'De bakker schrijft ook niet alle broden op die hij verkoopt'
12 JULI
2003
ER
BIJ
Controle voor de
taxichauffeur.
De inspecties
zijn omvangrijk
en serieus, maar
de taxibranche
weet er wel
raad mee: 'Die
controleurs zien
vaak helemaal
niet hoe er
wordt gerom
meld'.
Foto: CPD
Harmen de Jong
Met de invoering van de
nieuwe Taxiwet zouden
feur en klant beter af zijn.
Maar de prijzen stegen en
klanten klagen over
rijdende taxi's. Chauffeurs
nelen op grote schaal. „De
akker schrijft ook niet alle
eden op die hij verkoopt."
door Mayke Calis
en Achille Prick
Op de taxistandplaats bij het
Centraal Station in Utrecht
staat een lange rij auto's in
de zon. De chauffeurs hangen loom
tegen een reling of kletsen met el
kaar. Rachid staat vooraan in de rij.
Hij laat zijn 'rittenkaart' zien, waar
op kilometerstanden, ritten en prij
zen van die dag zijn genoteerd. „Ik
schrijf alles keurig op, maar thuis
maak ik er iets heel anders van."
Uit gesprekken met taxichauffeurs in
Utrecht, Amsterdam, Den Haag,
Rotterdam en op Schiphol blijkt dat
het kinderlijk eenvoudig is te sjoe
melen in de taxi. Niet alleen betaalt
de klant vaak te veel voor zijn rit, ook
de belasting wordt op grote schaal
getild. Bijna alle taxichauffeurs er
kennen dat het gebeurt, maar de
meesten verklaren er zélf niet aan
mee te doen. Zoals de TCA-chauf-
feur voor het Hiltonhotel in Amster
dam het zegt: „De bakker schrijft
ook niet alle broden op die hij ver
koopt." Of in de woorden van een
Schiphol-chauffeur: „De fraude is
een gevolg van een gevolg."
Sinds de invoering van de Taxiwet
op 1 januari 2000 is het chaos in
taxiland. De liberalisering van de
markt moest er toe leiden dat de
consument beter af was: door de
concurrentie zou een rit goedkoper
worden en gepaard gaan met meer
service. De realiteit laat, vooral in de
grote en middelgrote steden, het te
genovergestelde zien. Taxi's rijden
vaker om, en soms worden klanten
beroofd. De groeiende concurrentie
zorgde voor spanningen tussen de
chauffeurs. Soms werd grof geweld
gebruikt.
Knokken
Om half negen in de ochtend verlaat
een constante stroom mensen het
centraal station in Rotterdam. Fo
rensen en zakenlui gaan op zoek
naar aansluitend vervoer. Tram, bus,
metro of taxi. Alhoewel, taxi? Slechts
een handjevol wagens rijdt af en
aan. „Ze zijn aan het controleren en
dan durven ze hier niet meer te ko
men", zegt chauffeur Mehmet. De
Turk lacht zijn tanden bloot, want
hij heeft zijn zaakjes voor
elkaar. De taxipolitie
mag wat hem betreft de
hele dag blijven staan.
Elke keer als hij na een
ritje weer in vliegende
vaart terugkeert naar
Centraal, staan er al
klanten te wachten. Kas
sa.
„Het is altijd hetzelfde
beeld, zodra wij komen
is het over de taximobi
lofoon groot alarm",
grijnst inspecteur Ferry
van Wijnen. Hij is deze
ochtend samen met drie collega's
van de Inspectie Verkeer en Water
staat (divisie Vervoer), een belasting
inspecteur en nog vijf politiemen
sen, onder wie drie motoragenten
die vluchtende taxichauffeurs kun
nen klemrijden. Ze controleren
vooral of de chauffeurs hun papier
winkel op orde hebben. „Ze mijden
ons als de pest, want als je echt de
letter van de wet zou volgen, deugt
bijna geen enkele taxi."
In Utrecht moet een magere jongen
in de Nicolaas Beetsstraat zijn. Ra
chid rijdt weg in zijn Mercedes en
met de stratengids op het stuur bla
dert hij naar de juiste pagina. „Oh
wacht, ik had hier links gemoeten."
Hij keert bij het stoplicht en na tien
minuten is hij op de plaats van be
stemming. „Als u straks terug moet,
kunt u beter lopen, het station ligt
hier net achter", zegt hij tegen de
klant. Hij rekent af: 6 euro en 37
cent. „Deze rit schrijf ik bijvoorbeeld
niet op", zegt hij wanneer de man is
uitgestapt. „Het zijn amper kilome
ters, dus dat kan niemand controle
ren. En drie keer zes of zeven euro
op een dag tikt toch lekker aan."
Klanten kunnen nergens, zoals de
bedoeling was van de nieuwe wet,
langs de auto's lopen om de goed
koopste uit te zoeken. Tarieven zijn
nog steeds niet duidelijk zichtbaar.
Om ruzie tussen de chauffeurs te
vermijden, wachten auto's op de
standplaats net als vroeger op hun
beurt. In de woorden van een oude
re Utrechtse taxi-chauffeur:Als het
anders zou zijn, vermoorden ze el
kaar."
Gallemiezen
„De politiek heeft de taxibranche
naar de gallemiezen geholpen," zegt
Dirk, die al vijftien jaar op Schiphol
rijdt. „Er wordt minder verdiend,
maar de chauffeurs moeten wel uit
de kosten komen. Ze worden door
de politiek in de maling genomen en
besodemieterd door andere chauf
feurs, die de branche kapot maken
door klanten op te lichten. Vind je
het dan gek dat sommigen zeggen:
dan ga ik ook besodemieteren?"
Dirk keurt het niet goed, maar hij
weet dat sommige chauffeurs ook ki
lometerstanden terugdraaien. Dat is
erg simpel, je haalt een zekeringetje
onder de motorkap vandaan en de
teller wordt onderbroken. „Toen ik
begon als taxi-chauffeur was het eer
ste dat ik hoorde van collega's hoe ik
de meter kon manipuleren." En hoe
hij ritjes kon 'verdienen' door kilo
meters te 'sparen'. Je rijdt een korte
sluiproute om je klant op te halen,
maar je schrijft wel de normale af
stand op. Voor deze gespaarde kilo
meters kun je later iemand 'voor je
zelf vervoeren, aldus Dirk.
Inspecteur Van Wijnen stelt dat kla
gende taxibedrijven vaak een enor
me klont boter op hun hoofd heb
ben. „Sinds de liberalisering ver
pachten zij hun vergunning aan ie
dereen die er maar genoeg voor wil
betalen. En ze bemoeien zich vervol
gens nergens mee."
Het systeem werkt volgens hem als
volgt: „Een vergunninghouder vol
doet aan een aantal eisen, zoals op
leiding en goed gedrag, en is ver
plicht chauffeurs die voor hem rij
den in loondienst te nemen. Vervol
gens moet hij toezien dat zijn men
sen zich goed gedragen, maar ook
dat ze bijvoorbeeld de arbeidstijden
wet naleven. Bij elke controle blijkt
weer dat talloze pachters niet in
loondienst zijn en voor zichzelf rij
den. Ze kennen vaak de vergunning
houder niet eens, maar betalen hem
wel elke week een paar honderd eu
ro om met zijn vergunningenbewijs
te rijden. De vergunninghouder zelf
heeft er ook baat bij, want een
chauffeur in loondienst is veel duur
der."
Prompt beweert een chauffeur bij
luchthaven Zestienhoven dat hij in
loondienst is en elke maand duizend
euro krijgt van zijn baas. Maar een
loonstrookje heeft hij nog nooit ge
had. Van Vihjnen: „Toevallig ken ik
deze jongen, die rijdt dag en nacht.
Zou die voor duizend euro per
maand zó loyaal zijn aan z'n baas?"
Bij controle van de papieren lijkt al
les toch te kloppen. „Ook dat wordt
soms tot in detail georganiseerd om
de boel te belazeren. De pachter be
taalt, naast de huur voor de vergun
ning, voor bijvoorbeeld twintig uur
per week loonbelasting, terwijl ze ze
ventig uur werken. Hoe controleer je
dat?"
Rachid, die al zeven jaar taxi rijdt in
de omgeving van Utrecht, zegt dat
sjoemelen met taxi's van alle tijden
is. De laatste jaren wordt er wel meer
gecontroleerd, merkt hij. Niet dat
hem dat heel veel uitmaakt, want de
controleurs zien vaak helemaal niet
hoe er precies wordt gerommeld. Ze
vragen naar je chauffeurspas, 'maar
die heeft iedere ezel', zoals een
chauffeur het omschrijft. En naar je
vergunning. Ze bekijken je ritten
kaart en werktijdenboekje, waarin je
precies bijhoudt hoeveel uren je
hebt gewerkt en hoeveel pauze je
hebt genomen.
Maar ook daar valt de hand mee te
lichten, vertelt de Amsterdamse taxi
chauffeur Bas. „Chauffeurs hebben
meerdere boekjes, die kun je name
lijk zó bestellen." De boekjes zijn wel
voorzien van een serienummer, dat
tijdens een controle genoteerd kan
worden. Officieel tellen de wachtpe-
rioden niet mee als pauze, maar ook
daar houdt niemand zich aan.Als
ik een uur heb gewacht, noteer ik
een pauze van een uur," zegt een
chauffeur.Als je een rit hebt, dan
werkje. Zo zit het."
De inspectie controleert ook de kilo
meterstand. Als dat gebeurt, moet
je twee tot drie maanden 'gewoon'
rijden en daama laatje de kilometer
stand bijstellen. Je moet er alleen
wel voor zorgen dat je niet onder de
gecontroleerde stand uitkomt, zodat
ze je een volgende keer niet kunnen
betrappen met een lagere kilometer
stand," zegt Rachid.
Op de advertentiepagina van de Te
legraaf wordt bij de auto-afdeling
bijna iedere dag geadverteerd met
het bijstellen en aanpassen van de
kilometerstand. Het kost ongeveer
honderd euro en wordt volgens de
Amsterdamse taxi-chauffeur Bas bij
'een benzinestation in Badhoeve
dorp' zo voor je geregeld. „Het kost
wat, maar het levert veel op," zegt
Rachid. Monteurs kunnen een zoge
heten 'klikkertje' in de auto plaatsen,
waarmee je door een knopje onder
de stoel of op het dashboard de kilo
meterteller uitschakelt. Handig voor
een controle onderweg, want 'met
één druk op de knop is de teller weer
aan'.
Moedeloos
Ook op het internet wordt reclame
gemaakt voor het herstellen van ki
lometerstanden. Op www.carsoftwa-
retuning.nl bijvoorbeeld staat: 'Digi
tale kilometerstanden aanpassen op
iedere gewenste afstand. Service aan
huis. Wij kunnen uw kilometerstand
opnieuw inlezen na een storing. Dat
geldt voor elk type auto op de kilo
meter nauwkeurig.' Een medewerker
van het bedrijf verklaart desgevraagd
geen auto's te repareren met een
blauw nummerbord of een taxilicht
op het dak. „Wij nemen dat risico
niet." Er zijn volgens hem monteurs
die dat wel doen en daar 'goed geld'
aan verdienen.
Omdat je kunt rommelen met de
stand, loont het de moeite niet alle
ritten op te schrijven en kilometers
te 'sparen'. Het is bijna niet te con
troleren. Officieel moet de teller al-
S'd aan, maar wat te doen als een
ant van te voren een bedrag wil af
spreken? Als je het maar noteert,
mag het van de belastingdienst.
„Maar niemand kan controleren
voor hoeveel ik die man heb gere
den. Als het tachtig euro was, schrijf
ik er vijftig op," aldus Rachid. „Het is
voor jezelf vooral een kwestie van al
les heel goed bijhouden."
Inspecteur Van Wijnen kent de trucs
en wordt er soms een beetje moede
loos van. „Er zijn zo'n 45 inspecteurs
in Nederland die ook nog bezig zijn
met ander wegvervoer zoals touring
cars. Het lijkt soms dweilen met de
kraan open."
Resultaat
Samenwerking met andere instan
ties kan wel tot successen leiden, zo
als onlangs bleek uit een grote con
trole in Den Haag. De inspectie had
zich verschanst achter een raam met
uitkijk op de taxistandplaats voor het
station Hollands Spoor. „We hebben
de tijdstippen van vertrekkende
taxi's genoteerd en bij alle 320 ge
controleerde taxibedrijven bleek bij
na de helft van de ritten niet terug te
vinden in de boeken."
Van Wijnen kan ook moedeloos
worden van sommige andere con
trolerende diensten. „Voor het ver
krijgen van een chauffeurspas heb je
bijvoorbeeld een verklaring van goed
gedrag nodig. En die kan iedereen
krijgen in dit land. Als een chauffeur
in gemeente A wordt geweigerd, laat
hij zich in een andere gemeente in
schrijven in de hoop dat de ambte
naar daar niet de moeite neemt het
verleden van de aanvrager te contro
leren. Desnoods herhalen ze dit vijf
of zes keer, het lukt altijd. En dan
krijg je dus situaties dat ooit veroor
deelde pedofielen schooltaxi's kun
nen rijden."
Om het geschonden imago van de
taxiwereld op te vijzelen en meer
klanten te lokken heeft de Utrechtse
taxicentrale UTC een vaste prijs ge-
introduceerd (9.50 euro) voor ritten
door de stad. Dit zet volgens andere
chauffeurs geen zoden aan de dijk.
Sommigen klanten weten niets van
de actie en die betalen het gewone
bedrag. „Maar de chauffeurs note
ren voor de belastingdienst rustig
dat ze maar 9.50 hebben gekregen."
De Haagse chauffeur Murat uit Af
ghanistan verklaart verschillende ta
rieven te hanteren. Voor korte ritjes
een hoge beginstand (4.85) en voor
de lange ritten een lage (2.80). ,Als ik
zo lang moet wachten, wil ik er ook
iets aan verdienen," zegt hij. Willen
meerdere personen meerijden, dan
vraagt hij 7.90. Hij wijst op een mi
nuscuul papiertje op zijn voorruit
waarop vier tarieven staan. Met pen
zijn er andere tarieven naast ge
schreven.
In Den Haag komen veel nieuwe
taxichauffeurs uit
Afghanistan. Vol
gens de oudere rij
ders verzieken zij de
markt omdat ze
geen Nederlands
spreken, omrijden
en kleine ritten wei
geren. Een andere
Afghaanse chauf
feur haalt er zijn
schouders over op.
„Ze denken dat ze
de baas zijn van de
standplaats, maar ik
wil ook mijn brood
verdienen." In zijn eigen land was
hij ingenieur, maar in die sector kon
hij in Nederland geen baan vinden.
In zijn portier prijkt een woorden
boek Perzisch-Nederlands.
En dan is er ook nog broodnijd tus
sen taxibedrijven en hotels. TCA
boycotte onlangs het Radisson SAS-
hotel, omdat het klanten zou oplich
ten die binnen een taxi bestelden en
vooruit wilden betalen. De klanten
zouden volgens TCA te veel betalen
en de portiers zouden dat geld in ei
gen zak steken.
Volgens verschillende chauffeurs be
talen hun collega's geld aan portiers
om klanten vanaf hotels te vervoe
ren. Het smeergeld varieert van vijf
tot vijftien euro. Een portier belt bij
voorbeeld een bevriende chauffeur
of de chauffeur laat via zijn mobiele
telefoon weten dat hij on duty is. Het
gebeurt volgens de chauffeurs bij al
le hotels, ook bij de kleintjes. „Je
moet wel", zegt een chauffeur, „an
ders krijg je geen mooie ritten. Maar
eigenlijk is het afpersing."
(De namen van Rachid, Bas, Steve en
Murat zijn om redenen van privacy
gefingeerd)
