Oudere soms gevaar op de weg
GESPREK VAN DE DAG
het net
'People powered Howard' regeert al op
Archeologen vinden oudste
huis van West-Nederland
Kinderen hebben moeite ouders te vertellen dat rijvaardigheid achteruit gaat
■mr--
Ik praatte met Ducrot
is o
lom
ZATERDAG ig JULI 2OO3
DAGELIJKS LEVEN
ii
Oir is eeivi wmkt' wat joU-ie Tot woo
TüE ÖETItW H&ÖÖEAZIJN HlXe&J /HA-AR- 8LX>m VvyvfcA/
MENSELIJK
Het oudste huisje van West-Neder
land hebben archeologen de afgelo
pen weken gevonden bij Schipluiden
in Zuid-Holland. De onderzoekers
stuitten op de plattegrond van een
huisje van 4 bij 6 meter, dat waar
schijnlijk tussen 3800 en 3600 voor
Christus is gebouwd.
Onder de vondsten waren volgens
projectleider C. Koot verder de stof
felijke resten van vier volwassen
mannen. De groep archeologen
werkt in opdracht van het Hoog
heemraadschap van Delfland. Op die
plek in de Hamaschpolder moet
over een paar jaar een nieuwe water
zuiveringsinstallatie verrijzen. Mede
werkers van de Universiteit van Lei
den voeren de opgravingen uit.
Koot sprak van een belangrijke
vondst in de zoektocht naar tekenen
van de eerste honkvaste bewoners
van West-Nederland. In het zuiden
en oosten van het land vonden bo
demonderzoekers al ouder bewijs
van permanente bewoning: overblijf
selen uit ongeveer 5000 voor Chris
tus. Het is onduidelijk waarom het
langer duurde voordat mensen in
het westen ook veranderden van ja
gers en verzamelaars in boeren die
het jaar rond op één plek bleven.
ANP
De Amerikaan Richard Rodriguez,
die zondag het WERELDRECORD
in een ACHTBAAN RIJDEN' verbe
terde, is met beide benen terug op
de grond. Woensdag moest hij het
na 147 uur voor gezien houden in
het Duitse pretpark in Hassloch om
dat het ging onweren. Eigenlijk had
Rodriguez zaterdag al kunnen stop
pen. Toen overtrof hij de 35,5 uur
die twee Japanners vorig jaar in een
achtbaan doorbrachten. Maar hij
was vastbesloten nog een tijdje door
te gaan. Om in het Guinness Book
of Records te komen moest hij rond
de klok bezig blijven. Per acht uur
mocht hij een kwartier pauzeren.
Om toch te kunnen slapen stapte hij
's avonds over in een langzamere
achtbaan met kleinere loopings.
'Six Feet Under', de dramaserie over
een BIZARRE FAMILIE die een be
grafenisonderneming runt in Los
Angeles, is zestien keer genomi
neerd voor een Emmy Award. Dat is
de belangrijkste onderscheiding op
televisiegebied in de Verenigde Sta
ten. De NPS zendt de serie in Ne
derland uit. De dramaserie 'The
West Wing' kreeg vijftien nomina
ties. De serie die gaat over de peri
kelen binnen het Witte Huis. De se
rie was vorig jaar voor de derde keer
achtereen winnaar in de categorie
'beste dramaserie'. Een andere goe
de kanshebber voor een Emmy is de
MAFFIASERIE 'The Soprano's' (fo
to). Deze series nemen het dit jaar
tegen elkaar op om de Emmy voor
'beste dramaserie'. Met dertien no
minaties elk zijn de comedieseries
'Everybody loves Raymond' en 'Sex
and the City' het meest genomi
neerd van de comedies. Zij moeten
het onder andere opnemen tegen
'Friends'. Foto: VARA
Het Londense veilinghuis Christie's
veilt 18 september vijftig veelal met
Swarovski-glitters bezaaide JAPON
NEN van SHIRLEY BASSEY. De
zangeres staat de jurken af ten bate
van goede doelen, onder meer een
kinderziekenhuis. Het zijn creaties
uit haar gehele loopbaan van de re
centelijk tot Dame gepromoveerde
artieste. Ze werd in 1964 wereldbe
roemd met het James Bond-lied
Goldfinger en oogstte veel succes
met het ook bij deze veiling weer zo
passende lied Diamonds are forever.
Douglas Darnell ontwierp de meeste
jurken, die nog de inauguratie van
president Kennedy met haar gezang
opluisterde. Foto: EPA
Duitse fans van de boeken over de
tovenaarsleerling HARRY POTTER
zijn zelf vast aan de vertaling van
het vijfde deel van de succesvolle
reeks, De Orde van de Feniks, be
gonnen. De DUITSE VERTALING
van het boek van J.K. Rowling komt
officieel pas op 9 november uit. Via
een forum op de website harry-auf-
deutsch.de sturen duizenden Pot-
ter-fans vertaalde delen van het 766
pagina's tellende boek door aan el
kaar. De Orde van de Feniks, dat op
21 juni uitkwam, is zodoende al vijf
tien keer in zijn geheel vertaald.
Vrijwilligers lezen de verschillende
versies door en stellen van de beste
stukken een volledige versie samen.
liw
hte
voor de verkiezingen van volg ''e
jaar als gevolg van Deans inte w
netsuccessen nog eens goed o
der de loep zullen nemen.
De Democraten waren pionit |Cl
het samenbrengen van politie
internet. De eerste presidents IH
didaat die email benutte in zij
campagne was in 1992 de Dei 1,1,1
craat Jerry Brown uit Californ el\
De eerste webpagina voor pre10
ganda voor een kandidaat wa p.r
van senator Dianne Feinstein
Democrate uit Califomië. Inj av<
verre een kandidaat kan winn
dankzij internetgebruik is niet e 8
duidelijk. Maar aangenomen
wordt dat de eerste Amerikaai
politicus die dankzij het intenD
een verkiezing won Jesse Ven mC
was. Hij werd in 1998 als onal ü0'
hankelijke kandidaat gekozer, 'r
gouverneur van Minnesota.
de
ANP 'el'
dot
In Amerika reed een hoogbejaarde
automobilist woensdag negen
mensen dood. Ook in Nederland
blijven ouderen tot op steeds-hoge
re leeftijd autorijden. Sommigen
weigeren, tegen beter weten in, te
erkennen dat ze een gevaar op de
weg vormen.
In 1992 kregen de inmiddels over
leden vader en moeder van Astrid
Ponsioen een auto-ongeluk. Haar
vader, achter in de zeventig, zat
achter het stuur toen een andere
auto op hen inreed. Die wagen
kwam van rechts en reed veel te
hard. Ponsioens vader had hem
voorrang moeten verlenen maar
zijn reactievermogen was niet
meer je van het.
Steeds meer ouderen rijden tot op
hoge leeftijd auto. Het zijn onaf
hankelijke mensen, die al tiental
len jaren een eigen auto hebben
en veel waarde hechten aan hun
mobiliteit. Meestal is er niets aan
te merken op hun rijgedrag, maar
als hun rijvaardigheid minder
wordt hebben ze het zelf vaak niet
door. Ze rijden dan bijvoorbeeld
tachtig op de snelweg, doen er
tien minuten over hun auto te
parkeren of karren doodleuk naar
Italië terwijl ze staar hebben.
Ponsioen had na het ongeluk van
haar ouders liever niet dat haar
vader weer achter het stuur zou
gaan zitten. Ook zijn rijvaardig
heid ging al een tijdje achteruit.
Hij zat vaak afwezig in de auto en
reed veel te hard op kruisingen af.
Zelf vond hij dat hij prima kon rij
den. Hij had immers al zestig jaar
ervaring en had nooit eerder een
ongeluk gehad.
En daar begon voor zijn kinderen
het probleem: Hoe vertel je je va
der dat hij beter niet meer kan rij
den? 'Pa, je bent een gevaar op de
weg'? Ponsioen kon het niet zeg
gen. „Het onderwerp was onbe
spreekbaar", vertelt zij. „Als we
het toch ter sprake brachten,
werd hij boos. Natuurlijk wilden
we hem niet kwetsen, maar we
wilden ook niet dat hij nog lange
afstanden zou rijden."
Uiteindelijk lukte het Ponsioen
met zachte drang en veel tactisch
manoeuvreren met haar vader af
te spreken dat hij alleen nog maar
kleine stukjes zou rijden. Voor
boodschappen of voor bezoekjes
aan zijn kinderen in de buurt.
„We snapten best dat zijn mobili
teit belangrijk voor hem was. En
hij was er niet de man naar om
hulp te vragen. Hij wilde zelf rij
den, onafhankelijk zijn. Als hij de
weg kende, vonden we dat wel
verantwoord. Pas op onbekend
terrein werd hij zenuwachtig."
Ook voor de 77-jarige en nog
steeds autorijdende moeder van
-
De politie onderzoekt de auto van de bejaarde Amerikaan die woensdag inreed op de bezoekers van een markt in Santa Monica.
Foto: AFP/Hector Mata
Agenten nemen de bejaarde automobilist in hechtenis na het drama op
de markt in Santa Monica. Foto: EPA/Gerald Saldo
Cees Grol is vrijheid en mobiliteit
erg belangrijk. Vorig jaar zomer
nog reed zij met haar kinderen en
kleinkind naar het Italiaanse Pisa.
En deze week zocht ze haar zoon
vanuit de stad Groningen op in
zijn huis in Termunt. Grol voelt
zich geen moment ongerust als
zijn moeder in de auto stapt. „Ze
rijdt nog goed. Natuurlijk wif-ik
niet dat ze alleen op vakantie gaat
met de auto, maar dat wil ik van
mijn kinderen ook niet", zegt hij.
Grols moeder heeft haar kinderen
gevraagd het te zeggen als zij den
ken dat het niet meer gaat. „Ze
ziet ons als gelijkwaardig en is
heel open. Ze zou stoppen met
rijden als wij dat beter zouden
vinden. Maar ik kan me voorstel
len dat het erg moeilijk is je ou
ders te vertellen dat ze niet meer
zo goed kunnen rijden als je nog
een echte kind-ouderrelatie
hebt."
Saskia Bonger
Oud, maar ook versleten?
ledereen vanaf zeventig jaar
moet zich één keer in de vijfjaar
medisch laten keuren om zijn rij
bewijs te houden. Bij de keuring
let de arts op het functioneren
van armen, benen, ogen en wer
velkolom, meet hij de bloeddruk
en controleert op suikerziekte.
Ook de geestelijke vermogens
worden onderzocht.
De arts vraagt dan of de oudere
autorijder kan vertellen hoe hij
naar hem toe is gekomen (oriën
tatie), hij kijkt of de automobilist
bijvoorbeeld nog knoopjes dicht
kan maken (praktische vermo
gens) en of hij zich verzorgt (so
ciale vaardigheden).
Als er twijfels zijn over de fysieke
gesteldheid van een bejaarde au
tomobilist moet hij of zij een rij
test afleggen. Daarbij wordt sim
pelweg gekeken of het geconsta
teerde gebrek invloed heeft op
het autorijden. Het rijbewijs kan
ook voor minder dan vijfjaar ver
strekt worden of met nadere
voorwaarden. Bij dat laatste
staat bijvoorbeeld in het bewijs
dat de automobilist alleen in een
automaat mag rijden.
zijn
adk;
inD
Een reactietest wordt niet afj ?en
nomen. Volgens R. Bredewou 'J*e
hoofd medische zaken van h< ver<
CBR, zegt het reactievermoge tóm<
niet zoveel. „Ik heb liever een e£n
tomobilist die minder snel re
geert maar wel al ver van tev1101
ren goed kijkt wat er op een »en-
kruispunt gaande is, dan and 13
om." us 0
Artsen hebben weinig kritiek |j" v
de medische keuring, maar b b 8e
het ministerie van verkeer ko ee
echter al tijden een stroom 311 v
klachten binnen van ouderen
vinden dat het te lang duurt
voordat alle formaliteiten zijl 0 1
gerond. Daarnaast zou de m<
sche test te veel kosten. Het i VlU
nisterie bekijkt momenteel o
efficiënter gekeurd kan word
Daarnaast is de Europese Cof v'uc
missie bezig het rijbewijsbele Beva
verder aan te scherpen. Auto 31
bilisten in de Europese Unie c
moeten straks vanaf hun vijf P"a
veertigste jaar een ogentesti |do
dergaan. De medische keurin Ken'
wordt verplicht voor rijbewiji J3"
zitters vanaf zestig jaar.
In het café zat een groep wielerjoumalisten en een
enkele oud-coureur aan de maaltijd. Ik mocht aan
schuiven omdat ik ook wel eens een stukje over wiel
rennen schrijf. Er werd geredetwist over de vraag wat
het fraaiste staaltje hardrijden uit de wielerhistorie
was. „De tijdrit van Indurain in de Tour van 1994",
zei MartSmeets. „Tjsmil die in een rechtstreeks duel
Museeuw versloeg in de finale van Parijs-Roubaix,
ook in '94", aldus Peter Winnen. De Rotterdamse
journalist Peter Ouwerkerk, hij hoort in de Tour al
jaren tot het meubilair, hield het op Fedor den Her
tog die ooit tijdens een demarrage vrachtwagens die
op het parcours reden, voorbij ging. Toen de verhalen
mythische vormen aannamen CGert-Jan Theunisse is
in Zuid-Afrika tijdens een training ooit voorbij ge
fietst door een neger op een bakfiets'), kwam de soep.
Tegenover mij zat Maarten Ducrot, een ex-renner die
op het gebied van hardfietsen ook een naam had
hoog te houden. „Ik zat ooit met een groepje aan het
wiel van een Rus, een zekere Soukhorontchenkov",
zei Maarten. Hij reed van ons weg, maar niet door
te demarreren. Hij reed alleen maar een heel klein
beetje harder dan wij. Wat we ook deden, we konden
hem niet houden. Hij won, maar vooral de manier
waarop vergeet ik nooit.
Zelfwas ik niet zo'n winnaar. Ik vond winnen eigen
lijk nietzo'n interessant onderdeel van het wielren
nen. Misschien had ik te veel respect voor de grote
meneren van het peloton. Als ik al eens won was het
ondanks mezelf. In de Tour zat ik ooit voorop met
een groepje. Jan Raas, mijn ploegleider, kwam naast
me rijden en zei: 'Op tien kilometer van de meet is
een tussensprint. Daar demarreer jij.'Ik zeg: 'Hoho,
tien kilometer is lang hoor.'Niks mee te maken', zei
Raas, demarrerenNou was ik altijd een beetje bang
van Jan Raas dus ik deed wat hij zei. Ik pakte hon
derd meter voorsprong. Hij vloeken en sakkeren. Hij
dreigde met hel en verdoemenis als ik niet zou win
nen. Gaf ook verkeerde tijden door, zei dat ik tien se
conden vóór lag toen ik al een minuut had. Allemaal
om me op te juinen. Ik won, maar ik vroeg me wel af
wie de echte winnaar was, Jan Raas of ik. Ik had zo
mijn eigen opvatting over winnen.„Geef daar dan
eens een voorbeeld van", zei ik om het vuurtje wat op
te stoken. Ducrot antwoordde: „Ik zat bijvoorbeeld
eens in het peloton. Er was een kopgroep weg met
drie minuten voorsprong. Hoor ik dat die Soukho
rontchenkov erbij zat. Ik dacht: het zal me toch niet
gebeuren dat ik weer door die Rus word weggere
den. Toen heb ik in mijn eentje drie minuten
dichtgereden. Dat vond ik nou mooi, al staat het
natuurlijk op geen enkele erelijst. Wacht, nog
een prestatie: ik ben met een vroegere rondemiss
getrouwd. Kan toch ook niet iedere renner me
nazeggen. Dat is trouwens wel een aardig A MÉÉÉflj
verhaal als het over winnen of verliezen ÊL. r •BB
gaat. Ik rij een keer in Zeeland de Ronde
van Oostburg. Ik was in bloedvorm, ik
reed voortdurend voorop. Zegt de spea
ker: "Wij zoeken nog een rondemiss,
welke jongedame biedt zich aan?'
Mijn vrouw, ze heet Yvonne, stond tus- 1
sen het publiek. Ze zag dat ik goed reed
en ze dacht: laat ik hem eens verrassen.
Dus ze meldt zich aan onder haar meis
jesnaam. Even later hoor ik door de
luidsprekers: 'Dames en heren, na afloop
zal de winnaar gehuldigd worden door
onze rondemiss, de charmante Yvonne
Labrujère!' Wat denk je? Ik won niet.
standpunten en de campagne. In-
temetgebruikers houden online
bijeenkomsten en debatten, en
geven adviezen aan hun kandi
daat, die nu nog gouverneur van
Vermont is.
Zo was er recent een internetter
die Dean steunt en die via een ei
gen webpagina voorstelde bijeen
komsten te houden om gezamen
lijk brieven te schrijven gericht
aan de partijleiding van de Demo
craten. USA Today ging in Alexan
dria bij Washington naar zo'n bij
eenkomst, en constateerde dat
het storm liep, óók tot verbazing
van de initiatiefnemers. Zij had
den een veel te kleine ruimte ge
regeld. En dit was slechts een van
de driehonderd bijeenkomsten in
heel het land die het particuliere
intemet-initiatief had bewerkstel-
ligd.
De meeste politici en partijen ma
ken veel gebruik van internet. Dat
is vooralsnog overwegend een
hulpmiddel bij het naar voren
brengen van de politieke bood
schap van de afzender. Dean staat
echter veel meer open voor bood
schappen van de internetgebrui
ker, en poogt de surfende aan
hangers actief met elkaar in con
tact te brengen. Een gevolg van
deze open benadering is dat er
opvallend veel mensen voor het
eerst interesse tonen voor de poli
tiek.
Een van de campagnekreten voor
kandidaat Dean, people powered
Howard, komt niet van een duur
betaalde publiciteitsfirma maar is
geplukt uit een email van een
aanhanger. Een universitair on
derzoeker heeft 294 webpagina's
gevonden op het internet waarop
over Dean en zijn politiek wordt
gediscussieerd. Dat is vijf keer
meer dan alle andere presidents
kandidaten tezamen. Waarne
mers verwachten dat andere cam
pagneleiders hun webstrategie
De Amerikaanse Democratische
presidentskandidaat Howard De
an maakt politieke furore dankzij
internet. Bijna de helft van de 7,5
miljoen dollar campagnegeld die
hij tot dusverre heeft verzameld,
is via internet geschonken. Talrij
ke Amerikanen voeren op eigen
initiatief via internet campagne
kennelijk met groot succes voor
Dean.
Het Amerikaanse dagblad USA
Today drukte deze week op de
voorpagina een tekening van een
man die het Witte Huis binnen
gaat. De trap bestaat uit een toet
senbord van een computer. Het
uiteindelijke effect van de inter-
netcampagnes is nog moeilijk te
voorspellen maar andere kandi
daten moeten zich volgens de
krant zorgen maken over Dean.
Die regeert namelijk al volop in
cyberspace.
Andere kandidaten hebben ook
webpagina's die hun standpunten
Howard Dean, een van de Demo
cratische presidentskandidaten. Fo
to: AFP/Justin Sullivan
weergeven of waarop ze fondsen
werven. Maar in Deans cyber
space bemoeien Amerikanen in
heel het land zich actief met zijn
