Water dé groeimarkt voor frisdrankindustrie
ECONOMIE
Consumentenklachten, gelijk hebben en gelijk krijgen
bij kassa
Computer in plaats van lopende band
Nieuwe dienstregeling
Bronwaterconcerns richten hun pijlen steeds nadrukkelijker op Nederland
Explosieve groei internet
in Nederland houdt aan
Consumptie mineraal- en bronwater in Europa
Hoeveel liter drinken wij per jaar?
Liters: 50 100 150 200
Italië
cheidsversie
iVW kever
zaterdag 12 JULI 2003
Frankrijk
- Autofabrikant Volks-
neemt eind deze maand
id van zijn fameuze Ke-
lel met een speciale re-
De 3000 'beestjes' in
juren hemelsblauw en
iewit zijn alleen bedoeld
Mexicaanse consumenten
>n<t osten iets meer dan 8000
et» ir. Op 30 juli rolt de laatste
jon irvan de band in het Mexi-
van se Puet>'a- Daarmee komt
einde aan de bijna 70-jarige
va' hiedenis van het model. De
g,5< laatste Kever wordt ver-
ept naar het hoofdkantoor
Volkswagen in het Duitse
fsburg. Volkswagen heeft
ldwijd in totaal ruim 21
waj ien Kevers verkocht. In
co, het laatste bastion
het type nog wordt ge-
vd, rijden er naar schatting
500.000.
jed
mzineprijzen
,p ter omhoog
4AAG - Marktleider SheU
gisteren zijn adviesprijzen
autobrandstoffen voor de
111 e keer deze maand ver-
d. Een liter euro ongelood
cent duurder en kost nu
euro. In mei bereikte de
irijs voor een liter met
euro de laagste stand in
lopen halfjaar. In febru-
de benzine dit jaar het
t: 1,215 euro per liter. Ook
is - 1 cent - duurder ge
in. Een liter kost aan de
nu 76,9 eurocent.
nenorder
^rk-consortium
voorburg/anp - Ruim zes op
de tien Nederlanders (63 pro
cent) hadden in 2002 thuis toe
gang tot internet. In 1998 was
dat nog maar een op de zes.
Jongeren hebben vaker dan ou
deren een aansluiting op het
wereldwijde web. Twee van de
tien 65-plussers kunnen thuis
internetten tegenover bijna
acht van de tien jongeren van
12 tot en met 17 jaar.
Dat blijkt uit een gisteren gepu
bliceerd onderzoek van het
Centraal Bureau voor de Statis
tiek (CBS). In 1998 was een op
de vier pc's uitgerust met inter
net, vorig jaar was dat toegeno
men tot drie op de vier. Het
aantal huishoudens met een
computer en internetaanslui
ting neemt nog steeds toe. In-
temet wordt vooral gebruikt om
te zoeken naar informatie en
om te e-mailen. Ruim een
kwart van de mensen van 12
jaar en ouder heeft online wei
eens gewinkeld, aldus het CBS.
Het internetgebruik onder ou
deren bleef in 2002 achter bij
dat van jongeren. Hierbij gold:
hoe hoger de leeftijd, hoe min
der gebruik. Van de 45- tot 65-
jarigen internette de helft, tegen
11 procent van de 65-plussers.
Onder de jongeren surfte 83
procent over het wereldwijde
web. De meeste ouderen heb
ben geen computer uit desinte
resse. Daarnaast spelen de prij
zen van computerapparatuur
en internetgebruik een rol.
De eerste helft van 2003 is voor
beleggers een veelbewogen
halfjaar geworden. In de eerste
maanden denderden de aande
lenkoersen omlaag in een
steeds duizelingwekkender
tempo. De beurs aan het Dam
rak was daarbij een van de
slechtst presterende. Als facto
ren die daaraan in belangrijke
mate bijdroegen, worden regel
matig genoemd: onze sterke af
hankelijkheid van de dollar en
het grote gewicht van de finan
ciële sector in de AEX-index.
Wat in het eerste kwartaal ver
loren ging, werd in het tweede
kwartaal grotendeels herwon
nen. De oorlog in Irak is relatief
snel voorbijgegaan en in Ameri
ka kwamen voorzichtige teke
nen van economisch optimis
me. Centrale banken
verlaagden de rente
naar de laagste stan
den sinds tientallen
jaren en de Ameri
kaanse overheid
kwam met grote fisca
le stimulansen over
de bmg, die vanaf het
derde kwartaal hun
werk zullen gaan
doen.
Met zoveel duwkracht
moet het treintje toch
weer tegen de helling
omhoog kunnen krui
pen. Beleggers zijn er
in elk geval weer in gaan gelo
ven en inmiddels is er op de
meeste aandelenbeurzen zelfs
sprake van een trendmatige be
weging omhoog. Amsterdam
staat momenteel dertig procent
hoger dan op 11 maart. Sommi
ge analisten krijgen al last van
hoogtevrees.
Nu het eerste halfjaar voorbij is,
kan de stand worden opge
maakt. Dan komt helaas toch
een nogal ontnuchterende con
clusie naar voren. De aandelen
aan het Damrak hebben het
uiteindelijk toch een stuk slech
ter gedaan dan hun buitenland
se collega's. Inmiddels staan al
le grote buitenlandse aandelen
indices boven hun beginstand
van 1 januari, maar de Amster
damse AEX-index staat daar
nog altijd een dikke zeven pro
cent onder.
De Amerikaanse indices staan
op een winst van ongeveer tien
procent, de Nasdaq noteert
zelfs bijna dertig procent hoger.
In Europa laten vooral de Duit
se en de Spaanse beursindex
een fraaie winst zien van meer
dan tien procent en zelfs de Ja
panse Nikkei, toch al jarenlang
het kolentreintje onder de loco
motieven, heeft zestien procent
terreinwinst geboekt. Waar
blijft de Nederlandse sprinter?
Toegegeven, de verschillen
Wim Fonteine
private banking
ABN Amro Haarlem
worden kleiner als de resultaten
worden uitgedrukt in euro's.
Onze munt was in de eerste zes
maanden een goed warm ge
draaide diesel, die ten opzichte
van de dollar en andere mun
ten flink omhoog speerde. De
half)aarwinsten van de Ameri
kaanse Dow Jones index, de
Engelse FTSE, de Zwitserse
beursindex en de beursindex
van Hong Kong zijn volledig
verdwenen, als je rekening
houdt met de koersdaling van
hun muntsoort. Toch blijft Am
sterdam ook dan onderaan het
lijstje bungelen.
Van de AEX-fondsen heeft het
aandeel Buhrmann het beste
resultaat geboekt; dit aandeel
kwam dan ook van heel diep,
maar wie een half jaar geleden
durfde had nu 37
procent koerswinst
geboekt. Ook Numi-
co herstelde uitein
delijk sterk en klom
ruim twintig procent.
Daar staan tientallen
procenten verlies te
genover voor de aan
delen Hagemeyer,
Ahold en Van der
Moolen. Ook zwaar
gewichten als Aegon,
Unilever en Heine-
ken trokken het niet.
Van de andere finan-
cials moesten ING en
Fortis beperkt terreinverlies
toestaan, ABN Amro sloot af
met een winstje.
De MidKap-index deed het on
geveer even slecht als de AEX-
index. Hier was spectaculair
herstel voor Vedior en Laurus,
maar zorgden Corus, Vendex-
KBB en Nutreco voor de groot
ste tegenkrachten.
Als je al deze uitslagen ziet, is er
weinig lijn in te ontdekken. Je
kunt niet zeggen dat het de dol-
largevoelige bedrijven zijn die
het goed of slecht hebben ge
daan, of de financifts, of de uit
gevers. Wel valt op dat de beste
resultaten te behalen waren
met aandelen van bedrijven die
fors reorganiseren. Bedrijven
die dat niet of nog niet doen,
lieten een slechte performance
zien.
Voor de individuele aandelen-
belegger is het uiteindelijke re
sultaat over het eerste halfjaar
sterk afhankelijk van de aande
len waarin was belegd. Zaten de
goede aandelen in portefeuille,
dan is waarschijnlijk een leuk
koersresultaat behaald. Was de
aandelenkeuze minder fortuin
lijk, dan kan de nodige vertra
ging zijn opgelopen op het
spoor naar onmetelijke rijk
dom. Ik hoop dat u niet hoeft
over te stappen om een andere
bestemming te kiezen.
België/Lux.
Duitsland
Spanje
Zwitserland
Portugal
Oostenrijk
Griekenland
Ierland
Gr. Brittannië
Denemarken
Nederland
Zweden
Noorwegen
Finland
'Consumptie in 2Ó01 per hoofd van de bevolking, afgerond op hele liters.
tn weet dat 'gelijk hebben' niet
™^it datje ook 'gelijk krijgt'. Dat is
Imet 'in je recht staan'. Dit laat-
rarpt zeker voor het vele consumen-
insidat mensen kan overkomen. Uit
aijoek van de Consumentenbond
%o Nederlanders blijkt dat 72
joufvan hen de afgelopen vijfjaar
ontevreden is geweest,
solo
aafhtenlijst omvat apparaten die
-Hik gingen, te laat geleverde arti-
^^lechte service en hoger dan
™jhte prijzen. Slechts een klein
3tQn de ontevreden klanten kon
^^bleem zelf met de leverancier
lapparaat of de dienst oplos-
3Paar dikwijls ondervond de kla-
gebfl onwil. Sommige winkeliers
onbeschoft tegen de
klant.
van de ontevreden klanten
de winkelier niet uitkwa-
iet het er verder maar bij zitten.
'Gelijk halen' kost veel tijd en moeite
met een geringe kans op succes, is hun
redenering. De volhouders uitten hun
grieven vooral in brieven of gingen zelf
langs bij de winkelier. En niet zonder
succes: de helft van de volhouders
kreeg alsnog zijn gelijk.
Niet alles is de schuld van de winke
lier. Er is veel onwetendheid. Zowel bij
de leverancier van het product of de
dienst als bij de klant. Want wat bij
voorbeeld als de garantietermijn van
een apparaat is verstreken. Betekent
dat einde verhaal?
„Nee hoor", weet woordvoerder Juliet
te Olders van de Consumentenbond.
„Er bestaat zoiets als 'een te verwach
ten levensduur'. Als je nieuw gekochte
DVD-speler er na twee jaar mee op
houdt, kan de garantietermijn zijn ver
streken, maar daarmee is het verhaal
nog niet uit. Dan moet je er met de
winkelier kunnen uitkomen."
De Consumentenbond meent dat in
Nederland alles in theorie wel goed ge
regeld lijkt, maar de praktijk blijkt
weerbarstiger. Olders:
„Er zijn rechters bij wie
je terecht kunt en er be
staan geschillencom
missies. Maar die eerste
zijn moeilijk toeganke
lijk en een gang naar de
rechter is ook duur. En
wat geschillencommis
sies betreft, daarbij moet
de winkelier wel zijn
aangesloten. Bovendien
weten de meeste men
sen niet of er zo'n com
missie bestaat."
De Bond pleit daarom
voor één loket waarbij
de klant terecht kan als
EIGEN
BEURS
advocaat zijn gelijk kunnen
halen, de kosten mogen de 50
euro nooit overschrijden en de
klacht dient binnen drie
maanden te zijn behandeld.
In één adem door wil de Con
sumentenbond tevens 'oneer
lijke handelspraktijken' aan
pakken. Als schrijnend voor
beeld haalt de woordvoerder
de 'bakkenwassers' aan. Dit
zijn gewiekste zakenlui die
aanbieden tegen bijvoorbeeld
75 euro per jaar de GFT-bak te
reinigen. Na betaling van het
verschuldigde bedrag is het in
veel gevallen gedaan met de
pret. Van de bakkenwassers
ie met zijn klacht bij de wordt vaak nooit meer wat
leverancier nul op het
rekest krijgt. Zo'n loket
zou volgens de Consu
mentenbond volledig onafhankelijk
dienen te zijn en daarom van de over
heid moeten uitgaan. De consument
moet er zonder rechtsbijstand van een
s vernomen.
Er dient volgens de bond een
wet te komen die dergelijke
onfrisse praktijken aanpakt. „Met een
sanctie voor als het misgaat," zegt Ol
ders. Zij benadnikt evenwel dat winke
liers zelf ook nog wel eens slachtoffer
zijn. Zo zijn vooral de 'geld-terug-ac-
ties' berucht. Die hielden in dat de
consumenten na verloop van een aan
tal jaren de aankoopprijs voor bij voor
beeld de gekochte keuken of het huis
houdelijk apparaat terug zou krijgen.
Voor de financiële afhandeling hiervan
was een tussenpersoon, een zoge
noemde herverzekeraar, verantwoor
delijk. „Die bleek nogal eens met de
noorderzon vertrokken waarbij zowel
winkeliers als klanten met lege handen
werden achtergelaten," weet Olders.
De zogenoemde 'negatieve optie' is
ook iets dat valt ook onder het kopje
'oneerlijke handelspraktijken'. Van een
'negatieve optie' is sprake als de klant
na de levering van de bestelling zelf
moet aangeven dat ie niet automatisch
vervolgleveringen wil hebben. Gaf de
klant dit niet aan dan ging het bedrijf
ervan uit dat het onbeperkt nieuwe le
veringen kon doen. „Maar gelukkig is
dit nu zelfs bij wet verboden."
door Achille Prick
den haag/gpd - Waarom sjou
wen steeds meer consumenten
zich een breuk aan bronwater uit
de supermarkt? Is het echt ge
zonder? Het hoofd kwaliteitscon
trole van United Soft Drinks
(USD), producent van de blauwe
pakken van Bar Ie Due, durft er
bijna geen antwoord op te ge
ven. Bang als hij is voor juridi
sche stappen. „Wij mogen niet
claimen dat bronwater gezonder
is dan kraanwater", aarzelt hij.
„Laat ik zeggen dat Bar Ie Due
zuiverder is. Nee, het komt zeker
niet uit de kraan."
Na een 'boom' eind jaren tach
tig, is de snelle groei van het
aantal liters bronwater per Ne
derlander in de jaren negentig
rustig verder gegaan. In 1980
dronken we 5,5 liter per hoofd
van de bevolking en via 14,8 li
ter in 1990 was de dorst vorig
jaar gelest na 17,2 liter. Hoewel
de Nederlander daarmee een
kleinverbruiker is in vergelijking
met de rest van Europa, lijken
de grote bronwaterconcems
zich steeds nadrukkelijker ook
op Nederland te richten.
„Je ziet meer soorten bronwater
in het schap en heel voorzichtig
wordt er ook al wat geëxperi
menteerd met bronwater waar
aan een smaakje is toege
voegd", zegt M. de Zeeuw van
de brancheorganisatie Neder
landse Frisdrank Industrie
(NFI). „Al mag je dan niet meer
van bronwater spreken, want
daar mag absoluut niets aan
worden toegevoegd. Dat noe
men we dan tafelwaters of fles-
senwater. En dat kan ook ge
woon uit de kraan komen. In
Frankrijk zie je ook dat bekende
bronwatermerken een vleugje
perzik of aardbei toevoegen, dat
zie je hier nog veel minder."
Keer op keer blijkt uit onder
zoeken dat consumenten hun
gezondheid steeds belangrijker
vinden en daarom ook steeds
kritischer zijn op hun voeding.
Bar le Due hoopt verder te pro
fiteren van die trend, maar Bre
mer kan niet zeggen of bronwa
ter dan ook echt gezonder is.
„Feit is dat ons water zuiver is;
we mogen er wettelijk niets aan
toevoegen."
Hoewel de naam Bar le Due
misschien anders doet vermoe
den, komt het water uit het
vierkante blauwe pak al twintig
jaar uit Nederlandse bodem.
„Het is regenwater dat op grote
diepte onder Utrecht stroomt,
van de Utrechtse Heuvelrug tot
aan de Maarsseveense plassen.
Op 130 meter halen wij het naar
boven en wordt het verpakt.
Grondsoorten als zand en klei
hebben het water al groten
deels gefilterd als wij het op
pompen. Ach, de consument is
verzekerd van zuiver water;
kraanwater kan getroffen wor
den door bacteriën of troep als
bij werkzaamheden een buis
wordt geraakt. En het is wat
zouter door de natuurlijke
mineralen, maar over smaak
valt te twisten. Bovendien als je
het pak in de koelkast zet, is het
altijd koud."
Water op fles is voor drank- en
voedingsgiganten als Coca Cola
en Nestlé één van dé strategi
sche keuzes voor de toekomst.
Toenemende koopkracht in
landen met beperkt of slecht
drinkwater is big business. In
Westerse landen wordt inge
speeld op de gezondheidstrend.
Het Zwitserse voedingsconcern
Nestlé is marktleider met 17
procent en een jaaromzet van
bijna 5 miljard euro.
In Nederland gaat Nestlé zich
in eerste instantie meer richten
op de waterkoelers voor kanto
ren. Van niets in 2000 heeft
Nestlé in drie jaar tijd 32 pro
cent van de markt in handen
gekregen. Ook Coca Cola neemt
als een razende belangen in
water, omdat het denkt dat dat
één van de belangrijkste mark
ten van de komende jaren is. In
de Verenigde Staten groeide de
omzet van water vorig jaar met
zestien procent. Coca Cola is
een belangrijke samenwerking
aangegaan met een van de
grootste waterverkopers ter we
reld: het Franse Danone.
Kritiek is er ook op de onstilba
re honger naar marktaandeel
van de grote multinationals in
flessenwater. Gebotteld water
mag dan schoon zijn, de water
fles zorgt ook voor een afval
berg. Het Wereldnatuurfonds
pleit daarom juist voor schoon
kraanwater, desnoods door het
te koken of filteren. Het lijkt dat
de activisten het voorlopig af
leggen tegen rijke multinatio
nals die precies weten hoe ze
onder sterke merknamen ook
water kunnen verkopen.
- Een consortium van
Jacobs Nederland en
heeft van de Nederlandse
>lie Maatschappij (NAM)
ell Expro een opdracht ge-
icA 1 n met een waarde van cir-
jN miljoen euro. Het betreft
5 rering van diensten onder
|,oc e op het gebied van on-
,a. jiud voor alle installaties
e NAM en Shell Expro in
ïidelijk deel van de
izee, inclusief de gasbe-
slingsinstallaties Den Hel-
No( 1 Bacton in Engeland. Het
iet heeft een looptijd van
jaar.
irn
p<l vraag naar
2fter werken
-6
H haag - Veel Nederlanders
323 n graag minder willen
n dan nu. Als hun wensen
jilligd worden, daalt het
vooral bij man-
werknemers. Dat blijkt
1 onderzoek van de Orga-
voor Strategisch Ar-
narktonderzoek. Van alle
emers in loondienst wil
r®' icent zijn of haar arbeids-
ïanpassen. Een kwart wil
°tr< werken dan nu, de rest
|du er. Daarbij blijkt een groot
}il tussen mannen en
pn. Mannen die eigenlijk
I* ir zouden willen werken,
ibifcel minder geneigd dat
it te doen dan vrouwen.
,1 juli 2000 is een wet van
die werknemers het
eft hun arbeidsduur uit
len of te verminderen.
Ljfing redding
jnjamecommissie
«dam - Op advertenties,
ipotjes en tv-reclame
1 2004 waarschijnlijk een
1 heffing waarmee voort-
Reclame Code Commis-
It betaald. Instanties als
isaties voor reclame-
en adverteerders, wer-
voorstel uit. Het voort
van de commissie was
geworden omdat geld
tcheorganisaties steeds
ier binnen kwam. De
iie behandelt jaarlijks
klachten over recla-
igen, bijvoorbeeld om-
misleidend of onfat-
zouden zijn. Als een re-
strijd met de code is,
de media geacht de ui-
|schrappen. Zonder com-
izouden de klagers naar
iter moeten stappen.
zien in de twee maanden dat
we open zijn minder diefstal
dan normaal."
Dit project doet de supermarkt
organisatie onder meer samen
met Cisco Systems, dat voor het
grootste deel van de techniek
zorgt. „Met een minimale voor
raad, een kortere levering en
minder uitverkochte artikelen,
kan een bedrijf lagere prijzen
hanteren dan de concurrentie",
meent M. Moazami van Cisco.
Al met al werken circa veertig
partners van Metro mee aan de
winkel. Daaronder zit ook Phi
lips dat een deel van de chips
levert. Of de technische snufjes
in de winkel straks ook echt
overal terugkomen, weet Wol
fram nog niet. „We gaan het
beste eruit halen."
reinsberg/anp - In de super
markt van de toekomst krijgt de
klant een platte computer op
zijn winkelwagen geschoven.
Hij scant zijn klantenkaart langs
de zijkant van de computer zo
dat de supermarkt weet wie er
binnen is. Bij de groenten flitst
een aanbieding op zijn scherm.
Die negeert de klant. Bij de
wasmiddelen verschijnt een
plaatje van een aanbieding op
het scherm. Deze bevalt hem
meer, de klant pakt een pak en
scant de streepjescode.
Als de klant zijn boodschap
penlijstje heeft afgewerkt en al
le gekochte artikelen heeft ge
scand, loopt hij naar de kassa.
Daar rekent hij het totaalbedrag
af dat de computer heeft bere
kend. Het werk van de caissière
blijft beperkt tot het innen van
het geld.
In het Duitse Reinsberg, even
over de grens bij Nijmegen,
wordt sinds twee maanden een
voorschot genomen op de su
permarkt van de toekomst. Hier
heeft het Duitse concern Metro
Group een winkel geopend,
waarin alle denkbare technolo
gie is verwerkt.
In de formule 'Extra' hangen
beeldschermen waarop aanbie
dingen te zien zijn. De weeg
schalen 'zien' zelf welke pro
duct erop ligt. Klanten die meer
willen weten over een bepaald
artikel, krijgen die informatie
indien gewenst geprint door
simpelweg het beeldscherm
aan te raken.
„We willen in de markt testen
of dit werkt", aldus G. Wolfram
van de Metro Group, in Neder
land actief met de formules
Makro en Media Markt. „Daar
om ziet de winkel er niet echt
futuristisch uit. De eerste dagen
kwamen er niettemin zoveel
nieuwsgierige klanten dat we
het niet konden verwerken. De
druk is nu wat van de ketel."
Nu de storm is gaan liggen,
blijkt dat 10 tot 15 procent van
de klanten gebruik maakt van
de platte computer. Het valt op
dat vooral mannen zich laten
verleiden. Wolfram is optimis
tisch. Hij hoopt dat het aantal
'computerklanten' de komende
maanden toeneemt tot 20 pro
cent.
De klanten die meedoen, moe
ten persoonlijke gegevens af
staan. „Wij vragen of ze het
goed vinden dat we het koop
gedrag analyseren", legt Wol
fram uit.Aan de hand daarvan
krijgen onze klanten op maat
gemaakte reclames. Tot nu toe
hebben we geen problemen
ondervonden. Er wonen onge
veer 30.000 mensen in dit dorp,
van wie er al 6000 een klanten
kaart hebben."
Maar de winkel heeft meer
nieuwigheden. Zo kunnen
klanten die geen gebruik van de
computer willen maken, afreke
nen bij de zogeheten zelfscan-
kassa. Daar voeren ze zelf hun
boodschappen langs en reke
nen vervolgens met een betaal-
pas af, zonder tussenkomst van
de caissière. Toch kiest een
meerderheid in de winkel voor
de 'ouderwetse' kassa.
Volgens Metro werken de nieu
we snellere betaalvormen dief
stal niet in de hand. „We heb
ben overal camera's opge
steld", legt Wolfram uit. „Bo
vendien controleren we steek
proefsgewijs winkelwagens. We
De platte computer op het winkelwagentje houdt bij welke boodschappen worden meegenomen. Foto: ANP
