DENKSPORT
Het raadsel van de schakende vrouw
Leningrader nog springlevend
Ook een jarenlange reis door België
Brons voor
gebroeders Drijver
iili
ZATERDAG 19 JULI 2OO3 f
BRIDGE
Marijke van der Pas
Bij het WK voor jeugdparen in Hongarije zit
een zeer gemêleerd gezelschap aan tafel.
De junioren (tot 26) en de 'schools' (tot
twintig jaar) spelen namelijk door elkaar.
Kinderen van maar net tien jaar oud moe
ten het opnemen tegen door de wol geverf
de bridgers zoals een Sjoert Brink en een
Bas Drijver die in de selectie voor het Ne
derlands team meedraaien. Petje af daarom
voor Jacco Hop en Vincent de Pagter die
met nog vier spellen te gaan als 'schools'
op de tweede plaats in het totaalklassement
staan. Een dikke vette nul op het allerlaat
ste spel doet hen naar de vijfde plaats dui
kelen maar die prestatie steekt nog steeds
met kop en schouders uit boven die van
hun collega's van onder de twintig.
Ook Danny Molenaar en Tim Verbeek zijn
de twintig nog niet gepasseerd. Zij scoren
totaal net iets boven de vijftig procent.
Speel tegen hen echter niet slordig tegen
want dat wordt genadeloos afgestraft. In
het eerste spel haalt Molenaar zo een kans
loos slem binnen.
PUZZEL
SCHAKEN
wi.
te
Spel 1
W/Allen
H 9 8
VV5
732
B 9 6 5 2
6432
♦AB832
H 6
V 7
N V 10 7
W«-£*0 V B 10 8 5 4
Z *843
A B 5
H 10976
A9
AH 10
Bij de jeugd zie je vrijwel nooit ellenlange
biedseries waarin precies wordt uitgeplo
zen wat de partner in handen heeft. Ze
knallen wat ze denken te kunnen maken.
Als noord opent met 24 (een zwakke hand
met beide hoge kleuren) grijpt Molenaar
zonder aarzelen 6* uit de biedbak. Kwets
baar zal zijn partner toch wel iets hebben.
Helaas valt de dummy niet mee. ♦H in
plaats van 4H zou veel aardiger geweest
zijn.
West komt uit met ruiten voor het aas van
de leider. Molenaar trekt in twee ronden de
troeven en omdat hij toch niets beters te
doen heeft, speelt hij nog twee extra ron
den troef. Dat heeft een opmerkelijk resul
taat. West denkt er goed aan te doen met
het bijspelen van 49 zijn heer aan te signa
leren. Molenaar krijgt de informatie dat
spelen op ♦HV bij oost, zijn enige kans,
niet zal werken. Toch sleept hij zijn slem
binnen. Hij incasseert eerst ♦A, incasseert
alle slagen in de lage kleuren en gaat daar
na van slag met schoppen. West maakt de
heer die hij zo uitbundig heeft aangesigna-
leerd maar moet daarna een lage kleur na
spelen in de dubbelrenonce. Molenaar
troeft in de dummy en gooit in de hand
snel zijn laatste schoppen weg. Twaalf sla
gen zijn binnen.
Hoewel het Nederlands vrouwenteam zo af
en toe nog een medaille haalt, is het kom
mer en kwel als het gaat om de opvolging
van die zes. Gelukkig zitten er bij de jonkies
nog twee vrouwenparen die ooit het stokje
zullen overnemen. De tweeling Jamilla en
Sigrid Spangenberg, pas vijftien jaar oud,
eindigt bij dit WK maar net onder de vijftig
procent. Astrid Dekker en Claudia van de
Salm beginnen uitstekend met twee zittin
gen van ruim 58 procent. Daarna gaat het
wat minder maar 35 van de 190 is toch een
prestatie om tevreden op terug te kijken.
Deze vrouwen laten zich niet snel de kaas
van het brood eten. In het tweede spel zijn
de Fransen Dannielou en Molina het
slachtoffer van een messcherpe actie van
hun Nederlandse tegenstandsters.
Spel 2
0/NZ
8732
V B 9 8 6
5
H 7 3
A 5
1075
A H 7 2
A 9 8 2
N 10 6
W4*° Tv 10 9 6 4
Z ♦VB 10 54
♦HVB94
A H 4 2
B 8 3
6
Na een pas van oost opent zuid met 14.
Dekker doubleert. Noord biedt preëmptief
34. Zuid denkt genoeg te hebben om de
manche te kunnen maken. Hij biedt 44
maar krijgt wederom een doublet van Dek
ker. Zo op het eerste gezicht hoeft de Fran
se leider slechts drie slagen af te geven
maar de verdediging van de Nederlandse
meiden is foutloos. Dekker komt uit met
A. Met een singleton in de dummy is een
aan- of afsignaal niet erg nuttig. Van de
Salm speelt daarom 49 bij, een hoge ruiten,
om aan te geven dat ze graag een switch in
de hoogst overgebleven kleur wil. Van de
Salm speelt harten na. Als ze aan slag komt
met 4A, incasseert ze ♦A en geeft daarna
haar partner een introever in harten. Die
+200 is 153 van de 186 punten waard. Ook
de Italiaanse broertjes Di Bello verdedigen
een gedoubleerd schoppencontract van de
tegenstanders op die manier. Helaas zitten
de tegenstanders slechts in 34. -730 is
maar 18 punten waard.
Met Bas en Bob Drijver en Sjoert Brink met
Jeroen Bruggeman heeft Nederland twee
paren die kunnen meedoen voor de me
dailles. Bas Brijver en Sjoert Brink haalden
bij het vorige WK ook al zilver. Als alle
rookwolken zijn opgetrokken hebben Bas
en Bob Drijver de bronzen plak veroverd.
Oplossing
nummer 28
De twee gevraagde woorden van de puz
zel van vorige week waren:
KIJKERTJES en ZONDERLING
Kruiswoordraadsel
nummer 29
HORIZONTAAL;
1. Zonder geldige reden: 8. Zijne
Doorluchtige Hoogheid (Fr.): 9. snelle
loop: 10. wilde haver; 12. soort sand
wich: 13. naam van God bij de
Mohammedanen; 15. reeks; 16. straat
(Fr.); 18. ondoorschijnend donker; 20.
boordsel; 21. fratsen; 22. rivier bij
Bologna; 24. titel; 26. muzieknoot; 28.
reukstof uit viooltjes; 30. gehoorzaal; 33.
de dato; 34. aanspreektitel; 35. wildernis;
36. lage druk; 37. getal; 39. vaargeul; 40.
meester; 42. grootmoeder; 45. niet klaar;
48. veerkrachtige draad; 49. honingbij;
51. Joods feest; 53. arrondissement; 54.
roofvis; 55. takel; 56. appelsoort; 57. kip;
58. gewicht; 60. deel van het oor; 61.
beroep.
VERTICAAL:
I. Steekschuim; 2. rivier in Oost-
Vlaanderen; 3. bijwoord; 4. tennisterm;
5. voegwoord; 6. lichtkring rond zon of
maan; 7. militair hoofddeksel; 8. misère;
II. gebak; 12. voorzetsel; 14. plaats in de
Ardennen; 15. aanstorming; 16. gesne
den hengst; 17. echtgenoot; 19. grappig;
23. eens; 25. violier; 27. gelofte; 28. een
beetje; 29. vreemde munt; 31. Zwitsers
kanton; 32. ampère; 33. kathedraal; 38.
slaapziekte; 39. aangezien; 41. bijbelse
naam; 43. zeemacht; 44. stad in Zuid-
Korea; 46. belang; 47. dunne reep vlees
of vis; 49. beuren; 50. voorzetsel; 52.
piepklein; 54. muziekteken; 58. voorzet
sel; 59. de oudere.
Welke twee woorden worden gevormd
door de letters in de vakjes 55-6-31-49-8-
19-45-50-15-11 en 7-26-1^-24-2-35-27-
28-44
Oplossingen van de kruiswoordpuzzel en/of het cryptogram, bij voorkeur per briefkaart,
dienen uiterlijk woensdag a.s. in het bezit te zijn van het Redactiesecretariaat Leidsch
Dagblad, Postbus 54,2300 AB Leiden. Onder de inzenders worden twee cadeaubonnen
van 12,5 euro verloot.
Winnaars
Hennie Schoof, Bruggestraat 2, Leiden
(cryptogram).
A.C. Hemerik-Cats, Van Alphenplein 64,
Leiderdorp (kruiswoord).
Cryptogram nummer 29
HORIZONTAAL: 3. Die video wordt niet weggegooid
(10); 6. Een borstverkleining uitvoeren? (10); 10. Bij
elkaar stellen voor een complot (12); 11. Onderhoud
aan de auto met boter? (10); 12. Walvis in de wei (3);
13. Weerbarstig klinkende vreemdeling (4); 14. Loop
in de rondte! (10); 17. Bekaf voor de bevalling (9); 18.
Woord met meerwaarde (5); 19. Muzikale spanning
van een vreemde mevrouw (8); 21. Hierin blijft een
baby in beweging (8);
VERTICAAL: 1. Bericht van een onderwijzer aan zijn
leerlingen (12); 2. Niet correct om zo te betalen (8);
4. Medewerker van een kerncentrale? (11); 5. De
lucht die bij maneschijn past (9); 7. Een hoeveelheid
been levert blauwe plekken op (9); 8. Verdwijnen als
zon en maan is een kwestie van lijden (9); 9.
Eetgelegenheid van een voedingsbedrijf (8); 15.
Regelgeving voor biljarters? (8); 16. Schools weefsel
wordt aan scholieren gegeen (8); 20. Bloem die men
in het oog krijgt (4).
Oplossing
nummer 28
Horizontaal:
3. Dorpskom; 6. griepprik; 8.
burgervader; 11. stralen; 13.
evenmin; 15. energievoor-
raad; 16. geweer; 17. wegrit;
18. staalpil; 20. kerstmenu.
Verticaal:
1. Springpaarden; 2. omdraai;
4. oogpunten; 5. kaper; 7.
keetvrouw; 9. ontregelen; 10.
bigamie; 12. eminentie; 14.
overhaast; 19. pomp.
„De geweldige afkeer die iedere
rechtgeaarde schaker bevangt
bij het gadeslaan van het vrou
wenschaak mag ons de ogen
niet doen sluiten voor de wer
kelijkheid. Zo onbenullig zijn ze
nou ook weer niet." Dat schreef
Hein Donner in 1973 in
Schaakbulletin. Een jaar eerder
had hij Nederland opgeschrikt
met een uitspraak in Het Pa
rool, die de meeste schakers
nog steeds kennen: „Vrouwen
kunnen niet schaken omdat zij
veel dommer zijn dan man
nen." Minder bekend is zijn
ontboezeming in De Tijd, even
eens in 1972: „Ik kan er weinig
verstandigs over zeggen en als
ik het toch steeds maar weer
probeer, dan is dat misschien
alleen maar omdat mijn vrouw
er zo verschrikkelijk om moet
lachen."
Het kampioenschap van Neder
land heeft weer eens aange
toond dat het vrouwenschaak
nog steeds helemaal niets voor
stelt Dat wordt verbloemd
door goede resultaten in lan-
denwedstrijden, maar onder
dat topje gaapt een reuzegroot
gat. Zhaoqin Peng is de sterk
ste, op afstand volgt Thea Lan-
chava als nummer twee en Pe
tra Schuurman komt steeds
dichter bij Lanchava. En daar
houdt het wel zo'n beetje op.
Erika Sziva kon Peng nog be
dreigen, maar die is twee jaar
geleden gestopt. Ze wilde meer
tijd besteden aan haar twee
kinderen en het bedrijf dat ze
samen met haar man runt, een
schaakboekenverzendhuis.
Daarmee voegde ze haar naam
toe aan een lange lijst van kam
pioenes die je nooit meer ziet
en van wie de oudste misschien
net veertig is: Heieen de Greef,
Jessica Harmsen, Mariëtte Dre-
wes, Renate Limbach, Anne
Marie Benschop en Iwona Bos.
Waar zijn ze? Is het, alle eman
cipatie ten spijt, gewoon zo dat
mama op de kinderen past ter
wijl papa de toernooien af
struint? Of is het nog erger, be
seffen vrouwen als ze volwas
sen zijn dat schaken eigenlijk
maar een spelletje is en dat er
belangrijker zaken in het leven
zijn. Vrouwen zijn immers ver
standiger dan mannen, dat is
alom bekend.
Vorig jaar was er nog hoop,
toen de jonge Desiree Hame
link en Marlies Bensdorp dicht
bij de top bleven, Hamelink
zelfs ongeslagen. Maar Hame
link deed het dit jaar beduidend
slechter en Bensdorp werd zelfs
in de voorronde uitgeschakeld
door haar tweelingzus Laura.
Die illustreerde op haar beurt
het grote verschil: in de derde
ronde bleef ze (met kennisge
ving) zomaar weg, omdat ze op
school haar diploma moest op
halen. Zoals gezegd: vrouwen
weten dat er belangrijker zaken
in het leven zijn dan een potje
schaken.
Zhaoqin Peng werd voor de
vijfde keer kampioene. In het
verleden werd dat ook gepres
teerd door Corry Vreeken, Ca
thy van der Mije en Erika Sziva.
Om recordhouder Fenny
Heemskerk in te halen moet ze
nog vijf keer kampioene wor
den. Peng stond twee remises
af en won haar overige acht
partijen. Lanchava en Schuur
man volgden met zesenhalf en
zes punten uit tien partijen, Ha
melink, Arlette van Weersel en
Laura Bensdorp eindigde ruim
onder de vijftig procent. Al in
de tweede ronde versloeg Peng
haar grootste rivale op indruk
wekkende wijze. De aanteke
ningen zijn voor een deel geba
seerd op de opmerkingen van
de spelers na afloop, opgete
kend door perschef Peter Boel.
Lanchava-Peng
l.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.c4 Lg7
4.Pc3 0-0 5.e4 c6
Het lijkt een vingerfout, d6 is de
enige normale zet. Zwart heeft
echter een bedoeling met het
naar voren lokken van de witte
e-pion.
6.e5 Pe8 7.Le2 d6 8.0-0 Lg4
9.Lf4 Pd7 lO.Tel Lxf3 ll.Lxf3
dxe5 12.Lxe5
Consequenter lijkt dxe5, maar
dan wordt de loper van f4 zwak,
zeker na Pc7 en Pe6.
12...Pxe5 13.dxe5 Dc7 14.De2
Td8 15.De3 Db8 16.Pa4 Pc7
17.Pc5 b6 18.Pd3 c5 19.b4
Lini
me
DAMMEN
Eric van Dusseldorp
Een beginnende dammer krijgt
van zijn of haar leermeester
steevast twee dingen te horen:
laat je in de opening niet in de
kettingstelling nemen en ga niet
over op - op het eerste gezicht
voor de hand liggend - randspel
door (met wit) al te vroeg naar
veld 16 te vluchten.
Het nadeel van een kettingstel
ling is, dat je er soms nooit
meer uitkomt. Het nadeel van
randspel is de kans dat je, door
een aanvallend ingestelde te
genstander, overspeeld kan
worden.
De geniale wereldkampioen
van de jaren tachtig, de voor
malige Rus Alexander Dybman,
ontwierp een prachtige ope
ningsvariant waarin hij aan
toonde dat een kettingstelling
plus randspel, maar dan in
combinatie met elkaar, in som
mige gevallen goed mogelijk en
zelfs kansrijk is.
En zo werd de Leningrader va
riant geboren, genoemd naar
de toenmalige woonplaats van
Dybman. De mogelijkheden die
dan ontstaan, doen een beetje
denken aan het damspel op het
kleine bord (64 velden), zoals
dat in Brazilië wordt gespeeld.
Alles grijpt nauw in elkaar en
uiteindelijk zijn beide kleuren
de controles een beetje kwijt.
Op grootmeestemiveau komt
men de Leningrader nog maar
zelden tegen, mogelijk zijn de
ins en outs van dit fraaie spelty
pe op dat level zo langzamer
hand wel bekend. Maar in het
kampioenschap van Rusland,
dat dit weekend afloopt, stak ie
Idi
gini
rs. i
jze
Zwarts dame en paard sfcng
onnatuurlijke velden. ^lul|
pionoffer neemt ze echi dn
initiatief over.
19...Pe6 20.bxc5 Pd4 2|f*di
Dxb6 22.1x11 Da5 23.LI en
24.De2Td4 25.Tedl e6
Tfd8 27.Tacl Lh6 28.f4 nd
29.Df3 LfB 30.Kg2 La3 ,eU
Da5 32.Pf2 Txdl 33.P* td
34.Db7
Misschien had de dami
ten blijven verdedigen,
komt zwart hardhandig
stelling binnen.
34...Pe2 35.Tf3 Td2 36
37.Pe4
Zie diagram. Nu geeft z SpC
tuurlijk een aftrekschaa ms
haar paard, maar waar! eer
37...Pgl
Daar, om de koning he pen
veld h3 te ontnemen. tfan
ze ook met het dubbels h<
37...Pxf4+, maar na 38.1 ms
dan niet zo duidelijk, o
zwarte paard instaat.
38.Pxd2 Dxd2+ 39.Kh|twC
Mooi rustig en toch do al v
40.Dc8+ Kg7 41.Ldl D iee
42.Tb3 Dn
Wit geeft het op.
Tot slot nog maar een
Donner. Toen Nona
Gaprindashvili in 1977
sterk resultaat haalde
'mannentoernooi', sch
Donner in de Volkskra
vattingen omtrent de f
psychische zwakzinnij
de vrouw hebben vana
geen aanknopingspum IC
feiten. Voor hen die on
brode grappige stukjes ic/i
schrijven, is dat een lel ir i
genvaller." nk
ifv.
eft
Diagram nr. 1
weer eens de kop op.
Zwart: M. Brusanov - Wit: I.
Kostionow
1. 33-29,19-23; 2.39-33, 14-19;
3. 44-39, 10-14; 4. 50-44, 5-10; 5.
31-26, 20-25; 6. 37-31,15-20; 7.
42-37(1?), 10-15; 8.48-42(!?). 4-
10; 9. 31-27(!?),... Drie type
rende 'Leningrade?' zetten na
elkaar. 9 17-22; 10. 37-31,
11-17; 11.27-210), 16x27; 12.
32x21,7-11; 13.41-37, 19-24;
Wit heeft zijn zin: Dybmans
huisstrategie staat op het bord.
Natuurlijk gaat wit geen 34-30
spelen.
14.46-41,11-16??; Zie diagram
1. Hoe verraderlijk dit speltype
is, blijkt uit deze zet. De partij is
amper begonnen, of het is al
weer voorbij. Wit neemt een
verrassende combinatie met
twee keuzeslagen. 15.35-30,
24x35; 16.29-24,en zwart
gaf het op. Na (16x27) wint 24-
19 en 33-28 en na (20x29) 33x24
(16x27) komt 24-19, 34-30,
39x28 en 31x4.
Een interessant fragment uit de
eerste ronde van het Russisch
kampioenschap. Zie diagram 2.
Zwart: A. Stoljarow - Wit: A.Kal-
makov
De sterke en ook in ons land
bekende Alexander Kalmakov
achtte de tijd rijp voor een op
het eerste gezicht kansrijk
ogende Ghestem-doorstoot.
28. 28-22(?!), 8-13; 29. 33-28,
(Natuurlijk onbevreesd voor 26-
31 annex 16-21) 4-10; 30.42-38?,
Maar zo moet het zeker niet.
Zwart forceert nu achter elkaar
de winst.
30 24-29!; Nu dreigt (29-33),
(26-31), (16-21), (18x49) en
(13x2)! De meest voor de hand
liggende parade is natuurlijk
39-33, maar dan volgt (3-8)
33x24 (19x39) 43x34 (11-17)
28x19 (14x23) 22x11 (6x17) en
de aanval op 27 slaat door. Een
eenvoudige maar afdoende an-
ti-Ghestemmanoeuvre! Wat wit
in de partij doet is eigenlijk nog
best vindingrijk, maar toerei
kend voor een punt is het bij
lange na niet.
31.35-30, 29-33; 32.38]
31:33.37x17, 16-21; 3^
18x49:35.29x18, 13x2- pq
49-40; 37.34-30, 24x35 VJ
40-7; 39.45-40, 7x45; 4
6x17:41.24-15, 45-1;
35-40; 43.47-42, 40-45
14-20; 45.38-32, 20-25
1-18; 47.48-42, 18-31; JIJ
31-18; 49.50-6, 18-29;
het op.
In de rubriek van 14
jlUAl
een vraagstuk van D. *te
uit Duivendrecht ter o aen
aangeboden. (Cijferst# 01
zwart: 6, 8, 16, 19, 20, lag£
37/wit: 15,22,27,29, e v
38,41, 47). Dit resulta ot
snelcompositiewedstif"Ve:
zich als volgt ontlederf1 2
(37x39) 27-21 (24x42) J-00
(16x27) 47x38 (36x47) f8e:
(47x11) 30x7 en wit wiuJ"
Ook de nieuwe opgav n "i1
hand van de inmidde
jarige Dirk de Ruiter. 1 '"e
eerste publicatie. Wit nstr
wint. I.ve
nieir
D
FILATELIE
eel
en d
•Ver
Kan er de komende jaren door Frankrijk en
Groot-Brittannië al een filatelistische reis
worden gemaakt, dat kan vanaf 7 juli ook
door België. Onder de titel This is Belgium
is De Post namelijk een langlopende reeks
begonnen, die zal voeren door de wereld
van kunst, architectuur, wetenschap, sport,
gastronomie, ambachten, folklore, feesten,
fauna, flora en archeologie. De eerste serie
van de Ronde van België (7 zegels van
0,41, 1 van 0,57 en 2 van 0,52 in een
velletje) is een tocht langs minder bekende
historische steden.
De start is in Koksijde waar Het Bruids
kleed van Paul Delvaux valt te bewonderen.
Verder: het wandtapijt Handjeklap en het
stadhuis in Oudenaarde; het stadhuis en
het beeldhouwwerk 'De vuist - Strijd voor
arbeid' in Vilvoorde; het kasteel en speel
kaarten, Turnhout; het standbeeld van Am-
biorix en het Gallo-Romeins museum in
Tongeren; de Fontein van Pol Bury en een
schachttoren in La Louvière; stadhuis en de
Leeuw van Waterloo, Braine-l'Alleud; Di-
nant, de geboorteplaats van Adolphe Sax,
saxofoon en de citadel; bossen en het oor
logsmonument bij Bastogne en hoge veen-
moeras en de Büchelturm in Sankt Vith.
De Ierse posterijen zijn met haar herden
kingszegels ter gelegenheid van de nationa
le feestdag St. Patrick's Day flink in de fout
gegaan. Op één van de drie bijzondere ze
gels (41c) staat St. Patrick (385-461) name
lijk afgebeeld in een gewaad dat pas 500
jaar na zijn dood werd gedragen.
Voor het eerst in de overigens korte ge
schiedenis van de Special Olympics (voor
geestelijk gehandicapten) werden deze spe
len buiten de Verenigde Staten gehouden,
en wel 16 tot en met 29 juni in Ierland. Aan
deze opmerkelijke sportgebeurtenis wijdde
Ierland 20 mei een serie van vier zegels
(41c, 50c, 57c en 1,00) met beelden van
vroegere winnaars.
Na Oostenrijk heeft ook Ierland het eeuw-
dai
bach
feest van de Ford Motor Compai1 na
Op 30 juni verscheen een zegel v111
waarop Henry Ford poseert voorL
del T Ford. Tevens wordt op vier Je 11
(in een strip van vier) het 100-jai:ur
van de Gordon Bennett Race gei er..£
reerd. Op de zegels: een Wïnton,
Mercedes en Napier.
Over de hele wereld is op 31 mei
het 700ste geboortejaar gevierd 1
lige Birgitta. Het Birgittajubileun eer
vorig jaar oktober in Rome en wiceer<
afgesloten in het Zweedse Finsta,m®'
Uppland) het plaatsje waar Birgis
geboren. De Heilige Birgitta had a"'
ventig jaar van haar leven ongev w. 1
openbaringen. Tot de belangrijk a 1
nen behoort haar roeping om ee eS
kloosterorde te stichten. De eers te
sticht in Vadstena (Östergötland
woordig zijn er dertig Birgittenkl ent'
de wereld.
Hoewel Zweden op 20 januari
gel aan Birgitta heeft gewijd is o[
nog eens een velletje met daarinr
zegel uitgegeven ter gelegenheidr
Birgittajaar. Het zegelmotief is e
dat deel uitmaakt van een triptii re
15de eeuw. °*e
Verder kwam Zweden met vijf B
zegels waarop 17de eeuwse tuin 1 00
in Zweden lusthus genoemd, on? va
veelal liefdesontmoetingen plaa
Vier zelfklevende zegels in een b
een rolzegel.
d.
wo
be
sser
