De thinnersnuivers van Turkije
Huurmoordenaars liquideren
Russische topfunctionarissen
'Deze jongens zijn niet normaal, ze zijn ziek'
Dood op
bestelling
den met een gat in zijn hoofd. Het
probleem is opgelost: niemand ont
kent nog dat er een lening is ver
schaft en de bank neemt het ingeni
eursbureau over. Sjlenov: „Deze
zaak roept allerlei vraagtekens op,
maar de politie kwam al snel tot de
conclusie dat de directeur was geval
len.'' De journalist vermoedt dat de
politie betaald is om de zaak in de
doofpot te stoppen. „Dat huurmoor-
den zelden worden opgelost, is voor
al te wijten aan de corruptie bij de
politie."
Uit woede over de beperkte pakkans
bij huurmoorden heeft de organisa
tie voor het midden- en kleinbedrijf,
Opora Rossii, een fonds opgericht
voor onderzoek naar afrekeningen.
Inmiddels zit er een miljoen roebel
in kas, maar Opora blijkt het geld al
leen aan de politie te mogen geven.
„We zoeken nu uit hoe we het juri
disch het beste kunnen aanpakken",
zegt woordvoerster Svedana Noe-
goemanova. „We willen natuurlijk
garanties dat het geld goed besteed
wordt." Het wantrouwen is groot,
beaamt ze. „De meeste van onze le
den vrezen de politie meer dan
huurmoordenaars.
Het wilde oosten
In Rusland werden dit voor
jaar in een tijdsbestek van
nog geen anderhalve maand
zeven machtige mannen ver
moord:
26 april: Parlementslid Sergej
Joesjenkov wordt voor zijn
huis meerdere keren in ae
rug geschoten. Na de moord
op gouverneur Valentin Ts-
vetkov in oktober 2002 en de
liquidatie van parlementslid
Vladimir Golovljov in augus
tus 2002, is loesjenkov de
derde hooggeplaatste politi
cus binnen een jaar die om
het leven komt.
19 mei: In de haven van Sint
Petersburg wordt havendirec
teur Michail Sinelnikov voor
zijn huis doodgeschoten.
26 mei: Maffiabaas Konstan-
tin Jakovlev, alias 'Kostja het
graf, wordt in Moskou door
motorrijders met machinege
weren neergeschoten. Twee
vrienden van Kostja komen
ook om het leven. Een jonge
vrouw raakt zwaar gewond.
29 mei: Een directeur van
olieconcern Yukos, Farit Ga-
zimov, wordt in Irkoetsk van
dichtbij meerdere keren be
schoten. Hij sterft ter plekke.
5 juni: Een motorrijder schiet
op klaarlichte dag Alfred Ler-
ner, hoofd van het Meyer-
hold-theater in Moskou,
dood.
6 juni: Kremlin-vertrouwe-
ling Igor Klimov, algemeen
directeur van Almaz-Antei,
een staatsbedrijf dat de wa
penverkoop controleert,
wordt voor zijn huis doodge
schoten.
6 juni: Sergej Sjtsjitko, direc
teur bij Almaz-Antei, wordt
buiten Moskou vermoord.
ZATERDAG
19 JULI
2003
Gouverneur Valentin Tsvetkov, alias 'de bulldozer', vermoord op weg naar een vergadering in Moskou.
Foto: Archief/GPD
Een kogel uit een pistool met geluiddemper
beëindigt in Rusland de mooiste carrières. Een
gouverneur, twee parlementsleden en tal van
zakenlieden stierven de laatste maanden door
het werk van huurmoordenaars. Poetins
'dictatuur van de wet' is nog ver weg. „Een
bestelde moord is soms de enige manier om een
conflict op te lossen.'
door Frank Hendrickx
Moord op bestelling. Tal van prominenten werden de
laatste maanden slachtoffer van huurmoordenaars.
Foto: Archief/GPD
Valentin Tsvetkov, alias 'de
bulldozer', was de machtig
ste man in de provincie
Magadan, in het uiterste oosten van
Rusland. Het gebied was vroeger be
rucht vanwege de strafkampen, te
genwoordig is Magadan de plek met
het hoogste aantal werklozen, suï-
cidalen en alcoholisten van Rusland.
Tsvetkov had niet alleen de politieke,
maar ook de economische macht in
handen. Met een zakenimperium
opgebouwd uit goud, vis en alcohol
- de drie rijkdommen van Magadan -
was hij uitgegroeid tot een onaan
tastbare. Iedereen, zelfs rechters,
danste naar zijn pijpen.
Tsvetkov was die ochtend voor een
vergadering naar Moskou gekomen.
Druk pratend in zijn mobiele tele
foon legde hij de weg af naar toren
nummer 19. Hij was tien meter van
de ingang verwijderd toen een jon
gen, met een wollen muts diep over
zijn hoofd getrokken, achter hem
opdook. Rustig haalde de jongen van
onder zijn zwarte leren jas een pis
tool met geluiddemper tevoorschijn.
Hij richtte het wapen, opgebouwd
uit de beste delen van een Makarov
en een Izj, op het achterhoofd van
Tsvetkov. Een seconde later zakte de
gouverneur in elkaar. De onaantast
bare stierf weerloos.
Dood op bestelling, in Rusland kijkt
niemand er van op. Het opinieblad
Vlast (Macht) publiceerde in juni
een handzame plattegrond van Mos
kou met alle huurmoorden van de
afgelopen maanden. Gohvemeurs,
parlementsleden, zakenmannen en
criminelen: niemand lijkt veilig voor
de huurmoordenaars. En dat terwijl
president Poetin bij zijn aantreden
in 2000 de 'dictatuur van de wet' be
loofde.
„Honderd procent veiligheid bestaat
niet", zegt Michail Titkov, één van
de beroemdste bodyguards van de
stad. De KGB-generaaï b.d. steekt in
de lobby van het statige hotel Metro
pol een ultradunne sigaret op. In
zijn gouden aansteker staat de naam
van zijn beveiligingskantoor gegra
veerd: Victoria. Titkov geeft een
praktijkvoorbeeld. Een topman uit
de reclamewereld rijdt in het cen
trum van de stad richting zijn kan
toor. Het verkeerslicht springt op
rood en de auto stopt. Precies op dat
moment komt er een jongen op de
auto aflopen, schiet de reclameman
van dichtbij in de borst en loopt
weer weg. „Toevallig", zegt Titkov.
„De moordenaar wist precies waar
de auto zou stoppen." Hoe kan dat?
De ex-KGB-er lacht: „Iemand be
diende de stoplichten op afstand."
Meedogenloos
Professionals zijn het, de Russische
huurmoordenaars. Afkomstig uit het
leger, politie of de geheime dienst.
Vaak hebben ze gediend in conflict
gebieden als Tsjetsjenië, Nagomo-
Karabach, Transdnjestrië: leerscho
len voor meedogenloosheid. Ze zijn
afgedankt door de staat, werkloos,
bitter. Iedereen kent zo iemand in
zijn omgeving. Moord is een manier
om uit de problemen te komen. En
het moordwapen is zo gevonden.
Het land is vergeven van de ongere
gistreerde wapens. „We hebben zo
veel jongens die er toe in staat zijn",
zegt Titkov. „En de kans dat ze ge
pakt worden door de politie, is
klein." Huurmoordenaars moeten
eerder de toom van opdrachtgevers
vrezen. Niemand laat belastend ma
teriaal graag vrij rondlopen. En wie
gaat de moord op een aan lager wal
geraakte ex-militair oplossen? De
politie heeft wel iets beters te doen.
Nee, zijn werk is er niet gemakkelij
ker op geworden, zegt Titkov. En hij
is wat gewend. Vroeger liep hij aan
de zijde van belangrijke Sovjetlei
ders. De foto's dienen als bewijs: Tit
kov samen met Brezjnev bij het Wit
te Huis en op Camp David, Titkov
met Gorbatsjov in Parijs. Hij herin
nert zich hoe de lijfwachten van
Nixon vroegen hoeveel hij verdien
de. „Voor de zekerheid verdubbelde
ik het bedrag, maar nog dachten ze
dat het per week was en niet per
maand."
Nu, in het nieuwe Rusland, verdient
Titkov beter. Hij is niet langer het
schild en zwaard van de staat, maar
van 'objecten en personen'. Klanten
genoeg. „Overal waar geld is, daar
komen mensen op af die dat geld
willen afpakken. Want alles draait
om geld." Geld heeft het grote Rus
land op drift doen raken, meent de
veteraan. „Een professional vraagt
20.000 dollar, een zwerver schiet ie
mand neer voor 200 dollar, maar het
principe is hetzelfde."
Sommige statistieken wijzen uit dat
het aantal huurmoorden in Moskou
is afgenomen onder Poetin, van zo'n
drie per maand in 1994 naar twee
per maand nu. Maar volgens onder
zoeksjournalist Roman Sjlenov is de
daling 'een mythe'. „Het probleem is
dat er helemaal geen betrouwbare
informatie is over dit onderwerp",
zegt de misdaadverslaggever van
Novaja Gazeta. „Niemand binnen de
politie houdt zich er systematisch
mee bezig. Mijn eigen waarneming:
het aantal huurmoorden is zeker
niet afgenomen."
Zakelijk geschil
In de kantine van Novaja Gazeta
doet Sjlenov zijn theorie uit de doe
ken. Huurmoord is de voortzetting
van de economie met andere mid
delen. De reden voor een afrekening
is altijd een zakelijk geschil en het
onvermogen om dat op een gecivili
seerde manier om te lossen. De
moord op Tsvetkov is een goed
voorbeeld. Iemand die slecht behan
deld wordt door zo'n machtig figuur
kan nergens terecht. „In Europa
stapt zo iemand naar de rechter,
maar in Rusland heeft dat geen zin",
zegt Sjlenov. „De rechterlijke macht
is niet onafhankelijk en dus is er nie
mand die recht kan doen. Een be
stelde moord is in sommige gevallen
de enige manier om een conflict te
beëindigen.''
De waarheid blijft vaak troebel, zo il
lustreert Sjlenov met een voorbeeld
uit de wapenindustrie. Een ingeni
eursbureau raakt in conflict met een
aandeelhouder, een tamelijk onbe
kende bank uit Moskou. De bank
beweert een lening te hebben ver
schaft die nooit is terugbetaald en
eist een meerderheidsbelang in het
ingenieursbureau op. De directeur
ontkent echter dat er ooit een lening
is verschaft. De twee partijen liggen
maandenlang met elkaar in de
clinch, totdat de directeur plotseling
dood in zijn kantoor wcfrdt gevon-
Ze zijn niet veel ouder dan
zeventien jaar, de
thinnersnuivers die de
grote steden in Turkije
onveilig maken. Met hun
straatterreur jagen ze
Turken en toeristen de
stuipen op het lijf. Zelfs de
gevangenissen weren de
agressieve straatkinderen.
'Aman Allahim (mijn god) kijk uit', zegt een
man bij een overdekt fruitkarretje geschrok
ken, als hem wordt gevraagd naar de thin
nersnuivers. „Ik bid elke dag dat mijn dochters
nooit in aanraking komen met die griezels.
Mijn vrouw en ik zijn daar zo bang voor, voor
al nadat we hoorden van een groepsverkrach
ting in Istanbul."
Onlangs werd in de Istanbulse wijk Atak'y een
24-jarige vrouw opgepakt wegens de moord
(door verstikking) op haar vier dagen oude ba
by. De vrouw werd op heterdaad betrapt toen
ze de baby begroef in een park. In haar verkla
ring aan de politie vertelde de jonge moeder
dat ze zwanger was geworden na een groeps
verkrachting door thinnersnuivers. De ver
krachting vond 's avonds plaats in een leeg
pand in de wijk Yenibosna waar de vrouw
werkt. Uit schaamte verzweeg ze lange tijd
haar zwangerschap voor haar ouders. Die lie
ten haar aan haar lot over. Het kind kwam uit
eindelijk ter wereld in de badkamer van het
huis van een vriendin. Vier dagen later besloot
de vrouw haar baby te vermoorden.
„Verkrachten, doodknuppelen, doodsteken,
de thinnersnuivers zijn overal toe bereid, zo
lang ze maar krijgen wat ze willen", vertelt
Mehmet (gefingeerde naam), hoofdagent van
het politiekantoor in Beyoglu, Istanbul. „Bene
veld door de thinner voelen de jongens geen
pijn, hebben ze geen geweten. Ze hebben niets
te verliezen en zijn daarom zo angstaanjagend.
Met een bijl de arm van een vrouw afhakken
voor haar gouden armbanden vinden ze heel
normaal. Zulke incidenten vinden steeds vaker
plaats in Turkije."
De thinnersnuivers zijn veelal (straat)kinderen
van Koerdische gezinnen die vanuit het arme
zuidoosten van Turkije naar Istanbul trekken,
in de hoop daar een bestaan op te kunnen
bouwen. In het westen wacht hen echter niets
anders dan nog meer armoe en ellende. Hun
kinderen belanden in de criminaliteit. Om te
'ontsnappen' aan het keiharde straatleven be
ginnen ze met het snuiven van thinner.
„Als ze geld of sigaretten van je willen, moet je
het gewoon geven", is het advies van hoofd
agent Mehmed. Weigeren kan je je leven kos
ten, zo blijkt uit het forse aantal dodelijke inci
denten in de afgelopen maanden. De meest
spraakmakende moord betrof die op de 33-ja-
rige kapitein Zeki Sen. Hij liep om vier uur 's
ochtends op het Taksimplein in Istanbul toen
enkele thinnersnuivers hem om geld en siga
retten vroegen. Sen werd doodgestoken omdat
hij de jongens sommeerde op te rotten. De da
ders zijn opgepakt, maar de verwachting is dat
ze snel weer vrijkomen. In dezelfde week van
de moord op de kapitein werd een schoenma
ker gedood. Kort daarop werd een politieagent
ernstig verwond door een groepje snuivers.
Tinerciler (thinnersnuivers) zaaien dood en
verderf in Istanboel', kopten de kranten. Zelfs
de politie geeft te kennen nauwelijks raad te
weten met deze jongens.
Straatkinderen kunnen in Turkije terecht in
opvanghuizen. „Maar met thinnersnuivers
kunnen we niks beginnen", zegt Yusuf Ahmet
Kulca, voorzitter van de Vereniging voor de
Straatkinderen in Istanbul.Als de thin
nersnuivers bij ons komen, houden ze het niet
langer dan twee dagen vol. Kinderen die net
zijn begonnen met snuiven, kunnen we soms
nog helpen. Verder staan we machteloos." Ze
opsluiten heeft helemaal geen zin volgens Kul
ca. „Deze jongens zijn niet normaal, ze zijn
ziek. De gevangenissen willen hen niet eens
hebben." Het meest zorgwekkende is volgens
Kulca dat het aantal misdaden door thin
nersnuivers met de dag toeneemt. „Vrijwel el
ke dag staan de media er bol van."
De economische crisis, die al sinds 2000 duurt,
is een van de grootste oorzaken van de groei
ende criminaliteit, beweren Kulca en hoofd
agent Mehmet stellig. Kulca: „Intussen blijft
ook het bevolkingsaantal toenemen. De men
sen hebben geen werk en komen om van de
honger. Wat doen ze? Ze gaan stelen. Maar
ook de slachtoffers zijn arm. Het geld dat van
ze wordt gestolen, is misschien wel het enige
wat ze hebben. Dus plegen ze verzet, met ge
vaar voor eigen leven.
Wat doen de daders? Ze slaan en hakken erop
los. Het is verschrikkelijk wat er nu gebeurt in
Turkije." De enige manier om dit probleem
aan te pakken, is door te investeren in het oos
telijk deel van het land waar de armoede erg
groot is, meent Kulca. „Daarmee houden we
de trek naar het westen tegen, want daar be
gint alle ellende mee. De regering had al veel
door Fidan Ekiz
Door de toenemende armoede in grote delen van Turkije is er weinig toekomstperspectief voor de
jeugd. Foto: GPD/Burhan Ozbilici
eerder moeten ingrijpen."
Yusuf, een van de slachtoffers, weet hoe mee
dogenloos de thinnersnuivers kunnen zijn.
Het was laat in de avond toen hij enkele weken
geleden naar zijn huis in Suhalye in Istanbul
liep. ,Abi sigara ('Broer geef ons sigaretten'),
hoorde ik iemand fluisteren. Toen ik omkeek
zag ik in het donker een paar jochies zitten.
Hun gezichten gingen schuil achter in thinner
gedoopte doekjes. Hun ogen zag ik wel. Die
waren wijd opengesperd, met een agressieve
blik. Ik schold ze uit en liep door. Binnen en
kele seconden werden die trage jongens hy
peractief, ze sprongen op van de bank waarop
ze zaten en vielen me aan met ijzeren staven."
Nadat ze Yusuf in elkaar hadden geslagen, na
men de jongens de benen. „Ik dacht dat ik
doodging. Een buurman had ons gehoord en
kwam me helpen. Mijn ribben waren gebro
ken, mijn gezicht was opgezet." Yusuf heeft
geen aangifte gedaan bij de politie. Dat heeft
volgens hem geen zin. „Binnen no time staan
die jongens weer op straat. Zelfs de politie is
bang voor hen. Het enige wat je kunt doen is
hopen dat je nooit met ze te maken krijgt."
