldig is op
alle lijnen in de zones 5423 tot en
met 5566.
Misschien handig voor buschauf
feurs, maar wat moet je hier als rei
ziger mee? Voor de liefhebber: het
Katwijkse strand ligt in zone 5446.
Duitse toeristen stappen bij station Leiden Centraal in de bus naar Noordwijk. Foto: Taco van der Eb
Katwijk, 10.15 uur:
Bij de Vuurbaak in Katwijk aan Zee
kunnen WV-medewerkers wellicht
helpen. Hebben zij misschien een
routekaart van bussen in de Bollen
streek en een overzicht van alle mo
gelijke bestemmingen? „De pas is
geldig in de Bollenstreek", zegt het
meisje dat toeristen helpt. Ze pakt
een bord waarop een plattegrond
van de Bollenstreek is geplakt en
wijst op een met blauwe viltstift aan
gebrachte markering van het gebied.
„Dus u kunt bijvoorbeeld met lijn
90, die van Haarlem naar Den Haag
rijdt. Maar dan moet u er wel in
Wassenaar of Noordwijkerhout uit,
want verder kunt u met deze pas
niet. En u zou naar Leiden kunnen
gaan, daar zijn ook veel bussen." Ze
geeft wat losse dienstregelingen van
Üjn 90, 31 (Katwijk-Leiden) en 41
(Katwijk-Leiden) mee.
Op het verzoek om informatie over,
per bus bereikbare, attracties in Bol
lenstreek en Leiden geeft de VW-
medewerkster het Holland Rijnland
Magazine 2003 mee. Dat blad geeft
wel een goede opsomming van at
tracties en bezienswaardigheden in
de regio Leiden/Bollenstreek, maar
niet hoe je die per bus bereikt.
Katwijk, 11.35 uur:
Na een kop koffie op het terras van
café De Zwaan gaat de tocht naar
Noordwijk. Lijn 90 komt elk half uur
voorbij en de rit naar het Picképlein
duurt negentien minuten, dus dat is
simpel.
Sowieso zijn de busverbindingen in
dit gebied frequent. Vanuit Leiden
ben je vrij snel in Katwijk of Noord
wijk.
Liefhebbers van het strand in Wasse
naar kunnen beter niet met de bus
gaan. Wie dat wel doet, moet drie
verschillende lijnen (43, 491 en 468)
nemen en dus twee keer overstap
pen (in Wassenaar zelf). Fietsen is
nog het meest aan te raden, want op
warme dagen raken de parkeerter
reinen bij Wassenaarse Slag snel vol.
Onderweg naar Noordwijk passeren
we een van de 'attracties' van de
Bollenstreek: Noordwijk Space Expo.
Een Amerikaans meisje met rugzak
en korte broek stapt uit, nadat ze
aan twee Nederlandse leeftijdsgeno
ten de weg heeft gevraagd. „Onder
nemend tiepje hoor", zeggen die, <üs
het meisje is uitgestapt.
Noordwijk, 12.24 uur
De Hoofdstraat is vol met Duitse,
Nederlandse en Engelse toeristen.
Even lunchen, een rondwandeling
over de boulevard maken en dan
naar Wassenaar met lijn 90.
Wassenaar, 12.59 uur:
Wie naar Duinrell wil, stapt uit op de
Dr. Mansveltkade. Vandaar kun je
ook lopen naar Wassenaarse Slag,
maar dat is nog een behoorlijke tip
pel. Die - overigens best leuke -
wandeling door de duinen duurt on
geveer een half uur.
Wie van hier terugwil naar Leiden
moet overstappen op lijn 43, die om
het half uur langskomt. Het over
stappen is geen hindernis, want
Connexxion zorgt ervoor dat de lij
nen op elkaar aansluiten.
Leiden, 15.30 uur:
Op een terras in Leiden luidt de con
clusie dat de Holland Rijnland Pas
voor weinig toeristen/busreizigers
(de pas is ook buiten het zomersei
zoen verkrijgbaar) aantrekkelijk is.
Vakantiegangers van het onderne
mende soort, die naar Diergaarde
Blijdorp willen en ook naar de
Kunsthal in Rotterdam, kunnen het
beste een 'zomerzwerfkaart' van
Connexxion aanschaffen.
ha
pri,
ge
en
De campinggasten van Duinf^
een middag naar Naturalis w
moeten eerst goed nadenkerj
een Holland Rijnland toerist
aanschaffen. Hetzelfde geldt1
toeristen die in Leiden verblij
een dagje naar het Katwijkse I
willen. Vanuit Leiden naar K#|
Wassenaar kost vier strippen
stappen mag dan binnen eerp®
en voor een 15-strippenkaart A
je 6,20 euro. Een toeristenpas,
vijf euro en is slechts door
soon te gebruiken.
Blijft over: de categorie toerisf3
veel en vaak korte ritjes wil mn
Ontbijten in Leiden, zwemmJ
Katwijk, een bezoek aan Spac e
in Noordwijk en weer dineren^*
den. Dan is een Holland Rijru
Toeristenpas voordelig. Maar**®
sen lijkt in dat geval leuker eri?1
keiijker.
Erna Straatsma
eg
'Kortingsbonnen..
zijn in ae maak'
Oi
Het is wel de bedoeling daijDC
pers van de Holland Rijnla^e
Toeristenpas enkele kortinjer
bonnen plus een overzicht^,
kaart van buslijnen in de Bf^j
lenstreek ontvangen. „Verv^-e]
lend dat die spullen er nog^ 2
zijn", zegt Frank van Leeuv
van de VW. „Binnen een v
worden ze bij de pas gele1
De beloofde kortingsbo
zijn volgens Van Leeuwen <i
der meer geldig in alle grot(
musea in Leiden. „Dat loop)
van 25 tot 40 procent koi
zegt Van Leeuwen. Verder li
looft hij een korting op het ji
rangement 'Dagje Leiden'
(broodje, kopje koffie en mu
umbezoek of rondvaart) en|
boekje 'planetenroute Noot
wijk' (hoort bij een wandelijj
Ook Duinrell zou de busreii
gers een korting van één euj
aanbieden.
Van Leeuwen: „We zijn e
bezig met het regelen van a
dere kortingen, zoals SpaceL~(
po, maar dat kost veel tijd. f
mijn spijt is daardoor het 1:
idee van kortingsbonnen v
vertraagd. Maar het is dus c
bedoeling dat dat wordt uiti
breid. De toeristenpas is no|
maar een pilotprojeet.
SCHRIJVENDE LEZERS
ANNO 1978, dinsdag 1 augustus
LEIDEN - Oudere Leidenaars herinneren zich met weemoed de ver
vlogen jaren toen café-restaurant In den Vergulden Turk nog aan de
Breestraat gevestigd was. Er heerste sfeer en gezelligheid. 'De Turk'
gold als een uitgelezen plaats om ontspannen te verpozen. Terrasjes
zijn nu schaars in Leiden, maar op de hoek van de Papengracht/Ge
recht is een klein en gezellig terras. Foto: archief Leidsch Dagblad
Foto's in deze rubriek kunnen worden nabesteld door binnen veertien dagen na
plaatsing 2,50 (voor een exemplaar van 13 bij 18 in zwart wit) over te maken op
gironummer 57055 t.n.v. Dagbladuitgeverij Damiate b.v. Postbus 507, 2003 PA
Haarlem, onder vermelding van Leidsch Dagblad, ANNO (Ld.(datum van
plaatsing) of door contante betaling aan de balie van het Leidsch Dagblad,
Rooseveltstraat 82 te Leiden. U krijgt de foto binnen drie weken thuisgestuurd.
COLOFON
Leidsch Dagblad
Directie; BAA Essenberg, G.P. Arnold
W.MJ. Bouterse (adjunct)
E-mail: directie@hdc.nl
Hoofdredactie: Jan Geert Majoor, Kees van
der Malen, Léon Klein Schiphorst (adjunct)
E-mail: redactie.ld@hdc.nl
HOOFDKANTOOR
Rooseveltstraat 82, Leiden, tel. 071-5 356 356
Postadres: Postbus 54,2300 AB Leiden.
Redactie fax 071-5 356 415
Advertentie fax 071-5 323 508
Familieberichten fax 023-5 '5° 567
ADVERTENTIES
071-5 356 300
Sprinters (rubrieksadv): 072-519 6868
ABONNEESERVICE
071-5128 030
E-mail. abonneeservice@hdc.nl
ABONNEMENTEN
Bij vooruitbetaling (acceptgiro)
p/m €19.60 (alleen aut ine)
p/kw €55.00 p/j €210,60
Abonnees die ons een machtiging verstrekken
tot het automatisch afschrijven van het
abonnementsgeld ontvangen €0,50 korting
per betaling.
VERZENDING PER POST
Voor abonnementen die per post (binnenland)
worden verzonden geldt een toeslag van €0,50
aan portokosten per verschijndag.
GEEN KRANT ONTVANGEN?
Voor nabezorging: 071-5128 030
ma t/m vr: 18-19.30 uur, za: 10-13 uur
AUTEURSRECHTEN
Alle auteursrechten en databankrechten ten
aanzien van (de inhoud van) deze uitgave
worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze
rechten berusten bij HDC Uitgeverij Zuid BV
cq. de betreffende auteur.
HDC Uitgeverij Zuid BV, 2003
De publicatierechten van werken van
beeldende kunstenaars aangesloten bij een
CISAC-organisatie zijn geregeld met Stichting
Beeldrecht te Amstelveen.
HDC Uitgeverij Zuid BV is belast met de
verwerking van gegevens van abonnees van
dit dagblad. Deze gegevens kunnen tevens
worden gebruikt om gerichte informatie over
voordeelaanbiedingen te geven, zowel door
onszelf als door derden. Heeft u hier bezwaar
tegen, dan kunt u dat schriftelijk laten weten
aan HDC Uitgeverij Zuid BV, Afdeling
Lezersservice, postbus 507,2003 PA Haarlem.
Als ik - zoals nu weer - van vakantie terugkom,
ligt er een berg kranten, waaronder het Leidsch
Dagblad. Ik volsta dan meestal met het lezen
van de koppen op de voorpagina en het Leidse
katern. Maar sinds u de cartoons van Peter van
Straaten hebt, sla ik ook de eerste binnenpagi-
na op om vooral niet zijn ironische kijk op on
ze moderne lifestyle te missen. Tot mijn verba
zing trof ik ook een lezersreactie aan, waaruit
bleek dat niet iedereen zijn cartoons een verrij
king van uw blad vindt! Tja, het Leidsch Dag
blad is natuurlijk een provinciale krant, maar
daarom is het juist zo aardig ook de wat min
der conformistische visie van Van Straaten aan
te treffen; dat geeft wat sjeu bij al dat kneuteri
ge stads- en regionieuws.
Hulde dus en ga vooral door met die cartoons.
Hans van Heugten,
Leiden.
Met belangstelling en aandacht
de woorden en zijn beleving
gelezen wat betreft politie, ille
galen en verslaafden.
Over een ding zijn wij het eens
met de heer Jaap Blokker; er
mag nergens en door niemand
gestolen worden. Maar wie
kaatst, kan de bal verwachten.
Wij willen aan de heer J. Blok
ker vragen: stopt u nu eens met
het systeem 'Nu kopen, later
betalen'.
En wat wij al helemaal niet be
grijpen is uw financiering zon
der toetsing bij BKR in Tiel.
Minderjarige mensen zonder
vast inkomen, mensen die niet
begeleid worden uit een gevan
genis of kliniek enz. U en vele
anderen zorgen ervoor dat die
mensen er zelf al helemaal niet
uitkomen.
Alle banken in Nederland moe
ten stoppen met hun pinauto
maten beschikbaar te stellen
voor de Comford card BV, ver
kregen door de bemiddeling
van de winkels van Jaap Blok
ker.
Onze raad aan u is: waar u een
hartgrondige hekel en minach
ting voor voelt, daarmee moet
u ook absoluut geen zaken
doen, dan pas wordt u geloof
waardig.
K. van der Gugten,
Vereniging relaties van
gedetineerden en
ex-gedetineerden,
afd. Katwijk
Fot
Al jaren wordt er zwaar gediscus
sieerd over het winnen van scho
ne energie door middel van wind
molens, zogenaamd milieuvrien
delijke of groene stroom. Naar al
meermalen is aangetoond, zal de
aanleg van deze windmolenpar
ken - zoals nu ook gepland in zee,
buiten zicht uit de kust - een hele
dure investering worden waarbij
het rendement gering is, vooral
ook door het feit dat men vai ij(
natuur afhankelijk is en er ve n]
windluwe periodes zijn. l
Blijkbaar loopt onze overhek id
met molentjes, want zij wil d iai
zalig plan hoe dan ook doorz le
ten. Waarom nog steeds niet qj
kozen voor kernenergie? va
el
P. van R e\
LEIDS DIALECT
Ik ben een zeer slechte slaper.
Al zo lang als ik me kan herin
neren. Ik moet eerst een paar
uur lezen voor m'n ogen wat
gaan luiken. En als ik eenmaal
slaap, dan word ik om 't uur
wel weer even wakker. Mijn
lieve, oude, joodse moeder zei
vroeger altijd dat alleen slech
te mensen slecht slapen, maar
dat ik een uitzondering vorm
de. Ik hoop maar dat ze gelijk
had. In het Leids heet dat pro
ces van licht slapen, wakker
worden, 10 minuten liggen
draaien, weer indommelen en
dat zo de hele nacht door: ha
newaken. Mooi woord. De
haan kondigt immers het eer
ste krieken van de dag door
zijn gekraai aan en daarom is
hij het zinnebeeld van de
waakzaamheid. Weliswaar
een andere waakzaamheid
dan die van de slechte slaper,
maar toch: hij heeft te maken
met wakker worden. In het
'Haneboek' uit 1797 staat het
brave, moralistische rijmpje:
Wanneer gij, 's morgens
vroeg, 't gekraai hoort van den
haan,
Dan, lieve Kinders! moet gij
uit het bedde opstaan.
In geen enkel woordenboek
komt dit woord hanewaken
voor, wel een woord dat ervan
afgeleid zou kunnen zijn, na
melijk hanewacht. Alleen be
tekent dat iets heel anders. In
een 17de-eeuwse roman, van
een mij verder onbekende
schrijver Viverius, gaat het
onder andere over 'Een
vrouw, die als 'er Man van
huys was, aan een ander de
hanewacht beval.' Wat dat be
tekent is duidelijk. De heer
des huizes moet waakzaam
zijn. Net als de haan. Als een
goed huisvader staat hij mid
den in de nacht op als hij be
neden in de huiskamer ge
stommel hoort. Hij sluipt de
trap af om poolshoogte te ne
men. Meestal is er niets aan
de hand, maar hij heeft zijn
plicht gedaan.
Dit soort waakzaamheid zal
zeker niet bedoeld zijn in dat
citaat van Viverius. Mevrouw
heeft die man heel bewust
een ander bevel gegeven. De
haan is ook het symbool van
een onvermoeibaar erotisch
verlangen en vermogen: man
netje is van huis, mevrouw
verlangt zeer naar een heerlij
ke streling en verzoekt een
vreemde heer haar die strelin
gen 'toe te brengen'. Onge
twijfeld ook een soort van
waakzaamheid. En zeker ook
een plezieriger waakzaamheid
dan een hele nacht alleen
wakker liggen en woelen.
Klats. Vroeger bestond de ge
woonte om met Sinterklaas de
sinterklaaskoeken te versieren
door het opplakken van ver
guldsel. Koekvergalden heette
dat, of ook wel koekplakken.
De Leidse student Nicolaas
Beets (=Hildebrand) schrijft in
zijn 'Camera Obscura' uit
1836 hierover:
'Nu kind! van avond vergul
den, hoor! Hildebrand mag je
komen halen als hij pleizier
heeft; en dan moet hij wat
vroeg gaan, dan kan hij nog
reis =nog 'ns een keer) mee
trekken loten) om het lang
ste brok.'
Een brok betekent hier 'ge
broken speculaas'. Het is mo
gelijk dat het in deze beteke
nis een Leids woord is, want
Beets studeerde tenslotte in
Leiden, maar helemaal zeker
ben ik daar niet van. Wat ik
wel met grote stelligheid kan
zeggen is dat brok in Leiden
het woord is voor 'balletjes
van dik en taai gekookte sui
ker of stroop', die in andere
plaatsen veelal kokinjes of
babbelaars genoemd worden.
Een brok is eigenlijk iets dat
ergens van afgebroken is. Het
woord zegt het al. Maar niet
alle woorden spreken voor
zich. Zo is het Leidse woord
voor een grote, dikke bonbon
klats. En probeer dat nu maar
eens te verklaren. Klats is een
geluidnabootsing. Bijvoor
beeld van een klap met de
hand in een vloeistof. Net als
plets. En dat plets komt in ver
schillende dialecten voor
de zin van 'een plat, dun le
nenkoekje' of 'een plat, z
koekje'. Dat kan ik me no -ü
wel voorstellen: je pletst i j
een zekere hoogte het be: a
in de koekenpan, dat ma; la
het geluid dat een beetje 1(j
'plets' lijkt en ziedaar: hel
woord plets voor 'flensje'
geboren. Maar nu die kla l(
Dat is helemaal geen dun ,j.
stukje snoepgoed, maar ji w
een dikke brok. Taal is no^
logisch, zei mijn leraar NfLj
lands altijd. En dat wordt e(
hiermee wel weer beweze
i
Met dank aan M.C. Schild
Reacties en tips voor deze
briek kunt u sturen naarfi
dactie van deze krant. Pos
54, 2300AB Leiden, ondet
melding van de rubrieh
'Leids dialect". E-mailen n
de auteur kan ook:
heestermans@inl. lil
Hans Heestermans.
